Στις 15 Απριλίου το 2023, ξεσπά πόλεμος στο Σουδάν μεταξύ των δυνάμεων του κυβερνητικού στρατού (SAF) και της παραστρατιωτικής ομάδας Ταχείας Υποστήριξης (RSF), και φαίνεται πως είναι μια από τις πιο μεγάλες ανθρωπιστικές κρίσεις παγκοσμίως η οποία για τον υπόλοιπο κόσμο εξελίσσεται βουβά, μιας και οι πληροφορίες για αυτά που συμβαίνουν στη συγκεκριμένη περιοχή φτάνουν με το σταγονόμετρο.
Θεωρούμε αναγκαίο, για να έχουμε μια όσο το δυνατόν πιο σφαιρική εικόνα, να υπενθυμίσουμε το πλαίσιο αυτής της ενδοεξουσιαστικής σύγκρουσης. Οι δύο εξουσιαστικές φατρίες έφτασαν στο σημείο να συγκρουστούν, χοντρικά, σε τρεις φάσεις: Η πρώτη φάση ξεκινάει με την εγκαθίδρυση χούντας αμέσως μετά την ανατροπή του επί 30 ετών δικτάτορα Μπασίρ. Στα ψηλότερα αξιώματα της χούντας βρίσκονταν δύο πρώην έμπιστοι του δικτάτορα, ο αρχηγός του στρατού Burhan και ο αρχηγός των RSF Hemeti. Οι δύο αυτοί στρατιωτικοί αυτοανακηρύχθηκαν, αντίστοιχα, σε πρόεδρο και αντιπρόεδρο του Σουδάν.
Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει την από κοινού διακυβέρνηση της χούντας με κάποια δεξιά κόμματα. Από τον Αύγουστο του 2019, η χούντα μοιράστηκε την εξουσία της με μια ομοσπονδία δεξιών κομμάτων με το όνομα FFC, αλλά αυτό το εγχείρημα κράτησε έως τον Οκτώβριο του 2021, όπου ο στρατός, με νέο πραξικόπημα, πήρε και πάλι όλες τις εξουσίες στα χέρια του. Το παραπάνω γεγονός οδήγησε σε πολλές διαδηλώσεις, με βασικό αίτημα την ανατροπή της χούντας.
Η τρίτη φάση, που οδήγησε και στην ενδοεξουσιαστική σύγκρουση, ξεκίνησε μετά τις διαδηλώσεις και τις διεθνείς πιέσεις που δέχτηκε η χούντα για εκ νέου συνεννόηση με τα δεξιά πολιτικά κόμματα. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, οι δύο στρατηγοί ξεκίνησαν εκ νέου να συνομιλούν με την ομοσπονδία των δεξιών κομμάτων, με αποτέλεσμα να έρθουν σε συμφωνία στις 5 Δεκεμβρίου το 2022. Η οριστικοποίηση της πολιτικής συμφωνίας για διακυβέρνηση με την ομοσπονδία FFC ήταν να γίνει επίσημα στις 1 Απριλίου, αλλά αναβλήθηκε για τις 6 Απριλίου και λίγες μέρες μετά κατέρρευσε, με την έναρξη των συγκρούσεων ανάμεσα στους δύο στρατηγούς. Το κυρίαρχο αγκάθι της συμφωνίας ήταν η ένταξη της παραστρατιωτικής ομάδας RSF στον τακτικό στρατό. Ο Hemeti, αντιπρόεδρος της χούντας και αρχηγός των RSF, απαίτησε μια μεταβατική περίοδο δέκα ετών, ώστε να ολοκληρωθεί η ενσωμάτωση της ομάδας στον τακτικό στρατό, ενώ η πλευρά του τακτικού στρατού με επικεφαλής τον πρόεδρο της χούντας Burhan επέμενε στην ολοκλήρωσή της εντός 2 ετών. Η ομοσπονδία FFC φαίνεται πως συντάσσεται με την παραστρατιωτική ομάδα RSF του Hemeti και φαινομενικά ο κύριος λόγος είναι ο φόβος ότι ο Burhan προτίθεται να ενσωματώσει στην διακυβέρνηση κόμματα που είχαν συμμαχήσει με τον δικτάτορα Μπασίρ.[1]
Ποια είναι η RSF;
