Οπως κάθε εποχή επιλέγει το παρελθόν της, έτσι και κάθε ηθοποιός τον χώρο των εκμυστηρεύσεών του. Η συνάντησή μας δεν έγινε όπως συνήθως με άλλους ηθοποιούς στην Πινακοθήκη Γκίκα, αλλά στην πολυβραβευμένη έκθεση φωτογραφίας του Θανάση Μαλούκου «Terra Incognita – Αγνωστη Γη», στην Τεχνόπολη. Για να γνωρίσουμε ξένους κόσμους, όταν ο Πλούταρχος στην αρχαιότητα έκανε χαρτογραφήσεις και δεν είχε πληροφορίες, έγραφε: «Terra Incognita».

Η Φιλαρέτη Κομνηνού περπατούσε στον κόσμο των φωτογραφιών τρυγώντας τη γνώση. Τα μάτια της περισσότερο απορροφούσαν με ευλάβεια παρά έβλεπαν τις απεικονίσεις των φωτογραφιών. Μια έκθεση δελεαστική, μέσα από τελετουργίες, πρόσωπα, μυστήρια φυλών. Ενα απέραντο υφαντό με ανεξίτηλα χρώματα και ομορφιά που μάγεψε την ηθοποιό. Ηταν σαν ένα προσκύνημα στο ανεξερεύνητο.

Προσγειωθήκαμε στα εγκόσμια, όταν καθίσαμε δίπλα για καφέ, με το αγαπημένο της σκυλάκι, τη Μαρούλα. Παρέα με τόση ομορφιά, εκείνο το μεσημέρι που η ψυχρή εικόνα της Τεχνόπολης με τα κτίρια και τα φουγάρα μεταμορφώθηκε σε στολίδι της πόλης.

● Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε το θέατρο με ένα ταξίδι;

Η δουλειά του ηθοποιού είναι ουσιαστικά μια περιπλάνηση κι ένα ατελείωτο ταξίδι μέσα στα έργα, τα σημαντικά πολλές φορές του κλασικού ρεπερτορίου, από ρόλους, από συνεργασίες. Εχει την αγωνία και συγχρόνως την απόλαυση της εξερεύνησης. Της έρευνας των διαφορετικών ρόλων. Οπως ένα ταξίδι έχει και τα απρόοπτα, έτσι και μια ατελείωτη διαδρομή, χρόνια τώρα στο θέατρο φέρνει κι εκπλήξεις στις συνεργασίες και τις γνωριμίες με τους άλλους καλλιτέχνες. Είναι ένα πολύ γοητευτικό ταξίδι. Δεν σου εξασφαλίζει καμία μονιμότητα γιατί κάθε χρόνο δοκιμάζεις και δοκιμάζεσαι στη σχέση σου με τους συνεργάτες. Τίποτα δεν είναι στάσιμο, μόνιμο κι οριστικό.

● Το θέατρο είναι μια αναγκαία συνθήκη στη ζωή σου, η ανάσα σου. Υπάρχει κάποια φωτογραφία που μπορεί να σου θυμίζει κάτι σαν παράσταση, κάποια ανάμνηση;

Πολλές από τις φωτογραφίες που είδαμε, από τις τελετές που κάνουν διάφορες φυλές που είναι ξεχασμένες ή άγνωστες για μας του δυτικού πολιτισμού, έχουν πάρα πολύ έντονο το θεατρικό στοιχείο. Από το μακιγιάζ μέχρι την τελετουργία. Εχει μια πολύ έντονη θεατρικότητα αυτό.

Αν ταξιδεύεις σ’ αυτά τα μέρη και επιστρέφεις, μετά γίνεσαι πιο πλήρης και πιο σοφός. Το να μένεις περιορισμένος στη χώρα σου και να ανακυκλώνεις τα ίδια και τα ίδια δεν σε αφήνει να γίνεις πολίτης του κόσμου. Γιατί ανήκουμε σ’ έναν πλανήτη και ανήκοντας σε αυτόν, πρέπει να έχουμε συνέχεια την αίσθηση ότι συγκατοικούμε με άλλες φυλές, με άλλους λαούς, με άλλη βασικά κουλτούρα και νοοτροπία. Αυτό φέρνει την περίφημη έννοια της παγκοσμιοποίησης.

Το θέατρο δεν μπορεί να αγνοεί κάτι που κοινωνικά συγκλονίζει σχεδόν την καθημερινότητά μας

Τα ταξίδια μού πρόσφεραν πέρα από απόλαυση και πολλές γνώσεις. Οταν ταξίδευα στις περιοχές του Αμαζονίου συνειδητοποίησα ότι ο Αμαζόνιος, ο πνεύμονας του πλανήτη μας, τα τελευταία χρόνια κινδυνεύει από τις κυβερνητικές παρεμβάσεις. Από την εμπορευματοποίηση και την ανάγκη κάποιων εταιρειών πετρελαίου ή ορυκτών να αποψιλώνουν τα δάση καίγοντάς τα δεύτερη και τρίτη φορά, έτσι ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να ξαναφυτρώσουν δέντρα.

Με κάθε τρόπο πρέπει να προσέξουμε και να πάρουμε υπόψη μας το σήμα κινδύνου για την οικολογική καταστροφή του πλανήτη.

● Εσύ κάποιες φορές το διακινδύνευσες.

Μην το τραγικοποιούμε. Τα ταξίδια σε μέρη που είναι κατά κάποιον τρόπο πρωτόγονα και δεν είναι οργανωμένα από ένα πρακτορείο ταξιδιών που σου εξασφαλίζει την ασφάλεια καμιά φορά έχουν και κάποιον κίνδυνο. Τα ταξίδια μού μάθανε και κάτι άλλο. Τη φύση –όπου κι αν βρίσκεσαι, είτε στη θάλασσα είτε σε ένα δάσος– επιβάλλεται να τη σεβαστείς και να συμφιλιωθείς μ’ αυτήν. Αν φερθείς λίγο επιπόλαια, μπορεί να διακινδυνεύσεις.

● Υπάρχουν συγκεκριμένοι νέοι στόχοι;

Η περιέργεια για ταξίδια και ρόλους παραμένει ενεργή.

● Σε έχω παρακολουθήσει σε πολλά έργα, θεωρώ όμως πως ο τελευταίος σου ρόλος είναι ο πιο δύσκολος.

Εχει έναν υψηλό βαθμό δυσκολίας η Βέναμπλ, γιατί διεισδύει σε μια σχεδόν άξια ψυχανάλυσης συμπεριφορά γυναίκας, στη νοσηρή σχέση που έχει με τον αγαπημένο και λατρεμένο της γιο, Σεμπάστιαν.

● Πόσο εύκολο είναι για μια υπερπροστατευτική μάνα να παρακολουθήσει την παράσταση αυτή χωρίς να προβληματιστεί;

Η τέχνη γίνεται ένας μεγεθυντικός φακός. Τονίζει κάποιες ακραίες καταστάσεις, για να τις μοιραστεί με το κοινό και να ευαισθητοποιήσει ή να αφυπνίσει κάποιες συμπεριφορές στις ανθρώπινες σχέσεις. Να δώσει ένα σήμα ότι αν ξεφύγει κανείς από την κόκκινη γραμμή και προχωρήσει σε περιοχές πιο νοσηρές, θα είναι επώδυνες.

● Εσένα ποια είναι η εμπειρία σου από αυτό το έργο; Από την επαφή με το κοινό;

Το κοινό είναι σαφώς σοκαρισμένο. Η εποχή μας κυριαρχείται από τη βιαιότητα. Αυτή τη βιαιότητα δεν μπορούμε πια να την αγνοήσουμε και να ζούμε σε μια πλαστή εικόνα, αυτήν ίσως που βιώναμε τις προηγούμενες δεκαετίες στη χώρα μας. Πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι μαζί της και κατά κάποιο τρόπο να αντιδράσουμε ή να βρούμε τρόπους να την κατευνάσουμε ή να τη διαχειριστούμε. Θυμάμαι ένα τραγούδι του Sting, το «Fragile», που λέει «Η βία δεν οδηγεί πουθενά και για όσους γεννήθηκαν κάτω από ένα θυμωμένο αστέρι, ας μην ξεχνάνε πόσο εύθραυστοι είμαστε».

Το θέατρο, λοιπόν, δεν μπορεί να αγνοεί κάτι που κοινωνικά συγκλονίζει σχεδόν την καθημερινότητά μας και να χαϊδεύει ή να διασκεδάζει μόνο. Γι’ αυτό γίνεται και το συγκεκριμένο έργο ένας τέτοιος καθρέφτης. Μεγεθύνει το θέμα της σκληρότητας και της νοσηρότητας και το στέλνει ως μήνυμα στους θεατές.

● Αν είχες την ευκαιρία να συναντήσεις έναν καλλιτέχνη, ποιον θα επέλεγες και γιατί;

Θα ήθελα να συναντήσω τον Κουίνσι Τζόουνς. Νιώθω να με πλημμυρίζει ένας αφόρητος θαυμασμός για τη μουσική και την οργανωτική ιδιοφυΐα αυτού του μεγάλου παραγωγού. Και βέβαια με τον ηθοποιό που λατρεύω να βλέπω τις ερμηνείες του, τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις.

● Τι είναι αυτό που πρέπει να χαρακτηρίζει έναν καθηγητή, ακόμα κι έναν μαθητή του χώρου;

Να μην ενδίδεις στην οποιαδήποτε αλαζονεία, υπεροψία και γραφικότητα που μπορεί να φέρει η επιτυχία και να θυμίζουμε στον εαυτό μας ότι η δημιουργία στην τέχνη εκτός από την επιδεξιότητα απαιτεί και ανθρωπιά.

● Πώς βλέπεις τη νέα γενιά των ηθοποιών;

Η νέα γενιά των ηθοποιών, αυτή τη στιγμή σχεδόν νομοτελειακά, αμφισβητεί αυτά που υπήρξαν στο παρελθόν και πολύ καλά κάνει. Πρέπει να εγκαταστήσουν έναν καινούργιο τρόπο αντίληψης του πώς είναι η υποκριτική και το θέατρο. Το θέατρο είναι κάτι τόσο ζωντανό. Αφουγκράζεται τις αλλαγές που γίνονται.

● Το ταλέντο, εκτός από μια εσωτερική κλίση, απαιτεί και δουλειά. Ποια είναι η άποψή σου γι’ αυτό;

Για να γίνει κάποιος άνθρωπος της τέχνης, είτε είναι ηθοποιός, είτε σκηνοθέτης, ζωγράφος ή μουσικός, υπάρχει μια εσωτερική ανάγκη έκφρασης και αυτό μοιραία τον οδηγεί. Σαν να τον ελκύει, να τον μαγνητίζει... Το ταλέντο, έστω και εν δυνάμει, κάποια στιγμή θα βρει τον δρόμο του. Το ταλέντο δεν το επινοείς. Το έχεις. Υπάρχει σαν ένα πρώτο ακατέργαστο υλικό, και αν πέσει στα χέρια καλών και εμπνευσμένων δασκάλων και συνεργατών, μπορεί να καλλιεργηθεί, να εξελιχθεί και να λάμψει. Η δεξιοτεχνία είναι άλλο πράγμα. Την κατακτάς μετά από σκληρή δουλειά. Εγώ ιδανικά πιστεύω στη συνεργασία του έμφυτου ταλέντου, του ενστίκτου και της δουλειάς, της πνευματικότητας που οφείλει να διαθέτει ο καλλιτέχνης.

● Τι είναι αυτό που μπορεί να σε εμπνεύσει;

Μια εξαιρετική ταινία που θα με κάνει να νιώσω αυτή την απόλυτη πληρότητα ή συγκίνηση. Ενα φυσικό τοπίο. Η τρυφερότητα που μπορεί να υπάρχει μέσα στην οικογένεια, στη σχέση με τα παιδιά μας. Ολα αυτά σου δίνουν τη χαρά και γίνονται σιγά σιγά οι χάντρες της προσωπικής σου ευτυχίας. Αισθάνομαι ότι αυτές οι στιγμές γίνονται ένα όμορφο κολιέ που το φοράς και το χαίρεσαι.

● Εάν στο καμαρίνι σου υπήρχε ένα τετράδιο κι έπρεπε να γράψεις κάποιες εντυπώσεις και σχόλια για το έργο, τι θα έγραφες;

Πώς ερμηνεύεις έναν άνθρωπο διαταραγμένο που ζει μέσα σε ένα ζωτικό ψεύδος γιατί θέλει να πιστεύει ότι η σχέση αυτή με τον γιο της είναι σε πλαίσιο κανονικότητας. Νιώθω ότι για να ερμηνεύσω έναν τέτοιο χαρακτήρα σαν τη Βέναμπλ πρέπει να επιστρατεύσω και την τεχνική μου. Με δυσκολεύουν οι πολύ απότομες μεταβάσεις που κάνει ως χειριστικό άτομο. Ενας άνθρωπος που θέλει να καλύψει το ψέμα του γιατί χωρίς αυτό δεν ζει.

● Νιώθεις προστατευμένη από τη σημερινή κοινωνία;

Ζω σε μια πραγματικότητα και μια καθημερινότητα η οποία είναι μόνιμα ανασφαλής. Χρειαζόμαστε ένα κράτος δικαίου και ασφάλειας. Αυτός ο βαθμός βιαιότητας κι εγκληματικότητας δεν μπορεί να σε αφήσει αδιάφορο. Ούτε να κάνεις έναν δικό σου μικρόκοσμο και να ζεις μέσα σε αυτόν, αγνοώντας ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να σου συμβεί το αναπάντεχα κακό και δυσάρεστο. Από την άλλη λέω ότι θέλω και λίγο να ησυχάσει η ψυχή μου. Να ζήσω ήσυχα.

Ενα ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο η κουβέντα μας. Δυο ταξιδιώτισσες, η Φιλαρέτη κι εγώ, με αναμμένη τη θεατρική της φλόγα εκείνη, ενώ παραμένει άσβεστη και η δική μου δημοσιογραφική.

από:  https://www.efsyn.gr