Η τελευταία μόνιμη συνθήκη ελέγχου πυρηνικών όπλων μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται σε βαθύ κίνδυνο.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η Ρωσία «αναστέλλει» τη συμμετοχή της στη Νέα Συνθήκη για τη μείωση των στρατηγικών όπλων ή τη Νέα START, η οποία περιορίζει τον αριθμό των αναπτυσσόμενων πυρηνικών όπλων μεγάλου βεληνεκούς για κάθε χώρα. Ο Πούτιν έκανε την ανακοίνωση σε μια ομιλία του για τον πρώτο χρόνο του πολέμου στην Ουκρανία και ουσιαστικά συνέδεσε την απόφασή του με τη σύγκρουση, λέγοντας ότι η Ουάσιγκτον θέλει «να μας επιφέρει μια στρατηγική ήττα και να διεκδικήσει τις πυρηνικές μας εγκαταστάσεις».

Η απόφαση του Πούτιν είναι ένα οδυνηρό μήνυμα όχι μόνο για το New START αλλά για τον παγκόσμιο έλεγχο των όπλων και τη μη διάδοση ευρύτερα . Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν τα μεγαλύτερα οπλοστάσια πυρηνικών όπλων στον κόσμο και ένα σύμφωνο όπως το New START θα πρέπει να χρησιμεύει ως ασφάλεια σε στιγμές έντασης, παρά ως εργαλείο σε μια γεωπολιτική αντιπαράθεση.

Το νέο START περιορίζει συγκεκριμένα τον αριθμό των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς που μπορεί να αναπτύξει κάθε χώρα σε 1.550 και επιτρέπει το πολύ 700 πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς και βομβαρδιστικά.

Όλα ακούγονται πολύ τεχνικά, αλλά τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα είναι «τα μεγάλα διηπειρωτικά συστήματα που αποτελούν ουσιαστικά μια υπαρξιακή απειλή – όχι μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσική Ομοσπονδία, αλλά για την παγκόσμια κοινότητα, για την ανθρωπότητα συνολικά», είπε ο Ρόουζ. Ο Gottemoeller, ο οποίος υπηρέτησε ως επικεφαλής διαπραγματευτής στην κυβέρνηση Ομπάμα για τη Νέα Συνθήκη START και τώρα είναι ο Steven C. Házy Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.

Η Ρωσία έχει πει ότι πρόκειται να συνεχίσει να ακολουθεί τα όρια που θέτει το New START — με άλλα λόγια, σύμφωνα με τη Μόσχα, δεν πρόκειται να συγκεντρώσει περισσότερες κεφαλές. Αλλά πέρα ​​από τα πυρηνικά όρια, το New START διαθέτει επίσημους μηχανισμούς για κοινή χρήση δεδομένων και επαλήθευση - συμπεριλαμβανομένων των επιθεωρήσεων - που παρείχαν διαφάνεια τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Ρωσία σε ό,τι έκανε ο άλλος και έφερε σταθερότητα και προβλεψιμότητα στην πυρηνική σχέση. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανανέωσε το σύμφωνο με τη Ρωσία το 2021 , αλλά η συμφωνία πρόκειται να λήξει το 2026, εκτός εάν υπάρξει διαπραγμάτευση μιας νέας συμφωνίας. Οι προοπτικές για μια νέα συμφωνία ήταν ήδη αρκετά ζοφερές , ακόμη και πριν ο πόλεμος της Ουκρανίας δηλητηριάσει ακόμη περισσότερο τις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας.

Και η Ρωσία είχε τελειώσει το σύμφωνο ακόμη και πριν από την ανακοίνωση του Πούτιν αυτή την εβδομάδα. Οι επιθεωρήσεις διακόπηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά η Ρωσία συνέχισε να τις μπλοκάρει, με τον πιο πρόσφατο ισχυρισμό ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ εμποδίζουν τους Ρώσους αξιωματούχους να διενεργούν ελέγχους . (Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ λέει ότι αυτό δεν είναι αλήθεια .) Η Ρωσία στήριξε επίσης τις τεχνικές συνομιλίες, συνδέοντάς το με την υποστήριξη όπλων των ΗΠΑ προς την Ουκρανία .

