O Αντόνιο Σαντ’ Ελία (Antonio Sant’Elia, 30 Απριλίου 1888 – 10 Οκτωβρίου 1916) ήταν Ιταλός αρχιτέκτονας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες του Φουτουρισμού, κυρίως με τα σχέδιά του για την πόλη του μέλλοντος (Città Nuova).
Γεννήθηκε στις 30 Απριλίου το 1888 στο Κόμο της Λομβαρδίας. Το 1906 σε ηλικία 17 ετών, πήρε το δίπλωμα του εργολάβου οικοδομών από την τεχνική σχολή Istituto Gabriele Castelli . Αμέσως μετά μετακομίζει στο Μιλάνο και εργάζεται στην εταιρία του Villoresi Canal και στο δήμο του Μιλάνου ως σχεδιαστής. Το 1909, μετά τη δημοσίευση μιας μελέτης για μια βίλα στο περιοδικό La Casa αποφασίζει να εγγραφεί στην Ακαδημία Μπρέρα και να παρακολουθήσει μαθήματα αρχιτεκτονικής.
Το 1912 ο Sant’ Elia παίρνει μέρος σ’ ένα διαγωνισμό στο Μιλάνο για το νέο σιδηροδρομικό σταθμό. Τον ίδιο χρόνο ιδρύει την ομάδα Nuove Tendenze μαζί με τους Ugo Nebba, Manio Chiattone και άλλους. Το Μάιο/Ιούνιο του 1914 στην πρώτη έκθεση αυτής της ομάδας παρουσιάζει τα σχέδια του για την Città Nuova (Νέα Πόλη) καθώς γράφει και το Messaggio ως πρόλογο για την έκθεση, στο οποίο προσδιορίζει την ακριβή μορφή που πρέπει να υιοθετήσει η αρχιτεκτονική στο μέλλον. Σ’ αυτό χαρακτηριστικά αναφέρει: «επιδίωξη μας πρέπει να είναι η ανύψωση της νέας χτισμένης μορφής σε ένα επίπεδο πνευματικής υγεία, αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της επιστήμης και της τεχνολογίας… καθιερώνοντας νέες μορφές, νέες γραμμές, νέους λόγους ύπαρξης, που θα προκύψουν αποκλειστικά και μόνο από τις ιδιαίτερες συνθήκες του μοντέρνου τρόπου ζωής και από την προβολή του ως αισθητικής αξίας στην ευαισθησία μας» καθώς και ότι «Πρέπει να επινοήσουμε και να ξαναχτίσουμε από την αρχή τη σύγχρονη πόλη μας, σαν ένα απέραντο και πολύβουο ναυπηγείο, ζωντανό, κινητικό και πάντοτε δυναμικό και το σύγχρονο κτίριο σαν μια γιγάντια μηχανή».
Έκτοτε ο Σαντ’ Ελία προχώρησε στον φουτουρισμό και το 1915 υπέγραψε το πολιτικό μανιφέστο Manifesto dell’ architettura futurista μαζί με τους Boccioni, Marinetti, Piatti και Russolo. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους αποφασίζει να συμμετέχει στον Τάγμα Εθελοντών Ποδηλατιστών της Λομβαρδίας και έτσι αρχίζει η στρατιωτική του σταδιοδρομία. Αυτή ήταν και η αιτία του θανάτου του κατά τη διάρκεια των μαχών του Ιζόντσο (Isonzo) κοντά στο Μονφαλκόνε (Monfalcome) το 1916.
Έργα
Αν και τα περισσότερα από τα έργα του δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, ο ίδιος επηρέασε πολλούς αρχιτέκτονες και σχεδιαστές, κυρίως τους Ρώσους κονστρουκτιβιστές επαναστάτες. Από τα πιο γνωστά σχέδια του είναι αυτά για την Città Nuova.
- La Città Nuova
Αυτά τα σχέδια δεν είναι απόλυτα σύμφωνα με τους κανόνες του. Ενώ στο Messaggio έπαιρνε θέση ενάντια σε κάθε αναμνηστική αρχιτεκτονική και άρα ενάντια σε κάθε στατική και πυραμιδοειδή μορφή, τα σχέδια του είναι γεμάτα από τέτοιες μνημειακές εικόνες. Σ’ αυτά αναδεικνύεται το όραμα του για μια βιομηχανοποιημένη πόλη του μέλλοντος, η οποία αποτελείται από τεράστιους μονολιθικούς ουρανοξύστες, πολυκατοικίες με κλιμακωτά ρετιρέ, ένα δίκτυο οδογεφυρών, κτίρια με βεράντες γέφυρες και διαβάσεις πεζών.
- Villa Elisi
- Cimitero di Monza
- Casa di Rispaemio di Verona
- Stazione Centrale di Milano
- Tomba di Luigi