Πολλοί θα θυμούνται τα χαρτάκια πανίνι, όπου οι ποδοσφαιρόφιλοι μάζευαν αυτοκόλλητα με παίχτες, τόσο εγχώριων όσο και ξένων πρωταθλημάτων. Αρκετοί ίσως το κάνουν ακόμη. Πώς θα σας φαινόταν όμως αν αντί για αστέρες, η συλλογή αποτελούνταν από τους ξένους εργάτες που έχασαν τη ζωή τους κατά τις προετοιμασίες για το Μουντιάλ του Κατάρ;

Έφτασε λοιπόν η στιγμή της έναρξης του συγκεκριμένου Μουντιάλ, το οποίο έγινε αντικείμενο συζήτησης για όλους τους λάθος λόγους. Η καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι χιλιάδες θάνατοι μεταναστών εργατών έχουν βρεθεί στο επίκεντρο της κριτικής.

Η Διεθνής Αμνηστία μάλιστα, μαζί με έναν συνασπισμό οργανώσεων, ομάδων και συνδικάτων έχει ξεκινήσει μια παγκόσμια εκστρατεία, έτσι ώστε τόσο το Κατάρ όσο και η FIFA να αποζημιώσουν τις/τους μετανάστριες/-ες εργάτριες/-ες. Τους ζωντανούς τουλάχιστον… Καμία πλευρά ωστόσο δεν έχει ανταποκριθεί.

Η ίδια οργάνωση μάλιστα επεσήμανε μερικά από τα σημαντικότερα προβλήματα που υπάρχουν στο αραβικό κράτος, βγάζοντας τις δικές της «κόκκινες κάρτες». Ανέφερε μεταξύ άλλων: «Οι αρχές του Κατάρ καταστέλλουν την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία του τύπου και την ελευθερία της συνάθροισης. Οι άδικες δίκες παραμένουν ανησυχητικές. Οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις στον νόμο και στην πράξη. Οι νόμοι εξακολουθούν να εισάγουν διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων».

Γενικότερα, πρόκειται για το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο που θα πραγματοποιηθεί στον αραβικό κόσμο και το πρώτο που θα γίνει σε μουσουλμανική χώρα. Επίσης, θα είναι η μικρότερη χώρα στην ιστορία που θα φιλοξενήσει τη διοργάνωση (περίπου 3 εκ. κάτοικοι, εκ των οποίων το 85% περίπου είναι μετανάστες).

Για τις ανάγκες της διοργάνωσης χτίστηκαν 8 γήπεδα, ενώ κατασκευάστηκαν και ξενοδοχεία, αεροδρόμια, μετρό και ό,τι άλλο απαιτείται, με τις δαπάνες να ανέρχονται σε περίπου 220 δισεκατομμύρια δολάρια. Όσο για τα έσοδα, αυτά προβλέπεται να φτάσουν περίπου τα 17 δις, λιγότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις. Στην πραγματικότητα, δημιουργήθηκε μια ολοκαίνουρια πόλη, ονόματι Lusail, 15 χιλιόμετρα μακριά από την Ντόχα, που θα φιλοξενήσει το τουρνουά.

Ακόμη, υπάρχουν αναφορές πως το Κατάρ θα πληρώσει οπαδούς για να παρευρεθούν και να διαφημίσουν την διοργάνωση, ενώ αντιδράσεις προκάλεσε η δήλωση του πρεσβευτή της χώρας στο Μουντιάλ πως η ομοφυλοφιλία είναι «ζημιά στο μυαλό».

Τα «θλιβερά» χαρτάκια

Η BlankSport, πλατφόρμα ερευνητικής δημοσιογραφίας με έδρα τη Σουηδία, έχει δημιουργήσει μια συλλογή από ιστορίες μεταναστών εργαζόμενων που έχασαν τη ζωή τους στο Κατάρ, επικοινωνώντας με τις οικογένειες που άφησαν πίσω τους. Ονομάζεται «Cards of Qatar».

Έτσι, μαθαίνουμε τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων πίσω από τα στατιστικά, για πατέρες που δεν πρόλαβαν να δουν τα παιδιά τους, για μοναχογιούς που η οικογένεια δεν μπορεί να πιστέψει ότι πέθαναν και περιμένει στο τηλέφωνο, για έλλειψη αποζημίωσης στους συγγενείς, για εργασία σε ακραίες συνθήκες ζέστης, για αφυδάτωση αλλά και για χρέη που πλέον βαραίνουν όσους έμειναν πίσω…

Η αρχή του…κακού και οι έρευνες

Όλα ξεκίνησαν το 2010, όταν τα 22 μέλη εκτελεστικής επιτροπής της FIFA συγκεντρώθηκαν στη Ζυρίχη για να ψηφίσουν σχετικά με τους οικοδεσπότες δύο Παγκόσμιων Κυπέλλων Ποδοσφαίρου: του 2018 και του 2022.

Οι χώρες που έλαβαν τις περισσότερους ψήφους και αναδείχθηκαν νικήτριες, ήταν η Ρωσία και το Κατάρ. Αξίζει να σημειωθεί πως δύο μέλη αποβλήθηκαν ήδη πριν την ψηφοφορία καθώς υπήρχαν υποψίες για διαφθορά. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, υπήρξε πράγματι δωροδοκία μελών της προαναφερθείσας επιτροπής, έτσι ώστε να ψηφίσουν υπέρ της Ρωσίας και του Κατάρ.

Στο ίδιο ξενοδοχείο που πραγματοποιήθηκε η συνάντηση, λίγα χρόνια μετά, το 2015, το FBI σε συνεργασία με την ελβετική αστυνομία θα διεξήγαγε επιχείρηση «σκούπα», συλλαμβάνοντας στελέχη της FIFA για εκβιασμό, δωροδοκία και ξέπλυμα μαύρου χρήματος.

Σχετικά με το Κατάρ, όπως ανέφερε η Le Monde, στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκεται ένα γεύμα το οποίο έλαβε χώρα μόλις εννέα μέρες πριν την ψηφοφορία. Ο Πλατινί είχε προσκληθεί από τον τότε Πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί στο μέγαρο των Ιλισίων, όπου βρισκόταν και ο Ταμίμ Αλ Θανί, γιος του τότε Εμίρη του Κατάρ, αλλά και ο πρωθυπουργός της χώρας, ο σεΐχης Χαμάντ μπιν Τζασίμ.

Ο Πλατινί είπε ότι του ήταν ξεκάθαρο πως ο Σαρκοζί ήθελε δύο πράγματα: Να αγοράσει το Κατάρ την αγαπημένη του ομάδα, την Παρί Σεν Ζερμέν, και να ψηφίσει ο Πλατινί για να πάρει το κρατίδιο το Παγκόσμιο Κύπελλο. Και τα δύο συνέβησαν…

Η έρευνα που προκάλεσε θόρυβο και οι θάνατοι των εργατών

Το 2021 ο Guardian δημοσιεύει μια έρευνα, η οποία όπως ήταν αναμενόμενο προκάλεσε αντιδράσεις και μνημονεύεται ακόμη και σήμερα. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, εδώ και μια δεκαετία στο Κατάρ έχουν πεθάνει τουλάχιστον 6,500 χιλιάδες εργαζόμενοι μετανάστες. Οι τραγικές συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονταν δεν ήταν κάτι νέο, κι ας έκανε λόγο η χώρα για το αντίθετο.

Πολλοί εργάζονταν και 10 ώρες τη μέρα, με τη θερμοκρασία ανά διαστήματα να φτάνει στους 45 βαθμούς. Μπορεί θεωρητικά να απαγορευόταν η εργασία από τις 11μιση το πρωί μέχρι τις 3μιση μ.μ., ωστόσο και τις υπόλοιπες ώρες ο κίνδυνος είναι μεγάλος, ειδικά όταν αναφερόμαστε στην περίοδο Ιουνίου – Σεπτεμβρίου.

Σχετικά με τα ευρήματα της έρευνας, από το 2010 ο Guardian υπολόγισε πως έχουν πεθάνει 2,711 μετανάστες εργαζόμενοι από την Ινδία, 1,641 από το Νεπάλ, 1,018 από το Μπαγκλαντές, 824 από το Πακιστάν και 557 από τη Σρι Λάνκα. 

Μάλιστα, ο πραγματικός αριθμός φαίνεται πως είναι μεγαλύτερος, αφού τα στοιχεία δεν περιλάμβαναν θανάτους από διάφορες χώρες που στέλνουν μεγάλο αριθμό εργαζομένων στο Κατάρ, συμπεριλαμβανομένων των Φιλιππίνων και της Κένυας. Επίσης, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times, από το 2010, έχουν πεθάνει τουλάχιστον 2,100 μετανάστες από το Νεπάλ, ανεβάζοντας κι άλλο τον αριθμό σε σχέση με την έρευνα του Guardian.

Το ενδιαφέρον είναι πάντως ότι επίσημα μόλις λίγες δεκάδες από τους μετανάστες (37) έχουν συνδεθεί απευθείας με τα έργα για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Οι αρχές ωστόσο δεν προσφέρουν δεδομένα, επομένως κάτι τέτοιο προφανώς είναι αμφισβητήσιμο, ενώ υποστηρίζουν πως στην έρευνα του Guardian περιλαμβάνονται θάνατοι ανθρώπων που δούλευαν για χρόνια στη χώρα, σε έργα άσχετα με τη διοργάνωση.

Επίσης, αρκετές φορές οι θάνατοι καταγράφονται απλώς σε ένα χειρόγραφο τετράδιο, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου δεν πραγματοποιήθηκε καν νεκροψία, κινήσεις που φανερώνουν την ασέβεια των αρχών της χώρας ακόμα και απέναντι στους νεκρούς, αλλά και στις οικογένειές τους. Η αιτία θανάτου που αναφέρεται τις περισσότερες φορές: «φυσικά αίτια». Μάλιστα, όπως τονίζει το BBC, οι αρχές δεν υπολογίζουν τους θανάτους από καρδιακές προσβολές ή αναπνευστική ανεπάρκεια ως σχετικούς με την εργασία, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για συμπτώματα θερμοπληξίας, που προκαλούνται από βαριά εργασία σε υψηλές θερμοκρασίες.

«Υποφέρουν» και οι ζωντανοί

Σύμφωνα με την ΜΚΟ Humans Rights Watch, γενικότερα οι ξένοι εργάτες υποφέρουν από «τιμωρητικές και παράνομες αυξήσεις μισθών», ενώ αντιμετωπίζουν «μήνες απλήρωτων μισθών για πολλές ώρες εξαντλητικής εργασίας».

Μέχρι πρόσφατα, οι εταιρίες του Κατάρ χρησιμοποιούσαν ένα σύστημα που ονομαζόταν «Καφάλα», σύμφωνα με το οποίο χρηματοδοτούσαν ξένους εργαζόμενους για να έρθουν στη χώρα, αλλά στη συνέχεια τους εμπόδισαν να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους. Υπό την πίεση ομάδων όπως η ΔΟΕ, η κυβέρνηση κατήργησε αυτή την πρακτική, ωστόσο υπάρχουν ακόμη ερωτήματα για το τι συμβαίνει στην πράξη. Ενδεικτικό είναι πως το παραπάνω σύστημα καταργήθηκε μόνο όταν οι περισσότερες υποδομές για το Παγκόσμιο Κύπελλο είχαν ολοκληρωθεί, ενώ οι αρχές πραγματοποίησαν έξωση σε χιλιάδες αλλοδαπούς εργάτες, λίγες μέρες πριν την έναρξη.

Την ίδια ώρα, ερωτήματα υπάρχουν και για τις συνθήκες διαβίωσης των εργαζόμενων. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Guardian, ορισμένοι, μόλις τελειώσουν τη βάρδιά τους, μεταφέρονται με φορτηγάκια 40 λεπτά μακριά, σε φάρμες, όπου μένουν πολλοί μαζί, στοιβαγμένοι, χωρίς παράθυρα. Μάλιστα, εργαζόμενοι που μίλησαν στο βρετανικό μέσο ανέφεραν πως αναγκάστηκαν να πληρώσουν παράνομες αμοιβές σε «μεσολαβητές» στις χώρες τους για να εξασφαλίσουν μία θέση.

Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες λαμβάνουν τον βασικό μισθό 1.000 ριάλ, 270 ευρώ το μήνα, που ισοδυναμεί με περίπου 1 ευρώ την ώρα. Είναι το νόμιμο κατώτατο όριο, ωστόσο οι ίδιοι τονίζουν ότι αδυνατούν να ξεπληρώσουν όσα οφείλουν στους «διαμεσολαβητές», να καλύψουν τα έξοδά τους ή να στείλουν χρήματα στις οικογένειές τους.

Συνήθως τα Μουντιάλ αποτελούν ένα είδος «ιεροτελεστίας» για τους ποδοσφαιρόφιλους, διαθέτοντας μια ιδιαίτερη λάμψη. Ένα ποδόσφαιρο όμως χτισμένο πάνω στο αίμα εργατών είναι ένα ποδόσφαιρο που δεν χρειαζόμαστε…

πηγη: https://tvxs.gr