Η RSF δημιουργήθηκε το 2013 από την πολιτοφυλακή Janjaweed η οποία, από την έναρξη του εμφυλίου το 2003, διέπραξε γενοκτονία στο Νταφούρ και κατηγορείται για πολλά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Από το 2013, ο στρατηγός Hemeti, μέσω της συγκεκριμένης στρατιωτικής δύναμης, έχει πάρει μέρος σε συγκρούσεις στην Υεμένη και τη Λιβύη και κατέχει τον έλεγχο ορισμένων ορυχείων χρυσού του Σουδάν. Οπότε είναι προφανές, πως ο Hemeti ήθελε περισσότερο χρόνο αυτονομίας, αφού ουσιαστικά είναι κράτος εν κράτει στο Σουδάν. Στις 3 Ιουνίου το 2019, το RSF επιτέθηκε σε καθιστική διαμαρτυρία έξω από το στρατιωτικό αρχηγείο στο Χαρτούμ, η οποία ζητούσε την απομάκρυνση της χούντας. Η διαμαρτυρία είχε ξεκινήσει από τον Απρίλιο του 2019, με εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτών να ζητούν την ανατροπή του δικτάτορα Μπασίρ. Όταν ο Μπασίρ ανατράπηκε και στην θέση του ανέλαβαν οι στρατιωτικοί, οι διαδηλωτές παρέμειναν έξω απ’ το στρατιωτικό αρχηγείο, ζητώντας την απομάκρυνση της χούντας. Το RSF δολοφόνησε 127 διαδηλωτές, προέβη σε δεκάδες βιασμούς, ενώ περίπου 40 πτώματα πετάχτηκαν στον Νείλο.
Ένα χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου
Οι νεκροί, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, υπολογίζονται σε 15.000 ανθρώπους, ενώ οι τραυματίες είναι περισσότεροι από 26.000, αλλά αυτοί οι αριθμοί σίγουρα δεν λένε την αλήθεια. Ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες κατέθεσαν στον ΟΗΕ για μια τρομακτική επίθεση της RSF μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου το 2023, στην πρωτεύουσα του Δυτικού Νταρφούρ, El Geneina, που άφησε πίσω της 10.000 με 15.000 νεκρούς! Η El Geneina κατοικείται στην πλειοψηφία της από την φυλή Masalit η οποία αποτελεί στόχο για την RSF. Μεταξύ 14-17 Ιουνίου το 2023, 12.000 μέλη της φυλής προσπάθησαν να διαφύγουν στο γειτονικό Τσαντ. Κατά μήκος του δρόμου και στα σημεία ελέγχου, τα μέλη της φυλής πυροβολήθηκαν αδιακρίτως, αρκετά εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες, ληστεύτηκαν και κακοποιήθηκαν σεξουαλικά. Οι νεκροί συλλέχθηκαν και ενταφιάστηκαν σε τουλάχιστον 13 ομαδικούς τάφους γύρω από την πόλη El Geneina.[2] Τα φαινόμενα των βιασμών, των αρπαγών, των βασανισμών και των παρενοχλήσεων είναι καθημερινό φαινόμενο και από τις δύο πλευρές των αντιμαχόμενων.
Όπως και σε άλλους πολέμους, έτσι και σ’ αυτόν, συμμετέχουν πολλά κράτη υποστηρίζοντας τα δικά τους συμφέροντα. Η Αίγυπτος στηρίζει τον επίσημο στρατό (SAF), όπως και το Ιράν που φέρεται να τον εξοπλίζει με drones. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από την άλλη, μαζί με την Αιθιοπία, φαίνεται να στηρίζουν τις δυνάμεις του RSF και αυτά με drones. Με τους τελευταίους φέρεται να πολεμούν και μισθοφόροι της ομάδας Wagner, γεγονός που οδήγησε στελέχη των ειδικών δυνάμεων της Ουκρανίας να βρεθούν στο πλευρό των Ενόπλων Δυνάμεων του Σουδάν. Ας σημειωθεί πως ο Zelenskiy, πριν από μήνες, είχε συνάντηση με τον αρχηγό του στρατού του Σουδάν, Abdel Fattah al-Burhan, στο αεροδρόμιο Shannon της Ιρλανδίας, όπου συζήτησαν για τις κοινές τους πολεμικές δραστηριότητες στο Σουδάν και που αφορούν την εξουδετέρωση ένοπλων ομάδων που χρηματοδοτούνται από την Ρωσία.
Εκατομμύρια οι εκτοπισμένοι
Μέχρι στιγμής 8,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μετακινηθεί από τις εστίες τους, εκ των οποίων σχεδόν 2 εκατομμύρια έχουν περάσει τα σύνορα αναζητώντας καταφύγιο σε γειτονικές χώρες. Οι κυνηγημένοι άνθρωποι περνούν τα σύνορα με αμείωτο ρυθμό. Το Νότιο Σουδάν είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης προσφύγων, αφού καθημερινά καταφθάνουν περίπου 1.800 πρόσφυγες.
Στο Τσαντ έχουν βρει καταφύγιο εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες απ’ το Σουδάν οι οποίοι ζουν σε άθλιες συνθήκες. Να σημειωθεί πως στο Τσαντ υπάρχουν περίπου 1,1 εκατομμύρια πρόσφυγες γενικά, καθώς και μισό εκατομμύριο έχουν μετακινηθεί από τις εστίες τους εντός του Τσαντ. Τα παραπάνω αποτελούν δεδομένα που καθιστούν τις συνθήκες διαβίωσης άθλιες.
Στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, μόνο τον Μάρτιο, περισσότεροι από 2.200 άνθρωποι έφτασαν από το Σουδάν σε δυσπρόσιτες περιοχές με προβλήματα στον ανεφοδιασμό ανθρωπιστικής βοήθειας.
Στην Αίγυπτο, οι Σουδανοί πρόσφυγες έχουν πενταπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο, με 2.000 έως 3.000 πρόσφυγες να προσεγγίζουν καθημερινά τις δομές υποδοχής της Ύπατης Αρμοστείας στην ευρύτερη περιοχή του Καΐρου και της Αλεξάνδρειας.
Η Αιθιοπία, η οποία ήδη φιλοξενεί έναν από τους μεγαλύτερους προσφυγικούς πληθυσμούς στην αφρικανική ήπειρο, αναφέρει επίσης συνεχείς νέες αφίξεις προσφύγων, που πρόσφατα ξεπέρασαν τις 50.000. Την 1η Μαΐου, το αιθιοπικό κράτος χτύπησε διαδήλωση 8.000 προσφύγων από δύο μεγάλους καταυλισμούς της Komar και της Omala. Οι πρόσφυγες των παραπάνω καταυλισμών διαμαρτύρονταν για τις κακές συνθήκες διαβίωσης, καθώς και για τις επιθέσεις που δέχονται από διάφορες ένοπλες ομάδες που αντιτίθενται στην κυβέρνηση της Αιθιοπίας. Αυτές οι πολιτοφυλακές αντιτίθενται στον ομοσπονδιακό στρατό για περισσότερο από ένα χρόνο στην περιοχή, σε μια σύγκρουση που άφησε τουλάχιστον 200 νεκρούς πριν ένα χρόνο. Τις τελευταίες εβδομάδες, μια σειρά από επιθέσεις πολιτοφυλάκων έχουν πραγματοποιηθεί εναντίον των προσφύγων στους δύο καταυλισμούς. Οι κάτοικοι των στρατοπέδων Komar και Olala έχουν, επίσης, πέσει θύματα πολλών επιθέσεων από τοπικές πολιτοφυλακές από την περιοχή Amhara. Αυτές οι πολιτοφυλακές αντιτίθενται στον ομοσπονδιακό στρατό για περισσότερο από ένα χρόνο στην περιοχή, σε μια σύγκρουση που άφησε τουλάχιστον 200 νεκρούς πέρυσι.