Η λεγόμενη αναστολή της Ρωσίας δεν είναι στην πραγματικότητα μια νομική δυνατότητα βάσει της συνθήκης — αλλά, και πάλι, αυτή δεν είναι ακριβώς καλή πίστη. Αντίθετα, ο Πούτιν προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το New START ως διαπραγματευτικό χαρτί στον πόλεμο της Ουκρανίας. Είναι ένας άλλος τρόπος για να «επιβάλει κόστος ή κινδύνους στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δύση, βασικά, λέγοντας: «Ξέρουμε ότι εκτιμάτε αυτή τη συνθήκη ελέγχου των όπλων, αλλά αν συνεχίσετε να υποστηρίζετε την Ουκρανία όπως είστε, μπορείτε να το αποχαιρετήσετε αυτό. Συνθήκη» — ή τουλάχιστον υπονοεί την πιθανότητα να συμβεί αυτό στην πορεία», δήλωσε ο Νίκολας Μίλερ, ειδικός σε θέματα μη διάδοσης και αναπληρωτής καθηγητής κυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Dartmouth.

Ο Πούτιν έχει χρησιμοποιήσει επίσης πυρηνικές απειλές κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Η αναστολή του New START έπεται αυτού του εγχειριδίου - μια προσπάθεια να εγείρει φόβους στη Δύση για το τι θα μπορούσε να κάνει η Ρωσία - σε μια προσπάθεια να αναγκάσουν τις ΗΠΑ και τους εταίρους τους να αποσύρουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken χαρακτήρισε την απόφαση της Ρωσίας «βαθιά ατυχή και ανεύθυνη», αλλά κατέστησε σαφές ότι οι ΗΠΑ θέλουν να εμπλακούν με τη Ρωσία για τον έλεγχο των όπλων ανά πάσα στιγμή, «ανεξάρτητα από οτιδήποτε άλλο συμβαίνει στον κόσμο ή στη σχέση μας. ”

Στο παρελθόν, η Ουάσιγκτον και η Μόσχα προσπάθησαν να διαχωρίσουν τις συνομιλίες για τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα από άλλα ζητήματα, ακόμη κι αν η υπόλοιπη σχέση ήταν ένα χάος. Αυτό φαίνεται πολύ λιγότερο πιθανό τώρα, κάτι που είναι ανησυχητικό για τις ΗΠΑ και τη Ρωσία — και ολόκληρο τον κόσμο.

Τι θα συμβεί αν σταματήσει η Νέα START;

Η νέα START είναι η τελευταία από τις διμερείς συμφωνίες ελέγχου των όπλων μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Μόσχας, καθώς η υπόλοιπη αρχιτεκτονική χτίστηκε από τον Ψυχρό Πόλεμο και μετά. Η νέα START διαπραγματεύτηκε τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης Ομπάμα και τέθηκε επίσημα σε ισχύ τον Φεβρουάριο του 2011. Η συνθήκη επρόκειτο να λήξει τον Φεβρουάριο του 2021, αλλά ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο Πούτιν συμφώνησαν να την παρατείνουν για πέντε χρόνια, έως τον Φεβρουάριο του 2026 . την τρέχουσα ημερομηνία λήξης του .

Ο Πούτιν έθεσε σε κίνδυνο το υπάρχον New START. Οι προοπτικές μιας επακόλουθης συνθήκης, ωστόσο, ήταν ήδη αρκετά επισφαλείς ακόμη και πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την απόφαση New START του Πούτιν. «Το μονοπάτι στο οποίο βρισκόμαστε δεν διαφέρει, αλλά η κλίση είναι πιο απότομη», είπε η Έιμι Γουλφ, ανώτερη συνεργάτιδα στο Ατλαντικό Συμβούλιο και πρώην ειδικός στα πυρηνικά όπλα στην Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου.

Η ατζέντα ελέγχου των εξοπλισμών μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας έχει σταματήσει εδώ και αρκετό καιρό. Η Ρωσία και οι ΗΠΑ θέλουν διαφορετικά πράγματα. Επίσης, κάθε νέο Νέο START θα πρέπει να εγκριθεί από τη Γερουσία των ΗΠΑ με πλειοψηφία δύο τρίτων, και καλή τύχη με αυτό στο τρέχον πολιτικό περιβάλλον των ΗΠΑ.

