Loading...

Κατηγορίες

Κυριακή 29 Απρ 2018
Θόδωρος Αγγελόπουλος: Ένα κινηματογραφικό ταξίδι μέσα από 5 ταινίες του
Κλίκ για μεγέθυνση

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 27 Απριλίου του 1935. Μέσα από την πλούσια φιλμογραφία του, βλέπουμε μια Ελλάδα αληθινή, μακριά από καρτ ποστάλ και τουριστικά αξιοθέατα. Μια γκρίζα Ελλάδα, ματωμένη από τον Εμφύλιο, με συννεφιασμένους ουρανούς, εγκαταλειμμένα χωριά και τους ατελείωτους ερειπωμένους δρόμους της φτωχικής επαρχίας. Με αφορμή τη σημερινή επέτειο από τη γέννησή του, επιχειρούμε ένα κινηματογραφικό ταξίδι μέσα από πέντε αγαπημένες ταινίες του εμβληματικού σκηνοθέτη.

«Η σχέση μου με τον κινηματογράφο άρχισε σχεδόν σαν εφιάλτης. Ήταν το ’46 ή ’47, δεν θυμάμαι. Πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, τότε που πήγαινε πολύς κόσμος στο σινεμά και εμείς μικροί τρυπώναμε ανάμεσα στον συνωστισμό των μεγάλων για να χαθούμε στο μαγικό σκοτάδι του εξώστη. Είδα πολλές ταινίες τότε, αλλά η πρώτη ήταν μια ταινία του Michael Curtiz, το «Angels With Dirty Faces». Υπάρχει μια σκηνή στην ταινία «Η Σκόνη του Χρόνου», όπου ο ήρωας οδηγείται από δυο φύλακες στην ηλεκτρική καρέκλα. Καθώς προχωρούν, οι σκιές τους μεγαλώνουν στον τοίχο. Ξαφνικά μια κραυγή... Δεν θέλω να πεθάνω. Αυτή η κραυγή για καιρό μετά στοίχειωνε τις νύχτες μου. Ο κινηματογράφος μπήκε στη ζωή μου με μια σκιά που μεγάλωνε σ’ έναν τοίχο και μια κραυγή.» - Θόδωρος Αγγελόπουλος (27 Απριλίου 1935 - 24 Ιανουαρίου 2012)

Διαβάστε επίσης:
Θόδωρος Αγγελόπουλος - Ο ποιητής της Έβδομης Τέχνης

«Αναπαράσταση» (1970)

Μετά από χρόνια δουλειάς στη Γερμανία, ένας άντρας επιστρέφει στο χωριό του, Τυμφαία της Ηπείρου. Μια χούφτα πέτρινα σπίτια σε μια έρημη, τραχιά και αποδεκατισμένη περιοχή από τα τόσα χρόνια μετανάστευσης, όπου μετράνε τις μέρες τους οι λιγοστοί εναπομείναντες κάτοικοι - γέροι, γυναίκες και μικρά παιδιά. Κανένας δεν τον περιμένει, ενώ η κόρη του, στο κατώφλι του σπιτιού, δεν τον αναγνωρίζει. Λίγες μέρες αργότερα, η σύζυγος, με τη βοήθεια του εραστή της, τον σκοτώνει και τον θάβει στον κήπο, φυτεύοντας κρεμμυδάκια πάνω στον τάφο του. Καίει τα ρούχα και τα λιγοστά υπάρχοντά του, και διαδίδει στο χωριό ότι ο άντρας της ξαναέφυγε για τη Γερμανία. Για να κάνει ακόμα πιο πιστευτή την αναχώρησή του και για να δημιουργήσει ένα άλλοθι, φεύγει με τον εραστή της για τα Γιάννενα. Στο ξενοδοχείο δίνουν το όνομα του συζύγου και μιας άλλης γυναίκας. Στο χωριό όμως η ξαφνική αναχώρηση του μετανάστη δημιουργεί υποψίες και γρήγορα θα φθάσει η αστυνομία.

Αυτός είναι ο βασικός πυρήνας του θέματος που θα αναπτυχθεί μέσα από την «Αναπαράσταση», κάνοντας μας κοινωνούς στις έρευνες που διεξάγονται, προκείμενου να έρθει η αλήθεια στο προσκήνιο. Έχουμε λοιπόν, τη γραφειοκρατική διαδικασία της ανάκρισης, που αναζητά έναν ένοχο για να κλείσει την υπόθεση, αλλά κι εκείνην μίας ομάδας δημοσιογράφων, η οποία, καταγράφοντας τις μαρτυρίες των κατοίκων, αναδεικνύει το κοινωνιολογικό πλαίσιο, που υπέθαλψε αυτή την ιστορία. Το χρονικό του φόνου σηματοδοτείται με τη σύλληψη της γυναίκας, αλλά η δραματική κοινωνική πραγματικότητα του χωριού παραμένει ανοιχτή πληγή. Η ταινία ολοκληρώνεται σκόπιμα, με την επανάληψη της σκηνής του φόνου, θέλοντας να μας θυμίσει, πως η αμετάβλητη πραγματικότητα πάνω στην οποία ωρίμασε ο φόνος, παραμένει εκεί.

Στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος παρουσιάζει ένα σκληρό, αλλά αυθεντικό πορτρέτο της ελληνικής κοινωνίας. Της Ελλάδας που ποδοπατήθηκε στην Κατοχή, που αναγκάστηκε σε μαζική μετανάστευση, που επέστρεψε απογοητευμένη, για να διαπιστώσει ότι είναι πιο μπερδεμένη παρά ποτέ. Ίσως για όλους αυτούς τους λόγους, το Σινεμά του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ειλικρινές και χωρίς φτιασίδια, αγαπήθηκε περισσότερο στο εξωτερικό, παρά στο εσωτερικό.

Διαβάστε επίσης:
«Αναπαράσταση» - Ένας φόρος τιμής στον Θόδωρο Αγγελόπουλο

 

«Ο Θίασος» (1975)

Η ταινία ακολουθεί τις περιπέτειες ενός περιοδεύοντος θιάσου στην Ελλάδα από το 1939 μέχρι το 1952, ο οποίος προσπαθεί να παρουσιάσει μια θεατρική παράσταση του βουκολικού δράματος του Περεσιάδη, Γκόλφω η βοσκοπούλα. Μπροστά μας ξεδιπλώνεται τόσο η πολιτική ιστορία της Ελλάδας όσο και η ιδιωτική των μελών του θιάσου, που είναι ταυτόχρονα και μέλη της ίδιας οικογένειας. Οι δύο αυτές συνιστώσες, πλέκονται αξεδιάλυτταινίεςα.

Στο ένα σκέλος, παρακολουθούμε όλη τη νεότερη ιστορία της Ελλάδος, μέσα από τη ματιά του σκηνοθέτη, αποδομημένη και χτισμένη από την αρχή, έτσι όπως δυστυχώς, δεν τη διδαχθήκαμε, ποτέ. Από τις τελευταίες μέρες της δικτατορίας του Μεταξά, την έναρξη του πολέμου, την ιταλική εισβολή, την γερμανική κατοχή, την απελευθέρωση, την άφιξη των "συμμάχων" (Άγγλων αρχικά και Αμερικανών στη συνέχεια), καθώς και τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, μέχρι τις εκλογές του 1952.

Παράλληλα, γινόμαστε κοινωνοί στις τραγικές περιπέτειες της οικογένειας του Ορέστη, της αδελφής του, του πατέρα του, της μητέρας του και του εραστή της, οι οποίοι μας παραπέμπουν στον κεντρικό πυρήνα του μύθου των Ατρειδών. Ο πατέρας εκτελείται από τους Γερμανούς, μετά την προδοτική καταγγελία του εραστή της μητέρας, κι ο Ορέστης, αντάρτης της Αριστεράς, με τη συνεργασία της αδελφής, θα σκοτώσει επί σκηνής τη μητέρα του και τον εραστή της, για να έρθει και η δική του εκτέλεση κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων που ακολούθησαν τη γενική καταστολή του ανταρτικού κατά τον Εμφύλιο. Το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι η μεγάλη αδελφή, εκείνη που, κατά το σχήμα του μύθου, θα ήταν η Ηλέκτρα.

Η Ηλέκτρα, θα είναι και η μόνη της οικογένειας που, μετά τα δεκατρία χρόνια ιστορίας τα οποία πραγματεύεται η ταινία, μένει ως το τέλος και φροντίζει τον μικρό Ορέστη, το γιο της μικρής αδελφής που έχει παντρευτεί έναν Αμερικανό αξιωματικό. Η χρονολογική πορεία της ταινίας, περίπλοκη και πολύπλοκη, κτίζεται με διαρκείς χρονικούς ελιγμούς και συνεχείς εναλλαγές εποχών. Η ταινία αρχίζει το 1952 και τελειώνει το 1939, μ’ ένα πανομοιότυπο πλάνο. Η ταινία, είναι ουσιαστικά μια ιστορική καταγραφή, φωτογραφίζοντας μια διαφορετική Ελλάδα, μέσα από έναν θίασο που γίνεται μάρτυρας της δραματικής εξέλιξης της Ιστορίας αλλά και της αναβίωσης του μύθου των Ατρειδών.

Διαβάστε επίσης:
Ξαναβλέποντας τον «Θίασο» του Θόδωρου Αγγελόπουλου

 

«Ταξίδι στα Κύθηρα» (Voyage to Cythera - 1984)

Ένας σκηνοθέτης του κινηματογράφου, κουρασμένος από τις μυθοπλασίες, αναζητά μια ιστορία ουσιαστική και προσκολλάται στον Σπύρο, έναν γέρο που πουλάει λεβάντες στο δρόμο, έναν πρώην κομμουνιστή, εξόριστο στην Τασκένδη, που έχει επιστρέψει στην πατρίδα μετά από 32 χρόνια εξορία. Στο χωριό του, που το είχε υπερασπιστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, γίνεται μάρτυρας ενός ξεπουλήματος της γης και των ιδεών και προσπαθεί να το αποτρέψει. Αλλά δεν μπορεί να συμπλεύσει με την πραγματικότητα που συναντά. Μόνο η γυναίκα του, πιστή και υπομονετική, τον ακολουθεί μέχρι το τέλος - μέχρι το τελευταίο του ταξίδι.

Το «Ταξίδι στα Κύθηρα» (Voyage to Cythera), αποτελεί την έκτη μεγάλου μήκους ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Παράλληλα σηματοδοτεί και την έναρξη της τριλογίας της Σιωπής, για τον κορυφαίο Έλληνα σκηνοθέτη. Ακολουθεί ο «Μελισσοκόμος» το 1986 και η τριλογία ολοκληρώνεται το 1988, με το «Τοπίο στην Ομίχλη». Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της το 1984, στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, αποσπώντας δύο τιμητικές διακρίσεις, το Βραβείο Σεναρίου, καθώς και το Βραβείο FIPRESCI, εξ ημισείας με το κλασσικό φιλμ, «Παρίσι - Τέξας» του Βιμ Βέντερς.

Η ταινία πραγματεύεται τον τόπο και τον τρόπο επιστροφής του ξεριζωμένου ανθρώπου που αναζητά την ταυτότητα και τις προοπτικές του, που εξακολουθεί να πιστεύει στην Ουτοπία και να διερωτάται γι’ αυτήν. Η επιστροφή στην πατρίδα είναι δύσκολη. Στον τόπο του έρχεται αντιμέτωπος με τις μνήμες του, τους αντίπαλους και τους φίλους, τους νεκρούς και τους ζωντανούς, τις προσδοκίες και τις ματαιώσεις τους. Το παρελθόν εισβάλλει στο παρόν που μοιάζει αταίριαστο με όσα περίμενε ή φανταζόταν να δει. Ο εξόριστος μαχητής που γυρίζει είναι και πάλι ξένος, είναι και πάλι πρόσφυγας. Διακρίσεις: Κρατικό Βραβείο Καλύτερης ταινίας, Σεναρίου, Ά Ανδρικού Ρόλου (Μάνος Κατράκης), Ά Γυναικείου Ρόλου (Ντόρα Βολανάκη), Σκηνογραφίας.

Διαβάστε επίσης:
Θόδωρος Αγγελόπουλος και Μάνος Κατράκης στο «Ταξίδι στα Κύθηρα»

 

«Το Βλέμμα του Οδυσσέα» (Ulysses' Gaze - 1995)

Το έργο «Το Βλέμμα του Οδυσσέα», αποτελεί ένα ταξίδι του βλέμματος στην ταραγμένη Βαλκανική Χερσόνησο του 20ού αιώνα. Ενός αιώνα που ξεκίνησε με όνειρα για την ιστορική «έφοδο στον ουρανό» και κατέληξε σε ερείπια, στο βίαιο ρήμαγμα ανθρώπινων ζωών και στον θάνατο ενός κόσμου. Ο Ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Α. (Χάρβεϊ Καϊτέλ), επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στην πατρίδα του, για να παραστεί στην προβολή της τελευταίας του ταινίας που προκάλεσε τη βίαιη αντίδραση φανατικών θρησκευόμενων. Ο πραγματικός όμως λόγος της επιστροφής του είναι η αναζήτηση τριών κουτιών ανεμφάνιστου φιλμ των αδελφών Μανάκι, πιονέρων του κινηματογράφου στα Βαλκάνια.

Η απεγνωσμένη αναζήτηση του πρώτου κινηματογραφικού βλέμματος στα Βαλκάνια εκπληρώνει και την ανάγκη του σκηνοθέτη να βρει έναν καινούριο τρόπο για να ξαναδεί τον κόσμο. Η Οδύσσεια του Α. δεν είναι μια ομηρική Οδύσσεια. Όλα τα ομηρικά αντίστοιχα αποτελούν απλώς σχήματα και οχήματα για να ξεδιπλωθεί με νέους τρόπους «η ανθρώπινη περιπέτεια, η περιπέτεια που ποτέ δεν τελειώνει». Η ταινία βρίθει συμβολισμών, ενώ διαθέτει παράλληλα έντονες αυτοαναφορικές καταστάσεις.

Διαβάστε επίσης:
«Το Βλέμμα του Οδυσσέα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου

 

«Η Σκόνη του Χρόνου» (The Dust of Time - 2008)

Πρόκειται για μια ιστορία χωρίς σύνορα. Ένας απολογισμός του περασμένου αιώνα, μέσα από έναν έρωτα που προκαλεί τον χρόνο. O Α (Γουίλεμ Νταφόε), Αμερικανός σκηνοθέτης ελληνικής καταγωγής, γυρίζει μια ταινία πάνω στην ιστορία τη δική του και των γονιών του. Κεντρικό πρόσωπο, η Ελένη (Ιρέν Ζακόμπ), ανάμεσα στον Γιάκομπ (Μπρούνο Γκανζ) και τον Σπύρο (Μισέλ Πικολί) διεκδικείται και διεκδικεί το απόλυτο της αγάπης.

Το ταξίδι της Ελένης κινείται παράλληλα με την Ιστορία και μπλέκεται στα γεγονότα των τελευταίων πενήντα χρόνων, που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα. Εξελίσσεται στην Ιταλία, την Γερμανία, τη Ρωσία, το Καζακστάν, τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σημεία κομβικά στις εξελίξεις του πρόσφατου παγκόσμιου πολιτικοκοινωνικού σκηνικού, αλλά και συμβολικά. Τα πρόσωπα της ταινίας κινούνται σαν σε όνειρο, η σκόνη του χρόνου μπερδεύει τις μνήμες. Ο Α τις αναζητά και τις ζει στο παρόν.

Στο Φεστιβάλ των Καννών, το 1995 - τη χρονιά που το «Βλέμμα του Οδυσσέα» τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο - ο Γουίλεμ Νταφόε πλησίασε (συνοδευόμενος από τον Βιμ Βέντερς) τον Θόδωρο Αγγελόπουλο για να τον συγχαρεί. Τότε ο ίδιος είχε αναφέρει «Ό,τι και αν κάνετε στο μέλλον, θα ήθελα να συνεργαστούμε». Η απλότητα του ηθοποιού και η φιλική του διάθεση κέντρισε το ενδιαφέρον του δημιουργού που αρκετά χρόνια αργότερα, του προσέφερε τον ρόλο του Α στη «Σκόνη του Χρόνου».

Το συνολικό έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την εικόνα και τη μουσική. Η Ελένη Καραΐνδρου, σταθερή συνεργάτης του δημιουργού - σε 9 από τις 19 ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους αντίστοιχα - συμμετέχει έμπρακτα στη δράση της ταινίας, «ενορχηστρώνοντας» μάλιστα και ζωντανά μουσική. Ακούσματα κλασσικών συνθετών, μεταξύ άλλων του Μπαχ, του Τσαϊκόφσκυ και του Μπετόβεν, που έχτιζαν τα μουσικά τους θέματα με μία ξεκάθαρη δραματουργία, υπογραμμίζουν μουσικά τη συνάντηση της ιστορίας με το συναισθηματικό βάθος υπογραμμίζοντας την δράση.

Διαβάστε επίσςη:
Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και «Η Σκόνη του Χρόνου»

 

«Να μιλήσω στην επόμενη ταινία μου πιο απλά. Αλλά η απλότητα είναι κατάκτηση, όχι επιλογή. Ο Σεφέρης έλεγε "Θα 'θελα να μιλήσω πιο απλά, να μου δοθεί αυτή η χάρη". Όσοι συνεχίζουμε να κάνουμε κινηματογράφο είναι, επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Δεν είναι πια επάγγελμα αλλά τρόπος αναπνοής...» - Θόδωρος Αγγελόπουλος (27 Απριλίου 1935 - 24 Ιανουαρίου 2012)

 

πηγη:http://tvxs.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου