Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, τόσο σε ουσιαστικό όσο και σε συμβολικό επίπεδο: ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Γιάννης Μόσχος, με το που ανέλαβε (και μάλιστα όχι με διορισμό, αλλά έπειτα από ανοιχτή, διαγωνιστική διαδικασία) δεν ανακοίνωσε μόνο την επαναλειτουργία της Πειραματικής Σκηνής (την οποία ο προκάτοχός του Δ. Λιγνάδης είχε προσανατολίσει αποκλειστικά σε αρχαιόθεμες παραστάσεις) ή το νέο πρόγραμμα της σεζόν.
Ανακοίνωσε και μια σειρά από ομιλίες-συζητήσεις με θέμα το ελληνικό θέατρο. Η πρώτη έγινε σχεδόν με την έναρξη των παραστάσεων προχθές στην κεντρική σκηνή του Εθνικού με θέμα «Το ελληνικό θέατρο στην εποχή του #MeToo». Χρειάζεται να πούμε κάτι παραπάνω για τον ουσιαστικό αλλά και συμβολικό χαρακτήρα μιας τέτοιας δράσης;
Το ελληνικό #MeToo μπορεί να ξεκίνησε από τον χώρο του αθλητισμού, ωστόσο οι καλλιτέχνες πήραν πολύ γρήγορα θέση και ανέδειξαν παθογένειες δεκαετιών: κακοποιητικές συμπεριφορές (λεκτικές έως βιασμούς κατά συρροή), διακρίσεις όλων των ειδών (φύλου, ηλικίας, φυλετικές, μισθολογικές κ.λπ.), ακόμα και μη δυνατότητα πρόσβασης τόσο στα ίδια τα κτήρια του πολιτισμού όσο και στον χώρο του πολιτισμού (όπως συμβαίνει με τα ανάπηρα άτομα - τόσο ως θεατές όσο και ως καλλιτέχνες).
Ολα τα παραπάνω ζητήματα ήρθαν στον δημόσιο διάλογο, όροι όπως «πολιτική ορθότητα», «διαφορετικότητα», «αποδοχή», «συμπερίληψη», «pink washing», «πατριαρχία», «εξουσιαστική συμπεριφορά» μπήκαν στη συζήτηση, με αποκορύφωμα φυσικά την παραπομπή του τέως καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού και σκηνοθέτη, Δημήτρη Λιγνάδη, σε δίκη και όλη την ιστορία (γιατί μόνο μικρή δεν είναι) της στάσης του ΥΠΠΟΑ και της κυβέρνησης απέναντι στις καταγγελίες και τα θύματα, με τελική (προσώρας) ολοκλήρωση της δίκης σε πρώτο βαθμό και με τον ίδιο να έχει καταδικαστεί πρωτοδίκως για δύο βιασμούς ανηλίκων και να έχει αφεθεί ελεύθερος με περιοριστικούς όρους - κάτι που στάθηκε αφορμή να συνασπιστεί, για πρώτη φορά στην Ιστορία, σχεδόν ολόκληρη η καλλιτεχνική κοινότητα (όλοι θυμόμαστε το κείμενο του ΣΕΗ που διαβαζόταν το καλοκαίρι σε παραστάσεις, συναυλίες κ.λπ. καθώς και τα πανό που υψώνονταν με το «Βιαστής Είναι»).
«Παραστάσεις μπορούν να γίνουν και με ευτυχισμένους ανθρώπους - όχι κακοποιημένους!» Ακύλλας Καραζήσης
Τώρα, επί Γ. Μόσχου, πάνω στην ίδια σκηνή όπου έδωσε την τελευταία του παράσταση ως καλλιτεχνικός διευθυντής, ηθοποιός και σκηνοθέτης του Εθνικού ο Δ. Λιγνάδης («Μάκβεθ») πραγματοποιήθηκε συζήτηση μεταξύ πέντε αντρών και πέντε γυναικών (μία εκ των οποίων είναι τρανς γυναίκα): η ηθοποιός, χορογράφος, σκηνοθέτρια Φένια Αποστόλου, η σκηνοθέτρια Ιώ Βουλγαράκη, ο ηθοποιός, σεναριογράφος Γιώργος Καπουτζίδης, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Ακύλλας Καραζήσης, ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου «Προσκήνιο», Δημήτρης Καραντζάς, η τραγουδίστρια, ηθοποιός Ιντρα Κέιν, η ηθοποιός Ρένια Λουιζίδου, ο ηθοποιός και πρόεδρος του ΣΕΗ, Σπύρος Μπιμπίλας, και η ηθοποιός Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη συζήτησαν για ό,τι θεωρούσαν ότι θα πρέπει να απασχολήσει τον χώρο από δω και στο εξής. Παρόντες ήταν ο ίδιος ο Γιάννης Μόσχος καθώς και η δραματουργός και σύμβουλος καλλιτεχνικής διεύθυνσης Σοφία Ευτυχιάδου.
«Εμένα θα με πάρουν μόνο αν έχουν ρόλο μαύρης. Σε κανέναν χώρο δεν έχω δει την κατάργηση των στερεοτύπων. Αν είσαι Αλβανός, σε ρωτάνε αν πουλάς cd!» είπε η Ιντρα Κέιν. «Είναι καιρός να μη βλέπουμε τους γκέι μόνο σε ρόλους θύματος. Να δούμε -ειδικά στο σινεμά- και έναν γκέι δικηγόρο ή έναν τρανς αρχιτέκτονα» είπε ο κ. Καπουτζίδης.
«Το θέατρο είναι ένας ελευθεριακός, χειραφετητικός χώρος. Γι’ αυτό και δεν αντέχω άλλο όχι μόνο τις καταφανώς κακοποιητικές συμπεριφορές, αλλά ούτε καν την ιεράρχηση που ισχύει, ειδικά στα θεσμικά θέατρα: ακόμη και το πώς γίνονται οι οντισιόν ή οι εισαγωγικές εξετάσεις είναι για μένα κακοποιητική συμπεριφορά. Κάποιοι, κάποιας ηλικίας, που θεωρούνται αναγνωρίσιμοι και με κύρος στέκονται με κάτι μουράκλες κατεβασμένες μπροστά σε νέα παιδιά, νομίζοντας πως μόνο αν εξαντλήσουν την αυστηρότητά τους θα αποδείξουν την αξία τους. Λες και ο ηθοποιός πρέπει να βασανιστεί στη σκηνή για να αποδώσει. Οχι! Παραστάσεις μπορούν να γίνουν και με ευτυχισμένους ανθρώπους - όχι κακοποιημένους!» είπε ο Ακύλλας Καραζήσης και καταχειροκροτήθηκε. «Είμαστε μπροστά σε μια πύλη και όχι στην αλλαγή. Είναι να γίνουν ακόμα πολλά βήματα και λάθη και παραλείψεις. Ωστόσο 34 ολόκληρα χρόνια που είμαι στον χώρο πάντα αναρωτιέμαι: γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί κανείς δεν μιλάει; Εμείς οι ενδιάμεσοι (ούτε θύτες, ούτε θύματα) πρέπει να πάρουμε ξεκάθαρη θέση!» είπε η Ρένια Λουιζίδου.
Ο Σπύρος Μπιμπίλας υπεραμύνθηκε των συλλογικών συμβάσεων εργασίας ώστε να μην υπάρχει μισθολογική ανισότητα ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες, η Ιώ Βουλγαράκη μίλησε για τη σημασία της ποσόστωσης, η Φένια Αποστόλου για τις δυνατότητες που δεν δίνονται σε τρανς άτομα και όλοι συμφώνησαν πως είναι ζήτημα πατριαρχίας, κατάχρησης εξουσίας και αποδοχής μιας αυθεντίας που πρέπει να πάψει να ισχύει. Στο κοινό ήταν και οι Υρώ Μανέ και Νίκος Αναστασόπουλος από το Δ.Σ. του Εθνικού, που μίλησαν για τον νέο κώδικα δεοντολογίας του Εθνικού και πως ήδη υπάρχει μία καταγγελία που θα εξεταστεί μεθαύριο!
Ωστόσο το όνομα «Λιγνάδης» δεν είχε ακουστεί έως την ώρα των ερωτήσεων. Το φέραμε εμείς στη συζήτηση, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να μιλάνε πολλοί από το κοινό, με αποκορύφωμα τον Πρόδρομο Τσινικόρη (τελευταίο υπεύθυνο της Πειραματικής μαζί με τον Ανέστη Αζά, που έφυγαν λόγω Λιγνάδη) ο οποίος εξέφρασε τη γνώμη αρκετών ότι η συζήτηση θα έπρεπε να έχει γίνει από άλλη βάση, να ακουστούν ονόματα και καταγγελίες και να ειπωθεί όλη η αλήθεια. Το σίγουρο είναι πως έγινε μια αρχή, κάτι που φάνταζε αδύνατον έως τώρα, ειδικά στο Εθνικό.
Ταυτόχρονα φάνηκε πως διόλου δεν έχουν εφησυχαστεί οι καλλιτέχνες - τουναντίον. Ακόμη κι αν ο κ. Μόσχος δήλωσε πως όλα τα ακούει μα είναι και θέμα ισορροπιών για τον ίδιο (εξαιτίας του θεσμικού ρόλου του), αυτό ως παραδοχή θέλει τόλμη. Εως τώρα όλα κρύβονταν κάτω από το χαλί - που ήταν πολύ παχύ. Συνέχεια θα υπάρξει και μακάρι να είναι όσο δυναμική φάνηκε.
πηγη: https://www.efsyn.gr