Loading...

Κατηγορίες

Παρασκευή 03 Απρ 2020
Οι ευκαιρίες της έκτακτης ανάγκης
Κλίκ για μεγέθυνση
Andrew Milligan/PA via AP
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ 03.04.2020, 17:40

 



Η κρίση στην παγκόσμια υγεία εκθέτει τις ήδη υπάρχουσες αδυναμίες του οικονομικού συστήματος που παράγει αυτοτραυματισμούς και επικαλυπτόμενες, πολλαπλές κρίσεις. Οξύνθηκε η επισφάλεια επιχειρήσεων, αυξήθηκε η ανεργία –που σημαίνει, αύξηση φτώχειας και κοινωνικών αποκλεισμών, με παράλληλη αύξηση μιας σειράς ορατών παθογενών φαινομένων.

Μακραίνουν οι ουρές που είχε αφήσει η χρηματοπιστωτική κρίση, αυξάνεται το ιδιωτικό παγκόσμιο χρέος, ήρθαν στο προσκήνιο οι συνέπειες του λιγότερου κράτους, της μείωσης των δαπανών για δομές όπως η υγεία ή η παιδεία ή, ακόμα, και η προστασία του περιβάλλοντος.

Σημαντικό πρόσθετο απότοκο της πανδημίας είναι η συρρίκνωση της δημόσιας σφαίρας. Πρακτικά, δεν επιτρέπονται οι μεγάλες συναθροίσεις –πράγμα που σημαίνει ότι, de facto, δυσκολεύει δημόσιος διάλογος, κοινοβουλευτικές διαδικασίες κ.λπ., πάνω σε σημαντικά τρέχοντα ζητήματα.

Ένας αναλυτής υπογράμμισε τον υπαρκτό κίνδυνο: «η πανδημία, μετατράπηκε σε πάρτι του λαϊκισμού και των αυταρχικών επιλογών». Αρκετοί βρήκαν την ευκαιρία να κυβερνούν με διατάγματα έκτακτης ανάγκης και να οπλίζονται με υπερεξουσίες – κάτι που σχεδίαζαν από καιρό όσον αφορά τη μείωση των ατομικών ελευθεριών, της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της πολιτικής διαφωνίας.

Τέλος, οι αντιπολιτεύσεις στις περισσότερες χώρες μπήκαν και αυτές σε μια τροχιά «αυτοπεριορισμού» και εθελούσιας απουσίας από το προσκήνιο του δημοκρατικού διαλόγου, στον βαθμό που δεν αντιπροτείνουν «κάτι πολύ διαφορετικό από ό,τι ήδη γίνεται».

Εν τω μεταξύ, οι προηγούμενη εμπειρία έδειξε ότι η αντιμετώπιση της πρόσφατης χρηματοπιστωτικής κρίσης έγινε με τη «συνήθη πρακτική»: τα πακέτα διάσωσης επιβράβευσαν εκείνους που είχαν προκαλέσει τη χρηματοπιστωτική κρίση.

Η κλιματική κρίση δεν έχει αντιμετωπιστεί συνολικά. Τα παγκόσμια και τα εθνικά μίντια είναι γεμάτα από τρομακτικές εικόνες, αριθμούς και ειδήσεις θανάτων που –σε αρκετές περιπτώσεις‒ στρεβλώνουν την πραγματική διάσταση του θέματος, ενώ αποκρύπτουν άλλα, παράπλευρα, εξίσου σημαντικά θέματα. Και στο πλαίσιο που μας αφορά, η Ε.Ε. επιλέγοντας ακόμα και τώρα τη «συνήθη πρακτική», υπολογίζει πολύ, κάνει λίγα και τα κάνει πάρα πολύ αργά.

Τα κακά νέα είναι ότι η κρίση της πανδημίας έφερε στο προσκήνιο πολλές από τις προηγούμενες αδυναμίες. Όμως, τα καλά νέα είναι ότι η πρωτόγνωρη σφοδρότητά της συνέδεσε όλες αυτές τις αδυναμίες με έναν εξίσου πρωτόγνωρο τρόπο.

