Δεν νομιμοποιούνται αυθαίρετα ξενοδοχεία, βίλες και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που έχουν «ξεφυτρώσει» εδώ και δεκαετίες στην παραλιακή ζώνη, διευκρινίζει η υφυπουργός Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου, με αφορμή την τροποποίηση διατάξεων του νόμου του 2001 για τον αιγιαλό, ο οποίος δεν έλυσε υπαρκτά προβλήματα.

Η συζήτηση των νέων ρυθμίσεων στη Βουλή έγινε μέσα στο κλίμα που είχε διαμορφωθεί από δημοσιεύματα, τα οποία προηγήθηκαν, και αποδείχτηκε ότι δεν περιλαμβάνουν μέτρα που ακυρώνουν τον δημόσιο χαρακτήρα των ακτών, όπως είχε επιχειρηθεί στα τέλη του 2014.

Από το βήμα της Βουλής, η Κατερίνα Παπανάτσιου δεσμεύτηκε ότι θα γίνουν νομοθετικές βελτιώσεις, ενώ η κυβερνητική απάντηση στην «κόκκινη γραμμή», που έχει θέσει το ΣτΕ για αυθαίρετα που κατασκευάστηκαν μετά τον Ιούλιο του 2011, αναμένεται να διατυπωθεί έπειτα από συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία Δικαιοσύνης και Περιβάλλοντος, η οποία θα γίνει πριν από τη συζήτηση των τελικών διατάξεων στην Ολομέλεια.

Υπάρχει όμως και η πραγματική διάσταση των μέτρων, που δυστυχώς δεν έγινε γνωστή στους πολίτες, για τα οποία μιλά η αρμόδια υφυπουργός στη συνέντευξή της στην «Εφημερίδα των Συντακτών»:

Ολοι συμφωνούμε ότι είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα για τον αιγιαλό, που αποτελεί ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο τμήμα του δημόσιου χώρου, με περιβαλλοντική αλλά και αναπτυξιακή σημασία. Με τις νέες ρυθμίσεις θα μπουν όρια στις ομπρέλες και τις ξαπλώστρες, που σε τουριστικές περιοχές φτάνουν ώς το κύμα;

Ασφαλώς και μάλιστα θεωρούμε ότι στο συγκεκριμένο πεδίο το νομοσχέδιο προχωρά σε σημαντικές τομές, οι οποίες αντικατοπτρίζουν και τη φιλοσοφία αυτής της κυβέρνησης για τη διασφάλιση της κοινοχρησίας του αιγιαλού και των παραλιών. Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, η εικόνα του αιγιαλού και της παραλίας αλλάζει ριζικά. Κι αυτό γιατί ορίζεται, για πρώτη φορά, ότι από το σύνολο της έκτασης της παραλίας, το 60% παραμένει ελεύθερο χωρίς ίχνος από ξαπλώστρες ή ομπρέλες. Μόνο το υπόλοιπο 40% μπορεί να αξιοποιηθεί για παραχώρηση. Μάλιστα, ελαχιστοποιούμε το εμβαδόν που μπορεί να παραχωρηθεί στην κάθε επιχείρηση στα 300 τετραγωνικά μέτρα, από το μέγιστο των 500 τετραγωνικών που ισχύει σήμερα, αυστηροποιώντας το υπάρχον πλαίσιο. Δεν μένουμε όμως μόνο σ’ αυτό. Από το μέγιστο των 300 τετραγωνικών που μπορεί να παραχωρηθεί, ορίζεται ότι το 40% θα μένει υποχρεωτικά ελεύθερο. Παράλληλα, θεσπίζεται η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης 5 μέτρα από την ακτογραμμή μέχρι το σημείο που ξεκινούν οι ομπρέλες και οι ξαπλώστρες. Σε περίπτωση όμορων επιχειρήσεων, κάθε μία από αυτές οφείλει να αφήνει ελεύθερο χώρο 2 μέτρα δεξιά και αριστερά από τα ομπρελοκαθίσματα. Ανάμεσα στις συνεχόμενες επιχειρήσεις, δηλαδή, θα υπάρχει πάντα μία ελεύθερη ζώνη 4 μέτρα. Επομένως, θα αποτελούν παρελθόν οι γνωστές εικόνες με τις ξαπλώστρες που φτάνουν ως το κύμα.

Μένει όμως να τα δούμε να εφαρμόζονται στην πράξη...

Βεβαίως, και δεν είναι μόνον αυτά. Για παράδειγμα, για πρώτη φορά διασφαλίζουμε ένα ελάχιστο όριο πλάτους παραλίας στα 30 μέτρα, σε συνάρτηση με τα τοπικά χωρικά σχέδια. Το μέχρι τώρα ισχύον πλαίσιο δεν όριζε ελάχιστο όριο, με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις να μην υφίσταται καν κοινόχρηστη παραλία. Επίσης, προβλέπεται για πρώτη φορά υποχρεωτικά η εκτέλεση έργων από τους ΟΤΑ που θα διασφαλίζουν την ελεύθερη, ασφαλή και άμεση πρόσβαση των ΑμεΑ στην παραλία. Για πρώτη φορά ορίζεται ότι οι ΟΤΑ οφείλουν να παραχωρούν κάθε χρόνο το 10% των αιγιαλών που διαχειρίζονται με κριτήρια κοινωνικά ή εντοπιότητας ή και σε επιχειρήσεις μορφών κοινωνικής οικονομίας. Επιπλέον, επαναπροσδιορίζουμε από τώρα τον χαρακτήρα του παλιού αιγιαλού, αποδίδοντάς του κοινόχρηστο χαρακτήρα.

Υπάρχει όμως η αντίληψη ότι με τις νέες ρυθμίσεις καλύπτονται παρανομίες που έχουν γίνει από βιομηχανίες και ξενοδοχειακές μονάδες μέσα στη ζώνη του αιγιαλού...

Κατ’ αρχήν πρέπει να αποσαφηνίσουμε ότι το υπουργείο Οικονομικών έχει αρμοδιότητα να χορηγεί άδειες παραχώρησης χρήσης του αιγιαλού και μόνο. Καμία άλλη αδειοδότηση πολεοδομικής ή περιβαλλοντικής φύσεως δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά μας. Η λέξη λοιπόν «αυθαίρετα», όταν μιλάμε για αιγιαλό, ουσιαστικά σημαίνει αυθαίρετη χρήση του αιγιαλού. Με τις νέες ρυθμίσεις, συγκεκριμένα έργα που είχαν κατασκευαστεί πριν την 28.7.2011 μπορούν υπό αυστηρές προϋποθέσεις να λάβουν άδεια παραχώρησης χρήσης του αιγιαλού.
Πρόκειται για έργα τα οποία δεν μπορούν να λειτουργήσουν ή να επιτελέσουν τον σκοπό τους χωρίς τη χρήση αιγιαλού ή θαλάσσιου χώρου, όπως για παράδειγμα οι βιολογικοί καθαρισμοί, οι ιχθυοκαλλιέργειες, οι μονάδες αφαλατώσεων, ένα ναυπηγείο. Και μόνο αυτά. Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνονται έργα τα οποία είχαν κατασκευαστεί από το Δημόσιο ή τους ΟΤΑ. Θα πρέπει να τονιστεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για έργα τα οποία έχουν λάβει τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις, περιβαλλοντικές μελέτες, σύμφωνες γνώμες συναρμόδιων υπουργείων, ωστόσο για διάφορους λόγους δεν είχαν λάβει άδεια παραχώρησης αιγιαλού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, καθορίζουμε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εντός του οποίου οφείλουν να προσκομίσουν όλες τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις και εγκρίσεις που προβλέπει ο νόμος, προκειμένου να λάβουν την παραχώρηση. Οπου αυτό δεν γίνει, ο νόμος είναι ξεκάθαρος και προβλέπει την κατεδάφιση.

Το WWF και άλλες οικολογικές οργανώσεις εστιάζουν την κριτική τους στο γεγονός ότι το νομοσχέδιο παραβιάζει την «κόκκινη γραμμή» και επιτρέπει να νομιμοποιηθούν αυθαιρεσίες που έχουν γίνει μετά τον Ιούλιο του 2011. Σας καταλογίζουν ότι ανοίγετε «παράθυρο» και για άλλες αυθαιρεσίες που σήμερα εξαιρούνται. Θα επιμείνετε στη συγκεκριμένη διάταξη;

Θα μου επιτρέψετε να πω ότι θεωρώ άδικη αυτήν την κριτική. Στο νομοσχέδιο αναφέρονται τρεις πολύ συγκεκριμένες κατηγορίες έργων, τα οποία μπορούν να εξαιρούνται από την κατεδάφιση ενώ έχουν κατασκευαστεί μετά την 28.7.2011. Πρόκειται για έργα που εξυπηρετούν σκοπούς εθνικής άμυνας, τα οποία έχουν και τη σχετική συνταγματική προστασία, καθώς και έργα που χαρακτηρίζονται ως εθνικής σημασίας, όπως και έργα υποδομής δικτύων κοινής ωφέλειας, συμπεριλαμβανομένων των έργων ΑΠΕ. Για παράδειγμα, στην τελευταία κατηγορία εντάσσεται η τοποθέτηση καλωδίων που μεταφέρουν ρεύμα σε νησιά. Δεν μιλάμε για τίποτα άλλο πέραν αυτών των περιπτώσεων. Σε αντίθεση με διάφορες φωνές που προσπάθησαν να καλλιεργήσουν εντυπώσεις, δεν μιλάμε για σπίτια, βίλες, ξενοδοχεία, μπαρ, ταβέρνες κ.λπ., για τα οποία άλλωστε αναφέρεται ρητά στο νομοσχέδιο ότι δεν εντάσσονται σε κανένα πλαίσιο εξαίρεσης και ως εκ τούτου κατεδαφίζονται.

Σας καταλογίζουν ότι φέρατε τις ρυθμίσεις για τον αιγιαλό σε άσχετο νομοσχέδιο και χωρίς να έχει προηγηθεί διάλογος με τους άμεσα ενδιαφερόμενους φορείς.

Από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε, ήρθαμε αντιμέτωποι με τα κενά της νομοθεσίας περί αιγιαλού. Δεχτήκαμε πλήθος αιτημάτων από φορείς αλλά και από τις υπηρεσίες μας, αλληλοαναιρούμενων και αντιτιθέμενων, τα οποία σχετίζονταν με τις ελλείψεις της ισχύουσας νομοθεσίας. Εξ αυτού του λόγου, αποφασίσαμε την επεξεργασία νέων και προωθητικών διατάξεων. Δεν είναι αλήθεια ότι η επεξεργασία του συγκεκριμένου νομοσχεδίου έγινε χωρίς διάλογο. Ολο το προηγούμενο διάστημα ήρθαμε σε επαφή με πολλούς και διαφορετικούς φορείς και οργανώσεις. Επίσης, το νομοσχέδιο αυτό δεν αποτελεί ένα καινούργιο, ενιαίο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, αλλά μία δέσμη τροποποιήσεων του μέχρι σήμερα ισχύοντος νόμου, του 2971/2001. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όπως τόνισα και στη Βουλή, είμαστε ανοιχτοί στον διάλογο και στην εποικοδομητική κριτική για κάθε σημείο του νομοσχεδίου, προκειμένου να προβούμε σε τυχόν βελτιώσεις και τροποποιήσεις. Και αυτό θα φανεί στην τελική μορφή του νομοσχεδίου.

Θα προχωρήσει επιτέλους η χάραξη του αιγιαλού και της παραλίας; Θα μπουν κανόνες;

Στη δική μας αρμοδιότητα εμπίπτει η χάραξη του αιγιαλού. Η διαδικασία αυτή προχωράει και βρίσκεται ήδη σε ώριμο στάδιο, σε συνάρτηση και με τις δυνατότητες των υπηρεσιών μας. Η ολοκλήρωση του συγκεκριμένου σχεδίου είναι προτεραιότητά μας για το επόμενο διάστημα.