Ο Ρούντολφ Ζόσεφ Λόρενς Στάινερ (Rudolf Joseph Lorenz Steiner, 27 Φεβρουαρίου 1861 – 30 Μαρτίου 1925) ήταν Αυστριακός φιλόσοφος και αρχιτέκτονας. Σχεδίασε συνολικά 17 κτίρια εκ των οποίων τα πιο γνωστά είναι το Πρώτο και το Δεύτερο Γκαιτεάνουμ. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός, κατά τις αρχές του 20ου αιώνα, με την ίδρυση του πνευματικού κινήματος της Ανθρωποσοφίας.
Ο Ρούντολφ Στάινερ γεννήθηκε το 1861 στο Kraljevec, μια μικρή επαρχιακή πόλη της τότε Ουγγαρίας . Γιος χειριστή τηλεγράφου για μια αυστριακή εταιρεία σιδηροδρόμων, ταξίδεψε μαζί του στους τόπους εργασίας του και μεγάλωσε σε τοπία που περιβαλλόμενα από οροσειρές και πράσινες πεδιάδες. Εξαιτίας του επαγγέλματος του πατέρα του εκτίμησε τις νέες τεχνολογίες, όπως τον τηλέγραφο και τον σιδηρόδρομο, όσο την φυσική ομορφιά του κάθε τόπου.
Στην ηλικία των 18 χρόνων, παρά την κλίση που είχε προς τη λογοτεχνία και την φιλοσοφία, αποφάσισε να σπουδάσει στην Πολυτεχνική Σχολή της Βιέννης. Ασχολήθηκε με τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία και τη Βιολογία μέσω μιας υποτροφίας (1879-1883) στο τέλος της οποίας αποσύρθηκε από το πανεπιστήμιο. Ήδη από το 1882 ένας από τους καθηγητές του, ο Καρλ Σρόερ (γερμ. Karl Julius Schröer) πρότεινε τον Ρούντολφ Στάινερ για την θέση του εκδότη των Φυσικών Επιστημών της νέας έκδοσης του έργου του Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε (αγγλ. Johann Wolfgang Goethe).
Η μελέτη του έργου του Γκαίτε τον επηρέασε βαθιά, θέτοντας τα θεμέλια για τις μετέπειτα τοποθετήσεις του σχετικά με το κίνημα της ανθρωποσοφίας και για τα επερχόμενα συγγράμματα του. Παράλληλα με το έργο του Γκαίτε ασχολήθηκε με το έργο του Άρθουρ Σοπενχάουερ (αγγ. Arthur Schopenhauer) και με το έργο του Φρίντριχ Νίτσε (αγγ. Friedrich Wilhelm Nietzsche) τον οποίο και γνώρισε μέσω της αδερφής του Ελισάβετ Νίτσε (αγγ. Elisabeth Förster-Nietzsche) που τον κάλεσε να βοηθήσει στην οργάνωση του αρχείου του Γερμανού φιλοσόφου.
Το 1891 ο Ρούντολφ Στάινερ ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστήμιο του Ρόστοκ της Γερμανίας.
Το 1899, έπειτα από την δημοσίευση ενός άρθρου του σχετικά με την εσωτερική φύση ενός παραμυθιού του Γκαίτε, έλαβε μια πρόσκληση σε μια συνάντηση Θεοσοφιστών με σκοπό να μιλήσει σχετικά με τον Νίτσε. Ο Ρούντολφ Στάινερ συνέχισε τις επισκέψεις του στην γερμανική Θεοσοφική Εταιρεία, τοποθετήθηκε επικεφαλής και ταξίδεψε στην Ευρώπη δίνοντας διαλέξεις σχετικά με την Θεοσοφία, ώσπου το 1912 για διάφορους λόγους αποφάσισε να αποσχιστεί από αυτήν και ίδρυσε ένα νέο πνευματικό κίνημα, την Ανθρωποσοφία.
Η Ανθρωποσοφιστική Εταιρεία αναπτύχθηκε ταχύτατα και η ανάγκη για τις ετήσιες συνευρέσεις του κινήματος ώθησαν τον Ρούντολφ Στάινερ να αναλάβει να σχεδιάσει ένα κτίριο που θα φιλοξενούσε όλες τις δράσεις του κινήματος. Η κατασκευή του ξύλινου αυτού κτιρίου, το οποίο ονομάστηκε Γκαιτεάνουμ (αγγ. Goetheanum) ξεκίνησε το 1913 στο Ντόρναχ (αγγ. Dornach) της Ελβετίας. Ένα μεγάλο τμήμα της κατασκευής ολοκληρώθηκε από εθελοντές. Το κτίριο του Γκαιτεάνουμ εξελίχθηκε σε μεγάλο πολιτιστικό κέντρο, ώσπου καταστράφηκε από μια πυρκαγιά την πρωτοχρονιά του 1922. Την θέση του παλιού Γκαιτεάνουμ ήρθε να λάβει το νέο κτίριο -το δεύτερο Γκαιτεάνουμ- το οποίο σχεδιάστηκε πάλι από τον Ρούντολφ Στάινερ και ολοκληρώθηκε τρία χρόνια μετά από το θάνατο του. Το νέο κτίριο δεν ήταν πλέον κατασκευασμένο από ξύλο αλλά από σκυρόδεμα, λαμβάνοντας έτσι και τον ρόλο ενός μνημείου προς το προϋπάρχον του.
Το κτίριο του Πρώτου Γκαιτεάνουμ
Ο Ρούντολφ Στάινερ εξαιτίας της δράσης του στο ανθρωποσοφιστικό κίνημα και τους χώρους του Γκαιτεάνουμ, δέχθηκε πολλές κατηγορίες και επιθέσεις από ακροδεξιούς πολιτικούς χώρους της Γερμανίας. Χαρακτηρίστηκε από τον Αδόλφο Χίτλερ (Adolf Hitler) ως ” εργαλείο των Εβραίων και το 1922 μια διάλεξη του διακόπηκε λόγω βανδαλισμών.
Έπειτα από την καταστροφή του παλιού Γκαιτεάνουμ, η υγεία του φάνηκε να χειροτερεύει και τελικά απεβίωσε στις 30 Μαρτίου του 1925.
Το Γκαιτεάνουμ
Το κτίριο έλαβε το όνομα του από τον Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε (
Johann Wolfgang von Goethe). Το πρώτο Γκαιτεάνουμ ήταν κατασκευασμένο από ξύλο, και σχεδιασμένο με έναν έντονο άξονα συμμετρίας. Η μορφή του κτιρίου υπογράμμιζε την πρόθεση του αρχιτέκτονα για να υποδηλωθεί η επαφή με τη φύση και η αναφορά σε ζωντανό οργανισμό.
Johann Wolfgang von Goethe). Το πρώτο Γκαιτεάνουμ ήταν κατασκευασμένο από ξύλο, και σχεδιασμένο με έναν έντονο άξονα συμμετρίας. Η μορφή του κτιρίου υπογράμμιζε την πρόθεση του αρχιτέκτονα για να υποδηλωθεί η επαφή με τη φύση και η αναφορά σε ζωντανό οργανισμό.Το κτίριο του Δεύτερου Γκαιτεάνουμ
Η κατασκευή που διαδέχθηκε το προϋπάρχον κτίριο αναπτύσσεται καθ’ύψος και με στιβαρό τρόπο εδράζεται στο πράσινο τοπίο του Ντόρναχ. Διαφέρει από άποψη μορφολογίας από το πρώτο Γκαιτεάνουμ. Είναι κατασκευασμένο από χυτό σκυρόδεμα διαμορφωμένο με ξυλότυπο, έχει ανακηρυχθεί Εθνικό Μνημείο της Ελβετίας και αποτελεί ένα ιδιαίτερο δείγμα εξπρεσιονιστικής αρχιτεκτονικής του 20ου αιώνα. Στο χώρο λειτουργεί ελεύθερο πανεπιστήμιο.