Δέκα σελίδες-φωτιά, που αναδεικνύουν τις ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας στις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, με συνέπεια υπουργός και γενικός γραμματέας να κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με την κακουργηματικού χαρακτήρα κατηγορία της έκθεσης των πολιτών σε κίνδυνο, φέρνει σήμερα στο φως η «Εφ.Συν.».
Οι ευθύνες περιγράφονται και «προσωποποιούνται» στο έκτο κεφάλαιο της 254 σελίδων τεχνικής έκθεσης του πρώην υπαρχηγού της Πυροσβεστικής και νυν νομικού και ειδικού πραγματογνώμονα Ανδριανού Γκουρμπάτση, που πριν από μερικές ημέρες παραδόθηκε στον δικηγόρο των 150 πλημμυροπαθών από την κακοκαιρία «Daniel» στην περιοχή της Φαρκαδόνας Τρικάλων, Στέλιο Σούρλα, και το οποίο έχει τον άκρως εύγλωττο τίτλο: «Εγκληματικά λάθη, παραλείψεις & ενέργειες αρμοδίων αρχών, υπηρεσιών & φορέων».
Μεγάλη καθυστέρηση
Σε αυτό τονίζεται εξαρχής ότι: «Αν και η θεομηνία “Daniel” είχε τα κατά νόμο χαρακτηριστικά Γενικής Καταστροφής ή σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον Περιφερειακή Καταστροφή Μεγάλης Εντασης, δεν συγκλήθηκε έγκαιρα με ευθύνη του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ή δυνητικά του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας από την 5η ή έστω την 6η Σεπτεμβρίου 2023 το Ανώτατο Κεντρικό Οργανο Πολιτικής Προστασίας, που είναι το Κεντρικό Συντονιστικό Οργανο (ΚΣΟΠΠ), προκειμένου να συντονίζει τις δυνάμεις και μέσα πολιτικής προστασίας κατά την αντιμετώπιση της εν λόγω θεομηνίας καθ’ όλη τη χρονική περίοδο που ήταν σε εξέλιξη. Με καθυστέρηση λοιπόν την 7η Σεπτεμβρίου 2023 και κατόπιν σχετικής αποφάσεως του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη συγκλήθηκε με έδρα τη Λάρισα Επιχειρησιακό Κέντρο για τον συντονισμό των δυνάμεων και μέσων».
Αναφέρεται ακόμη ότι «με μεγάλη καθυστέρηση αφυπνίστηκε η Πολιτική Προστασία» και ότι ο υπουργός Κικίλιας έστειλε κατεπείγουσα επιστολή στις 02-09-2023 προς τις Περιφέρειες της χώρας, επισημαίνεται όμως πως «θα έπρεπε αυτή και με το ίδιο περιεχόμενο να είχε σταλεί ήδη μετά τον μεσογειακό τυφώνα “ΙΑΝΟ”, δηλαδή αμέσως μετά την 18η και 19η Σεπτεμβρίου 2020, από τον Υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας κ. Ν. Χαρδαλιά, δεδομένου ότι η Θεσσαλία είχε ήδη πρόσφατο βαρύ ιστορικό πλημμυρών, γιατί, εκτός από το 2016, είχε εκ νέου πληγεί προηγούμενα και από άλλη καταιγίδα την 24η έως 28η Φεβρουάριου 2018 και σε κάθε περίπτωση αυτή έπρεπε να είχε αποσταλεί έγκαιρα και πιο συγκεκριμένα με το τέλος της προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου έτους 2022, δηλαδή από τον Νοέμβριο 2022, ενόψει της χειμερινής περιόδου 2023, σχετικά με την άμεση εκπόνηση και ολοκλήρωση αντιδιαβρωτικών έργων».
Επισημαίνεται επίσης ότι: «Ειδικά για την Περιφέρεια της Θεσσαλίας παράλληλα με την ως άνω επιστολή του ιδίου Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής κ. Β. Κικίλια, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, ενόψει επαπειλούμενου κινδύνου εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων από την έλευση της μεσογειακής καταιγίδας “Daniel” και για τους ίδιους λόγους όφειλε, κατά το άρθρο 26 Ν. 4662/2020, να κηρύξει σε Κατάσταση Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας και τους Δήμους και Περιφέρεια Θεσσαλίας, όπως έπραξε την 17η Οκτωβρίου 2023 και με σχετική απόφασή του κήρυξε σε Κατάσταση Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας του Δήμους της Περιφέρειας Αττικής οι οποίοι συνδέονται με την κύρια κοίτη του Κηφισού και με τα υδατορέματα Ποδονίφτη και Εσχατιάς, με σκοπό οι Δήμοι να προχωρήσουν άμεσα και χωρίς καμία καθυστέρηση στη διενέργεια έργων καθαρισμού και αποκατάστασης των υδατορεμάτων».
Καυτηριάζεται ότι η ΓΓΠΠ δεν έχει εκδώσει έως σήμερα καμιά εγκύκλιο με την οποία να γίνεται αναθεώρηση της 2ης Εκδοσης του Προτύπου Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Καταστάσεων (ΣΑΕΚ), ούτε έστειλε κάποια στις Περιφέρειες και τους Δήμους ώστε να συντάξουν Ειδικό Σχέδιο «για την προληπτική Οργανωμένη Απομάκρυνση Πολιτών και κατά την αντιμετώπιση Πλημμυρικών Φαινομένων».
Η λήψη της απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη του γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ο οποίος στη συγκεκριμένη περίπτωση «δεν το έπραξε», αν και όφειλε.
Σε άλλο σημείο επαναλαμβάνεται ότι: «Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας καθυστέρησε να κηρύξει από 02-09-2023 και όχι την 07-09-2023 με την Αρ. Πρωτ. 519 /07-09-2023 Απόφαση του ΓΓΠΠ, σε Κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας τις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Θεσσαλίας, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 1 και 2 του Ν. 4662/2020, λόγω επαπειλούμενου κινδύνου ή προειδοποίησης για εκδήλωση αυξημένης διακινδύνευσης συμβάντων φυσικών καταστροφών και πιο συγκεκριμένα των καταιγίδων που επρόκειτο να πλήξουν ολόκληρη τη Θεσσαλία, ενόψει του Εκτακτου Δελτίου Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων (ΕΔΕΚΦ) που εκδόθηκε την Κυριακή 03 Σεπτεμβρίου 2023 από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία [...] προκειμένου να ληφθούν αναγκαία μέτρα αντίστοιχα με εκείνα της κήρυξης μιας περιοχής σε Κατάσταση Εκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας».
Παραλείψεις της γενικής γραμματείας επισημαίνονται και ως προς άλλες προβλέψεις του νόμου που ψήφισε η κυβέρνηση της Ν.Δ.: «Δεν έχει έως σήμερα με ευθύνη της ΓΓΠΠ συγκροτηθεί η προβλεπόμενη από το άρθρο 42 του Ν. 4662/2020 Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου. Ειδικότερα στο άρθρο 42 παρ. 1 του ως άνω νόμου ορίζεται ότι: Στη ΓΓΠΠ συστήνεται, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα, Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου η οποία, ανεξάρτητα από την κήρυξη κάποιας περιοχής σε Κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας, μπορεί να χαρακτηρίζει ως κατεπείγοντα και άμεσης υλοποίησης προληπτικής φύσεως έργα ή εργασίες των Δήμων ή Περιφερειών ή της ΓΓΠΠ ή οποιουδήποτε άλλου αρμόδιου φορέα του Δημοσίου».
Το θεσμικό πλαίσιο
Τονίζεται, τέλος, ότι: «Στο ισχύον και το εφαρμοστέο για την Πολιτική Προστασία νομικό και θεσμικό πλαίσιο υφίσταται νομοθετική αβλεψία (νομοθετικό κενό), το οποίο ωστόσο δυνητικά μπορεί να επιφέρει ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα, δυσλειτουργίες στον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας και ιδιαίτερα στην οργάνωσή του. Πιο συγκεκριμένα, στο ως άνω νομικό πλαίσιο δεν έχει προβλεφθεί διάταξη που να ρυθμίζει διαδικασία και όργανα που θα έχουν υποχρέωση να ελέγχουν και διαπιστώνουν εάν οι εμπλεκόμενοι φορείς κατά την αντιμετώπιση των κινδύνων από φυσικές καταστροφές, λ.χ. πλημμύρες, πυρκαγιές, κι αυτό αφορά κυρίως τις Περιφέρειες και Δήμους, συμμορφώνονται πιστά και τηρούν τις προβλεπόμενες από τα Γενικά Σχέδια Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών υποχρεώσεις.
»Εξαιτίας λοιπόν της ως άνω παραλείψεως οι περισσότερες Περιφέρειες και Δήμοι δεν συμμορφώνονται πλήρως ή συμμορφώνονται μερικώς ή καθυστερούν να συμμορφωθούν. Δηλαδή δεν συντάσσουν/επικαιροποιούν τα Ειδικά τους Σχέδια ή καθυστερούν να τα συντάξουν/επικαιροποιήσουν».
Ανδριανός Γκουρμπάτσης ● Πραγματογνώμονας
«Αφησαν αβοήθητο τον κόσμο»
Στη διεξοδική και ιδιαιτέρως αναλυτική και νομικά τεκμηριωμένη Τεχνική Εκθεση που συνέταξα διαπιστώνονται, μεταξύ άλλων οργάνων, και για την πολιτική ηγεσία της Πολιτικής Προστασίας και τη ΓΓΠΠ σοβαρές, εγκληματικές παραλείψεις και ολιγωρίες, που συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του κατ’ άρθρο 306 ΠΚ εγκλήματος της κακουργηματικής θανατηφόρου έκθεσης, αφού άφησαν αβοήθητους τους κατοίκους κατά τις κρίσιμες πρώτες ώρες του καιρικού φαινομένου. Βέβαια, απομένει στον αρμόδιο κατά νόμο Εισαγγελέα να κρίνει για τη θεμελίωση ή μη του ως άνω αδικήματος κι ενδεχομένως και άλλων που τελέσθηκαν.
Στέλιος Σούρλας ● Δικηγόρος πλημμυροπαθών
«Οι ευθύνες έχουν προσωποποιηθεί»
Για τη φονική πλημμύρα της Θεσσαλίας ουδείς ανέλαβε μέχρι και σήμερα την ευθύνη. Ομως οι ευθύνες πλέον έχουν προσωποποιηθεί και έχουν ονοματεπώνυμο. Είναι μάλιστα κακουργηματικού χαρακτήρα γιατί γνώριζαν τι έρχεται και δεν έπραξαν το παραμικρό για να αποτρέψουν το κακό, όντας οι αρμόδιοι γι’ αυτό. Ορίσαμε τεχνικό σύμβουλο που συνέταξε τεχνική έκθεση την οποία και κατέχω. Σύντομα θα προχωρήσω σε μήνυση ως πληρεξούσιος δικηγόρος πολλών συμπατριωτών μου, ζητώντας την παραδειγματική τιμωρία των υπαιτίων, όσο ψηλά και εάν βρίσκονται, γιατί το έγκλημα αυτό δεν πρέπει να μείνει ατιμώρητο.
www.efsyn.gr