Το πρώτο που ανέδειξε είναι η απουσία μιας συντονισμένης παγκόσμιας και αλληλέγγυας διαχείρισης. Το δεύτερο ‒όχι λιγότερο σημαντικό‒ είναι ο κομβικός ρόλος του κράτους στις εθνικές κοινωνίες. Ανέδειξε βασικούς τομείς και νευραλγικούς οργανισμούς που είχαν παραμεληθεί από «το αξίωμα λιγότερο κράτος» στην υγεία, την καλή υλική και ψυχική κατάσταση του πληθυσμού, την παιδεία αλλά και των δημοσίων επενδύσεων σ’ αυτούς και σε άλλους παραγωγικούς τομείς.

Αιφνιδιαστικά πλέον, τα περισσότερα νοικοκυριά έχουν εξαντλήσει τα οικονομικά μαξιλάρια, και αντιμετωπίζουν με δυσκολία την πρόσβαση σε βασικά αγαθά όπως η στέγαση, η διατροφή, η υγεία και η εκπαίδευση. Τώρα που το κράτος επιστρέφει με ηγετικό ρόλο, είναι ευκαιρία ανασχεδιασμού με τρόπο που να εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον μακροπρόθεσμα.

Επιπλέον η κρίση έδειξε την ανάγκη, μαζί με τις επιχειρήσεις, να στηριχθεί μακροπρόθεσμα ο κόσμος της εργασίας: μακροχρόνια ανάπτυξη με επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη, στήριξη των μισθών και διαρκή μέριμνα για υγεία, παιδεία, οικονομία, περιβάλλον.

Στα καλά νέα προστίθεται και η ευκαιρία της τρέχουσας κατάστασης έκτακτης ανάγκης για την οικοδόμηση βιώσιμης οικονομίας χωρίς αποκλεισμούς. Το πρόβλημα δεν είναι να καθυστερήσουμε ή να αποκλείσουμε τις κυβερνητικές στηρίξεις, αλλά να τις οργανώσουμε σωστά. Ευκαιρία να αποφευχθούν τα λάθη της εποχής μετά το 2008, όταν τα προγράμματα διάσωσης επέτρεψαν στις εταιρείες να αποκομίσουν ακόμα μεγαλύτερα κέρδη από τη στιγμή που τελείωσε η κρίση, αλλά απέτυχαν να θέσουν τα θεμέλια μιας ισχυρής και δίκαιης ανάκαμψης, χωρίς αποκλεισμούς και θύματα.

Η κρατική στήριξη βιώσιμων επιχειρήσεων θα πρέπει να γίνει με όρους διατήρησης και αύξησης της απασχόλησης. Όσον αφορά τα νοικοκυριά, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να δουν σοβαρά πέρα ​​από τα δάνεια, τη δυνατότητα ελάφρυνσης του χρέους, δεδομένων των σημερινών υψηλών επιπέδων ιδιωτικού χρέους.

Η ιδέα του επιχειρηματικού κράτους, των πραγματικών μακροπρόθεσμων και βιώσιμων επενδύσεων είναι εδώ. Αλλά η κρίση υπενθυμίζει ότι το κράτος θα πρέπει να ξαναμάθει πώς να διασφαλίσει ότι τα οφέλη από τις δημόσιες επενδύσεις θα επιστρέψουν στους πολίτες του.

Το ότι ο δολοφονικός ιός έχει εκθέσει τις αδυναμίες της παγκόσμιας οργάνωσης της οικονομίας, ίσως να είναι ευκαιρία συνολικής αναδιάρθρωσης του συστήματος. Οι επιλογές είναι δύο: ένας σκοτεινός μελλοντικός κόσμος μετά τον ιό, και ένας καλύτερος. Εάν δεν επιλεγεί το δεύτερο, θα είναι ελάχιστες οι πιθανότητες αντοχής του πλανήτη στην επόμενη μελλοντική μεγάλη κρίση.

πηγη:https://www.efsyn.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου