Η εξέλιξη του πλανήτη Γη και του πληθυσμού που κατοικεί σε αυτόν, όπως και του φυσικού κόσμου στο σύνολό του, από την άποψη του ρόλου που διαδραματίζουν οι άρχουσες τάξεις έχει εισέλθει σε μια εντελώς νέα εποχή εδώ και μερικές δεκαετίες. Έως σχετικά πρόσφατα, οι κατά χώρες τάξεις του κεφαλαίου, επιχειρηματικού ή και τραπεζικού, ή ακόμα και οι τάξεις που είχαν προκύψει από κομματικές ή κρατικές γραφειοκρατίες, αποτελούσαν τις κινητήριες δυνάμεις των κοινωνιών σε ό,τι αφορά κατά κύριο λόγο την παραγωγική ικανότητα αλλά και τα κοινωνικά επιτεύγματα. Με ρυθμούς που περνούσαν και από φάσεις υποχωρήσεων, αλλά συνολικά ο κανόνας ήταν η λεγόμενη «ανάπτυξη» που υπέθετε την «πρόοδο» στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα, ενώ οι επιστημονικές και τεχνολογικές γνώσεις αποτελούσαν την κινητήρια δύναμη αυτής της προόδου.
Τώρα πλέον η υπερθέρμανση, λόγω της συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και η εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή συντελούν στο να προβλέπεται ότι τόσο οι συνθήκες ζωής του κατοίκων, όσο και οι συνθήκες εξέλιξης των οικονομικών δραστηριοτήτων θα ακολουθήσουν μια σαφώς και έντονα αρνητική πορεία. Αυτές οι προβλέψεις, που επιβεβαιώνονται πλέον δραματικά, είναι το προϊόν διεθνών επιστημονικών επεξεργασιών που κανείς πλέον δεν έχει τη δυνατότητα να αμφισβητήσει, ακόμα και αν η αξιοποίησή τους δεν αποτελεί την κυρίαρχη επιλογή. Μαζί όμως με τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης παρατηρείται και η έντονη απορρύθμιση της αναπαραγωγής των καπιταλιστικών καθεστώτων, με την επιβράδυνση και στασιμότητα των διαδικασιών συσσώρευσης παραγωγικού κεφαλαίου, την κυριαρχία του τραπεζικού κεφαλαίου, την έκρηξη των ανισοτήτων, την αύξηση των προσφυγικών ροών, που οφείλονται τόσο στην κλιματική αλλαγή όσο και στα δραματικά κατά τόπους αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης.
Οι άρχουσες τάξεις και οι πολιτικές ελίτ που τις υπηρετούν δε φαίνεται να κατανοούν ότι οι οικονομικές, περιβαλλοντικές και επομένως κοινωνικές κρίσεις, που βρίσκονται σε εξέλιξη, θα έχουν ένα κόστος που δε θα περιοριστεί στις λαϊκές τάξεις και σε κάποιες κατηγορίες μεσαίων τάξεων. Πρόκειται για την παράδοξη ψευδαίσθηση ότι ο πλούτος -εξ ου και αυτή η χωρίς όρια επιδίωξη της συσσώρευσης πλούτου από τις ολιγαρχίες- όχι μόνο μπορεί να καλύψει όποιες ανάγκες προκύψουν, αλλά και να ξεπεράσει όποιες απειλές εμφανιστούν. Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε αυτή την ψευδαίσθηση «Σύνδρομο του Βαθυσκάφους», παρομοιάζοντάς την με το παντελώς άχρηστο επίτευγμα (μέσα από ένα τζαμάκι θα έβλεπαν πέντε πάμπλουτοι ό,τι έχουν δείξει ήδη πολλά βίντεο) που δεν αποτελούσε παρά επίδειξη ενός πλούτου, ο οποίος δεν μπόρεσε όμως να εξασφαλίσει την ασφαλή πορεία ενός επανδρωμένου βαθυσκάφους που τελικά συνεθλίβη υπό την τρομακτική πίεση των σχεδόν 400 ατμοσφαιρών.
Παραδόξως όμως, αυτή η ψευδαίσθηση σε ό,τι αφορά τον ρόλο του πλούτου της άρχουσας τάξης για την ασφαλή επιβίωσή της φαίνεται να είναι ο τρόπος με τον οποίο το σύνολο του πολιτικού κόσμου και των ελίτ συνεχίζει να βλέπει το μέλλον της κάθε χώρας και του πληθυσμού της, ενώ πολλαπλασιάζονται σε όλο τον πλανήτη τα πλέον ανησυχητικά συμβάντα που προκαλεί η εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή. Όλο το αναμάσημα της προοπτικής της «σοσιαλδημοκρατίας» στον χώρο της Αριστεράς δεν είναι -αν γνωρίζουν για τι ομιλούν- παρά η επίκληση της υποστήριξης μιας αναμενόμενης αριστερής διακυβέρνησης από το κεφάλαιο, το οποίο στο μεταξύ προωθεί την πτώχευση της εργατικής τάξης, τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, την κερδοφορία των τραπεζών χάρη σε δημόσιο χρήμα και την κερδοσκοπία των παρόχων ενέργειας. Η εμπιστοσύνη σε μια προοδευτική στροφή του κεφαλαίου είναι εξίσου παράλογη με την εμπιστοσύνη στη στροφή προς μια «πράσινη» οικονομία.
Η παγκόσμια κοινωνία, και η κάθε κοινωνία σε ένα εθνικό κράτος, έχει πλέον εισέλθει σε μια νέα ιστορική περίοδο, κατά την οποία οι στρατηγικές αποφάσεις για την προστασία των πληθυσμών δεν μπορεί να είναι συνάρτηση των επιδιώξεων μιας κυρίαρχης τάξης και των πολιτικών δυνάμεων που την υπηρετούν. Οι θεσμοί επεξεργασίας λύσεων στα προβλήματα που αναδεικνύονται και υιοθέτησής τους, όπως και οι θεσμοί υλοποίησης μέτρων και πολιτικών πρέπει να έχουν οικουμενικό χαρακτήρα και να λειτουργούν σεβόμενοι τις δημοκρατικές διαδικασίες. Όταν απειλείται η επιβίωση του ίδιου του πληθυσμού του πλανήτη, μαζί με το φυσικό περιβάλλον στο σύνολό του, οι αλλαγές στα καθεστώτα οργάνωσης και διοίκησης των κοινωνιών πρέπει να είναι ριζικές και αποτελεσματικές, ως προς το περιεχόμενο των νέων επιλογών και της εμπλοκής των ανθρώπων στην αξιοποίησή τους.
* Οικονομολόγος
πηγή: https://www.efsyn.gr