Η ολοένα και πιο ενεργητική εμπλοκή της Τουρκίας στις εμφύλιες συγκρούσεις στη Λιβύη, και γενικότερα στο μακροχρόνιο Λιβυκό Ζήτημα, είναι αποκαλυπτική των προθέσεων και φιλοδοξιών της Άγκυρας να διαδραματίσει ρόλο δραστήριου γεωπολιτικού παίκτη στην περιφέρεια της, ανασύροντας από το σεντούκι της ιστορίας ακόμη και σχέδια ανασύστασης μιας μετα-οθωμανικής αυτοκρατορίας του 21ου αιώνα.
 
Κίνηση υψηλού ρίσκου

Εδώ και πάνω από ένα χρόνο η Τουρκία έχει εμπλακεί, ακόμη και στρατιωτικά, στον λιβυκό εμφύλιο επιλέγοντας -για λόγους γεωπολιτικής, καθώς και οικονομικών και γεωπολιτισμικών συμφερόντων-, την πλευρά του Φαγέντ αλ-Σαράτζ και την κυβέρνηση των δυνάμεων της Εθνικής Συμφωνίας, που ιδεολογικο-πολιτικά πρόσκεινται στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, με έδρα την Τρίπολη. Πρόκειται για μία κίνηση υψηλού ρίσκου, καθώς στη Λιβύη έχουν συμφέροντα και έχουν εμπλακεί, άμεσα ή έμμεσα, σχεδόν όλες οι μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη μας και όλοι οι περιφερειακοί παίκτες της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Το “λεωφορείο” είναι σχεδόν γεμάτο, αλλά η Τουρκία φρόντισε να τρυπώσει και να βρει μια θέση για την ίδια και τις φιλοδοξίες της. Και αυτό διότι το γεωπολιτικό έπαθλο είναι μεγάλο. Όποιος ελέγχει ή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη Λιβύη έχει ρόλο συνολικά στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ μπορεί να επηρεάσει σημαντικά και τις εξελίξεις στον αραβικό κόσμο και στη Μέση Ανατολή γενικότερα.
 
Στο τέλμα του λιβυκού proxy war

 

Η Λιβύη βρίσκεται στο τέλμα ενός εμφυλίου πολέμου επί σχεδόν μια δεκαετία. Ωστόσο, τον τελευταίο χρόνο, η σύγκρουση έχει κλιμακωθεί και εξελίχθηκε σε περιφερειακό πόλεμο δια αντιπροσώπων (proxy war), όπως συνέβαινε μέχρι πρόσφατα και στη Συρία. Η Λιβύη όμως είναι πιο σημαντική. Από τη μία λόγω γεωγραφικού μεγέθους της και των πλούσιων αποθεμάτων σε ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο και αέριο) που διαθέτει. Από την άλλη επειδή αποτελεί μια πύλη για τους μετανάστες που έρχονται από την Αφρική  με κατεύθυνση την Ευρώπη, αλλά κι επειδή όποιος κερδίσει στη Λιβύη θα αναδειχθεί σε ισχυρό γεωπολιτικό παίκτη σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Ορμώμενος από την ανατολική Λιβύη ο στρατηγός Χαλιφά Χαφτάρ και ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA) έλεγχε ως πρόσφατα σχεδόν το 90% του λυβικού εδάφους και τις περισσότερες πετρελαιοπηγές. Υποστηρίζεται κυρίως από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Ρωσία, ενώ φαίνεται να λαμβάνει υποστήριξη από τη Γαλλία, τη Σαουδική Αραβία και την Ελλάδα. Η κυβέρνηση στην Τρίπολη του Φαγέντ αλ-Σαράτζ υποστηρίζεται από την Τουρκία, το Κατάρ κι εμμέσως από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιταλία. Ο Χαφτάρ φάνηκε έτοιμος να πάρει την Τρίπολη τους τελευταίους μήνες, αλλά τις τελευταίες βδομάδες οι δυνάμεις του αναγκάστηκαν για πρώτη φορά να οπισθοχωρήσουν, κυρίως εξαιτίας της τουρκικής στρατιωτικής εμπλοκής, εγκαταλείποντας και μια σημαντική στρατιωτική τους βάση έξω από τη λιβυκή πρωτεύουσα.

Οι δύο βασικοί στόχοι της Τουρκίας

Η Τουρκία του Ερντογάν με την ενεργό εμπλοκή της στον ενδολυβικό πόλεμο θέλει να προωθήσει δύο βασικούς στόχους. Από τη μια να κατοχυρωθεί ως μια δύναμη που μπορεί να έχει ρόλο και λόγο συνολικά στη Μεσόγειο και να μπορεί να εγγυηθεί και να δρομολογήσει εξελίξεις και πέραν των συνόρων της. Από την άλλη, να εξασφαλίσει ότι η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση (GNA) της Τρίπολης θα γινόταν η πρώτη κυβέρνηση στην ευρύτερη περιοχή που, όχι μόνο θα αναγνώριζε τις αναθεωρητικές απόψεις και πρακτικές της Τουρκίας, αλλά και θα προχωρούσε σε αμοιβαία οριοθέτηση ΑΟΖ, επιτρέποντας έτσι στην Τουρκία να κάνει ένα βήμα στη στρατηγική της «Γαλάζιας Πατρίδας» και στην προώθηση των νεοοθωμανικών της φιλοδοξιών.
 
Λιβύη: ένα ζωντανό πεδίο δοκιμών νέων όπλων

 

Στις 18 Μαΐου 2020, η κυβέρνηση των δυνάμεων της Εθνικής Συμφωνίας στην Τρίπολη κατέλαβε μια στρατηγική αεροπορική βάση από τις δυνάμεις του Χαφτάρ. Καταστράφηκαν επίσης αρκετά ρωσικά συστήματα αεροπορικής άμυνας Pantsir. Σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες τα τουρκικά αεροσκάφη Bayraktar ανταγωνίζονται τώρα με τα κινεζικά Wing Loong drone, τα οποία παρέχονται στις δυνάμεις του Χαφτάρ, για τον εναέριο έλεγχο της Λιβύης. Στην ουσία η χώρα είναι μια “βάση δοκιμών” επί του πεδίου μάχης για τη νέα τεχνολογία αεροσκαφών, drones και αεροπορικής άμυνας.

Ενώ ο κόσμος έχει επικεντρωθεί σε συγκρούσεις στην Υεμένη και στη Συρία, η Λιβύη είναι η χώρα όπου εμπλέκονται όλο και περισσότερες από τις πιο ισχυρές χώρες στη Μέση Ανατολή. Με την πανδημία να μετατοπίζει το επίκεντρο της διεθνούς κοινότητας προς το εσωτερικό της κάθε χώρας, η σύγκρουση στη Λιβύη κλιμακώνεται και αυτό έχει επιπτώσεις. Καταρχάς η Λιβύη είναι κύριος “αγωγός” για τους μετανάστες που κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Επίσης μπορεί α μετατοπίσει την ισορροπία ισχύος μεταξύ της Ρωσίας, της Τουρκίας, της Ελλάδας και των κρατών του Περσικού Κόλπου.
 
Τα κέρδη της Άγκυρας από την εμπλοκή στη Λιβύη

Η Τουρκία εισήλθε δυναμικά στη Λιβύη το Νοέμβριο του 2019. Υπέγραψε μια διμερή συμφωνία  με την με την Τρίπολη που, αν και θεωρείται εκτός νομιμότητας από την Ελλάδα, την Ε.Ε. και τη διεθνή κοινότητα, δίνει στην Τουρκία το επιθυμητό πρόσχημα να προβάλει τις αξιώσεις της στη Μεσόγειο καταπατώντας νόμιμα δικαιώματα της Ελλάδας επί της δικής της ΑΟΖ. Ως ανταπόδοση η Άγκυρα υποσχέθηκε να στείλει στρατιωτική βοήθεια στην κυβέρνηση της Τρίπολης, αρχικά στρατιωτικούς συμβούλους, drones και θωρακισμένα οχήματα. Η Τουρκία προσέλαβε στη συνέχεια χιλιάδες φτωχούς Σύριους ισλαμιστές αντάρτες, τους οποίους στρατολόγησε σε τέσσερα κέντρα στο Αφρίν, τους εκπαίδευσε, του εξόπλισε και τους υποσχέθηκε δύο χιλιάδες δολάρια μισθό, πριν τους στείλει να πολεμήσουν στη Λιβύη. Μέχρι τώρα εκτιμάται πως έχει στείλει 13.000 Σύριους μισθοφόρους στη Λιβύη για να πολεμήσουν στο πλευρό της κυβέρνησης του Σαράτζ, που πρόσκειται στη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Έτσι η Τουρκία χρησιμοποιεί στη Λιβύη Σύριους μισθοφόρους, δοκιμάζει τα νέα όπλα και drones της, επιχειρεί να πάρει ένα κομμάτι από την “ενεργειακή πίτα” της χώρας, κι επιπλέον να ταπεινώσει την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που στηρίζουν τον Χαφτάρ, να πιέσει τη Ρωσία και να απογοητεύσει την Ελλάδα. Για την Τουρκία αυτή είναι μια κατάσταση από την οποία μόνο κέρδη μπορεί να αποκομίσει. Το μόνο που έπρεπε να κάνει η Τουρκία ήταν να αποτρέψει την απώλεια της κυβέρνησης της Εθνικής Συμφωνίας στην Τρίπολη, κάτι που για την ώρα φαίνεται πως πέτυχε.

Η σύγκρουση στη Λιβύη είναι ένα παράδειγμα του τι συμβαίνει όταν οι Δυτικές χώρες απομακρύνονται από μια σύγκρουση και δε θέλουν να επέμβουν, έστω πυροσβεστικά. Η Λιβύη ήταν ένας σιγοβράζων εμφύλιος πόλεμος επί σχεδόν μια δεκαετία. Ένας Αμερικανός πρεσβευτής δολοφονήθηκε εκεί το 2012, ενώ το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) κατάφερε σύντομα να εξασφαλίσει στην Λιβύη χώρο ανάπτυξης, προτού το αναχαιτίσουν οι δυνάμεις του Χαφτάρ.

Η Ευρώπη ανησυχεί κυρίως για τη Λιβύη ως κόμβο διέλευσης Αφρικανών μεταναστών, προσπαθώντας να βρει τρόπους πρόληψης της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης από τη Μαύρη Ήπειρο, που θα διογκώνεται με το πέρασμα του χρόνου.

Με την Ουάσιγκτον όλο και περισσότερο απρόθυμη να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε χώρες, όπως η Λιβύη, και την παγκόσμια πανδημία να αποσπά την προσοχή των άλλων χωρών, η Τουρκία εμπλέκεται όλο και περισσότερο στο λιβυκό τέλμα, επιδιώκοντας έναν ευρύτερο ρόλο στην Αν. Μεσόγειο, υφαρπάζοντας μεγάλα τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ μέσω του παράνομου τουρκο-λιβυκού συμφώνου κι επιδιώκοντας την ματαίωση του αγωγού East Med την κατασκευή του οποίου στηρίζει πρωτίστως το Ισραήλ.
 
Οι κινήσεις της Τουρκίας που οδήγησαν στην εμπλοκή στη Λιβύη

Η Τουρκία και η κυβέρνηση (GNA) της Τρίπολης υπέγραψαν στο τέλος του 2019 δύο συμφωνίες. Πρώτον, η Τουρκία συμφώνησε να στείλει τουρκικό στρατό στην Τρίπολη (έστειλε ήδη 13.000 Σύριους μισθοφόρους) ώστε να βοηθήσει τη GNA ενάντια στον ισχυρό ανατολικολίβυο (και Αμερικανό πολίτη) Στρατηγό Χαλιφά Χαφτάρ.

Δεύτερον, και οι δύο χώρες συμφώνησαν σε μια γραμμή οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών τους, που καθιερώνει ένα νέο θαλάσσιο όριο στην Ανατολική Μεσόγειο Θάλασσα μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, προκαλώντας την οργή της Ελλάδας και μια μεγάλη αναστάτωση στη διεθνή κοινότητα.

Στις 27 Δεκεμβρίου 2019 ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η Λιβύη καλούσε την Τουρκία να βοηθήσει την κυβέρνηση του GNA και δήλωσε ότι, μόλις το τουρκικό κοινοβούλιο δώσει την έγκρισή του, ο τουρκικός στρατός θα αρχίσει να αποστέλλεται στη Λιβύη. Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία θα βοηθήσει την κυβέρνηση του Σαράτζ (GNA) εναντίον του Χαφτάρ και ισχυρίστηκε ότι δεν είναι αποδεκτό η Τουρκία να εξαναγκαστεί να βγει από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Αν και ο Πρόεδρος Τραμπ προειδοποίησε μέσω τηλεφώνου τον Ερντογάν ότι η ξένη παρέμβαση περιπλέκει την κατάσταση στη Λιβύη, στις 2 Ιανουαρίου 2020, το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε την ανάπτυξη τουρκικών στρατευμάτων για να στηρίξει την κυβέρνηση GNA ενάντια στις δυνάμεις του Χαφτάρ.

Η δυναμική συμμετοχή της Τουρκίας στον λιβυκό εμφύλιο οφείλεται κυρίως στις οικονομικές και γεωστρατηγικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής διακοπής του αγωγού EastMed μεταξύ Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου αλλά και της προώθησης του TurkStream μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, ώστε η Τουρκία να παραμείνει ο κλειδοκράτορας που θα εφοδιάζει τη νότια και κεντρική Ευρώπη με υδρογονάνθρακες. Αν μη τι άλλο ο Ερντογάν επωφελείται και προσωπικά από τη σύγκρουση στη Λιβύη καθώς ο γαμπρός του παράγει και πουλά στρατιωτικά μη επανδρωμένα στρατιωτικά αεροσκάφη στις κυβερνητικές δυνάμεις (GNA) του Σαράτζ.
 
Η οθωμανική παράμετρος του λιβυκού προβλήματος

Η Λιβύη κατέχει μια σημαντική θέση στην τουρκική ιστορία, επειδή η Οθωμανική Αυτοκρατορία την είχε υπό το έλεγχό της από το 1551 έως το 1864 υπό την ονομασία “Εγιαλέτ της Τριπολιτανίας” (Trablus στα τουρκικά). Επιπλέον, ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ως νεαρός αξιωματικός είχε την αποστολή να υπερασπιστεί την Τρίπολη ενάντια στην ιταλική εισβολή μεταξύ του 1911 και του 1912. Ο Μουσταφά Κεμάλ κέρδισε πρώτα τη Μάχη του Τομπρούκ εναντίον των ιταλικών δυνάμεων και στη συνέχεια διορίστηκε στρατιωτικός διοικητής στη Ντέρνα. Στη Λιβύη υπηρέτησε όμως και ο Ενβέρ. Υπάρχει φωτογραφία που δείχνει τον Κεμάλ και τον Ενβέρ μαζί να χαμογελούν. Πολεμούν μαζί για τον σουλτάνο, αλλά και για το τουρκικό έθνος που απειλείται από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις, όπως τότε η Ιταλία με την εισβολή της στη Λιβύη το 1911. Επτά μόλις χρόνια αργότερα, συνέπεια των Βαλκανικών Πολέμων και κυρίως του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα πάψει πλέον να υπάρχει, αλλά στην καρδιά της θα ξεπηδήσει ένα νέο τουρκικό έθνος-κράτος.

 

Η Λιβύη υπήρξε λοιπόν οθωμανική. Η Λιβύη δεν είναι όμως η Βοσνία ή Αλβανία. Οι Οθωμανοί ήλεγχαν μόνο τις ακτές της Κυρηναϊκής και της Τριπολίτιδας, μόνο μετά τα μέσα του 16ου αιώνα, και για λίγο: το 1711 επιβλήθηκε μια ημιαυτόνομη δυναστεία, οι Καραμανλί (Karamanli). Το 1835, οι Οθωμανοί ανέκτησαν τον έλεγχο της περιοχής και επέβαλαν δύσκολα μια διοίκηση που είχε να αντιμετωπίσει την εχθρότητα των τοπικών εξουσιών και της μουσουλμανικής αδελφότητας Σανουσίγια. Η διοίκηση αυτή σεβάστηκε πάντως το βορειοαφρικανικό ισλάμ. Οι Τούρκοι λοιπόν γνωρίζουν καλά τη Λιβύη, αλλά γνωρίζουν πως η χώρα δεν είναι και τόσο εύκολο να διοικηθεί.
 
Τουρκο-ρωσική διαφωνία για τη Λιβύη

Η Τουρκία και η Ρωσία φαίνεται πως διαφωνούν στη Λιβύη, όπως και στο Ιντλίμπ της βορειοδυτικής Συρίας. Δικαιολογώντας την τουρκική βοήθεια στην κυβέρνηση της Τρίπολης ο Ερντογάν είχε πει: “Η Ρωσία είναι εκεί με 2.000 Wagner (μαχητές). Τους προσκαλεί η επίσημη κυβέρνηση; Όχι!” Μέχρι στιγμής ωστόσο, τόσο ο Πούτιν όσο και ο Ερντογάν, ήταν σε θέση να εξισορροπήσουν τις διαφορές τους πολύ προσεκτικά. Στην πραγματικότητα, κατά την τελετή έναρξης του αγωγού TurkStream στις 8 Ιανουαρίου του 2020, τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Πούτιν ζήτησαν κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη, παρουσιάζοντάς την ως απαραίτητη οδό για μια πολιτική συμφωνία. Δεδομένου όμως ότι η Ρωσία και η Τουρκία υποστηρίζουν αντίθετες πλευρές στη Λιβύη, φαίνεται ότι δεν υπάρχει και τόσο ισχυρή υποστήριξη για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
 
Λιβύη και οι τουρκικές βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο

Αναμφίβολα στη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και κυβέρνησης της Τρίπολης τα οικονομικά συμφέροντα έπαιξαν το ρόλο τους. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως η αμυντική συνεργασία ήταν το τίμημα ώστε η Άγκυρα να αποκτήσει αυτό που θεωρεί ως “δικαιότερη κατανομή υπεράκτιων πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο”, καθώς η συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη περιελάμβανε επίσης μια νέα θαλάσσια οριογραμμή μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, που καταπατά ωστόσο κατάφωρα τα νόμιμα δικαιώματα της Ελλάδας επί της δικής της ΑΟΖ. Αυτή η συμφωνία έδωσε παράνομα στην Τουρκία δικαίωμα σε ένα τεράστιο τμήμα της ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων ταμιευτήρων φυσικού αερίου αξίας 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με την Αμερικανική Γεωλογική Έρευνα.  

Η συμφωνία της Άγκυρας με τη Λιβύη περιελάμβανε επίσης ένα σχέδιο για την έρευνα πεδίων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που εξόργισε την Ελλάδα και την Κύπρο, και προκάλεσε την Ε.Ε. αλλά και γειτονικές χώρες, όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ. Όπως ήταν αναμενόμενο η συμφωνία προκάλεσε αμέσως έντονη αντίδραση από άλλα κράτη της Μεσογείου - Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο, Ισραήλ και Ιταλία - και ώθησε τους ηγέτες της Ε.Ε. να εκδώσουν μια δήλωση με σαφή αντίθεση στις τουρκικές φιλοδοξίες, λέγοντας πως η Τουρκία και η Λιβύη χώρισαν αυθαίρετα τη Μεσόγειο μεταξύ τους.
 
Στόχος και η διακοπή του EastMed

Ο βασικός λόγος πίσω από αυτήν την κατακραυγή ήταν η πιθανή διακοπή της συμφωνίας του αγωγού EastMed αξίας 6 δισεκατομμυρίων ευρώ, που υπογράφηκε τον Μάρτιο του 2019 μεταξύ Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου στην Ιερουσαλήμ με την παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο. Αυτή η τουρκο-Λιβυκή συμφωνία απειλεί ανοικτά την κυριαρχία της Ελλάδας και τα δικαιώματα της σε υδρογονάνθρακες ακόμη και νοτίως της Κρήτης, θέτοντας σε κίνδυνο τα σχέδια για την κατασκευή του αγωγού EastMed. Πλέον αυτός ο αγωγός θα πρέπει να διασχίσει και την αυθαίρετη “ΑΟΖ Τουρκίας-Λιβύης” στην αν. Μεσόγειο, κάτι που δεν μπορεί να γίνει χωρίς την έγκριση της Άγκυρας καθώς αυτός είναι και ο διακαής στόχος της για συμμετοχή στη εκμετάλλευση και διανομή της “ενεργειακής πίτας” στην περιοχή.

Νωρίτερα το 2019, η Τουρκία έστειλε πλοία γεώτρησης στην ΑΟΖ της Κύπρου στην ανατολική Μεσόγειο, αυξάνοντας τις εντάσεις μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδας και Ε.Ε. και με αποτέλεσμα οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. να συμφωνήσουν στις 14 Οκτωβρίου 2019 ώστε να προετοιμάσουν έναν κατάλογο οικονομικών κυρώσεων κατά των Τούρκων υπευθύνων για τις παράνομες δραστηριότητες γεώτρησης στα ύδατα στα ανοικτά της Κύπρου.
 
Τα οικονομικά συμφέροντα της Τουρκίας στη Λιβύη

Η Τουρκία έχει επίσης τεράστια επιχειρηματικά συμφέροντα στη Λιβύη και εξάγει 2 δισεκατομμύρια δολάρια αγαθών εκεί ετησίως. Τα κατασκευαστικά έργα των τουρκικών εταιρειών σταμάτησαν λόγω της σύγκρουσης στη Λιβύη, με αποτέλεσμα την απώλεια άνω των 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τις τουρκικές εταιρείες, που επιθυμούν μελλοντικά κατασκευαστικά έργα στη Λιβύη. Σύμφωνα με πληροφορίες ο Ερντογάν σχεδιάζει να υπογράψει συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης για λογαριασμό των τουρκικών εταιρειών ώστε να πάρει 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια για τις ελλιπείς κατασκευαστικές εργασίες που πραγματοποίησαν στη Λιβύη πριν από τον εμφύλιο πόλεμο του 2011 κατά την εποχή του Καντάφι.
Ανακτώντας μια παλιά “οθωμανική κληρονομια”;

Για πολλούς ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας “δεν ήξερε τι έκανε” όταν η Τουρκία υπέγραψε τη συμφωνία του Δεκεμβρίου 2019 με τη Λιβύη. Ωστόσο, η συμφωνία της Λιβύης φαίνεται να έχει σχεδιαστεί στρατηγικά ώστε να ενισχύσει την επιρροή του Ερντογάν όχι μόνο διεθνώς αλλά και στο εσωτερικό και να βοηθήσει την οικονομία της Τουρκίας που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Με την στρατιωτική, και όχι μόνον, εμπλοκή στη Λιβύη ο Ερντογάν κατάφερε και πάλι να συσπειρώσει την εκλογική του βάση και τους πολιτικούς ισλαμιστές στην Τουρκία, ισχυριζόμενος ότι ο τουρκικός στρατός πηγαίνει στην Τρίπολη όχι μόνο για να βοηθήσει την κυβέρνηση της Λιβύης αλλά και για να ανακτήσει μια παλιά οθωμανική κληρονομιά.

Απαντώντας τότε στην κριτική εναντίον του, ο Ερντογάν ρώτησε αν η Λιβύη δεν είχε καμία σχέση με την Τουρκία, “τότε τι έκανε ο Ατατούρκ εκεί;” υπενθυμίζοντας στο κοινό του ότι ο Μουσταφά Κεμάλ διακινδύνευε τη ζωή του στη Λιβύη το 1911 υπερασπιζόμενος τα συμφέροντα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά της ιταλικής εισβολής.
 
Κίνηση υπέρ της Μουσουλμανικής Αδελφότητας

Η τουρκική παρέμβαση στη Λιβύη έχει επίσης μια ιδεολογική στόχευση. Ο Σαράτζ και οι  σύμμαχοι του στη Λιβύη θεωρούνται  υπέρ της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και, ως εκ τούτου, υπέρ της Τουρκίας και του Κατάρ, ενώ οι υποστηρικτές του στρατηγού Χαφτάρ, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ είναι γνωστοί για τη στάση τους εναντίον της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Για τον Ερντογάν η προώθηση των συμφερόντων και των μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην περιοχή, και ειδικά η εδραίωση της στρατιωτικής παρουσίας σε μια γειτονική χώρα της Αιγύπτου, η οποία θεωρείται υπ' αριθμόν ένας εχθρός της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, μπορεί να σημαίνει πολλά, διότι οι υποστηρικτές του τον θεωρούν έτσι ως τον φυσικό “ηγέτη της Ομάδας”.
 
Τι μέλλει γενέσθαι;

Είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι συνέπειες της εμπλοκής της Τουρκίας στη Λιβύη. Ο Ερντογάν, μέσω της διπλής συμφωνίας που υπέγραψε η Τουρκία με την κυβέρνηση  της Τρίπολης, φαίνεται να αποκτά αυτό που ήθελε αλλά με το κόστος την περαιτέρω δυσαρέσκεια και αποξένωση της Ε.Ε. και ορισμένων από τα κράτη της, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Ιταλίας και φυσικά της Ελλάδας. Αυξάνει επίσης την εχθρότητα μεταξύ της Τουρκίας και των υποστηρικτών του Χαφτάρ, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, ΗΑΕ, ρισκάροντας τις ευαίσθητες σχέσεις και ισορροπίες της με τη Ρωσία. Στο μεταξύ ο πρόεδρος Τραμπ φαίνεται να κλείνει το μάτι στην επιθετικότητα της Τουρκίας, με την εναντίωσή του στις κυρώσεις που επέβαλε η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ εναντίον της Τουρκίας στις 11 Δεκεμβρίου 2019, αλλά επίσης αποτυγχάνοντας να πείσει τον Ερντογάν για την αγορά ρωσικών πυραύλων S-400.

Ο Ερντογάν συνεχίζει να απλώνει απερίσκεπτα την εγχώρια και διεθνή ατζέντα του, ενώ η τουρκική οικονομία βυθίζεται σε μια σοβαρή κρίση, αυξάνοντας την κοινωνική δυσαρέσκεια. Έτσι, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει καθαρά το τι περιμένει τον Ερντογάν και τις “νεοοθωμανικές” του φιλοδοξίες στο εγγύς μέλλον, με πιθανές τραγωδίες στη Συρία και στη Λιβύη, με κάποιο επικίνδυνο “θερμό επεισόδιο” με την Ελλάδα, που θα τον αποξενώσει ακόμη περισσότερο από την Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα θα αγωνίζεται στο εσωτερικό της χώρας να σταθεί πολιτικά και να διασώσει την τουρκική οικονομία από την καταστροφή. Το ρίσκο της εμπλοκής στη Λιβύη είναι μεγάλο. Το ίδιο όμως είναι τα μελλοντικά οφέλη από αυτήν.


πηγη:https://tvxs.gr