του Β. ΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ κακό προσδιορίζεται στην αλληλεγγύη που δένει τους πολίτες με τα κόμματα. Σχεδόν παντού ξεσπά η αντίθεση, ανάμεσα στην ισότητα που υπόσχεται το σύνταγμα και την ανισότητα που δημιουργούν οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες. Η δύναμη του χρήματος εξαπλώνεται και διαφθείρει τις συνειδήσεις. Όποιος έχει τα απαραίτητα για να ζήσει θέλει να γίνει πλούσιος. Ο πλούσιος θέλει να γίνει πιο πλούσιος. Είναι ο θρίαμβος αυτού του ακόρεστου πάθους για το κέρδος, που ονομάζουμε πλεονεξία. Δεν υπάρχει πια επάγγελμα που να ξεφεύγει από τα πλοκάμια του καπιταλισμού, της χρηματιστικής.

Η γεωργία έγινε εμποροκρατική*, σε σημείο που, με την προοδευτική εξαφάνιση των μικρών γεωργών και τη συγκέντρωση του μικρού κλήρου σε λίγα χέρια, να δημιουργούνται και πάλι μεγάλες ιδιοκτησίες. Οι καλλιτέχνες, οι δάσκαλοι, οι γιατροί, οι δικηγόροι, που άλλοτε θεωρούνταν ατιμωτικό να εμπορευτούν το τάλαντό τους, δεν έχουν πια κανένα ενδοιασμό να πουλήσουν το εμπόρευμά τους όσο πιο ακριβά γίνεται. Όλα αγοράζονται. Όλα έχουν μια τιμή. Ο πλούτος είναι το μέτρο των κοινωνικών αξιών.

Με το κέρδος και την πολυτέλεια οι περιουσίες γίνονται και ξεγίνονται με την ίδια ταχύτητα. Αυτοί που έχουν περιουσία ορμούν στις απολαύσεις και αναζητούν ευκαιρία να επιδείξουν την αλαζονική πολυτέλεια. Οι νεόπλουτοι βρίσκονται στην πρώτη σειρά. Κερδοσκοπούν θέλουν χρυσάφι για να χτίσουν και να επιπλώσουν επιβλητικά σπίτια, να επιδείξουν ωραία αυτοκίνητα σκάφη και αεροπλάνα. Να χαρίσουν στις ωραίες γυναίκες κοσμήματα, ακριβά ρούχα, σπάνια αρώματα, να σερβίρουν σε επιφανείς επισκέπτες εκλεκτά κρασιά και φαγητά παρασκευασμένα από ξακουστό μάγειρο, να παραγγείλουν την προσωπογραφία τους ή την προτομή τους σε καλλιτέχνη της μόδας.

Τι γίνονται οι πολιτικές υποθέσεις, όταν «η αγάπη του πλούσιου δεν αφήνει σε κανέναν τον ελάχιστο χρόνο για να ασχοληθεί με άλλα πράγματα, έτσι ώστε η ψυχή κάθε πολίτη αφοσιωμένη ολοκληρωτικά στον πλούτο, να μην έχει άλλη φροντίδα από το καθημερινό κέρδος;

Η πολιτική είναι επιχείρηση: οι πιο τίμιοι δουλεύουν για μια κοινωνική τάξη, οι άλλοι επιδιώκουν τα οφέλη της εξουσίας μόνο για τον εαυτό τους και μόλις κρύβουν το ότι εξαγοράζονται. Είμαστε στην εποχή όπου ο πλούτος και οι πλούσιοι έχουν τις τιμές, ενώ η αρετή και οι ενάρετοι άνθρωποι είναι καταδικασμένοι στην περιφρόνηση», όπου όπως λέγει και ο Πλάτων στην Πολιτεία «δεν πλουτίζει κανείς αν μένει δίκαιος».

Αυτοί που ενώ είναι Πολίτες, έχουν ως αρχή, το ότι η πατρίδα τους βρίσκεται όπου και τα συμφέροντά τους, είναι φυσικά ικανοί, να αφήσουν το δημόσιο καλό για να τρέξουν πίσω από το προσωπικό κέρδος τους, αφού γι’ αυτούς πατρίδα δεν είναι η χώρα αλλά η περιουσία τους.

Στην παρακμασμένη πολιτεία μας, οι δυσκολίες του δημόσιου ταμείου και η ανάπτυξη του καπιταλισμού, έχουν ως αποτέλεσμα την επέκταση της δυσπραγίας σε μεγάλος μέρος του πληθυσμού. Οι αγρότες καλλιεργούν με πολύ ιδρώτα του προσώπου τους, χωρίς η συγκομιδή να φτάνει να τους θρέψει. Στην πόλη η ελεύθερη εργασία συντρίβεται από την ανεργία και την εργασιακή αβεβαιότητα. Είναι πολλοί αυτοί που υπολογίζουν σε κάποιο μισθό από την άσκηση δημόσιου λειτουργήματος. Χιλιάδες σύγχρονοι έλληνες θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους σε αυτόν το δυστυχισμένο που περιγράφει ο Πλάτων, αυτόν «που κατοικεί στην πόλη χωρίς να ανήκει σε καμία μερίδα της πόλης, που δεν μπορεί να ονομαστεί ούτε έμπορος ούτε βιοτέχνης, ούτε οπλίτης, αλλά μόνο φτωχός ή άπορος». Από αυτό το προλεταριάτο ακούγοντασι διαρκώς αναστεναγμοί, έτοιμοι να μεταβληθούν σε επαναστατικές φωνές. Το ποσοστό αυτών που δεν έχουν τίποτα, μεγαλώνει με τρομακτικό ρυθμό. Αν και η μετανάστευση δεν είναι λύση για τους πεινασμένους, ωστόσο αυτοί μεταναστεύουν. «Περιπλανούνται στις ξένες χώρες με γυναίκα και παιδιά και πολλοί από αυτούς πιεσμένοι από τις καθημερινές ανάγκες γίνονται μισθοφόροι ... και πεθαίνουν πολεμώντας τους συνανθρώπους τους.

Όσο για το λαό που μένει φτωχός στην πατρίδα, ισχύει για ένα μεγάλο μέρος του, η λαϊκή παροιμία «η φτώχεια έχει αδερφή την επαιτεία». Η ντροπή των πόλεων είναι, όταν αυτή η δυστυχία απλώνεται στα σταυροδρόμια των πόλεων, διαψεύδοντας με τον πιο τσουχτερό τρόπο τις ωραίες… αρχές για τις οποίες υπερηφανεύονται οι εκπρόσωποι της δημοκρατίας μας. Για έναν Έλληνα που δεν έχει να φάει σήμερα, η πενιχρή του παρηγοριά είναι ο τίτλος που του απέμεινε: «Έλληνας πολίτης στην Ευρώπη του 2014».

Ο υπερβολικός πλούτος εμποδίζει τους ανθρώπους να υπακούσουν. Τα παραδείγματα ανυπακοής, πρόσφατα. Η υπερβολική φτώχεια εξευτελίζει καθημερινά συνέλληνες στα αδηφάγα τηλεοπτικά μέσα. Οι πρώτοι ,του υπερβολικού πλούτου, δεν ήξεραν και δεν ξέρουν να κυβερνήσουν, αλλά υπακούουν σαν δούλοι. Ο φτωχοί δεν μπορούν να υποκύψουν σε καμιά εξουσία, αλλά διατάζουν με τον δεσποτισμό των κυριάρχων.

Η Ελλάδα που βλέπουμε σήμερα είναι μια χώρα δούλων και αφεντάδων, όχι ελεύθερων ανθρώπων. Ο φθόνος και η περιφρόνηση μας απομακρύνουν από μια πολιτική σύμπνοια, ενώ η ψυχή μας έχει γίνει ευέξαπτη, ώστε στην παραμικρή υποψία ότι πρόκειται να ασκηθεί βία μας αγανακτεί και μας επαναστατεί. Φτάνουμε στο σημείο να μην ενδιαφερόμαστε για γραφτούς και άγραφους νόμους, αρκεί να μην έχουμε αφέντη με οποιαδήποτε μορφή. Αυτή η κατάσταση δεν είναι καινούργια στην Ελλάδα. Ποτέ όμως δεν ήταν τόσο επικίνδυνη ανάμεσα σε πιστωτές και οφειλέτες.

* εμποροκρατία: τους εμποροκράτες τους ενδιαφέρει το χρήμα όχι ως μέσο πληρωμής, αλλά ως κρατικό κεφάλαιο, που την αύξησή οφείλουν να επιδιώκουν με κάθε θυσία. Δεν βλέπουν τον πλούτο ως αποτέλεσμα κοινωνικής παραγωγής, αλλά ως χρήμα.