Δοκίμιο που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην ιστοσελίδα Jacobin, λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Graeber. Ο David Graeber (1961-2020) ήταν αναρχικός ακτιβιστής, συγγραφέας και ακαδημαϊκός, δίδασκε ανθρωπολογία στο London School of Economics.
Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας
Δημοσιεύθηκε την 21 Μαρτίου, 2022
Κάποια στιγμή τους επόμενους μήνες θα ανακοινωθεί το τέλος της κρίσης και θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στις «μη ουσιαστικές» δουλειές μας. Για πολλούς, αυτό θα είναι σαν ξύπνημα από όνειρο.
Τα μέσα ενημέρωσης και οι πολιτικές τάξεις σίγουρα θα μας πουν να σκεφτόμαστε έτσι. Έτσι έγινε και μετά το οικονομικό κραχ του 2008. Υπήρξε μια σύντομη στιγμή αμφισβήτησης. (Τι πάει να πει «χρηματοπιστωτικό» εν τέλει; Δεν είναι απλά ξένα χρέη; Τι είναι τα χρήματα; Είναι και αυτά απλά χρέος; Τι είναι χρέος; Δεν είναι παρά μια υπόσχεση; Αν τα χρήματα και το χρέος είναι απλά ένα σύνολο υποσχέσεων που κάνουμε ο ένας στον άλλο, τότε δεν θα μπορούσαμε να υποσχεθούμε το ίδιο εύκολα διαφορετικά;) Το παράθυρο έκλεισε σχεδόν αμέσως από εκείνους που επέμεναν να βγάλουμε το σκασμό, να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε και να επιστρέψουμε στη δουλειά ή τουλάχιστον να αρχίσουμε να ψάχνουμε για μια.
Την προηγούμενη φορά, οι περισσότεροι από εμάς το πιστέψαμε. Αυτή τη φορά, είναι σημαντικό να μην το κάνουμε.
Γιατί, στην πραγματικότητα, η κρίση που μόλις βιώσαμε ήταν το ξύπνημα από ένα όνειρο, μια σύγκρουση με την αντικειμενική πραγματικότητα της ανθρώπινης ζωής, δηλαδή πως είμαστε ένα σύνολο από εύθραυστα όντα που φροντίζουν το ένα το άλλο, και πως αυτοί που εκτελούν το μεγαλύτερο κομμάτι αυτής της φροντιστικής εργασίας, που μας κρατά ζωντανούς, είναι υπερφορολογημένοι, κακοπληρωμένοι και καθημερινά ταπεινώνονται, και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού δεν κάνει τίποτα άλλο από το να κατασκευάζει φαντασιώσεις, να αποσπά ενοίκια και γενικά να παρεμποδίζει αυτούς που φτιάχνουν, επισκευάζουν, μετακινούν και μεταφέρουν πράγματα ή φροντίζουν για τις ανάγκες άλλων ζωντανών όντων. Είναι επιτακτική ανάγκη το να μην επιστρέψουμε ξανά σε μια πραγματικότητα όπου όλα αυτά έχουν κάποιου είδους ανεξήγητο νόημα, όπως συμβαίνει τόσο συχνά με τα παράλογα πράγματα στα όνειρα.
Πως θα σας φαίνονταν αυτό: Γιατί δεν σταματάμε να αντιμετωπίζουμε ως απολύτως φυσιολογικό το, ότι όσο πιο εμφανές είναι πως η δουλειά κάποιου ωφελεί άλλους, τόσο λιγότερο πιθανό είναι το να αμείβεται σωστά γι’ αυτήν· ή να επιμένουμε πως οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι ο καλύτερος τρόπος για να κατευθύνουμε μακροπρόθεσμες επενδύσεις, παρόλο που μας οδηγούν στο να καταστρέψουμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής πάνω στη Γη;
Γιατί όμως αντί για αυτό, μόλις κηρυχθεί η λήξη της τωρινής έκτακτης ανάγκης, να θυμηθούμε στη πράξη αυτό που μάθαμε: πως αν σημαίνει κάτι ο όρος «οικονομία», αυτό είναι ο τρόπος που παρέχουμε ο ένας στον άλλο ό,τι χρειαζόμαστε για να μείνουμε ζωντανοί (με κάθε έννοια του όρου), πως αυτό που ονομάζουμε «αγορά» σε μεγάλο βαθμό είναι απλά ένας τρόπος πινακοποίησης των συνολικών επιθυμιών των πλουσίων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι τουλάχιστον ελαφρώς παθολογικοί και οι πιο ισχυροί ανάμεσα τους ήδη ολοκληρώνουν σχέδια για τα καταφύγια που σκοπεύουν να καταφύγουν αν συνεχίσουμε να είμαστε αρκετά ανόητοι για να πιστέψουμε τα κηρύγματα των αυλικών τους πως όλοι μας, συλλογικά, στερούμασταν την πολύ βασική κοινή λογική κάνουμε κάτι για τις επικείμενες καταστροφές.
Αυτή τη φορά, μπορούμε να τους αγνοήσουμε, παρακαλώ;
Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς που κάνουμε αυτή τη στιγμή είναι εργασία ονείρου (Traumarbeit). Υπάρχει μόνο για την ίδια, ή για να κάνει τους πλούσιους να αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους ή για να κάνει τους φτωχούς να αισθάνονται άσχημα με τον εαυτό τους. Και αν απλώς σταματούσαμε, θα μπορούσαμε ίσως να κάνουμε προς τον εαυτό μας ένα πολύ λογικότερο σύνολο υποσχέσεων: για παράδειγμα, να δημιουργήσουμε μια «οικονομία» που μας επιτρέπει να φροντίζουμε στην πράξη τους ανθρώπους που μας φροντίζουν.
πηγη: http://artinews.gr