«Γνωρίζουμε εδώ και 10 χρόνια ότι οι λίστες μας είναι πολύ διαφορετικές και δεν καταφέραμε να καταλήξουμε σε καμία συμφωνία για το τι θα έπρεπε να είναι στο τραπέζι», είπε ο Woolf. «Αν πιστεύετε ότι η Ουκρανία προκάλεσε το πρόβλημα, το μόνο που έκανε η Ουκρανία ήταν να τονίσει το γεγονός ότι υπήρχε ήδη πρόβλημα».

Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Μόσχα είχαν καταργήσει το καθεστώς ελέγχου των εξοπλισμών τα τελευταία χρόνια. Η κυβέρνηση Τραμπ αποχώρησε από συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης για τις πυρηνικές δυνάμεις μέσου βεληνεκούς (INF) και της συνθήκης ανοιχτών ουρανών , που επέτρεπε άοπλες αναγνωριστικές πτήσεις. Οι ΗΠΑ είχαν έγκυρους ισχυρισμούς περί μη συμμόρφωσης της Ρωσίας , αλλά και οι δύο έληξαν και άφησαν πίσω τους ένα κενό. Ορισμένοι ειδικοί ανησυχούν ότι αυτός είναι ο τρέχων τρόπος λειτουργίας του Πούτιν γύρω από το New START: μην συμμορφωθείτε, καταπατήστε τη συνθήκη και αναγκάστε τις ΗΠΑ να αποσυρθούν, επιτρέποντας στον Πούτιν να κατηγορήσει την Ουάσιγκτον για το γκρέμισμα της συμφωνίας.

Μέχρι στιγμής, ο τρόπος των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν να λένε ότι είναι απογοητευμένοι από τη Μόσχα, αλλά εξακολουθούν να είναι ανοιχτοί στο να βρουν μια διέξοδο από αυτό το μποτιλιάρισμα. Το τι ακριβώς σημαίνει αυτό για τη συνθήκη στο μέλλον είναι ασαφές, αλλά ο πιο άμεσος κίνδυνος είναι ότι και οι δύο πλευρές έχουν πολύ λιγότερη σαφήνεια σχετικά με το τι κάνει η άλλη με το πυρηνικό τους οπλοστάσιο. Και θα ξέρουμε αν αυτή η ανησυχία υλοποιηθεί πολύ σύντομα: Η συνθήκη απαιτεί μια εξαμηνιαία ανταλλαγή δεδομένων και η επόμενη αναμένεται την 1η Μαρτίου .

Αλλά ακόμη και πέρα ​​από αυτό, το New START παρέχει ενημερώσεις και στις δύο πλευρές για το τι κάνει ο άλλος — για παράδειγμα, εάν κάποιος διεξάγει μια δοκιμή ή οι ΗΠΑ μετακινήσουν έναν πύραυλο από ένα σιλό για επισκευή, πρέπει να ειδοποιήσουν τη Ρωσία σχετικά. «Με την πάροδο του χρόνου, αυτό δίνει στους Ρώσους μια υπέροχη θέαση 24/7 για την κατάσταση και τη στάση της Στρατηγικής Δύναμης των ΗΠΑ», είπε ο Gottemoeller. «Αυτό είναι σημαντικό για την ασφάλειά τους, είναι σημαντικό για τη σταθερότητά τους. καταλαβαίνουν ακριβώς τι συμβαίνει στο στρατηγικό πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ».

Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μόλις δεν πραγματοποιηθούν αυτές οι ενημερώσεις, οι ΗΠΑ και η Ρωσία πιθανότατα θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν άλλα μέσα για να επαληθεύσουν τα όρια πυρηνικών πυρηνικών. Αυτό είναι χρονοβόρο, πιθανότατα όχι τόσο ακριβές (αν και το New START επιτρέπει και στα δύο μέρη να χρησιμοποιούν «εθνικά τεχνικά μέσα» - όπως δορυφόρους - για την επαλήθευση πληροφοριών, και κανένα μέρος δεν υποτίθεται ότι παρεμβαίνει σε αυτές), και επίσης πολύ πιο ακριβό. Το νέο START είναι "εξοικονόμηση κόστους", δήλωσε η Jessica Rogers, συνεργάτης επιπτώσεων στην Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων. «Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτούς τους πόρους για άλλα πράγματα ή για άλλους αμυντικούς σκοπούς».

Χωρίς αυτές τις πληροφορίες, η πίεση θα μπορούσε να αυξηθεί και στις δύο πλευρές για τη δημιουργία πυρηνικών οπλοστασίων.

«Η εμπιστοσύνη σε αυτό που συμβαίνει στη ρωσική δύναμη θα υποβαθμιστεί. Οι φωνές που υποστηρίζουν την επέκταση των αμερικανικών δυνάμεων εξαιτίας αυτού που κάνει η Ρωσία και αυτού που κάνει η Κίνα θα δυναμώσουν. Και η Ρωσία θα δει τι κάνουμε και οι φωνές της να επεκταθούν θα γίνουν πιο δυνατές», είπε ο Γουλφ. «Είναι ένα κλιμακωτό φαινόμενο με την πάροδο του χρόνου - δεν είναι ανησυχητικό ότι την επόμενη εβδομάδα θα εμφανιστεί με επιπλέον 1.000 κεφαλές. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.”

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι μια συσσώρευση από τη Ρωσία πιθανότατα δεν αποτελεί άμεση απειλή. Αυτό απαιτεί χρόνο και χρήμα, και η Ρωσία έχει πολλά να συμβούν . Και πάλι, τουλάχιστον προς το παρόν, ο Πούτιν είπε ότι η Ρωσία δεν θα αυξήσει το στρατηγικό πυρηνικό της οπλοστάσιο πέρα ​​από τα τρέχοντα όρια της Νέας START.

Αλλά ακόμα κι αν μια κούρσα εξοπλισμών δεν είναι μια επείγουσα ανησυχία, υπάρχει η δυνατότητα για μια ελεύθερη όπλων για όλους – όχι μόνο μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, αλλά και της Κίνας και άλλων πυρηνικών δυνάμεων. Η αποδυνάμωση του New START από τον Πούτιν ξεκινά αυτή τη διαδικασία και η συνθήκη που λήγει μπορεί να την επιταχύνει.

«Εάν έρθει το 2026 και δεν υπάρξει αντικατάσταση, τότε υπάρχει πιθανότητα κάθε χώρα να ανεβάσει ουσιαστικά περισσότερα πυρηνικά όπλα», δήλωσε η Shannon Bugos, ανώτερη αναλυτής πολιτικής στην Ένωση Ελέγχου Όπλων.

Μια ζοφερή στιγμή για τον παγκόσμιο έλεγχο των εξοπλισμών, σε μια σειρά από δύσκολες στιγμές

Ένας ανανεωμένος και ασυγκράτητος αγώνας εξοπλισμών δεν είναι αναπόφευκτο συμπέρασμα, αλλά καθώς διαβρώνεται το καθεστώς ελέγχου των εξοπλισμών, τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο κίνδυνος με την πάροδο του χρόνου.

Και αν αυτό συμβεί τώρα, δεν πρόκειται για επανάληψη του Ψυχρού Πολέμου, με δύο υπερδυνάμεις, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, εγκλωβισμένες στον ανταγωνισμό. Είναι ένας πολύ πιο πολυπολικός κόσμος. Το Ιράν πλησιάζει πιο κοντά στον εμπλουτισμό ουρανίου οπλικής ποιότητας (κάτι που διευκολύνεται από την απόρριψη της Πυρηνικής Συμφωνίας του Ιράν από τις ΗΠΑ). Ακόμη και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Νότια Κορέα, συζητούν πιο δημόσια την απόκτηση πυρηνικών όπλων , ανησυχώντας για την απειλή από το πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας.

Αλλά το πιο κρίσιμο, η Κίνα, μια άλλη υπερδύναμη, είναι επίσης στο μείγμα. Το στρατηγικό πυρηνικό οπλοστάσιο του Πεκίνου εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερο είτε από τις ΗΠΑ είτε από τη Ρωσία, αλλά είναι πιθανό να προσπαθήσει να χτιστεί πιο κοντά στα επίπεδά τους τις επόμενες δεκαετίες – επίπεδα στρατηγικών πυρηνικών όπλων που επί του παρόντος περιφράσσονται από το New START. Εάν η Ρωσία και οι ΗΠΑ απορρίψουν τους εναπομείναντες περιορισμούς, αφαιρεί ένα μέρος από τα κίνητρα για την Κίνα (η οποία ήταν απρόθυμη να εμπλακεί διμερώς ή πολυμερώς για τον έλεγχο των όπλων ) ή οποιονδήποτε άλλον, να ακολουθήσει το παράδειγμά της.

Και από τη στιγμή που οι χώρες ξεκινούν έναν αγώνα δρόμου εξοπλισμών, είναι δύσκολο να ξεφύγουν από τη διαδρομή. Η εμπιστοσύνη έχει σπάσει και η επίτευξη οποιασδήποτε συμφωνίας για τον έλεγχο των εξοπλισμών είναι πολύ πιο δύσκολη εάν οι εντάσεις μεταξύ των μερών είναι υψηλές. Μόλις επενδύσετε στη δημιουργία ενός πυρηνικού οπλοστασίου, δεν είναι εύκολο να μετατοπιστείτε, ούτε και φθηνό να διαλύσετε πυρηνικές κεφαλές. Και ακόμα κι αν είστε μια χώρα που πιστεύει ότι περίπου 1.500 στρατηγικά πυρηνικά όπλα είναι αρκετά για την άμυνά σας, το να κάνετε μια κούρσα εξοπλισμών με έναν αντίπαλο είναι αρκετά δύσκολο να πωληθεί όταν πρόκειται για την εσωτερική πολιτική.

Και πάλι, αυτό δεν συμβαίνει αυτή τη στιγμή, αλλά η κατάργηση συμφωνιών όπως το New START το καθιστούν ακόμη πιο δυνατό. Και συχνά χρειάζεται μια σχεδόν καταστροφή - ας πούμε, μια κουβανική πυραυλική κρίση - για να αναγνωρίσουν οι χώρες ότι είναι προς το συμφέρον της εθνικής τους ασφάλειας να κάνουν τον έλεγχο των όπλων.

Αν μη τι άλλο, ο πόλεμος της Ουκρανίας θα πρέπει να αποδείξει την ανάγκη για τη Ρωσία και τις ΗΠΑ να καθίσουν στα στρατηγικά όπλα, ανεξάρτητα από το τι άλλο. Εξάλλου, αυτό είναι το νόημα αυτών των ειδών συνθηκών ελέγχου των όπλων: Υποτίθεται ότι παρέχουν προστατευτικά κιγκλιδώματα όταν η γεωπολιτική βρίσκεται σε πυρετό, επειδή συμβάλλουν στη διατήρηση ενός επιπέδου αμοιβαίας εμπιστοσύνης και διαφάνειας που προστατεύει από λάθος υπολογισμούς. Περιορίζουν τις δυνάμεις όταν η παρόρμηση θα ήταν το αντίθετο.

Αυτό είναι επίσης το τόσο επικίνδυνο για την τακτική New START του Πούτιν. Το συνδέει ρητά με την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία στον πόλεμο, η οποία, όπως τόνισε ο Ρότζερς, θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τον έλεγχο των όπλων αλλά το διεθνές δίκαιο ευρύτερα.

Ο Πούτιν δεν είναι ο μόνος πρόεδρος που χρησιμοποίησε τις συνθήκες ως μορφή πολιτικής, αλλά προσθέτει έναν ανησυχητικό κανόνα. Χρησιμοποιώντας το New START ως κουκούλα, ο Πούτιν προσπαθεί να κλιμακώσει τον πυρηνικό κίνδυνο και να πείσει τις ΗΠΑ και τη Δύση να αντιστρέψουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία. Αυτό τελικά κάνει τη σύγκρουση πιο επικίνδυνη, προσθέτοντας αβεβαιότητα και ακόμη μεγαλύτερη δυσπιστία - αυτή τη φορά γύρω από τα όπλα μαζικής καταστροφής.

Επιμέλεια  Μετάφραση
Β. Αντωνίου



πηγη: https://www.vox.com