Σε κείμενο αναρχικών από το Σουδάν αναφέρεται, μεταξύ άλλων, πως «18 εκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά βρίσκονται αντιμέτωποι με τον λιμό. 8 εκατομμύρια εργαζόμενοι έχουν χάσει τις δουλειές τους και το εισόδημά τους. Το 70% των περιοχών δεν έχει νερό ή ηλεκτρισμό, το 75% των νοσοκομείων έχουν καταστραφεί, 19 εκατομμύρια φοιτητές έχουν σταματήσει να σπουδάζουν, 600 βιομηχανικές εγκαταστάσεις έχουν καταστραφεί και λεηλατηθεί, όπως και 110 τράπεζες, το 65% της γεωργίας έχει καταστραφεί, το 80% των εισροών (λιπάσματα, φυτοφάρμακα, γεωργικά μηχανήματα και θεριζοαλωνιστικές μηχανές) στην αρδευόμενη περιοχή Geziera –τη μεγαλύτερη στον κόσμο– έχουν λεηλατηθεί και καταστραφεί κ.λπ.
Η σιωπή των μέσων ενημέρωσης και των ακτιβιστών γύρω από το Σουδάν επιτρέπει στους στρατιώτες και στις δύο πλευρές να διαπράξουν εγκλήματα γενοκτονίας ατιμώρητα. Η σύγκρουση μεταξύ των δύο φατριών έχει πολλές συνιστώσες εθνοτικές, με το ίχνος των αμοιβαίων γενοκτονιών (σύμφωνα με τον ΟΗΕ). Είναι «ιμπεριαλιστική», γιατί καθεμία από τις δύο αντίπαλες ομάδες υποστηρίζεται από διάφορες ξένες δυνάμεις που προσεταιρίζονται το Σουδάν για τους φυσικούς πόρους και τη στρατηγική του θέση. Αλλά πάνω από όλα είναι ένας «αντεπαναστατικός» πόλεμος.[3]
Το Σουδάν είναι άλλη μια ανοιχτή πληγή στο κόσμο. Από τις πέντε περιοχές του Νταφούρ οι τέσσερις ελέγχονται από την RSF, όπως και οι μεγάλες περιοχές του Χαρτούμ. Οι μάχες συνεχίζονται στο West Kordofan και στο South Kordofan και το νότιο τμήμα του Σουδάν έχει αποκοπεί από την υπόλοιπη χώρα εδώ και μήνες. Από την αρχή του πολέμου έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 201 εμπρησμοί οικισμών και χωριών. Μόνο τον Απρίλιο, 31 οικισμοί καταστράφηκαν από πυρπολήσεις περισσότερων από τις μισές εκτάσεις τους.
Ο βομβαρδισμός αμάχων, οι βιασμοί, οι αρπαγές ανθρώπων, οι λεηλασίες, οι πυρπολήσεις σπιτιών και χωριών έχουν γίνει καθημερινότητα. Μόνο το 5% των ανθρώπων στο Σουδάν έχουν πρόσβαση σ’ ένα πλήρες γεύμα. 1 παιδί στα 5 υποφέρει από υποσιτισμό και στον καταυλισμό Ζαμζαμ του Νταφούρ ένα παιδί πεθαίνει κάθε 2 ώρες. Αλλά, όπως φαίνεται, οι άνθρωποι στο Σουδάν είναι απομονωμένοι, παραδομένοι και αφημένοι στις επιδιώξεις των εξουσιαστών που οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους σε λιμό.
Ανυπόλυτος
[1]Η ενδοεξουσιαστική σύγκρουση στο Σουδάν και τα δεινά των εξουσιαζομένων, ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.237, Μάιος 2023
[2] https://www.lemonde.fr/en/le-monde-africa/article/2024/01/29/what-has-happened-is-genocide-massacres-in-the-sudanese-city-of-el-geneina_6476140_124.html
[3] https://freedomnews.org.uk/2024/04/22/barbarism-in-sudan-a-desperate-appeal-for-help-from-sudans-anarchists/
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.250, Ιούλιος- Αύγουστος 2024
από: https://anarchypress.wordpress.com