Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) έχει ανακηρύξει την 27η Ιανουαρίου, ως τη Διεθνή Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από το ναζιστικό καθεστώς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Κινηματογραφική Στήλη του Tvxs.gr τιμώντας την συγκεκριμένη ημέρα, θυμόμαστε επτά χαρακτηριστικές - και προσωπικά αγαπημένες - ταινίες, οι οποίες παρουσίασαν τις τραγικές διαστάσεις και συνέπειες του Ολοκαυτώματος, η κάθε μία με τον δικό της μοναδικό τρόπο.
Η Ημέρα Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, καθιερώθηκε το 2004 μετά από ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων (Ν.3218/04 και Π.Δ. 31/05). Ως ημέρα μνήμης ορίστηκε η 27η Ιανουαρίου, ημέρα που απελευθερώθηκε από τα σοβιετικά στρατεύματα το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς - Μπίρκεναου, στην Πολωνία.
Η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. αποφάσισε στις 2 Νοεμβρίου του 2005 να ανακηρύξει την 27η Ιανουαρίου Διεθνή Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από το ναζιστικό καθεστώς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το σχέδιο της απόφασης αυτής, που υποβλήθηκε από το Ισραήλ και υποστηρίχθηκε από 89 χώρες, «καλεί τα κράτη - μέλη να επεξεργαστούν προγράμματα εκπαίδευσης που θα μεταδώσουν στις μελλοντικές γενεές τα διδάγματα του Ολοκαυτώματος και να βοηθήσουν να προλαμβάνονται πράξεις γενοκτονίας».
«Ο Λαβύρινθος της Σιωπής» (Labyrinth of Lies / Im Labyrinth des Schweigens) του Τζούλιο Ρικιαρέλι (Γερμανία - 2014)
1958, Γερμανία. Κανείς δεν γνωρίζει τι συνέβη στο Άουσβιτς και κανείς δε ρωτά. Ένας νεαρός εισαγγελέας ανακαλύπτει ότι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας ήταν ναζί και δήμιοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Πρώην μέλη των Ες Ες είναι τώρα δάσκαλοι, αρτοποιοί, δημόσιοι υπάλληλοι. Κυκλοφορούν ανάμεσα στους ανυποψίαστους συμπατριώτες τους, που νομίζουν ότι οι ιστορίες για τα ολοκαυτώματα και τα βασανιστήρια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν αστικοί μύθοι, ή ακόμη περισσότερο, προπαγάνδα των συμμαχικών δυνάμεων.
Η μεταπολεμική Γερμανία δικάζει για πρώτη φορά το ναζιστικό παρελθόν της στην εντυπωσιακή δημιουργία του Τζούλιο Ρικιαρέλι, «Ο Λαβύρινθος της Σιωπής» (Labyrinth of Lies). Ο Αλεξάντερ Φέλινγκ, o Jonas Hollander του Homeland, που τον συναντήσαμε στο σινεμά ως «Άδωξο Μπάσταρδο» (2009) και ως «Νεαρό Κύριο Γκαίτε» (2010), υποδύεται τον φιλόδοξο Γερμανό εισαγγελέα που τολμά να οδηγήσει πρώην μέλη των Ες Ες στην πρώτη τους δίκη από Γερμανούς. Χωρίς καλά καλά να το καταλάβει φέρνει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε μια κοινωνία που έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με το πιο φρικτό παρελθόν της.
Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Τζούλιο Ρικιαρέλι βγαίνει από τον λαβύρινθο της σιωπής, ξετυλίγοντας τον μίτο της αλήθειας για την αποκατάσταση της Ιστορίας. Έχοντας τα ίδια κινηματογραφικά συμπτώματα με άλλες μεγάλες γερμανικές ταινίες, όπως το «Goodbye Lenin» και «Οι Ζωές των Άλλων», αλλά και μια ενδόμυχη πολιτική και κοινωνική σάτιρα, η ταινία παρουσιάζει με εμπεριστατωμένη έρευνα μία ακόμη εντυπωσιακή καταγραφή των παθών και των παθημάτων της γερμανικής Ιστορίας. Μία συγκλονιστική ταινία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, που είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τον Σεπτέμβριο στο 21o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας - όπου και απέσπασε το Βραβείο Κοινού - και η οποία κυκλοφορεί στις Κινηματογραφικές Αίθουσες την Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου.
«Ο Γιος του Σαούλ» (Son of Saul / Saul fia) του Λάζλο Νέμες (Ουγγαρία - 2015)
Οκτώβριος του 1944, στο στρατόπεδο εξόντωσης, Άουσβιτς - Μπίρκεναου. Ο Saul Auslonder (Γκέζα Ρόχινγκ) είναι Ούγγρος, μέλος της Sonderkommando, της ομάδας των Εβραίων κρατουμένων η οποία έχει απομονωθεί από το στρατόπεδο και είναι αναγκασμένη να βοηθά τους Ναζί στον μηχανισμό των μεγάλης κλίμακας εκτελέσεων. Ενώ δουλεύει σ' ένα από τα κρεματόρια, ο Σαούλ ανακαλύπτει το πτώμα ενός αγοριού το οποίο θεωρεί ότι είναι το παιδί του. Ενώ η Sonderkommando σχεδιάζει εξέγερση, ο Σαούλ αποφασίζει να φέρει εις πέρας μια αδύνατη αποστολή: να σώσει το σώμα του παιδιού από τις φλόγες, να βρει έναν Ραββίνο να απαγγείλει την νεκρώσιμη ακολουθία (Kaddish) και να θάψει το αγόρι όπως πρέπει.
Μία από τις καλύτερες ταινίες της κινηματογραφικής σεζόν, το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Λάζλο Νέμες, «Ο Γιος του Σαούλ», βραβεύτηκε τον Μάιο στο Φεστιβάλ Καννών. Ένα σπουδαίο φιλμ και μία μοναδική εμπειρία θέασης, η οποία αποτυπώνει με μοναδικό τρόπο όλη τη φρίκη του Ολοκαυτώματος, με ήρωα έναν Εβραίο κρατούμενο, που εξαναγκάζεται από τους Ναζί να εξολοθρεύει τους ανθρώπους που συρρέουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το φιλμ πραγματοποίησε την ελληνική του πρεμιέρα στο 56ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
«Απεικονίζοντας μια ακριβή πραγματικότητα όσο γίνεται πιο πιστά στην ιστορία, τα γεγονότα και οι τόποι της φρίκης παρουσιάζονται κατακερματισμένα αφήνοντας χώρο στην φαντασία του θεατή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η κόλαση στην οποία ταξιδεύουμε δεν μπορεί να αποτιμηθεί πλήρως από την ματιά των θεατών, μόνο να ανακατασκευασθεί στο μυαλό τους. Ο πολύγλωσσος διάλογος σε αυτήν την Βαβέλ των εθνών βοηθά στην μεταβίβαση της διαρκούς, οργανικής αίσθησης της ανθρωπιάς, όπως αυτή έχει παγιδευτεί στο μέσον της απανθρωπιάς.» - Λάζλο Νέμες
Διαβάστε επίσης:
Οι εννέα ταινίες που θα διεκδικήσουν το Ξενόγλωσσο Όσκαρ
Οι καλύτερες κινηματογραφικές δημιουργίες του 2015
«Ο Πιανίστας» (The Pianist) του Ρόμαν Πολάνσκι (Πολωνία, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο - 2002)
Ο Βλαντισλάβ Σπίλμαν (Άντριεν Μπρόντι), είναι ένας διάσημος Εβραιοπολωνός πιανίστας που δουλεύει στον ραδιοφωνικό σταθμό της Βαρσοβίας. Όμως βλέπει τον κόσμο του να καταρρέει όταν ξεσπά ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, με την εισβολή των Γερμανών στην Πολωνία, τον Σεπτέμβριο του 1939. Αφού ο ραδιοφωνικός σταθμός καταστρέφεται από τις εκρήξεις, ο Βλαντισλάβ επιστρέφει σπίτι του όπου και μαθαίνει ότι η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία έχουν κηρύξει πόλεμο ενάντια στη Γερμανία. Πιστεύοντας ότι ο πόλεμος θα τελειώσει γρήγορα, αυτός και η οικογένειά του γιορτάζουν το γεγονός. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής που λαμβάνει χώρα τους επόμενους μήνες, οι συνθήκες διαβίωσης των Εβραίων σταδιακά χειροτερεύουν και τα δικαιώματά τους περιορίζονται. Κάθε οικογένεια επιτρέπεται να έχει ένα ελάχιστο χρηματικό ποσό. Ενώ παράλληλα όλοι πρέπει να φοράνε ένα περιβραχιόνιο με το Αστέρι του Δαβίδ για να ξεχωρίζουν, οφείλοντας παράλληλα να δέχονται αδιαμαρτύρητα διάφορες ταπεινώσεις.
Η ταινία «Ο Πιανίστας» έδωσε την ευκαιρία στον Πολάνσκι να εξερευνήσει τις Πολωνικές του ρίζες και τα παιδικά του βιώματα. Το φιλμ πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Καννών, στις 24 Μαΐου του 2002, όπου και απέσπασε τη μέγιστη διάκριση, τον Χρυσό Φοίνικα. Το φιλμ, βασισμένο στο βιβλίο του Wladyslaw Szpilman, δέχτηκε διθυραμβικές κριτικές, κερδίζοντας αρκετά βραβεία, μεταξύ των οποίων και τρία Όσκαρ: Καλύτερου Ηθοποιού για τον Έντριαν Μπρόντι, Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου για τον Ρόναλντ Χάργουντ και Σκηνοθεσίας για τον Ρόμαν Πολάνσκι.
Διαβάστε επίσης:
Ρόμαν Πολάνσκι: Ο «Πιανίστας» της 7ης Τέχνης
«Πλευρικοί Άνεμοι» (Risttuules / In The Crosswind) του Μάρτι Χέλντε (Εσθονία - - 2014)
«Δεν μπορώ να κατανοήσω τι κακό έχουμε κάνει εμείς, οι απλοί άνθρωποι, στην τεράστια Ρωσία. Ένα καθεστώς δεν μπορεί να κλέψει από χιλιάδες ανθρώπους αυτό που πιστεύουν και αγαπούν». Η πρωταγωνίστρια, διωγμένη από την πατρίδα της την Εσθονία και τον σύζυγό της, στέλνεται με χιλιάδες συμπατριώτες της στη Σιβηρία, στο πλαίσιο της εθνοκάθαρσης που διεξήγαγαν οι σοβιετικές δυνάμεις κατοχής το 1941.
Πρόκειται για μια αληθινή ιστορία. Τα σπαρακτικά γράμματά της ηρωίδας μας, είναι η βάση της αφηγηματικής γραμμής, που συνοδεύεται από καθηλωτικά ασπρόμαυρα tableaux vivants, τα οποία δημιουργούν σεκάνς απίστευτης αμεσότητας. «Τα πιο όμορφα χρόνια της ζωής μου πέρασαν σαν ασάλευτα» παρατηρεί. Η ταινία στηρίζεται σε μια συναρπαστική σχέση κίνησης και ακινησίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε μονοπλάνο χρειάστηκε περίπου 2-6 μήνες για να ετοιμαστεί και μία μέρα για να γυριστεί. Έτσι προέκυψε αυτό το αριστούργημα.
Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Εσθονού δημιουργού Mάρτι Χέλντε, είναι ένα μικρό ασπρόμαυρο κινηματογραφικό θαύμα. Ένα φιλμ το οποίο είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε στο διαγωνιστικό τμήμα του 55ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, όπου και απέσπασε δικαίως το Βραβείο Καλλιτεχνικής Επίτευξης.
https://tvxs.gr