Loading...

Κατηγορίες

Κυριακή 25 Σεπ 2011
ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
Κλίκ για μεγέθυνση

06 Αυγούστου 2009 17:05

 

Του Γεωργίου -Σταύρου Σκούρτη

Προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

 

Ο προληπτικός έλεγχος είναι πάρα πολύ πανάρχαιος θεσμός, και τον απαντάμε ακόμα στον Πλάτωνα στην αρχαία Ελλάδα, ο οποίος έλεγε ότι δεν πρέπει να έχουμε κανένα δικαστή-κριτή ή ανώτατο λειτουργό ο οποίος να κρίνει ή να κυβερνάει χωρίς να αποδίδει λογαριασμό. Άρα λοιπόν ο κανόνας είναι από την αρχαία Ελλάδα ότι όλοι οι οποίοι λένε ότι διαχειρίζονται οικονομικά πρέπει να ελέγχονται. Και εμείς, και οι δικαστές ελέγχονται και όλοι ελέγχονται δεν υπάρχει στο κράτος κανένα όργανο το οποίο είναι εντελώς αυτόνομο και ανεξάρτητο. Όπως είναι γνωστό και οι τρεις εξουσίες κατά το Σύνταγμα συμπλέκονται. Μπορεί να είναι μεν ανεξάρτητες αλλά υπάρχουν σημεία επαφής ούτος ώστε να διατηρείται η ισορροπία μεταξύ των τριών εξουσιών και κράτους. Ο προληπτικός έλεγχος στην Ελλάδα άρχισε από το 1887 από τον Χαρίλαο Τρικούπη όταν ήταν υπουργός των Οικονομικών. Σκεφτείτε εδώ και πόσα χρόνια τι μεγάλη προσωπικότητα ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο οποίος διείδε ότι η μικρή τότε Ελλάδα για να μπορέσει να ορθοποδήσει, έπρεπε να είχε καλή διαχείριση των οικονομικών. Αυτήν την καλή διαχείριση ελέγχουμε εμείς σαν Ελεγκτικό Συνέδριο. Ελέγχουμε την νομιμότητα και κανονικότητα των δαπανών, δεν ελέγχουμε τίποτα άλλο.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του προληπτικού ελέγχου;

Πρώτα ασκείται πριν την πραγματοποίηση της δαπάνης και περιλαμβάνει και την μη σύννομη διάθεση των προσόδων των ΟΤΑ.

Περιφρουρεί τα οικονομικά συμφέροντα των ΟΤΑ από μια ανεξάρτητη δικαστική αρχή που δεν επηρεάζεται από την εν γένει διοίκηση κρατική ή μη. Παρέχει ασφάλεια στις συναλλαγές των ΟΤΑ, αφού οι πιστωτές τους έχουν την βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται να οχληθούν στο απώτερο μέλλον για την επιστροφή των ληφθέντων.

Καθιστά δυνατή την ακριβή εκτέλεση του προϋπολογισμού διότι διαπιστώνεται κατά τον έλεγχο η ύπαρξη και εγγεγραμμένης πίστωσης.

Προστατεύεται ο διατάκτης δήμαρχος ή πρόεδρος της κοινότητας, από ψιθύρους ύπαρξης αθέμιτης συναλλαγής. Όταν πχ.θα έρθει ένας δημότης και πει ότι κύριε δώσατε χαριστικά. Δεν δώσατε χαριστικά τίποτε είναι ελεγμένα από το ελεγκτικό συνέδριο η δαπάνη είναι νόμιμη.

Ο προληπτικός έλεγχος όπως είναι γνωστό γίνεται από τον οικείο επίτροπο, ο οποίος είναι δικαστικός υπάλληλος με βαθμό διευθυντού, που ελέγχει την νομιμότητα και κανονικότητα της δαπάνης. Αν μία δαπάνη δεν την βρει σύννομη θα την γυρίσει πίσω, με μια πράξη που είναι γνωστή σε όλους και θα λέει δεν σας το υπογράφω για τον α,β,γ, λόγο. Πρέπει να υπάρξει συγκεκριμένη απάντηση που θα αντικρούεται, λέγοντας ότι δεν είναι κατά τον πρώτο λόγο νόμιμη διότι..., κατά τον δεύτερο, κατά τον τρίτο.... κτλπ.

Μετά την απάντηση ο επίτροπος ή θα συμφωνήσει με αυτά που αναφέρονται ότι είναι σωστά ή δεν θα συμφωνήσει και θα το στείλει στο τμήμα το οποίο υπάρχουν πέντε δικαστές, ένας αντιπρόεδρος, δύο σύμβουλοι και δύο πάρεδροι.

Βέβαια οι επίτροποί του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν μπορούν να εφαρμόσουν το θεσμό της συγγνωστής πλάνης ο οποίος ανήκει στους δικαστές. Επομένως καμιά φορά, μπορεί να βλέπει ο επίτροπος, αλλά δεν μπορεί να εφαρμόσει ο ίδιος ως δικαστικός υπάλληλος τον θεσμό της συγγνωστής πλάνης και να πει ναι εγώ θα σας το υπογράψω λόγω της συγγνωστής πλάνης. Αυτό ανήκει μόνο σε δικαστές, άρα λοιπόν αυτό θα το πει το τμήμα και όπως ξέρετε είναι και το έσχατον φάρμακο που διαθέτουμε σε αυτήν την περίπτωση να θεωρήσουμε μια δαπάνη από συγγνωστή πλάνη, που ενδεχομένως μπορεί να υπάρχει, διότι και εμείς οι νομικοί όταν διαβάζουμε μια διάταξη, την μεν ο ένας την λέει έτσι, ο άλλος την λέει αλλιώς. Σκεφτείτε δε οι αυτοδιοικητικοί παράγοντες που δεν διαθέτουν κατ' ανάγκη νομικές γνώσεις. Μπορεί κάποιος να είναι νομικός, αν δεν είναι νομικός; Έτσι λοιπόν οι δικαστές θα κρίνουν και αν οι δικαστές κρίνουν ότι η δαπάνη είναι νόμιμη θα πουν να θεωρηθεί. Αν κρίνουν ότι η δαπάνη δεν είναι νόμιμη θα πουν να μην θεωρηθεί. Όταν πουν να μην θεωρηθεί τι άλλο έσχατο μέσο έχει ο εκδότης του χρηματικού εντάλματος θα ξανά απευθυνθεί με αίτηση ανακλήσεως στο ίδιο τμήμα που εξέδωσε, δεν έχει προθεσμία αυτή η αίτηση ανακλήσεως μπορεί να γίνει κατά πάντα χρόνο και θα εκθέσει νέα πραγματικά γεγονότα τα οποία κατά την γνώμη του δικαιολογούν την ανάκληση ή πρέπει να υποβληθεί στο υπόμνημα που θα γίνει στο αρμόδιο τμήμα με την αίτηση της ανακλήσεως και ισχυρισμό συγγνωστής πλάνης. Δηλαδή μπορεί η δαπάνη θα πείτε εμμέσως δεν ήταν νόμιμη αλλά πείστηκα από την ερμηνεία των διατάξεων με έπεισε ο νομικός μου σύμβουλος. Εάν όμως το τμήμα κρίνει ότι υπάρχει συγγνωστή πλάνη θα το θεωρήσει παρά την ύπαρξη μη νόμιμης δαπάνης.

 

Τώρα εμείς έχουμε και έναν άλλο θεσμό που πάλι λειτουργεί 150 χρόνια ότι αν δεν λειτουργήσουν αυτοί οι θεσμοί της συγγνωστής πλάνης και της λειτουργικότητας της δαπάνης δεν θα μπορεί να προχωρήσει τίποτα. Εμείς θεωρούμε, πληρώνουμε δηλαδή και δαπάνες οι οποίες δεν προβλέπονται από διάταξη νόμου. Αυτές είναι οι λειτουργικές δαπάνες. Όταν θα υποβληθεί λοιπόν ένα ένταλμα που θα ενταλματοποιήστε μια δαπάνη που δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου θα γράψετε αιτιολογία λειτουργική δαπάνη.

Ποια είναι η λειτουργική δαπάνη;

Έχει διανεμηθεί η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου 2000-2008, στα στελέχη των οικονομικών υπηρεσιών των δήμων, την οποία μπορούν να τη συμβουλευτούν, είναι μάλιστα κατά θεματικό αντικείμενο. Εκεί μπορείτε να βρείτε ποιες θεώρησε λειτουργικές και ποιες μη λειτουργικές δαπάνες το ελεγκτικό συνέδριο. Για παράδειγμα, λειτουργική δαπάνη είναι όταν θα πεθάνει ένας πρώην δήμαρχος, ένας Δημοτικός ή κοινοτικός Σύμβουλος να του στείλουμε ένα στεφάνι. Είναι και όλες οι άλλες οι δαπάνες που όταν δεν προβλέπονται, τείνουν όμως στην εκπλήρωση του σκοπού του δήμου, σε τοπικό πάντοτε επίπεδο, και βέβαια να είναι μέσα σε πλαίσια λιτότητας.

Όταν ήμουν διευθυντής στην σχολή δικαστών και δεχόμουνα τους πρωτοετείς φοιτητές, έπαιρνα τον επίτροπο στην Μακεδονία και του έλεγα: έχω τόσα παιδιά που θα έρθούν, να κάνω μια δεξίωση μες στο ποσό των τόσων ευρώ; Και μου έλεγε ναι, προκαταβολικά. Από την στιγμή που έπαιρνα το ΟΚ στο ποσό που ήταν εύλογο, διοργάνωνα αμέσως την δεξίωση. Γι' αυτό και οι δικοί μας επίτροποι στους οποίους θα απευθύνονται οι δήμαρχοι για να συνεννοηθούν για μια τέτοια λειτουργική δαπάνη πρέπει να το συζητούν και να του λένε κύριε δήμαρχε προχώρησε. Πριν λίγους μήνες, ένας πρύτανης ήθελε να προμηθευτεί Αστικούς Κώδικες για να δώσει στους φοιτητές. Και του έλεγε ο επίτροπος δεν μπορώ να σου δώσω Αστικούς Κώδικες. Πήρα εγώ τον επίτροπο και λέω είναι λειτουργική δαπάνη για το τάδε πανεπιστήμιο να έχουν οι φοιτητές Κώδικες.

Ήθελα να πω με αυτό ότι κατά τον ασφαλιστικό έλεγχο υπάρχουν πολλές ασφαλιστικές δικλείδες που μπορεί το δικαστήριο να σας διευκολύνει. Πριν λίγους μήνες έγινε μια συνάντηση του υπουργείου Εσωτερικών με την ΚΕΔΚΕ, και προωθούμε ορισμένες διατάξεις οι οποίες θα είναι διευκολυντικές για την αυτοδιοίκηση. Προωθείται π.χ μια διάταξη η οποία θα ονομάσει λειτουργικές δαπάνες, πολλές, διότι εμείς δεν θέλουμε να έχουμε «ομήρους» τους αυτοδιοικητικούς παράγοντες. Εμείς θέλουμε το παιχνίδι να διεξάγεται με καθαρούς όρους. Δηλαδή να ξέρουν οι δήμαρχοι ότι αυτά μπορούν να κάνουν. Θα βγει μια διάταξη από το υπουργείο, αυτήν την διαβεβαίωση έχω, ότι θα ονομάσει και άλλες λειτουργικές δαπάνες. Διότι σε κάποια χρονική στιγμή, δεν θα μπορούν οι δήμαρχοι να κάνουν λειτουργικές δαπάνες για τα συσσίτια, για προμήθεια φαρμάκων που αφορούν εντελώς απόρους. Βέβαια επειδή η πρόνοια είναι κρατική υπόθεση η διάταξη θα λέει, προσωρινά. Όπως και σήμερα ένας δήμαρχος δεν μπορεί να δίνει μονίμως βοηθήματα στους απόρους, αλλά μπορεί να δίνει βοηθήματα περιοδικά σε γιορτές Χριστουγέννων, Πάσχα.

Εγώ όταν ήμουν δήμαρχος έδινα διατακτικές. Δεν παρανομούσα σε τίποτα. Δεν θα έτρωγαν οι άποροι δημότες μου λίγο κρέας την ημέρα των Χριστουγέννων; Απόφαση πρώτου τμήματος 592/83 πολύ παλιά που λέει: «Δαπάνη κοινότητας για την προμήθεια ειδών κρεοπωλείου τα οποία διέμεινε στους οικονομικά αδυνάτους κατοίκους κατά τις εορτές των Χριστουγέννων είναι νόμιμη». Απόφαση όχι πράξη, έχει χαρακτήρα πιο αυξημένης ισχύος, είναι δικαστική απόφαση του ελεγκτικού συνεδρίου πολύ παλιά η οποία είπε να «μοιράσετε κρέας». Εγώ ως Δήμαρχος, έδινα διατακτικές γιατί δεν ήταν δυνατόν να μοιράσω χρήματα( να έρχεται ο φτωχός από το γραφείο να του δίνω χρήματα που μπορεί να μην έφταναν στην οικογένεια επειδή μπορούσε να τα παίξει στα χαρτιά, να τα «πιει», κλπ), είχαμε συνεννοηθεί με τα καταστήματα ειδών παντοπωλείου εκείνη την εποχή και ειδών κρεοπωλείου και δίναμε σπασμένες διατακτικές μέχρι ενός ορισμένου ποσού, πήγαιναν οι άποροι δημότες, προμηθεύονταν και μας δίνανε τις διατακτικές και εμείς πληρώναμε. Τώρα ποιοι ήταν άποροι δημότες δεν θα το βρείτε σήμερα σε διάταξη νόμου. Φροντίζουμε και στην νομοθετική ρύθμιση αυτή, να χαρακτηρίζονται άποροι δημότες σε μια κατάσταση που θα συντάσσει η δημαρχιακή επιτροπή, διότι μπορείτε με το πρόσχημα του απόρου να μπουν και εύποροι ,η οποία όμως θα λαμβάνει πληροφορίες από τους εφημέριους των ενοριών. Το έκανα και εγώ τότε, γιατί καλύτερα από αυτούς που ξέρανε τους πραγματικά φτωχούς, ήταν οι εφημέριοι των ενοριών, διότι υπάρχουν και πραγματικά άποροι που δε καταδέχονται να δηλώσουν απορία. Άρα λοιπόν και η Αυτοδιοίκηση θα έχει ρόλο σε αυτά τα πράγματα.

Εμείς σαν δικαστήριο λάβαμε μια απόφαση η οποία μετά από 100 περίπου χρόνια άλλαξε την νομολογία. Δηλαδή όταν εγκρίνουν τα δημοτικά συμβούλια τον απολογισμό του δήμου ή της κοινότητας δεν έχει την ιδιότητα του υπολόγου. Με την εισήγηση της κυρίας Μαραγκού (συμβούλου) αλλάξαμε την νομολογία διότι διάφοροι δημοτικοί σύμβουλοι φοβόταν να ψηφίσουν τον απολογισμό, διότι πολλές φορές τον ψηφίζει και η αντιπολίτευση. Διότι η παλιά νομολογία έλεγε ότι άπαξ και ψήφισες τον απολογισμό, ψήφισες και τις επιμέρους δαπάνες άρα ότι παρανομία είναι θα την υποστείς. Και είπαμε όχι, όταν ψηφίζουμε απολογισμό ψηφίζουμε μόνο την λογιστική άθροιση των αριθμών και παραμένει η ευθύνη εκείνου που έχει μία μεμονωμένη δαπάνη την οποία διενήργησε παρανόμως, άρα λοιπόν δεν έχετε να φοβηθείτε τίποτα, δεν είστε υπόλογοι όταν εγκρίνεται ισολογισμούς και απολογισμούς παλαιότερων ετών. Ευθύνονται αυτοί που ενήργησαν την παράνομη δαπάνη.

Πιστεύω ότι θα γίνει μια νομοθετική ρύθμιση η οποία θα γίνει αποδεκτή και από εμάς το ελεγκτικό συνέδριο να απαλυνθούν όλοι οι καταλογισμοί που έγιναν μέχρι το 2005 και δεν αφορούν φυσικά καταλογισμούς που έγιναν για ποινικά αδικήματα. Στους καταλογισμούς για κλοπές και υπεξαιρέσεις δεν σώζεται κανείς. Μιλάω για δημοσιονομικές παραβάσεις που θα δίνει την ευχέρεια στο δικαστήριο αναλόγως της βαρύτητας της δημοσιονομικής παραμέτρου να επιβάλετε ένα πολύ μικρό ποσό καταλογισμού ενδεχομένως και να αίρεται αν το δικαστήριο κρίνει. Αυτό είναι μία από τις προτάσεις του Ελεγκτικού Συνέδριου σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και επιθυμούμε να προωθηθούν στην Βουλή. Βέβαια η τελική απόφαση ανήκει στους αρμοδίους υπουργούς. Εγώ δεν έχω τέτοια ιδιότητα, έχω απλώς την ιδιότητα να κάνω προτάσεις.

 

Για τον κατά προτεραιότητα κατασταλτικό έλεγχο, λέει ένας δήμαρχος στον ταμία: κύριε ταμία να πληρώσεις αυτά τα λεφτά. Του απαντάει ο ταμίας, κύριε δήμαρχε αυτό πού μου λέτε δεν είναι νόμιμο. Αυτό τότε μπορεί να θεωρηθεί υπ' ευθύνη του δημάρχου το χρηματικό ένταλμα και λέει ο δήμαρχος το υπογράφω και το πληρώνει. Κατόπιν αυτού ο ταμίας θα το στείλει για κατά προτεραιότητα έλεγχο. Αν διαπιστωθεί από τον κατά προτεραιότητα έλεγχο ότι η δαπάνη αυτή δεν ήταν νόμιμη θα την πληρώσετε από την προσωπική του περιουσία ο Δήμαρχος. Γι' αυτό συνιστώ όταν βλέπετε το όργανο ο οικονομικός διευθυντής των υπηρεσιών σας λέει κύριε δήμαρχε «μην υπογράψετε» κάτι παραπάνω ξέρει. Οι δαπάνες σας όλες υπόκεινται σε προληπτικό έλεγχο. Γεννάται θέμα μόνο για τις δαπάνες που δεν υπόκεινται σε προληπτικό έλεγχο π.χ. το άρθρο 169 λέει ότι δεν υπόκεινται σε προληπτικό έλεγχο οι δαπάνες πληρωμής κάθε είδους αποδοχών και των αποκοπή εξόδων κίνησης κλπ. Μπορεί ένας δήμαρχος να πει: βάλτου έξοδα κίνησης 100 ευρώ. Ο ταμίας λέει, μα δεν τα δικαιούται αυτά. Εκεί θα δημιουργηθεί το θέμα, διότι σε άλλες δαπάνες αφού έχουμε προληπτικό έλεγχο δεν θα γεννηθεί τέτοια περίπτωση.

Όπως είναι και στα χρηματικά εντάλματα του δημοσίου παράδειγμα μπορεί να πληρωθούν υπ' ευθύνη υπουργού. Κανείς υπουργός από το 1972 μέχρι σήμερα δεν θεώρησε χρηματικό ένταλμα υπ' ευθύνη του. Διότι πάει στην Βουλή και μετά ανοίγει ο δρόμος περί ευθύνης υπουργών.

Όταν θεωρηθεί το χρηματικό ένταλμα από τον επίτροπο δεν ανακαλείται η πράξη θεωρήσεως. Θα ανακληθεί μόνο αν το ένταλμα αυτό που στείλατε στηρίχθηκε σε πλαστά, εικονικά, ψευδή δικαιολογητικά και ελπίζω ότι δεν θα υπάρξει περίπτωση δημάρχου ο οποίος να βγάλει ένταλμα με πλαστά, εικονικά, ψευδή δικαιολογητικά.

Άρα από την στιγμή που ο επίτροπος έβαλε το «ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ» δεν ανακαλείται και έτσι είστε και εσείς ήσυχοι. Και αν ανακληθεί, ανακαλείται για την έννοια νόμου. Μπορεί ο επίτροπος να ανακαλέσει την θεώρηση χρηματικού εντάλματος, αν δει ότι έκανε λάθος, ένα νομικό λάθος και υπέγραψε. Ενώ δεν έπρεπε να το υπογράψει. Αυτό για σας δεν έχει καμία συνέπεια, το αίρει ο επίτροπος το αναθεωρόν ένταλμα για να μην του ξαναγίνει σε επόμενα εντάλματα.

Οι οικονομικοί επιθεωρητές μπορούν να λένε ότι θέλουν. Εμείς είμαστε το δικαστήριο και εμείς έχουμε τον τελικό λόγο. Αυτοί είναι διοικητικά όργανα. Επιθεωρούν μεν αλλά είναι όργανα της διοικήσεως.

 

 

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου