Ενα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ελλάδα. Και δεν είναι το φάντασμα του κομμουνισμού ούτε των... Χριστουγέννων που πλησιάζουν, αλλά εκείνο ενός φουσκωμένου λογαριασμού ρεύματος που θα έρθει τον Ιανουάριο από μια λάθος επιλογή τιμολογίου.
Η κυβέρνηση τα έδωσε όλα εδώ και δύο μήνες για να πείσει εκατομμύρια καταναλωτών ότι δεν θα φταίει εκείνη αν κάποιος πληρώσει πολλά ευρώ για ρεύμα. Θα φταίει η ατομική ευθύνη του πολίτη που δεν «έβγαλε τα στραβά του» να βρει ποια εταιρεία προμήθειας ρεύματος προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή. Ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, με σημαντικό -αν και μακρινό- παρελθόν στον χώρο της διαφήμισης, πριν γίνει προ 20ετίας «δεξί χέρι» της Ντόρας Μπακογιάννη και πιο πρόσφατα του μικρού της αδελφού, άρχισε να μιλά για τα πολύχρωμα τιμολόγια. Και να προβάλλει ιδιαίτερα το δικό του δημιούργημα, το «πράσινο» τιμολόγιο.
Κάποια στιγμή, μετά τις αλλεπάλληλες εμφανίσεις του στα συνήθη τηλεοπτικά μέσα, ο κόσμος άρχισε να καταλαβαίνει πως πρέπει να ασχοληθεί με το νέο αυτό «παιχνίδι». Πολλοί θυμήθηκαν τον ξάδερφο που δουλεύει στη ΔΕΗ, τον γείτονα συνταξιούχο μηχανικό που λύνει συνεχώς σουντόκου, το λαμόγιο της γειτονιάς που ξέρει από στοιχήματα. «Ποιο τιμολόγιο να διαλέξω;» είναι το ερώτημα που πετάει από στόμα σε στόμα.
Την απάντηση ήρθαν να δώσουν με τον δικό τους παραδοσιακό τρόπο οι διαφημιστές. Μέσα ενημέρωσης και κοινωνικά δίκτυα άρχισαν να γεμίζουν καταχωρίσεις προμηθευτών με μεγάλα γράμματα: «Εκπτωση τους πρώτους έξι μήνες». «Δώρο 100 ευρώ στον πρώτο λογαριασμό». «Σταθερές τιμές». Με τα πιο μεγάλα γράμματα: «ΧΩΡΙΣ ΡΗΤΡΑ». Τα πολύχρωμα τιμολόγια άρχισαν σύντομα να ζαλίζουν επικίνδυνα. Μέχρι που σοβαροί εκπαιδευτικοί φορείς άρχισαν να διαφημίζουν τρίωρα σεμινάρια, αξίας 130 ευρώ, «για επαγγελματίες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μετά τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις». Σε μια προσπάθεια να δώσει κάποιες απλές συμβουλές, η «Εφ.Συν.» παραθέτει μερικές, χωρίς να έχει πληρώσει (ή πληρωθεί) για κάποιο σεμινάριο, αλλά έπειτα από πολύωρες συζητήσεις (έως και εξομολογήσεις) με παράγοντες της αγοράς.
Η βάση του 11
Εάν έχετε αποφασίσει να ξοδέψετε χρόνο για να ανακαλύψετε την τιμή ρεύματος που σας συμφέρει, ξεχάστε όσα πολλά συνέβησαν την τελευταία διετία. Γυρίστε στον Αύγουστο του 2021, όταν η κυρίαρχη ΔΕΗ αποφάσισε να αλλάξει τη ρήτρα που χρησιμοποιούσε. Εως τότε τα εκατομμύρια των πελατών της πλήρωναν 11 λεπτά ανά κιλοβατώρα. Ακολούθησε ορυμαγδός, που καλύφθηκε από τις τεράστιες επιδοτήσεις μετά το καλοκαίρι του 2022, που τώρα καταργούνται. Μέσα από όλα αυτά, οι καταναλωτές συνήθισαν να θεωρούν χαμηλή την τιμή των 16 λεπτών που δίνει σταθερά η ΔΕΗ εδώ και μήνες μετά την επιδότηση. Εντελώς τυχαία, κάπου εκεί αναμένεται να «κάτσει» η τιμή στο πράσινο τιμολόγιο της ΔΕΗ. Μη θεωρείτε χαμηλή τιμή τα 16 λεπτά! Υπάρχει όμως τιμολόγιο με 11 λεπτά; Η απάντηση, παρακάτω.
«Χωρίς ρήτρα»
Ο υπογράφων εντόπισε ήδη διαφημίσεις προμηθευτών που διαλαλούν τιμολόγιο «Χωρίς ρήτρα», αλλά λίγο παρακάτω βάζουν με ψιλά γράμματα κάποιον αλγόριθμο με πολλαπλασιαστή α, μέση ΤΕΑ και προσθετέο β. Η απέχθεια των πελατών στη «ρήτρα» εύλογα δικαιολογείται από όσα συνέβησαν τα προηγούμενα χρόνια με κάποιες εταιρείες που διαφήμιζαν πολύ χαμηλή βασική τιμή και «έκρυβαν» τη ρήτρα η οποία απογείωνε την τελική χρέωση. Ομως, τιμή 11 λεπτών ανά κιλοβατώρα μπορεί να προκύψει μόνο από κάποιο τιμολόγιο κυμαινόμενο (κίτρινο) με σωστή ρήτρα. Τον Ιανουάριο, τα πράσινα τιμολόγια θα κυμανθούν πάνω από τα 16 λεπτά και τα μπλε (σταθερά) πάνω από τα 18 (αυτές είναι οι τιμές που δίνει η ΔΕΗ). Ισως τους επόμενους μήνες να υποχωρήσουν εάν πέσουν οι διεθνείς τιμές φυσικού αερίου, λειτουργήσει ο ανταγωνισμός και η κυβέρνηση φοβηθεί τις κοινωνικές αντιδράσεις.
Η ΤΕΑ και τα ΤΕΑ
Μπορεί τα ΤΕΑ της Εθνοφυλακής να προκαλούν σε πολλούς ιστορική απέχθεια, μπορεί στην κυβέρνηση κάποιοι να ομνύουν σε αυτά, αλλά οι νέοι ενεργειακοί κανόνες επιβάλλουν να εξοικειωθούμε με την ΤΕΑ ως Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (χονδρεμπορική). Η ΤΕΑ λοιπόν προκύπτει καθημερινά μέσω του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Και κάθε μήνα υπολογίζεται η μέση ΤΕΑ. Αυτή αποτελεί τη βάση για τον υπολογισμό πρόσθετης χρέωσης στα κίτρινα και στα πράσινα τιμολόγια. Μόνο που στα κίτρινα, η τιμή του Ιανουαρίου θα καθοριστεί στο τέλος του μήνα, αφού βγει η μέση ΤΕΑ. Ενώ στα πράσινα η τιμή θα υπολογιστεί με τη μέση ΤΕΑ του Δεκεμβρίου, γι’ αυτό και θα ανακοινωθεί την 1η Ιανουαρίου. Θεωρητικά, αυτό σημαίνει ότι αν η ΤΕΑ πέσει τον Ιανουάριο, τα κίτρινα θα χρεώσουν λιγότερο. Σημαίνει όμως ότι και τα πράσινα θα χρεώσουν λιγότερο τον επόμενο μήνα. Οπότε;
Συντελεστές του χάους
Το πρόβλημα είναι ότι η τελική χρέωση δεν εξαρτάται μόνο από τις πρόσθετες χρεώσεις σε πράσινα και κίτρινα με ρήτρα. Υπάρχει η βασική χρέωση. Υπάρχει το πάγιο. Υπάρχουν εκπτώσεις που εφαρμόζονται επί αυτών. Αν είστε αποφασισμένοι, πρέπει να δείτε πώς τα καθορίζει κάθε εταιρεία αφού προηγουμένως τα ανακαλύψετε στα «ψιλά γράμματα». Στην ίδια περιοχή πρέπει να εντοπίσετε και τους συντελεστές που κάνουν μια ρήτρα πιο συμφέρουσα ή απαγορευτική: Ο πολλαπλασιαστής α πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο μικρός. Το Ανω Οριο (L_u) πρέπει να είναι όσο το δυνατόν υψηλότερο. Ο προσθετέος β, όσο γίνεται μικρότερος.
Οι εκπτώσεις
Είναι ο συντελεστής της χρέωσης που επιτρέπεται να αλλάζει από μήνα σε μήνα. Με άλλα λόγια, μια εταιρεία μπορεί να φαίνεται φτηνότερη γιατί προσφέρει μεγάλη έκπτωση και να την εξαφανίσει τον επόμενο μήνα. Συνεπώς, είναι πιο σημαντικό να προσέξετε τους συντελεστές που προαναφέραμε παρά την έκπτωση που μπορεί να αποδειχθεί πρόσκαιρη.
Μπλε βαθύ, σχεδόν πορτοκαλί
Προφανώς υπάρχουν και εκείνοι που τρέμουν απέναντι σε ένα τέτοιο «κυνήγι του θησαυρού». Αν έχουν μικρή κατανάλωση, ίσως να τους συμφέρει να μείνουν σε σταθερό τιμολόγιο (μπλε) με κλειδωμένη τιμή όσο γίνεται πιο κοντά στη βάση του 11. Προς το παρόν γνωρίζουμε μόνο το μπλε της ΔΕΗ στα 18 λεπτά ανά κιλοβατώρα. Αν όμως οι χονδρεμπορικές τιμές πέσουν το 2024, για να φύγετε από το μπλε θα πρέπει να πληρώσετε ποινή αποχώρησης. Ισως και να συμφέρει αν την εντοπίσετε στα «ψιλά γράμματα».
Εκείνοι που είναι «χαμένοι στο Διάστημα» είναι οι λιγοστοί καταναλωτές που έχουν έξυπνο μετρητή και θα πρέπει να πάνε στο δυναμικό (πορτοκαλί) τιμολόγιο. Καμία εταιρεία δεν έχει ανακοινώσει πώς θα τους χρεώνει. Αυτό που ίσως ξέρουν είναι ότι θα πληρώσουν τα μαλλιά της κεφαλής τους για τις άλλες χρεώσεις, τις ρυθμιζόμενες. Για παράδειγμα, η χρέωση του ΔΕΔΔΗΕ, που κάποτε ήταν μισό ευρώ ανά KVA, απογειώθηκε στα 14 ευρώ για όσους έχουν έξυπνο μετρητή. Ενας φούρνος, λοιπόν, με 35 KVA, θα πληρώνει πλέον 490 ευρώ και αυτό μπορεί να είναι επαρκής λόγος να πετάξει τον έξυπνο μετρητή αν το δυναμικό τιμολόγιο δεν του δίνει κάποια ανταλλάγματα.
