Loading...

Κατηγορίες

Παρασκευή 27 Αύγ 2021
Φρίντριχ Χέγκελ: ο κύριος εκπρόσωπος του γερμανικού ιδεαλισμού
Κλίκ για μεγέθυνση

 








Ο Γερμανός φιλόσοφος Γκέοργκ Βίλχελμ Φρίντριχ Χέγκελ [Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Στουτγάρδη, 27 Αυγούστου 1770 – Βερολίνο, 14 Νοεμβρίου 1831] ή Έγελος (όπως απαντάται ενίοτε στην ελληνική βιβλιογραφία) ήταν κύριος εκπρόσωπος του γερμανικού ιδεαλισμού. Επηρέασε βαθιά τη δυτική φιλοσοφία και έγινε γνωστός για τη διαλεκτική θεωρία του. Σπούδασε φιλοσοφία και θεολογία στο Τύμπινγκεν (1788-93). Το 1801 έγινε καθηγητής του Πανεπιστημίου της Ιένας. Μεταξύ 1812-16 εργάστηκε ως Διευθυντής Γυμνασίου στη Νυρεμβέργη. Το 1816 έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και το 1818 στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και το 1830 πρύτανης.

220px-hegel_portrait_by_schlesinger_1831

Ο Χέγκελ “ήταν σφόδρα αντιδιανοούμενος και απεχθανόταν τους «σοφούς καθηγητές» και την επίδειξη της επιστημοσύνης τους (erudition). Στην Ιστορία της Φιλοσοφίας του, τους περιγράφει ως εξής:

«Είναι σαν ζώα που έχουν ακούσει με ευκρίνεια όλους τους ήχους μίας μουσικής, αλλά που δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν την ενότητα και την αρμονία του μουσικού έργου» (Α’ 9).

Καταφέρεται μετά μανίας κατά των λατινικών, χάριν των οποίων «ημπορούμε να λέμε στα λατινικά πράγματα που θα ήταν γελοίο να εδιαβάζαμε ή να εγράφαμε» στα γερμανικά. Με την εξαφάνιση των λατινικών θέλει να εξαφανίσει και την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία”.
Παράλληλα, «Ο Έγελος πίστευε ότι σε όλη την Ιστορία, μόνο οι Έλληνες είχαν συλλάβει την ουσιαστική σχέση του υποκειμένου με το σύμπαν. Το μόνον που τους έλειψε ήταν μία απολύτως ανθρώπινη θρησκεία… Μία τέτοια θρησκεία έπρεπε να καταργήσει μια για πάντα το παράλογο της τυφλής μοίρας [όπως εκφράζεται στην αρχαία τραγωδία] και την τυραννία της φύσης. Ο Χριστιανισμός [στην ορθόδοξη μορφή του] στην ελληνίζουσα εγελιανή ερμηνεία του, κάλυπτε αυτήν την επιτακτική ανάγκη».

stamps_of_germany_ddr_1970_minr_1539

Έργα του Χέγκελ στα νέα ελληνικά

  • Philosophie der Geschichte(Φιλοσοφία της ιστορίας) :
    • Μετάφρ. Αχ.Βαγενάς. «Αναγνωστίδης».
  • “Αισθητική:επιλογή κειμένων”. Μετάφραση Ιάνης Λο Σκόκκο, Αθήνα : Αναγνωστίδης, 1981.
    • Μετάφρ. Αιμιλία Μανούση. «Νεφέλη», 2 τόμοι, Αθ. 1980+1981.
  • Wissenschaft der Logik(1812-16) : Η επιστήμη της Λογικής
    • από την Εγκυκλοπαίδεια των φιλοσοφικών επιστημών, §§ 1-244). Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Γιάννης Τζαβάρας. «Δωδώνη», Αθ.-Γιάννινα 1991.
    • Επιστήμη της Λογικής [Η μεγάλη Λογική]. Πρώτος τόμος – Δεύτερο βιβλίο: Η διδασκαλία περί της ουσίας. Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Δημήτρης Τζωρτζόπουλος. «Δωδώνη», Αθ.-Γιάννινα 1998. δ
    • Επιστήμη της Λογικής [Η μεγάλη Λογική]. Δεύτερος τόμος: Η υποκειμενική Λογική, ή Διδασκαλία περί της έννοιας. Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Δημ. Τζωρτζόπουλος. «Παπαζήσης», Αθ. 2005. ε
  • Phänomenologie des Geistes(1806-7):
    • Φαινομενολογία του πνεύματος. Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Δημ. Τζωρτζόπουλος. 2 τόμοι, «Δωδώνη», Αθ.-Γιάννινα 1993+1995.
    • Φαινομενολογία του νου. Πρόλογος-Μετάφρ.-Σχόλια Γιώργος Φαράκλας. “Εστία”, Αθ. 2007.
  • Philosophie des Geistes: Η φιλοσοφία του πνεύματος. Πρώτο τμήμα: Το υποκειμενικό πνεύμα (από την Εγκυκλοπαίδεια των φιλοσοφικών επιστημών, §§ 377-482). Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Γιάννης Τζαβάρας. «Δωδώνη», Αθ.-Γιάννινα 1993.
  • Grundlinien der Philosophie des Rechts(1821) : Βασικές κατευθύνσεις της φιλοσοφίας του δικαίου ή φυσικό δίκαιο και πολιτειακή επιστήμη. Μετάφρ. Σταμάτης Γιακουμής. “Δωδώνη”, Αθ. 2004. η
  • Ο Λόγος στην ιστορία. Εισαγωγή στη φιλοσοφία της ιστορίας. Μετάφρ.-Προλεγόμενα-Σχόλια Παναγιώτης Θανασάς. “Μεταίχμιο”, Αθ. 2006.
  • Die Differenz des Fichteschen und Schellingschen Systems der Philosophie(1801) : Η διαφορά των συστημάτων φιλοσοφίας του Φίχτε και του Σέλλινγκ. Μετάφρ.-Σχόλια-Επίμετρο Γιώργος Ηλιόπουλος. “Εστία”, Αθ. 2006.
  • Εισαγωγή στην Αισθητική. Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Γ. Βελουδής. “Πόλις”, Αθ. 2000.
  • Κράτος και θρησκευτική συνείδηση. Μετάφρ. Στέφανος Ροζάνης – Ρένα Κοσσέρη – Γερ. Λυκιαρδόπουλος. «Έρασμος», Αθ. 2000² (1978¹).
  • Η αισθητική της μουσικής. Μετάφρ. Μάρκος Τσέτσος. «Εστία», Αθ. 2002.
  • Αισθητική. Εισαγωγή-Μετάφρ.-Σχόλια Σταμάτης Γιακουμής. «Νομική Βιβλιοθήκη», Αθ. 2010.
  • Η επιστήμη της Λογικής. Α΄: Η διδασκαλία περί της ουσίας. Μετάφρ.-Σημειώσεις-Επιλεγόμενα Θεόδωρος Πενολίδης. «Κράτερος», Αθ. 2010.
  • Πίστη και γνώση. Η αναστοχαστική φιλοσοφία της υποκειμενικότητας στην πληρότητα των μορφών της ως φιλοσοφία του Καντ, του Γιακόμπι και του Φίχτε. Πρόλογος-Μετάφρ. Περικλής Βαλλιάνος. «Σαβάλλας», Αθ. 2010.
  • ‘Philosophie der Religion: Φιλοσοφία της θρησκείας. Εισαγωγή-Μετάφρ. Σταμάτης Γιακουμής. «Ηριδανός», Αθ. 2011.
  • Φιλοσοφία της φύσης. Μετάφρ. Σταμάτης Γιακουμής. «Νομική Βιβλιοθήκη», Αθ. 2011.

Βιβλιογραφία

  • Kline, George, «Λούκατς καὶ Χέγκελ » , Ἐποπτεία, 9-10 (1977), σσ. 145-150
  • Δ. Πατέλης. Ο Χέγκελ και το γίγνεσθαι της επιστημονικής σκέψης.
  • Ψημμένος, Νίκος: G. W. F. Hegel. Μελέτες για τη ζωή και το έργο του. «Δωδώνη», Αθ. 2009.
  • Gadamer, Hans-Georg, «Χέγκελ καὶ Χάιντεγκερ » , Νέα Ἑστία, 149, 1731 (2001), σσ. 232-250
  • Ψυχοπαίδης, Κ.: Χέγκελ. Από τα πρώτα πολιτικά κείμενα στην Φαινομενολογία του πνεύματος. “Πόλις”, Αθ. 2003.
  • Adorno, Th.: Τρεις μελέτες για τον Χέγκελ. Μετάφρ. Νίκος Λίβος. “Κριτική”, Αθ. 1992.
  • Μανιτάκης, Αντώνης, «Η σχέση κράτους και κοινωνίας στην πολιτική φιλοσοφία του Χέγκελ». Ο πολίτης 35 (1980), 28-37.
  • Νούτσος Παναγιώτης, “Hegel: Προϋποθέσεις της παγκόσμιας ιστορίας”, στον τόμο: Xέγκελ, Iστορία και διαλεκτική, Aθήνα 1989, 120-130.
  • Θανασάς Παναγιώτης,W.F. Hegel: “Το παλαιότερο πρόγραμμα συστήματος του γερμανικού ιδεαλισμού” – Παρουσίαση, μετάφραση, σχόλια, Δευκαλίων 22 (2004), σ. 65-94.
  • Γιόβα Δ, «Η έννοια της αντίφασης στον G. W. F. Hegel», Επιστημονική Σκέψη 43 (1989), 13-20.
  • Ψημμένος Νίκος, «Η κλασική παιδεία του νεαρού Hegel». Δωδώνη 14/Γ΄ (1985), 173-196.
  • Μούκανος Δημήτριος, «Συμβολική και κλασσική τέχνη κατά τον Hegel». Παρνασσός 27 (1985), 124-133.
  • Dove, Kenley, «Ο Hegel και η εκκοσμίκευση». Εποπτεία 86 (1984), 31-37.
  • Μπουζέας, Κωνσταντίνος, «Η φιλοσοφία του Εγέλου ως πανευρωπαϊκό γεγονός διαρκούς επικαιρότητας». Εποπτεία 76 (1983), 159-166.
  • Νούτσος, Παναγιώτης, «Hegel: Προϋποθέσεις της ‘παγκόσμιας ιστορίας’». Φιλοσοφία 12 (1982), 318-325
  • Δημητρακόπουλος, Μιχαήλ, «Ο Hegel κριτής των κοσμολογικών ιδεών (αντινομιών) του Καντ». Παρνασσός 24 (1982), 170-208.
  • Αποστολοπούλου, Γεωργία, «Ο Hegel και το ‘τέλος της τέχνης’». Χρονικά Αισθητικής 21-22 (1982-83), 90-112.
  • Σπυρόπουλος, Φίλιππος: «Το δικαίωμα προς αντίσταση στην πολιτική φιλοσοφία του Hegel. Σχόλιο σ’ ένα χωρίο της Αισθητικής». Το Σύνταγμα 7 (1981), 533-546.
  • Νούτσος, Παναγιώτης, «Η παρουσία του Hegel στη νεοελληνική φιλοσοφική σκέψη». Δωδώνη 10 (1981), 37-48.
  • Μπουζέας, Κωνσταντίνος, «Εισαγωγή στο έργο του Εγέλου». Εποπτεία 59 (1981), 565-574
  • Μπουζέας, Κωνσταντίνος, «Φιλοσοφικός υπομνηματισμός στον πρόλογο της Φαινομενολογίας του πνεύματος [του Εγέλου]». Εποπτεία 59 (1981), 602-629
  • Μπουζέας Κωνσταντίνος, «G. W. F. Hegel. Σύντομος βιβλιογραφικός οδηγός». Εποπτεία 59 (1981), 630-632.
  • Δεσποτόπουλος, Κωνσταντίνος, «Η ειρήνη και ο πόλεμος στον Πλάτωνα και τον Χέγγελ». Επιστημονική σκέψη 4 (1981), 80-82
  • Heiss, Robert (= Χάις, Ρόμπερτ): Οι μεγάλοι διαλεκτικοί: Χέγκελ, Κίρκεγκααρντ, Μαρξ. Μετάφρ. Λευτέρης Αναγνώστου. «Επίκουρος», Αθ. 1980.
  • Hyppolite, J.: Χέγκελ και Μαρξ. Μετάφρ. Γ. Λυκιαρδόπουλος. “Έρασμος”, Αθ. 2006² (1979¹).
  • Lefebvre, Jean-Pierre – Macherey, Pierre (= Λεφέβρ, Ζαν-Πιερ – Μασερέ, Πιερ): Ο Έγελος και η κοινωνία. Μετάφρ. Γιώργος Φαράκλας. «Εστία», Αθ. 1998.
  • Marx, K.: Κριτική της Εγελιανής φιλοσοφίας του κράτους και του δικαίου (1843). Μετάφρ. Μπάμπης Λυκούδης. «Παπαζήσης», Αθ. 1978.
  • Plant, Raymond (= Πλαντ, Ρέιμοντ): Χέγκελ. Περί θρησκείας και φιλοσοφίας. Μετάφρ. Ιφιγένεια Σταροπούλου. “Ενάλιος”, Αθ. 2007.
  • Ritter, Joachim (= Ρίττερ, Γιόαχιμ): Ο Έγελος και η γαλλική επανάσταση. Πρόλογος-Μετάφρ. Γιώργος Φαράκλας. «Εστία», Αθ. 1998.
  • Singer, Peter: Χέγκελ. Μετάφρ. Μαρία Χαραλάμπη. “Πολύτροπον”, Αθ. 2006.
  • Stepelevich, Lawrence: Οι πρώτοι Εγελιανοί. Μια εισαγωγή. Μετάφρ. Κώστας Δεσποινιάδης. «Έρασμος», Αθ. 2009.
  • Vieillard-Baron, Jean-Louis: G. W. F. Hegel, παραδόσεις πλατωνικής φιλοσοφίας: 1825-1826. Μετάφρ. Άννα Κελεσίδου, Πρόλογος Ευάγγελος *Μουτσόπουλος. ΚΕΕΦ – Ακαδημία Αθηνών, Αθ. 1991.
  • Wiedmann, Franz (= Βήντμαν, Φρ.) (επιμ.): Hegel. Μετάφρ. Φωτεινή Πρεβεδούρου. «Πλέθρον», Αθ. 1985.
  • Καβουλάκος, Κωνσταντίνος (Επιμ.): Η φαινομενολογία του πνεύματος του Hegel. Ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Πρόλογος Αλέξης Καλοκαιρινός. Γράφουν: Κ. Καβουλάκος, Jan Kunes, Κώστας Ανδρουλιδάκης, Josef Simon, Γεωργία Αποστολοπούλου, Andreas Arndt, Walter Jaeschke, Γιώργος Φαράκλας, Αλίκη Λαβράνου, Θεόδωρος Πενολίδης, Μαρία Δασκαλάκη, Jean-François Kervégan,Stephen Houlgate, Thomas Sören Hoffmann, Δημήτρης Καρύδας. «Αλεξάνδρεια», Αθ. 2009.
  • Καραβάκου, Βασιλική: Δοκίμια στην Εγελιανή φιλοσοφία της παιδείας. “Gutenberg”, Αθ. 2009.
  • Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών: Ο Χέγκελ και ο Μαρξισμός. Επιστημονικό Συμπόσιο, 24-25/1/1982. «Σύγχρονη Εποχή», Αθ. 1982.
  • Μιχαήλ, Σ.: Σολωμός και Χέγκελ. «Λέων», Αθ. 1991.
  • Μοσχονά, Α.: Χέγκελ. Αθ. 2005.
  • Μπαγιόνας, Αύγουστος: Θέματα της φιλοσοφίας του Hegel. Θεσσαλονίκη 1980.
  • Νικήτας, Κλ.: Η διαλεκτική. Hegel, Karl Marx. Εξέλιξη της παγκόσμιας πορείας. Αθ. 1985.
  • Νουτσόπουλος, Θ.: Διαλεκτική και Αξίες. Προβλήματα ανάλυσης διαλεκτικών εννοιών στο έργο των Hegel και Marx. “Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα”, Αθ. 2005.
  • Νταβαρίνος, Παναγιώτης: Οι ιστορικές αξίες στη φιλοσοφία του G. W. F. Hegel. «Έλλην», Αθ. 1999.
  • Παπαγιώργης, Κωστής: Ο Χέγκελ και η γερμανική επανάσταση. «Καστανιώτης», Αθ. 2000.
  • Παπαϊωάννου, Κώστας: α) Χέγκελ. Μετάφρ. Γιώργος Φαράκλας, Επιμ. Μιχάλης Παπανικολάου – Χριστίνα Σταματοπούλου. «Εναλλακτικές εκδόσεις», Αθ. 1992.
  • Τσέτσος Μάρκος, «Χρόνος, υποκειμενικότητα και μουσική μορφή. Μερικά προβλήματα της μουσικής αισθητικής στον Χέγκελ», Μουσικολογία 9, Αθήνα 1997, σ. 39-53.
  • Αφιέρωμα του περιοδικού “Ουτοπία” στον Georg Wilhelm Friedrich Hegel
  • Τζωρτζόπουλος, Δημήτριος, Η έννοια της ατομικότητας στη φαινομενολογία του πνεύματος του Χέγκελ, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), Σχολή Φιλοσοφική, Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Τομέας Φιλοσοφίας, 1999
 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου