Η ανθρωπότητα βγαίνει από μια ταυτόχρονη πρωτόγνωρη καραντίνα. Η πρώτη –μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο- πραγματικά παγκοσμιοποιημένη στιγμή θέτει κοινά ερωτήματα για την κοινωνία που θέλουμε μετά την πανδημία. Ως τώρα, η πιο ηχηρή απάντηση έρχεται από τη μαζικότερη Μαύρη Εξέγερση που βίωσε ποτέ η μοναδική υπερδύναμη.
Οι εξεγερμένοι μαύροι των ΗΠΑ απαντούν στην κρίση της αυτοκρατορίας ξαναπιάνοντας το νήμα του αγώνα ενάντια στη σκλαβιά και την αποικιοκρατία. Αποδεικνύουν ότι ο αποικιακός κόσμος αντανακλάται στις δομές εξουσίας που κληροδότησε στον σημερινό κόσμο, αλλά και στις πολιτικές αντιστάσεις που πασχίζουν για το ξεπέρασμά του.
Η δύση της μεταποικιοκρατίας, ώς τέλος εποχής και γεωγραφικός προσδιορισμός, ανοίγει δημιουργικούς ορίζοντες για την αναθεώρηση της θέσης τού καθένα και της καθεμιάς στον κόσμο. Το ίδιο και για εθνικά κράτη που γεννήθηκαν 2 αιώνες πριν - στο απόγειο της αποικιοκρατίας.
Αποικιοκρατικές γενεαλογίες
Το άγαλμα του βασιλιά Λεοπόλδου Β΄ στο Βέλγιο
Το ωστικό κύμα οργής που προκάλεσε η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ φαίνεται να εκτροχιάζει τη μέχρι πρότινος διαφαινόμενη βιοπολιτική τάξη της μετά-πανδημικής εποχής. Το κίνημα Black Lives Matter έβαλε στην ατζέντα την κρατική καταστολή, απαιτώντας την υποχρηματοδότηση ή και κατάργηση της αστυνομίας. Καθαγιασμένη από την κρατική διαχείριση της πανδημίας ως αναγκαίος κι άτεγκτος εγγυητής της δημόσιας υγείας του πληθυσμού, η αστυνομία βάλλεται πια ως το κύριο όργανο ανεξέλεγκτης βίας της εξουσίας, ειδικά πάνω σε ανθρώπους διαφορετικού χρώματος.
Πέρα από τις ΗΠΑ, διαδηλώσεις ενάντια στην αστυνομική βία γίνονται ήδη στη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία και το Μεξικό. Η αποσόβηση ενός κόσμου όπου η κρατική καταστολή είναι συνώνυμο της δημοσίας υγείας αποτελεί το πρώτο συλλογικό χρέος στον μαρτυρικό Αφροαμερικανό. Η θυσία του Τζορτζ (Φλόιντ) ακύρωσε προς το παρόν τη δυστοπία του Τζόρτζιο (Αγκάμπεν).
Το εξεγερτικό αίτημα για κατάργηση της αστυνομίας βασίζεται όχι μόνο στον δολοφονικό της ρόλο σήμερα, αλλά και στην ιστορική συνέχειά της με τα «slave patrols», τις λευκές συμμορίες που κυνηγούσαν φυγάδες σκλάβους. Η αποικιοκρατική γενεαλογία της αστυνομίας είναι βασικό υπόστρωμα της μαύρης εξεγερτικής συνείδησης. Την ίδια συνείδηση μπολιάζει η αναμέτρηση με τη βαλσαμωμένη αποικιοκρατική Ιστορία, της οποίας τα αγάλματα λευκών δουλεμπόρων και βασιλιάδων γκρεμίζονται στον αμερικανικό Νότο, πνίγονται στο λιμάνι του Μπρίστολ στη Βρετανία, κατεδαφίζονται στη βελγική Αμβέρσα.
Με περίσσια φόρα από το αντι-αποικιακό παρελθόν, η Μαύρη Εξέγερση ανατρέπει τους προβλεπόμενους πρωταγωνιστές του μεταπανδημικού πολιτικού μέλλοντος. Στις ΗΠΑ οι κατεξοχήν ευπαθείς ομάδες της πανδημίας είναι τα εγγόνια των θυμάτων της αποικιοκρατίας (αυτόχθονες, μαύροι, ισπανόφωνοι). Οι μεταποικιακοί πληθυσμοί δεν είναι πια μόνο στατιστικές ανθρώπων που σβήνουν σιωπηλά με την εικόνα της τηλεόρασης ως τελευταία λάμψη στα μάτια. Είναι τα πιο θορυβώδη πολιτικά υποκείμενα, απαιτώντας κοινωνική δικαιοσύνη, οικονομική ισότητα, οριστικό τέλος στη διαιωνισμένη δομική βία.
Ενάντια στην πανικόβλητη αχρωματοψία της πανδημίας, η Μαύρη Εξέγερση επαναπολιτικοποίησε τον θάνατο. Στη θέση του αθέατου κι ανώνυμου θανάτου επί κορονοϊού, η δολοφονία ενός μαύρου φτωχού on camera επανέφερε τη ζοφερή «κανονικότητα» της θεαματοποιημένης θανατοπολιτικής του ρατσιστο-καπιταλισμού.
Η αδυναμία ελέγχου της πανδημικής έξαρσης, της οικονομικής εξασθένισης και της μαύρης εξέγερσης βυθίζει τις ΗΠΑ στην πιο βαθιά υπαρξιακή κρίση της. Η πιο ισχυρή εποικιστική αποικιοκρατία στον πλανήτη φαίνεται να χάνει τα σκήπτρα, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό.
Η συνταγή «Ολα τα λεφτά στον στρατό για έξωθεν επεμβάσεις και στην αστυνομία για ένθεν καταστολή» οδηγεί τη χώρα στον γκρεμό και την ανασφάλεια στον ουρανό. Την ίδια στιγμή, οι αντι-αποικιακές διεκδικήσεις του Black Lives Matter (αποζημιώσεις για τη δουλεία, κατάργηση της αστυνομίας, οικονομική ισότητα για όλους) είναι πυρηνική βόμβα στα θεμέλια της ύπαρξης των ΗΠΑ ως κράτος χτισμένο πάνω στην αποικιοκρατική ανισότητα.
Διαβάσματα από άλλο ράφι
Παρ’ ότι αναγκαίες, η γεωπολιτική και η ταξική ανάλυση δεν εξαντλούν το ζήτημα. Αντιμέτωπη με την αμφισβήτηση της κυριαρχίας της, η Δύση δυσκολεύεται να διασώσει τα ιδεολογικά προσχήματα του διαφωτισμού (ελευθερία, ισότητα) και τις μεταπολεμικές μεταλλάξεις του (ανθρώπινα δικαιώματα, αέναη ανάπτυξη, προστασία περιβάλλοντος). Ως τελευταία γραμμή άμυνας προτάσσει δοκιμασμένα αποικιοκρατικά σχήματα: βιολογικός ρατσισμός, παρακρατική βία, κρατική προστασία του παγκοσμίου πλιάτσικου - γνωστή και ως ατομική ιδιοκτησία.
Απέναντι στην αναδίπλωση της δύσης στην προπατορική της ισχύ, το Black Lives Matter συνδέεται με κινήματα αυτοχθόνων της Βόρειου και Νοτίου Αμερικής, αλλά και της Παλαιστίνης προωθώντας μια ιστορική αντίληψη όπου η βία της αποικιοκρατίας αντικαθιστά την υπόσχεση του Διαφωτισμού ως κινητήρια δύναμη του δυτικού κόσμου.
Η μαύρη εξέγερση μας μετέφερε σε άλλο ράφι στη βιβλιοθήκη. Αφήνουμε πίσω Καμί και Σαραμάγκου. Για εκείνους η μεταφορά της πανούκλας ήταν μια σουρεάλ αλληγορία για τη σκοτεινή ισχύ της εξουσίας και την αδυναμία του υποκείμενου.
Εδώ και δυο εβδομάδες (ξανά)διαβάζουμε Φανόν, Σεζέρ, Μπόλντουιν, Μάλκολμ X, Αντζελα Ντέιβις. Διανοούμενοι των οποίων η πένα βάφτηκε κόκκινη στην αντι-αποικιακή εξέγερση, τα λευκά κελιά, τους Μαύρους Πάνθηρες. Σε αυτών τις σελίδες, η βία της εξουσίας είναι άμεση, ωμή, ανεξέλεγκτη, αποικιοκρατική. Μας θυμίζουν ότι η αποικιοκρατική βία δεν είναι παρελθόν. Είναι μαγιά της σημερινής κοινωνίας. Αντανακλάται στην παραγωγή, ιδιοκτησία, επιστήμη, αλλά και την σχέση μας με την φύση.
Ανατολικά της μεταποικιοκρατίας
Η αναμέτρηση με την κληρονομιά της αποικιοκρατίας δεν είναι καθήκον μόνο των ιστορικών, ούτε μόνο των κοινωνιών που αποίκησαν ή αποικήθηκαν. Είναι αναγκαία για τη βαθιά κατανόηση του σημερινού κόσμου, στον οποίο κληροδότησε τα μυθεύματα περί της φυσικής ανωτερότητας της λευκής φυλής, της ιερότητας της ατομικής ιδιοκτησίας, της έωλης αποστολής εκπολιτισμού των βαρβάρων. Η αναμέτρηση με την κληρονομιά της αποικιοκρατίας είναι αναγκαία για τη ριζική αλλαγή της κοινωνίας προς την κατεύθυνση μιας πραγματικά παγκόσμιας συμβίωσης.
Τα κινήματα δείχνουν ότι στις μεταποικιακές κοινωνίες η αναμέτρηση έχει ήδη ξεκινήσει. Αν τα ακολουθήσουμε στην αποδόμηση της Ιστορίας, στο γκρέμισμα βαλσαμωμένων βασιλιάδων, στη συνάντηση με αυτοχθονικές παραδόσεις, θα γίνουμε σοφότεροι λαοί, καλύτεροι άνθρωποι.
Για την Ελλάδα, τη χώρα που θα γιορτάσει σύντομα τα 200 χρόνια από την ίδρυσή της, η αναμέτρηση με την κληρονομιά της αποικιοκρατίας είναι τόσο αναγκαία όσο παντελώς απούσα. Η δημόσια συζήτηση κινείται σχεδόν αποκλειστικά μέσα στο μονόπλευρο πλαίσιο του «διαφωτισμού» και του εθνικισμού.
Κι όμως, το ερμηνευτικό πλαίσιο της αποικιοκρατίας θα μπορούσε να προσφέρει πολλά. Θα εξηγούσε τη σχιζοφρενική στάση μεταξύ της διακαούς επιθυμίας να γίνουμε «Δύση» και του υπαρξιακού τρόμου ότι θα παραμείνουμε «Ανατολή». Θα αποδομούσε αποικιοκρατικές αντιλήψεις περί «ανάδελφου λαού», φυλετικής υπεροχής, αιώνιας απειλής του ελληνισμού. Θα έστηνε γέφυρες συνεννόησης με τους γειτονικούς λαούς, Σλάβους, Αλβανούς, Τούρκους, Αραβες, εμπνευσμένες από αιώνες συνύπαρξης και ώσμωσης. Θα ακύρωνε σχέδια για κακέκτυπα προπύργια αποικιοκρατίας χτισμένα μετά τη δύση της αποικιοκρατίας.
πηγη:https://www.efsyn.gr