Εν κατακλείδι, όσα διδακτορικά κι αν αποκτήσετε στις μαθηματικές σπαζοκεφαλιές της ενεργειακής αγοράς, αυτά επηρεάζουν τη μισή ή και λιγότερο από την ολική χρέωση. Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις, όπως αυτή που προαναφέραμε, δημοτικά τέλη, ΕΡΤ και ΦΠΑ καραδοκούν με τα δικά τους, «μαύρα» χρώματα!
«Ολοι μάς ρωτάνε “τι χρώμα να διαλέξω;”»
Καταναλωτικές Ενώσεις
Φωτιά έχουν πάρει τα τηλέφωνα, οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις και οι λογαριασμοί των καταναλωτικών ενώσεων στα social media, με μπερδεμένους και αγχωμένους καταναλωτές να ρωτάνε επιτακτικά: «Πείτε μου εσείς που ξέρετε, τι χρώμα τιμολόγιο να διαλέξω;».
Τα νέα χρωματιστά τιμολόγια της ηλεκτρικής ενέργειας, που θα μπουν στις ζωές μας θέλουμε-δεν θέλουμε από το νέο έτος, έχουν ήδη δημιουργήσει χάος, σύγχυση και απορίες που αδυνατούν να λύσουν ακόμα και οι ειδικοί.
Ρωτήσαμε τους εκπροσώπους καταναλωτικών ενώσεων, που έχουν ασχοληθεί εκτεταμένα με ζητήματα υπερκοστολόγησης στην ενέργεια, τι απαντούν στο αγωνιώδες ερώτημα «μπλε, κίτρινο ή πράσινο;» Η νομικός και πρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ Παναγιώτα Καλαποθαράκου και οι πρόεδροι της Ενωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος και του ΙΝΚΑ, Απόστολος Ραυτόπουλος και Γιώργος Λεχουρίτης, μιλάνε στην «Εφ.Συν.» για το χρωματιστό μπάχαλο που καλούμαστε να ξεδιαλύνουμε.
Γιώτα Καλαποθαράκου
Ολοι μάς θέτουν το ίδιο ερώτημα: Ποιο τιμολόγιο μας προτείνετε, μπλε, πράσινο ή κίτρινο; Για το πορτοκαλί δεν τίθεται θέμα, αφού ελάχιστοι έχουν έξυπνους μετρητές. Εχει προκληθεί μεγάλη σύγχυση στους καταναλωτές και επικρατεί ένα νεφελώδες τοπίο. Εμείς μόνο γενικές συμβουλές μπορούμε να δώσουμε γιατί δεν έχουμε δει τις τιμές των τιμολογίων. Πρέπει να περιμένουμε ώς την 1/1/2024 για να δούμε τι συμφέρει τον καθένα, κάτι που είναι σχετικό και εξαρτάται από το ενεργειακό προφίλ του καταναλωτή ακόμα και κατά τη διάρκεια του χρόνου. Τι κατανάλωση έχει ανά μήνα, ανά τετράμηνο, τη χειμερινή και τη θερινή περίοδο. Πρέπει ο καταναλωτής να είναι πολύ προσεκτικός συγκρίνοντας τα τιμολόγια των παρόχων. Πέρα από την τιμή κιλοβατώρας μέρας και νύχτας, πρέπει να συγκρίνει την τιμή του παγίου.
Ακόμα και αν επιλέξεις σταθερό τιμολόγιο, θα πρέπει να «κλειδώσεις» τουλάχιστον έναν χρόνο, διαφορετικά πληρώνεις ποινή. Ο καταναλωτής πρέπει να ελέγξει πρώτα ποιο είναι το ποσό αυτό. Η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει ότι η ποινή είναι 100 ευρώ αν αποχωρήσει το πρώτο τρίμηνο και μειώνεται σταδιακά, στα 65 ευρώ και 30 ευρώ.
Πέρα από τα τεχνικά ζητήματα, η θέση μας ως ΕΚΠΟΙΖΩ είναι ότι, ενώ το ρεύμα είναι κοινωνικό αγαθό και με βάση την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία πρέπει να είναι προσιτό και προσβάσιμο σε όλους, έχει αναχθεί σε κερδοσκοπικό χρηματιστηριακό προϊόν από τους προμηθευτές ενέργειας, όπου ο καταναλωτής είναι έρμαιο των χρηματιστηριακών παιγνίων. Αυτό θεωρούμε ότι είναι και το μεγάλο ατόπημα.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι ο καταναλωτής δεν μπορεί να παρακολουθεί διαρκώς τις τιμές, δεν είναι δυνατόν και ούτε οφείλει να γνωρίζει πώς διαμορφώνονται ανά μήνα, ούτε να αφιερώνει τόσο χρόνο για να επιλέξει ένα τιμολόγιο που θα είναι πιθανόν πιο συμφέρον, για μόλις 2 έως 3 ευρώ τον μήνα. Δυστυχώς συνεχίζεται η αδιαφάνεια στη διαμόρφωση της τιμής, με σύνθετους μαθηματικούς τύπους που δεν είναι προσιτοί στον καταναλωτή, όπως συνέβαινε και με τη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Απόστολος Ραυτόπουλος
Τα νέα χρωματιστά τιμολόγια της ηλεκτρικής ενέργειας ήρθαν να μας ζωγραφίσουν με χρώματα πόσο ακριβότερα θα πληρώσουμε το ρεύμα από την 1/1//2024. Ο καταναλωτής όμως δεν γνωρίζει τι είναι αυτό που έχει αντικαταστήσει τη ρήτρα αναπροσαρμογής και ονομάζεται «μηχανισμός διακύμανσης». Αυτός ο άγνωστος Χ είναι που θα κάνει τη μεγάλη διαφορά στην τιμή της κιλοβατώρας της ηλεκτρικής ενέργειας.
Εχουμε κατακλυστεί από ερωτήματα καταναλωτών από όλη την Ελλάδα. Σε βαθμό που μας λένε «πείτε μας εσείς ως Ενωση τι χρώμα τιμολόγιο να διαλέξουμε». Εμείς φυσικά δεν μπορούμε να τους συμβουλέψουμε, αφού εδώ ισχύει το ρητό «κάνε με μάγο, να σε κάνω πλούσιο». Αυτό που ζητάει ο κάθε καταναλωτής, ευάλωτος ή μη, είναι να γνωρίζει κάθε μήνα το ποσό που θα πληρώνει ανάλογα με την κατανάλωσή του.
Σε έναν πληθυσμό που είναι σε μεγάλο ποσοστό ψηφιακά αναλφάβητος, η κυβέρνηση καλεί τους πολίτες να είναι κάθε μέρα σε έναν κομπιούτερ να βρουν τι τιμολόγιο τους συμφέρει. Γι' αυτό πρέπει να κηρύξουν εθνική εορτή την πρώτη μέρα κάθε μήνα, αφού για να ελέγξει κάποιος όλους τους παρόχους, τους μηχανισμούς και την τιμή της κιλοβατώρας, κυμαινόμενων τιμολογίων ή μη, χρειάζεται τουλάχιστον πέντε με έξι ώρες, εφόσον γνωρίζει από υπολογιστές και μαθηματικά. Προστίθεται άλλος ένας βαρύς πονοκέφαλος για τον κάθε καταναλωτή, για να γνωρίσει ποιο τιμολόγιο τον εξυπηρετεί για κάθε μήνα.
Για παράδειγμα, το κίτρινο τιμολόγιο, που θα μαθαίνει την τιμή της κιλοβατώρας κάθε τέλος του μήνα, μπορεί να αλλάζει ακόμα και ανά ώρα αφού είναι συνδεδεμένο με το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Δηλαδή θα πρέπει να αλλάζει κάθε μήνα πάροχο;
Γιώργος Λεχουρίτης
Προσκλητήριο για τη δημιουργία μιας εναλλακτικής εταιρείας παροχής ρεύματος, από τους καταναλωτές για τους καταναλωτές, απευθύνει το ΙΝΚΑ, έχοντας βρει ήδη το όνομα του νέου παρόχου: «Το ΙΝΚΑ-ΦΩΣ είναι μπροστά μας!», σημειώνουν στην ανακοίνωσή τους. Ρωτήσαμε τον πρόεδρο του ΙΝΚΑ αν είναι τρολιά και μας απάντησε πολύ σοβαρά:
«Αυτή τη στιγμή στην αγορά υπάρχουν 17 πάροχοι. Από αυτούς οι 12 είναι μεταπωλητές, μόνο οι 5 είναι εταιρείες παραγωγής ενέργειας. Ετσι, αν γίνει μια 18η που πουλάει ρεύμα, πού είναι η δυσκολία; Θα μου πείτε, τα κεφάλαια. Τα κεφάλαια θα είναι η συμμετοχή του κόσμου. Θα συμμετέχουν οι πολίτες στην ενεργειακή κοινότητα και με τα κεφάλαια που συνεισφέρουν θα χτιστούν τα αποθεματικά. Οπως αγοράζουν οι πάροχοι από την αγορά και πουλάνε, έτσι θα αγοράζουμε κι εμείς και θα πουλάμε χωρίς κερδοφορία, μόνο για να βγάζουμε τα λειτουργικά μας έξοδα. Θα είναι ένα εγχείρημα αυτοδιαχείρισης, όπου οι καταναλωτές που συμμετέχουν θα είναι τα αφεντικά.
Δεν γίνεται να αγοράζεις τη μεγαβατώρα 100 και να πουλάς με 300. Δεν πάει άλλο η κατάσταση. Αρκετά μας εκμεταλλεύτηκαν με τη ρήτρα αναπροσαρμογής και κατάφεραν να ξεζουμίσουν τον κόσμο. Αναγκάσαμε την κυβέρνηση με τις συλλογικές αγωγές να αναστείλει τη ρήτρα αναπροσαρμογής για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, από τον Αύγουστο του 2022 ώς τις 31 Δεκεμβρίου του 2023. Η αναστολή όμως δεν σήμαινε κατάργηση, με αποτέλεσμα να επανέλθει η ρήτρα αναπροσαρμογής από 1/1/2024, με άλλο όνομα».
Θα πληρώσουμε πολύ ακριβότερα από πέρσι το ρεύμα ανεξαρτήτως χρώματος τιμολογίου
Συνέντευξη: Μανώλης Παναγιωτάκης, πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ
Ο Μανώλης Παναγιωτάκης είναι μηχανολόγος και ηλεκτρολόγος-μηχανικός. Υπηρέτησε ως στέλεχος σε διευθυντικές θέσεις της ΔΕΗ και στον ΔΕΔΔΗΕ. Το 2015 διορίστηκε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Επανατοποθετήθηκε στη θέση του με απόφαση της Γ.Σ. των μετόχων το 2018 και παρέμεινε μέχρι τον Αύγουστο του 2019.Υπογραμμίζει πως η λύση για την ακρίβεια δεν βρίσκεται στο ποιο τιμολόγιο και ποιον πάροχο θα διαλέξουμε, αλλά στη μείωση της χονδρικής τιμής της ενέργειας μέσω κρατικών παρεμβάσεων, ρυθμίσεων και ελέγχων, καθώς και στη μείωση του κόστους παραγωγής.
Μανώλης Παναγιωτάκης, πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ● Tα νέα πολύχρωμα τιμολόγια ρεύματος ήδη προκαλούν πονοκέφαλο και σύγχυση στους καταναλωτές. Ποια είναι η άποψή σας για αυτά;
Το σύστημα τιμολόγησης μου θυμίζει αυτό που συμβαίνει με το εμπόριο καυσίμων. Αναζητούμε το φτηνότερο βενζινάδικο για να κερδίσουμε λίγα ευρώ. Αλλά οι τιμές των καυσίμων ανεξάρτητα από το βενζινάδικο είναι υψηλές. Το ίδιο συμβαίνει και με τα τιμολόγια του ρεύματος. Με μία διαφορά. Υπάρχει ανεπίτρεπτα μεγάλο κέρδος τόσο των παραγωγών στη χονδρική όσο και των παρόχων (προμηθευτών) στη λιανική.
Η ΔΕΗ ανακοίνωσε σταθερό (μπλε) τιμολόγιο 160-179 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Κάποιοι έσπευσαν να το διαφημίσουν ως φτηνό (ξεχνώντας ότι μέχρι το 2019 η τιμή ήταν 82 ευρώ η μεγαβατώρα). Ωστόσο η τιμή αυτή είναι υψηλότερη κατά 47-56% από τη χονδρική με τα μέχρι τώρα δεδομένα του Δεκεμβρίου, και 62,5-72,1% σε σχέση με τη χονδρική τιμή του Νοεμβρίου. Αλλά και το πράσινο τιμολόγιο, στο οποίο πρακτικά δεν υπάρχει ρίσκο για τους προμηθευτές, με τους συντελεστές που έχουν δημοσιοποιηθεί, αναμένεται να κινηθεί στα ίδια περίπου επίπεδα (διαφορά από το μπλε 5-6 ευρώ). Αυτό αφορά και άλλους παρόχους. Για το κίτρινο αναμένονται οι τελικές ανακοινώσεις των παρόχων. Προσωπικά δεν αναμένω θεαματικές διαφορές.
Αυτά τα επίπεδα κερδοφορίας είναι ανεπίτρεπτα, όπως ανεπίτρεπτο είναι το να μπαίνουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις σ’ αυτό το κομφούζιο για ένα αγαθό τόσο ζωτικής σημασίας όπως η ηλεκτρική ενέργεια.
● Ωστόσο η διεθνής συνθήκη δεν είναι ίδια όπως το 2019 επί των ημερών σας και η τιμή του φυσικού αερίου από τότε έχει εκτοξευτεί.
Παρ’ όλα αυτά, θα μπορούσε και θα έπρεπε σήμερα να είναι το πολύ 120-130 ευρώ η μεγαβατώρα. Αρκεί να γίνουν έλεγχοι και να ακολουθήσουμε μια άλλη ενεργειακή πολιτική. Το θέμα των τιμολογίων θυμίζει τα επιτόκια δανεισμού των τραπεζών με τα σταθερά και τα κυμαινόμενα. Τα σταθερά είναι υψηλότερα, δεδομένου ότι οι τράπεζες αναλαμβάνουν το ρίσκο αύξησης των επιτοκίων δανεισμού τους. Το ίδιο και οι προμηθευτές βάζουν σημαντικά αυξημένες τιμές στα σταθερά τιμολόγια -όπως το μπλε- για να καλύψουν τις πιθανές διακυμάνσεις της χονδρικής τιμής ώστε να μην πάθουν ζημιές και να βγάλουν και κάποιο κέρδος.
Η ΔΕΗ είναι ένας από τους 4 παραγωγούς - και είναι ο μεγαλύτερος. Αν προσφέρει πιο χαμηλά, θα συμβάλει στη μείωση των τιμών. Το ζήτημα είναι με τον μονόπλευρο προσανατολισμό της για αύξηση των κερδών. Ετσι η ΔΕΗ συμπεριφέρεται καθαρά σαν κερδοσκοπική εταιρεία, πράγμα που είναι και το ζητούμενο από την κυβέρνηση
● Είναι όμως πολύ πιο ακριβά τα μπλε και μοιάζει σαν η πολιτεία να θέλει να μας κατευθύνει στα πράσινα. Συμφωνείτε;
Αυτό ισχύει κυρίως για τις μεγάλες καταναλώσεις. Γι’ αυτό καθιέρωσαν τα πράσινα τιμολόγια. Ακόμα και αν κάποιος είναι εξοικειωμένος με τους πολύπλοκους μαθηματικούς τύπους, δεν μπορεί να ασχολείται συνεχώς και να αλλάζει συχνά εταιρεία για να κερδίσει μερικές δεκάδες ευρώ τον χρόνο, γιατί περί αυτού πρόκειται. Εκτός από τις περιόδους των κρίσεων, μη νομίζετε ότι η διαφορά θα είναι πολύ μεγάλη σε συνήθεις καταναλώσεις.
Είναι απαράδεκτο για ένα τέτοιο προϊόν-αγαθό -που είναι σαν το νερό- αντί να έχεις ήσυχο το κεφάλι σου και να κοιτάζει η κυβέρνηση να μειώνει το κόστος για να λειτουργούν η οικονομία και η κοινωνία, να κάθεσαι να απασχολείσαι τόσες πολλές ώρες για να βρεις τον καλύτερο προμηθευτή για να κερδίσεις κάποια ευρώ. Δημιουργείται μια σπαζοκεφαλιά και ένας αποπροσανατολισμός στον κόσμο, διότι όλοι νομίζουν ότι αν διαλέξουν το ένα ή το άλλο τιμολόγιο θα πληρώσουν φτηνότερα, ενώ στην πραγματικότητα θα πληρώσουν πολύ ακριβά σε κάθε περίπτωση.
● Ας πούμε ότι μια οικογένεια έχει μια κατανάλωση 300 κιλοβατώρες τον μήνα, τι συνεπάγεται αυτό ανάλογα με το κάθε τιμολόγιο;
Για αυτές τις καταναλώσεις η διαφορά μεταξύ του πράσινου και του μπλε τιμολογίου δεν νομίζω ότι θα ξεπερνά τα 10 με 15 ευρώ τον μήνα. Οχι ότι είναι ασήμαντο, π.χ., για έναν συνταξιούχο, αλλά αυτή είναι η τάξη μεγέθους.
● Αν μου επιτρέπετε, εσείς στο σπίτι σας τι τιμολόγιο θα επιλέξετε;
Θα δω ακριβώς τις προσφορές γιατί δεν τις έχω δει ακόμα και ούτε έχουν ανοίξει όλες οι εταιρείες όλα τους τα χαρτιά ακόμα και τότε θα αποφασίσω. Βέβαια προσωπικά έχω δέσμευση με τη ΔΕΗ.
Η τιμή που δίνει η ΔΕΗ για το μπλε τιμολόγιο είναι υψηλότερη κατά 47-56% από τη χονδρική με τα μέχρι τώρα δεδομένα του Δεκεμβρίου και 62,5-72,1% σε σχέση με τη χονδρική τιμή του Νοεμβρίου. Αυτά τα επίπεδα κερδοφορίας είναι ανεπίτρεπτα
Πάντως όπως τα έχει προτείνει η ΔΕΗ, στο τέλος το πράσινο και το μπλε δεν θα έχουν τόση μεγάλη διαφορά. Αν η χονδρική είναι στα 125 ευρώ η μεγαβατώρα, η διαφορά πράσινου και μπλε τιμολογίου θα είναι μικρή.
● Υπάρχουν παγίδες για τους καταναλωτές;
Πρέπει να ξεκαθαρίσουν οι όροι του πράσινου τιμολογίου και οι όροι του κίτρινου τιμολογίου. Το κίτρινο είναι ένα παρακολούθημα της τιμής της χονδρικής αγοράς. Πρέπει να οριστεί με ποιον τρόπο αυτό θα γίνει. Ποιο ποσοστό της χονδρικής θα είναι η λιανική και με ποιο ποσοστό κέρδους; Σε ό,τι αφορά το πράσινο τιμολόγιο υπάρχει θέμα με τις εκπτώσεις.
Δηλαδή το υπουργείο λέει στο πράσινο τιμολόγιο ότι θα πρέπει να υπάρχει μια βασική τιμή η οποία να είναι σταθερή για 6 μήνες. Τι κάνουν κάποιοι προμηθευτές; Ορίζουν μια πολύ υψηλή βασική τιμή και επ’ αυτής κάνουν μια πολύ μεγάλη έκπτωση. Ομως οι εκπτώσεις είναι στην ευχέρεια του προμηθευτή. Μπορεί τον έναν μήνα να σου δίνει έκπτωση 40% και τον άλλο 30%, αυτό σημαίνει διαφοροποίηση της βασικής τιμής.
● Αρα υπάρχει ένας κίνδυνος για κάποιον που θα διαλέξει, π.χ., το πράσινο τιμολόγιο και έχει μια βασική τιμή υψηλή αλλά μια καλή έκπτωση από τον πάροχο, αυτός θα έχει μια αβεβαιότητα αν ο πάροχος θα άρει όποτε θέλει αυτή την έκπτωση;
Ακριβώς. Οι εταιρείες το κάνουν αυτό για να έχουν τη δυνατότητα να καλύπτουν πιθανές έντονες διακυμάνσεις της χονδρικής. Αυτό όμως συνιστά αβεβαιότητα για τους καταναλωτές.
● H χώρα μας καταγράφει συνεχώς αρνητικές πανευρωπαϊκές πρωτιές στις χονδρικές τιμές ρεύματος. Πού οφείλεται αυτό;
Οι βασικοί λόγοι είναι η αντικατάσταση του εγχώριου λιγνίτη από το εισαγόμενο φυσικό αέριο ως επιλογή της παρούσας κυβέρνησης και το χρηματιστήριο των ρύπων. O τρίτος παράγοντας είναι η αύξηση του κόστους παραγωγής από λιγνίτη, το οποίο θα μπορούσε μάλιστα να έχει μειωθεί αντί να έχει αυξηθεί. Και αυτό οφείλεται στην πρακτική που ακολουθεί η διοίκηση της ΔΕΗ, ιδιαίτερα μετά την εξαγγελία της βίαιης απολιγνιτοποίησης, όπου έχουν αποδιοργανωθεί πλήρως τα ορυχεία. Και έτσι η παραγωγή του λιγνίτη γίνεται με αυξημένο κόστος.
Από την άλλη πλευρά, βέβαια, έχει μπει στο σύστημα το εργοστάσιο της Πτολεμαΐδας 5, που είναι η πιο σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της Ευρώπης και η οποία θα μπορούσε να έχει συμβάλει με κατάλληλες ενέργειες και μέτρα εκ μέρους της διοίκησης της ΔΕΗ τα μέγιστα στη μείωση της χονδρικής τιμής. Οπως επίσης και η μονάδα της Μελίτης (στη Φλώρινα), που είναι και αυτή σύγχρονη μονάδα του 2004 και λειτουργεί με ιδιωτικό ορυχείο, αλλά με άστοχους χειρισμούς στο πλαίσιο αυτής της απότομης απολιγνιτοποίησης η μονάδα αυτή δεν λειτουργεί. Και έτσι ο ιδιοκτήτης της, ο οποίος εκμεταλλεύεται τα ορυχεία, εξάγει τον λιγνίτη στη Βόρεια Μακεδονία και εμείς αγοράζουμε ενέργεια από τη Βόρεια Μακεδονία και από αλλού. Είναι παράγοντες που έχουν συμβάλει στην αύξηση του κόστους παραγωγής.
Από εκεί και πέρα, η αύξηση οφείλεται στη λειτουργία της αγοράς. Η τιμή που προκύπτει από το Χρηματιστήριο είναι κατά 30-40%, πολλές φορές και κατά 60%, μεγαλύτερη από το κόστος παραγωγής. Στην Ελλάδα το Χρηματιστήριο έχει μόνο 4 παίκτες - και δεν υπάρχει κανένας έλεγχος και καμία ρυθμιστική παρέμβαση ώστε να λειτουργεί κατά ορθό τρόπο ώστε να διαμορφώνεται η τελική τιμή πιο κοντά στο κόστος παραγωγής.
● Η ΔΕΗ ως μια επιχείρηση που υπόκειται σε κρατικό έλεγχο και που ενεργεί σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της κυβέρνησης -ή τουλάχιστον δεν αντιτίθεται σε αυτές- πώς θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των τιμών;
Η ΔΕΗ είναι ένας από τους 4 παραγωγούς - και είναι ο μεγαλύτερος. Αν προσφέρει πιο χαμηλά, καταλαβαίνετε ότι θα συμβάλει στη μείωση των τιμών. Το ζήτημα είναι με τον μονόπλευρο προσανατολισμό της για αύξηση των κερδών. Ετσι η ΔΕΗ συμπεριφέρεται καθαρά σαν κερδοσκοπική εταιρεία, πράγμα που είναι και το ζητούμενο από την κυβέρνηση. Η σημερινή χονδρική τιμή είναι υπερδιπλάσια από τη χονδρική τιμή που ήταν το 2019.
Τότε το αέριο ήταν βέβαια σαφώς φτηνότερο, αλλά όχι όμως στη μισή τιμή. Κατά τη γνώμη μου, με μια ορθολογική διαχείριση των ορυχείων, συμμετοχή της λιγνιτικής παραγωγής στα επιτρεπόμενα επίπεδα, από τα όρια της Ε.Ε. και των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα που έχει καθορίσει η Ε.Ε. και με ενέργειες μείωσης του κόστους και σε συνδυασμό με την πραγματοποιηθείσα αύξηση των ΑΠΕ θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον 30% χαμηλότερο το κόστος παραγωγής. Από εκεί και πέρα, με μια ρυθμισμένη, ορθολογική και ελεγχόμενη λειτουργία της αγοράς, η τελική τιμή θα ήταν 30-40% χαμηλότερη.
● Τελικά θα πληρώσουμε ακριβότερα από πέρσι το ρεύμα και πόσο;
Είναι το πιθανότερο. Το πόσο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Πέρσι μας ευνόησε ο ασυνήθιστα καλός καιρός τον χειμώνα. Αφ’ ενός δεν καταναλώθηκε πολλή ενέργεια, αφ’ ετέρου γέμισαν οι δεξαμενές της Ευρώπης με υγροποιημένο φυσικό αέριο. Αυτό βοηθάει στη συγκράτηση των τιμών του φυσικού αερίου. Αν όμως έχουμε έναν βαρύ χειμώνα και ξοδευτεί αυτό το φυσικό αέριο και υπάρχει μεγαλύτερος ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας και άλλων χωρών που ζητούν φυσικό αέριο συναρτήσει της ανάπτυξής τους, τότε μπορεί να δούμε απότομη άνοδο του φυσικού αερίου και αυτό θα εκτινάξει το κόστος στα ύψη.
«Μας ρίχνουν σ’ έναν λαβύρινθο εσκεμμένα»
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ραντεβού στα τυφλά… με τα χρωματιστά τιμολόγια από 1η Ιανουαρίου 2024. Δεκαπέντε μέρες πριν από τη μετάβαση των καταναλωτών στο νέο καθεστώς, το τοπίο στην αγορά ενέργειας παραμένει ομιχλώδες, με τις Ενώσεις Καταναλωτών να καταγγέλλουν κυρίως την ανύπαρκτη προσυμβατική ενημέρωση!
Νίκος Τσεμπερλίδης | ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΗΣ//EUROKINISSI«Αυτό που συμβαίνει με το ρεύμα σήμερα δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στο παρελθόν. Οι καταναλωτικές οργανώσεις είμαστε έξω από τη διαβούλευση, οι εταιρείες βρίσκονται σε σύγκρουση με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας για τους χειρισμούς τους και η πληροφόρηση προς τον καταναλωτή είναι ελάχιστη. Επικρατεί ένα κομφούζιο. Ο κόσμος έχει απορίες για τους μαθηματικούς τύπους, για την επιλογή προμηθευτή και την επιλογή τιμολογίου. Υπάρχουν αντικειμενικά προβλήματα που μένουν αναπάντητα, μας λένε να αλλάζουμε προμηθευτή κάθε μήνα, αλλά ώσπου να το κάνει αυτό κάποιος θα περνάνε μέρες. Είναι δυνατόν οκτώ εκατομμύρια Ελληνες να αλλάζουν πάροχο κάθε μήνα;», αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτή, Νίκος Τσεμπερλίδης.
Ο κ. Τσεμπερλίδης έχει στις πλάτες του τρεις δεκαετίες στην ηγεσία του καταναλωτικού κινήματος που, όπως παραδέχεται, «στην Ελλάδα παραμένει ανοργάνωτο και αδύναμο». Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο ότι δεν μπορεί να έχει λόγο και παρέμβαση…
Τον ρωτήσαμε, λοιπόν, ποιο τιμολόγιο να διαλέξει ο μέσος καταναλωτής και τι να προσέξει στην επιλογή συμβολαίου. Δυστυχώς, οι απαντήσεις δεν είναι ξεκάθαρες ούτε για τις καταναλωτικές οργανώσεις που μελετούν σε βάθος τα πράγματα, για τον πολύ απλό λόγο ότι οι εταιρείες (και η κυβέρνηση) θέλουν ακόμη το τοπίο να παραμείνει θολό!
Αυτοί που έχουν μικρές καταναλώσεις, έως 500 κιλοβατώρες τον μήνα, μπορούν κατ’ αρχάς να επιλέξουν το σταθερό μπλε τιμολόγιο σε μια εταιρεία με καλή προσφορά. Οι υπόλοιποι θα πάνε αρχικά στο πράσινο και μετά τον Ιανουάριο, που θα έχουν ξεκαθαρίσει κάπως οι πιο συμφέρουσες επιλογές, κάνουν αυτήν που τους βολεύει περισσότερο
«Δεν μας καλούν στη διαβούλευση. Στείλαμε αντιρρήσεις στη ΡΑΕ και δεν μας έχει απαντήσει. Οι εταιρείες δεν μας ενημερώνουν. Αυτή είναι η αλήθεια. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον καταναλωτή αυτή τη στιγμή είναι η προσυμβατική ενημέρωση. Δεν μπορεί να μην είναι απλή και κατανοητή ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να κάνει μια ξεκάθαρη επιλογή. Εδώ, όμως, η προσυμβατική ενημέρωση ξεκινά από την 1η σελίδα κι ακολουθούν άλλες 12 πυκνογραμμένες μέσα στις οποίες γίνονται παραπομπές ακόμη και στο σάιτ των εταιρειών. Καταλαβαίνετε ότι μας ρίχνουν σ' έναν λαβύρινθο εσκεμμένα, ενώ ξέρουν πολύ καλά πόσο απλά και κατανοητά έπρεπε να είναι γραμμένα τα πράγματα, ώστε να καταλαβαίνει ξεκάθαρα ο καθένας τι επιλέγει και τι υπογράφει», καταγγέλλει ο κ. Τσεμπερλίδης.
Ποιο τιμολόγιο να επιλέξω τελικά;
Υπό αυτές τις συνθήκες, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΚΕΠΚΑ, οι καταναλωτές έχουν δύο λύσεις:
● Αυτοί που έχουν μικρές καταναλώσεις, έως 500 κιλοβατώρες τον μήνα, μπορούν κατ' αρχήν να επιλέξουν το σταθερό μπλε τιμολόγιο, σε μια εταιρεία με καλή προσφορά.
● Οι υπόλοιποι θα πάνε αρχικά στο πράσινο και μετά τον Ιανουάριο που θα έχουν ξεκαθαρίσει κάπως οι πιο συμφέρουσες επιλογές, κάνουν αυτήν που τους βολεύει περισσότερο.
«Το πράσινο τιμολόγιο έχει μια πάγια σταθερή χρέωση, μια δεύτερη σταθερή και μια τρίτη κυμαινόμενη που συνδέεται με τις τιμές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και με δύο όρια. Τα όρια αυτά είναι τέτοια που δεν υπάρχει περίπτωση να προκύψει αρνητική τιμή (μείωση δηλαδή) γιατί είναι ήδη χαμηλά. Δεν γίνεται η τιμή του Χρηματιστηρίου να πέφτει και να είναι αρνητική. Τώρα, το κίτρινο τιμολόγιο είναι επίσης κυμαινόμενο, αλλά θα δούμε στην πορεία αν, κατά πόσο και ποιους μπορεί να συμφέρει», τονίζει ο πρόεδρος του ΚΕΠΚΑ. «Ενα άλλο πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε τη δυνατότητα να βλέπουμε την τιμή της κιλοβατώρας κάθε 1η ή 31η του μήνα, που σημαίνει ότι οι εταιρείες θα μπορούν να μεταφέρουν τις καταναλώσεις μας στον μήνα με την υψηλότερη τιμή…», συμπληρώνει.
Το πορτοκαλί τιμολόγιο με τους έξυπνους μετρητές, από τους οποίους θα μπορούσε να βγει κάποιο όφελος από την αμεσότητα της τιμολόγησης, δυστυχώς δεν αφορά το πλατύ κοινό. «Είμαστε πέντε-έξι χρόνια πίσω από τον προγραμματισμό εγκατάστασης και είναι εξαιρετικά δύσκολο και χρονοβόρο να ολοκληρωθεί ένα τέτοιο δίκτυο στο σύνολο των καταναλωτών, παρά τις διαβεβαιώσεις του ΔΕΔΔΗΕ ότι αυτό μπορεί να γίνει μέσα σε ένα με δύο χρόνια…», καταλήγει ο κ. Τσεμπερλίδης. Εξάλλου, όπως εκτιμά, σε ένα με δύο χρόνια, από τους 19 παρόχους που έχουμε σήμερα θα έχουν μείνει το πολύ έξι ή επτά…
ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ «ΕΦ.ΣΥΝ.»
www.efsyn.gr