Ο υπουργός Παιδείας δήλωσε: «Στόχος να φέρουμε περισσότερους ξένους φοιτητές στη χώρα». Η διεθνοποίηση των Ελληνικών ΑΕΙ έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια ένα λαμπρό παράδειγμα επιλεκτικής “άγνοιας” του υπάρχοντος νομικού πλαισίου, προκειμένου να οδηγηθεί η δημόσια συζήτηση:

α. Στην ίδρυση ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών που θα συνοδεύονται από καταβολή διδάκτρων
β. Στην ανάγκη παράκαμψης και εντέλει κατάργησης του Άρθρου 16 του Συντάγματος, φυσικά με στόχο την παράδοση τελικά της ανώτατης εκπαίδευσης στα χέρια ιδιωτικών συμφερόντων

Η πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική. Υπάρχει μια πολύ απλή λύση που θα μπορούσε να φέρει ένα τεράστιο άνοιγμα και να προσελκύσει αλλοδαπούς φοιτητές.. Το βασικό πρόβλημα στην προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών δεν είναι άλλο από το ξεπερασμένο και στρεβλό νομικό πλαίσιο που διέπει τις λεγόμενες: «Ειδικές Κατηγορίες Υποψηφίων».

Οι Ειδικές Κατηγορίες Υποψηφίων είναι: α) ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ-ΑΛΛΟΓΕΝΕΙΣ (ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΚΤΟΣ Ε.Ε.), β) ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΛΥΚΕΙΩΝ Ή ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε. (σε αυτή την κατηγορία υπάγονται και οι Κύπριοι υποψήφιοι), γ) ΈΛΛΗΝΕΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ.

Από την κατηγορία α’ εισάγεται αριθμός ίσος με το 2% του συνόλου των εισακτέων σε κάθε τμήμα ΑΕΙ, με εξαίρεση τα προγράμματα ιερατικών σπουδών των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών στα οποία ο αριθμός εισακτέων ισούται με το 20% του συνόλου των εισακτέων. Από την κατηγορία β’ εισάγεται αριθμός ίσος με το 10% του συνόλου των εισακτέων σε κάθε τμήμα ΑΕΙ, με εξαίρεση τα προγράμματα ιερατικών σπουδών των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών στα οποία ο αριθμός εισακτέων ισούται με το 20% του συνόλου των εισακτέων.

Συγχαρητήρια αξίζουν στην Εκκλησία της Ελλάδος η οποία αποδεικνύει και σε αυτή την περίπτωση ότι έχει μπορεί και βλέπει πολύ πιο πέρα απ’ ότι το Ελληνικό κράτος. Ας δώσουμε όμως ένα παράδειγμα υλοποίησης των παραπάνω προβλέψεων: αν σε ένα Τμήμα εισάγονται 100 φοιτητές από τις πανελλήνιες εξετάσεις, τότε μπορεί να δεχτεί και 2 υποψηφίους από την ‘α κατηγορία και 10 από τη δεύτερη.

Το παράλογο όμως δεν σταματάει εδώ! Οι υποψήφιοι της κατηγορίας μεταξύ άλλων, πρέπει να καταθέσουν μία βεβαίωση ότι τουλάχιστον ένας από τους γονείς/ κηδεμόνες δεν έχει ελληνική καταγωγή / υπηκοότητα. Στη δε κατηγορία β’, οι υποψήφιοι θα πρέπει να βεβαιώσουν ότι κανένας από τους δύο γονείς / κηδεμόνες δεν έχει ελληνική καταγωγή / υπηκοότητα! Και για να ολοκληρωθεί το παράλογο, έρχεται η τελική απαίτηση της ελληνομάθειας σε επίπεδο Β2 προκειμένου να μπορέσουν να εγγραφούν οι ξένοι φοιτητές στο Τμήμα το οποίο έχουν γίνει δεκτοί! Αν αναρωτηθείτε πόσο εύκολο είναι να βρει κάποιος έναν δάσκαλο ελληνικών στο εξωτερικό…και μάλιστα αυτός να μπορεί να διδάξει στο υψηλό επίπεδο Β2, τότε μπορείτε να καταλάβετε και το λόγο για τον οποίο δεν προτιμούν οι ξένοι φοιτητές τα πανεπιστήμια μας. Τόσο απλά!

Τα ελληνικά ΑΕΙ θα μπορούσαν κάλλιστα να προσελκύσουν αλλοδαπούς (και Έλληνες ομογενείς) φοιτητές απλά βελτιώνοντας και απλοποιώντας το υπάρχον νομικό πλαίσιο. Θα δημιουργούνταν έτσι η ισότιμη πρόσβαση όλων των ΑΕΙ της χώρας στο διεθνές ακαδημαϊκό περιβάλλον.

Πιο συγκεκριμένα, προτείνουμε:
– Εισαγωγή όλων των Ειδικών Κατηγοριών Υποψηφίων ΜΟΝΟ με το βαθμό του απολυτηρίου τους (Numerus clausus) όπως ισχύει και σήμερα.
– Τα ακαδημαϊκά Τμήματα να μπορούν να ορίζουν ανά έτος τον αριθμό (ή το ποσοστό) των Υποψηφίων που θα εισαχθούν από κάθε ειδική κατηγορία (ενδεχομένων με τον ορισμό ενός ελάχιστου κι ενός μέγιστου επιτρεπτού αριθμού από το Υπουργείο Παιδείας).
– Τα ακαδημαϊκά Τμήματα να ορίζουν το επίπεδο γλωσσομάθειας που απαιτείται να διαθέτουν οι αλλοδαποί φοιτητές.
– Οι αλλοδαποί φοιτητές να μπορούν να ξεκινήσουν τις σπουδές τους χωρίς την κατοχή του απαιτούμενου πιστοποιητικού γλωσσομάθειας, με την υποχρέωση να παρακολουθούν μαθήματα Ελληνικών μέχρι την απόκτηση του σχετικού πιστοποιητικού. Το πιστοποιητικό γλωσσομάθειας θα πρέπει να κατατεθεί στη γραμματεία του οικείου Τμήματος το αργότερο στο τέλος του 3ου έτους σπουδών.

Οι φοιτητές που προέρχονται από χώρες εκτός Ε.Ε. θα μπορούσαν να υποχρεώνονται στην καταβολή διδάκτρων κάτι που αποτελεί πάγια τακτική αν όχι όλων αλλά της μεγαλύτερης πλειονότητας των Ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, δημιουργώντας μία νέα πηγή εσόδων για τα ελληνικά ΑΕΙ.

Η «τοξική στοργή» στα ελληνόπουλα του εξωτερικού

Η τελευταία αλλά ίσως όμως η πιο σημαντική για εθνικούς λόγους ειδική κατηγορία υποψηφίων είναι αυτή των Ελλήνων ομογενών. Σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο, το Υπουργείο Παιδείας διοργανώνει ειδικές Πανελλήνιες εξετάσεις για τους Έλληνες της ομογένειας. Παρά το γεγονός ότι η ύλη αυτών των εξετάσεων έχει χαμηλότερο επίπεδο δυσκολίας συγκριτικά με αυτή των Πανελληνίων εξετάσεων που αφορούν μαθητές που φοιτούν σε Ελληνικά σχολεία, παρουσιάζει δύο σοβαρότατα προβλήματα:

1. Δημιουργεί περιβάλλον άνισων ευκαιριών απέναντι στο σύνολο της Ελληνικής ομογένειας μη λαμβάνοντας υπόψιν την διάσταση της διαφοράς κόστους ανάλογα με τη χώρα μόνιμης κατοικίας που συνεπάγεται ένα ταξίδι στην Ελλάδα για όποιον θέλει να συμμετέχει σε αυτές τις ειδικές Πανελλήνιες εξετάσεις.

Για παράδειγμα, άλλο είναι το κόστος ταξιδιού και διαμονής το οποίο πρέπει να επωμιστεί μία οικογένεια ομογενών που ζει στη Γερμανία προκειμένου το παιδί της να ταξιδέψει στην Ελλάδα και να συμμετέχει στις Πανελλήνιες εξετάσεις για τους ομογενείς και άλλο το κόστος μίας οικογένειας ομογενών που ζει στη Νέα Ζηλανδία. Ποια οικογένεια…ή πόσες άραγε οικογένειες από χώρες όπως π.χ. η Νέα Ζηλανδία ή η Αυστραλία, Η.Π.Α., κτλ μπορούν να επωμιστούν το κόστος ενός τέτοιου ταξιδιού και μάλιστα με το ρίσκο το παιδί τους να μην πετύχει στις εξετάσεις; Το πιο σημαντικό στοιχείο όμως παραμένει το γεγονός ότι με αυτό το σύστημα το Ελληνικό κράτος Δεν προσφέρει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους Έλληνες της διασποράς.

2. Λειτουργεί ουσιαστικά “τιμωρητικά” απέναντι στα ελληνόπουλα του εξωτερικού, δεδομένου ότι οι όποιες Ελληνικές ρίζες τους βάσει του νόμου, τα υποχρεώνουν να περάσουν τη διαδικασία των πανελληνίων εξετάσεων, ενώ υποψήφιοι από την ίδια χώρα προέλευσης με αυτά σε περίπτωση που ενδιαφερθούν να σπουδάσουν σε Ελληνικό ΑΕΙ, κρίνονται μόνο από το βαθμό του απολυτηρίου τους, χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψουν στην Ελλάδα.

Για παράδειγμα, ένας υποψήφιος με Γερμανική υπηκοότητα εάν αιτηθεί να σπουδάσει σε Ελληνικό ΑΕΙ, αφού φέρει βεβαίωση ότι δεν έχει Ελληνικές ρίζες, θα κριθεί βάσει του γενικού βαθμού του απολυτηρίου (Numerus clausus), χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψει στην Ελλάδα για να εξεταστεί. όμως, ένα ελληνόπουλο που ζει στη Γερμανία, ακόμη και στην περίπτωση που έχει διπλή υπηκοότητα, επειδή προφανώς δεν θα μπορέσει να βεβαιώσει ότι ΔΕΝ έχει Ελληνικές ρίζες, δεν θα υπαχθεί στο καθεστώς των υπολοίπων Γερμανών υπηκόων. Αυτό άραγε δεν αντίκειται στο δίκαιο της Ε.Ε; Αυτό δεν είναι άδικο για τα Ελληνόπουλα του εξωτερικού;

Και σε αυτή την περίπτωση η λύση είναι πραγματικά πολύ απλή:
– Κατάργηση του συστήματος των ειδικών πανελλήνιων εξετάσεων για τους Έλληνες του Εξωτερικού.
– Εισαγωγή των Ελλήνων του εξωτερικού στα Ελληνικά ΑΕΙ ακριβώς με την ίδια αξιολογική διαδικασία που ισχύει για τις ειδικές κατηγορίες των αλλοδαπών αλλογενών.
– Αύξηση της ποσόστωσης των Ελλήνων του εξωτερικού που εισάγονται κάθε ακαδημαϊκό έτος στα Ελληνικά ΑΕΙ, επί του συνολικού αριθμού των εισακτέων.

Επιπλέον, η κατάργηση των ειδικών πανελληνίων εξετάσεων για τους Έλληνες του εξωτερικού, θα εξοικονομούσε – απελευθέρωνε οικονομικούς πόρους του Υπουργείου Παιδείας, οι οποίοι προς το παρόν σπαταλούνται σε ένα άκρως αναχρονιστικό, αφιλόξενο και άδικο από κάθε άποψη σύστημα εισαγωγής που αφορά στην ειδική κατηγορία των Ελλήνων του Εξωτερικού.