Του Π. Κουμπούρα φιλολόγου

Ο γνήσιος αθλητισμός ,η φυσική , δηλαδή , ανάπτυξη υγιούς νου του ανθρώπου σε υγιές σώμα , ουδέποτε λειτούργησε και νοήθηκε ως « παιχνίδι ». Το αθλητικό παιχνίδι - και κυρίως το πλέον δημοφιλές ποδόσφαιρο - είναι επινόηση της πολιτικής εξουσίας , που βρίσκεται στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας , ώστε να εκμεταλλεύεται και να ελέγχει το ένστικτο σύγκρουσης και υπεροχής που διακατέχει την μάζα , τον φανατισμένο όχλο, που βρίσκεται στην κατώτατη βαθμίδα κοινωνικής διαστρωμάτωσης . Η γνωστή μέθοδος χειραγώγησης του πλήθους με το όνομα « άρτον και θεάματα », εφαρμόσθηκε επί αιώνες και εφαρμόζεται ακόμη σήμερα, απολύτως αποτελεσματικά για τα συμφέροντα των πολιτικά και οικονομικά ισχυρών της κοινωνικής μας ζωής .

Μπάλα είναι και γυρίζει το μυαλό των ανθρώπων . Γυρίζει σαν τη μπίλια της ρουλέτας με τον κρυμμένο μαγνήτη , που πάει και κάθεται τη μια στο μαύρο, την άλλη στο κόκκινο . Σ’αυτό το στημένο « αθλητικό » παιχνίδι του κερδίζω - χάνω χαμένος βγαίνει πάντα ο πελάτης, ο ευκολόπιστος φίλαθλος λαός . Κερδισμένοι σταθερά αυτοί που έχουν στήσει το παραμάγαζο ή την παράγκα, όπως συνηθίζεται να λέγεται . Η παράγκα ήταν και είναι η πιο καλοστημένη μαύρη επιχείρηση σε κοινωνίες ηθικής παρακμής και μεγάλης ψυχοπνευματικής σύγχυσης στην καθημερινότητα των απλών ανθρώπων. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχει και η Ελληνική κοινωνία, οπότε είναι εύλογο να παρατηρούνται όλα αυτά τα νοσηρά φαινόμενα με τους « παράγοντες » του υποκόσμου της μπάλας , όπως αναδείχθηκαν τελευταία , όχι , βέβαια , για να εξυγιανθούν, αλλά - ως συνήθως - για να μας « ξεγελάσουν » αποπροσανατολιστικά προσωρινά και ευκαιριακά , μέχρι να τα ξεχάσουμε , χωρίς κανένας να τιμωρηθεί , χωρίς κανένας να πληρώσει … Θα πληρώσει γι’ άλλη μια φορά ο πελάτης , ο ευκολόπιστος φίλαθλος κόσμος .Τα κυκλώματα της μπάλας είναι κυκλώματα του συνόλου των κύκλων ανωμαλίας της διαβρωμένης Ελληνικής κοινωνίας . Γιατροί , δικαστές , απ’όλα τα μπουμπούκια ανθίζουν στον απέραντο κήπο της κοινωνικής μας σαπίλας. Ο υπόκοσμος δεν τιμωρείται με υποβιβασμό, διότι είναι ήδη από μόνος του υποβιβασμένος στα σκοτεινά υπόγεια κυκλώματα της διαφθοράς. Ο υπόκοσμος της μπάλας τιμωρείται και καθαίρεται μόνον με την ανάδυσή του στο διαυγές φως της νομιμότητας και της λογικής . Τιμωρείται και καθαίρεται ο υπόκοσμος της διαφθοράς, όταν το μυαλό του φανατισμένου « φίλαθλου » οπαδού έρθει στα σύγκαλά του . Μια μπάλα κλωτσοσκούφι έχει υποκαταστήσει τον εγκέφαλο εκατομμυρίων ανθρώπων , μια μπάλα φούσκα γεμάτη αέρα κοπανιστό και πίτουρο , που την κλωτσάν οι επιτήδειοι παράγοντες δώθε – κείθε , μέσα – έξω , στοιχηματίζοντας στα σίγουρα δικά τους υπερκέρδη , μαύρα και ξεπλυμένα με χέρια καθαρά σαν το γυαλιστερό τους το κολάρο , που σκεπάζει το παχύσαρκο καλοθρεμμένο τους τομάρι . Οι παράγοντες της μπάλας δεν παράγουν τίποτε απολύτως . Προκαλούν μονάχα . Σκάνδαλα , ανωμαλίες , φανατισμό , βία , καταστροφικότητα και γενική απαξίωση των αξιών της ηθικής πνευματικής ζωής μας .

Η εξυγίανση του Ελληνικού ποδοσφαίρου , όσες πλάτες και να βάλει ο Πλατινί , ακόμη κι ο « θεός » Μαραντόνα να βάλει το χέρι του , είναι από χέρι μια χαμένη υπόθεση .Το ποδόσφαιρο ως κοινωνικός θεσμός αποτελεί τον μικρόκοσμο της συνολικής κοινωνικής έκφρασης και συμπεριφοράς , ως εκ τούτου αν δεν αλλάξει ριζικά η νοοτροπία και ο τρόπος ζωής των ανθρώπων τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο, ολοένα θα λακτίζεται εις το διηνεκές κάθε ελπίδα ηθικής κάθαρσης . Είναι ανεδαφικό - και δεν είναι αυτός ο κύριος ρόλος της - η μικροσκοπική θεά μπάλα να γιατρέψει τις πληγές σήψης του κοινωνικού μας κυττάρου και να γεφυρώσει την άβυσσο διαφθοράς όλης της γήινης σφαίρας .

Παρά ταύτα και μολονότι όλες οι πτυχές του φαινομένου « Ελληνικό ποδόσφαιρο » δείχνουν σκοτεινές και δυσοίωνες, υπάρχει πάντα χαραμάδα αισιόδοξης ανατροπής .Η αγάπη των περισσοτέρων ανθρώπων για το άθλημα μας καθιστά υπεύθυνα συνειδητούς δέκτες , ώστε κάποια στιγμή να απαιτήσουμε και να διεκδικήσουμε το δικαίωμά μας στη γνήσια συγκίνηση , που μπορεί να μας χαρίσει ένας αθλητικός αγώνας , το δικαίωμά μας στην άδολη ψυχαγωγία , που μπορεί να μας προσφέρει η αγωνιστική προσπάθεια της αγαπημένης για τον καθένα μας ομάδας . Να λειτουργήσει , δηλαδή , και πάλι όπως παλιά το ποδόσφαιρο ως κοινωνικό σχολειό .Οι παίκτες , αντί για παίχτες στημένων στοιχημάτων να γίνουν πρότυπα ηθικής άμιλλας , σαν τον Μίμη Παπαϊωάννου , τον Νεστορίδη, τον Μουράτη , σαν όλους αυτούς που ίδρωναν για τη φανέλα και για την τέρψη των φιλάθλων . Έχει γίνει τόσο δυσβάσταχτη και ψυχικά ανυπόφορη η καθημερινή μας ζωή , ώστε όλοι να έχουμε την ανάγκη να νιώσουμε - έστω για λίγο - ξεκούραση και παρηγορία στο ουδέτερο γήπεδο της ποδοσφαιρικής ξεγνοιασιάς . Αυτή ακριβώς η κοινωνική λειτουργία του ποδοσφαίρου , να χαρίζει , δηλαδή , στιγμές χαλάρωσης και ψυχικής ευφορίας στον ταλαιπωρημένο άνθρωπο των δύσκολων καιρών , είναι που το καθιέρωσε ως το δημοφιλέστερο λαϊκό άθλημα .

Στον στίβο της αυτομόρφωσης είχα την ευκαιρία να επιλέξω ως κοινωνικά σχολειά τρία λαϊκά πανεπιστήμια , χώρους όπου σύχναζα για να σπουδάζω τους ανθρώπους , να μαθαίνω να διαβάζω τα μάτια τους στον καθρέφτη της κοινωνίας . Το ένα ήταν το γήπεδο ποδοσφαίρου , το δεύτερο τα δικαστήρια και το τρίτο οι σταθμοί λεωφορείων. Στις κερκίδες του γηπέδου σπούδασα τον μικρόκοσμο της ζωής απ’ την καλή κι απ’ την ανάποδη . Τον υπόκοσμο , που παρασιτικά κυριάρχησε μέσα σε όλο το μαγευτικό και βρόμικο συνάμα σκηνικό πλαίσιο αυτού του μικρόκοσμου , το είδα μετά . Και το βλέπουμε και σήμερα , που είναι ( ευκαιριακά και προσωρινά ) στην επικαιρότητα . Πιστεύω , όμως , όπως θαρρώ οι περισσότεροι αγνοί φίλαθλοι, ότι η μαγεία της μπάλας σαν ανάσα ξεγνοιασιάς στην μονοτονία και ρουτίνα της καθημερινότητας δεν μπορεί να τραυματισθεί θανάσιμα. Αρκεί να μαθαίνουμε από τα άσχημα. Να διακρίνουμε τα όρια , πού τελειώνει το άθλημα και πού αρχίζει το παιχνίδι , στημένο ή μη. Να ξεχωρίζουμε τι σημαίνει «παράγοντες» και τι σημαίνει παράγουμε όλοι μαζί πολιτισμό και ποιότητα ζωής .Τι σημαίνει « παράγκα » και τι σημαίνει στίβος . Αγώνας κι αγωνία είναι ο στίβος του αθλητισμού , όπως ακριβώς κι ο στίβος της ζωής . Ως αγώνα κι αγωνία τραγουδάμε τις ήττες και τις νίκες μας , τις πίκρες μας και τις χαρές μας . Απ’ το ποιητικό μου σεντούκι « Ανακομιδή Ονείρων ! » τραγουδώ την αιθέρινη μπάλα :

Οι 11 Τιτάνες …

Εκεί που εφάπτεται η χαρά

με της ζωής τη συμφορά ,

υπάρχει ένα επίπεδο ,

που τ’ονομάζουν γήπεδο .

Στο βούρκο του συγκρούονταν

ημίθεοι και Τιτάνες

και δυο μικροί ωρύονταν

εδώ ο τάφος σας , πουτάνες .

Εκεί κι εγώ με μια μπαλιά ,

με μια ψαράκι κεφαλιά ,

της ζήσης μου τα βάσανα

τα κλώτσησαν κι ανάσανα .

Σέρνω τα βήματα βαριά ,

ογδόντα φίλαθλα κιλά

και μια πληγή μηνίσκο .

Αχ, δεν τα πήγαμε καλά

και σπίτι για παρηγοριά

ούτε μια ιαχή δεν βρίσκω .