«Ποιος είπε φούντο; Ψέματα. Δε φτάσαμε ποτές.» Αυτός ο στίχος του Καββαδία θα μπορούσε να περιγράψει τον κόσμο του. Που ήταν κινηματογραφικός, πολυτάραχος και βαθιά ποιητικός.

Γεννημένος το 1910 στα σύνορα Κίνας-Ρωσίας, θα μπει για πρώτη φορά σε πλοίο σε ηλικία 5 ετών στην Οδησσό -αναγκαστικά- ώστε να επιστρέψει στην Ελλάδα μαζί με τα άλλα τρία αδέλφια του και τους γονείς του, ύστερα από ένα πολυήμερο ταξίδι με τον Υπερσιβηρικό. Αφού ζήσει για λίγο στην Κεφαλονιά θα εγκατασταθεί στον Πειραιά. Ο πατέρας θα τους αφήσει πίσω και θα πάει ξανά στη Ρωσία.

Θα επιστρέψει όταν ο μικρός Νικόλας, ή Κόλιας όπως τον έλεγαν οι φίλοι του, ήταν 12 ετών. Τότε θα γράψει και θα εκδώσει για πρώτη φορά ποιήματα στη σχολική εφημερίδα «Σχολικός Σάτυρος». Σε ένα από αυτά τα ποιήματα θα γράψει για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες που έρχονταν κατά χιλιάδες στον Πειραιά (δημοσιεύεται στο βιβλίο-έρευνα «Νίκος Καββαδίας – Ο αρμενιστής ποιητής», Αγρα, 2018).

Ο Νίκος Καββαδίας, τελειώνοντας το σχολείο, γράφτηκε αρχικά στην Ιατρική Αθηνών. Πριν συμπληρωθεί το πρώτο εξάμηνο πεθαίνει ο πατέρας του και παίρνει την απόφαση να κάνει αυτό που ήθελε περισσότερο από την Ιατρική. Να μπαρκάρει. Μέχρι το πρώτο του μπάρκο, σε ηλικία 19 ετών, είχε γράψει αρκετά ποιήματα που δημοσίευσε σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες κυρίως του Πειραιά, συχνά με το ψευδώνυμο Πέτρος Βαλχάλας.

Ενας από τους συμμαθητές του ήταν και ο Γιάννης Τσαρούχης, με τον οποίο τους συνέδεε βαθιά φιλιά, όπως και με πολλούς άλλους καλλιτέχνες και ανθρώπους των γραμμάτων. Η εικόνα του απομονωμένου ποιητή που κατά καιρούς τού έχει αποδοθεί είναι λανθασμένη.

Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού

Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1933 σε 245 αριθμημένα αντίτυπα με δικά του έξοδα. Ηταν το «Μαραμπού». Ο τίτλος θα τον συνοδεύσει ως ψευδώνυμο σε όλη του τη ζωή. Η συλλογή κάνει μεγάλη αίσθηση, γράφτηκαν πολλά και από πολλούς για την ποίησή του, που χαρακτηρίστηκε ταξιδιωτική, ναυτική, αισχρή αποτύπωση του ναυτικού υπόκοσμου κ.ά. Μέχρι και ο Κώστας Ουράνης έφτασε σε σημείο να πει δημόσια ότι αυτός (ο Καββαδίας) δεν έχει ζήσει τίποτα από αυτά που γράφει και δεν έχει ταξιδέψει ποτέ, για να προκαλέσει την αντίδραση του Μ. Καραγάτση και τη δημόσια διαμάχη τους με δημοσιεύσεις.

Ο Καββαδίας, από 19 ετών μέχρι τα 65 του που έφυγε από τη ζωή, ταξίδευε αδιάκοπα με ενθουσιασμό μικρού παιδιού και διαρκή αναμονή της επόμενης αναχώρησης. Τα πρώτα δέκα χρόνια ως ναύτης και αργότερα ως ασυρματιστής. Το μόνο διάστημα που έμεινε ξέμπαρκος ήταν τα χρόνια του πολέμου και της Κατοχής. Το 1947 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Πούσι» και το 1954 το πεζό που περικλείει όλο του τον ποιητικό κόσμο, η «Βάρδια».

Την τρίτη και τελευταία ποιητική του συλλογή, το «Τραβέρσο», δεν πρόλαβε να τη δει τυπωμένη. Εκδόθηκε μετά τον θάνατό του το 1975. Ολα του τα βιβλία σήμερα, αλλά και μελέτες για εκείνον, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Αγρα. Στα διαστήματα ανάμεσα στις εκδόσεις δημοσίευσε ποιήματα, άρθρα και πεζά κείμενα σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Εκτός από το πάθος για αναχώρηση κράτησε άσβηστο και το πάθος του για τη ζωγραφική, το θέατρο, τη μουσική, τα βιβλία και τα περιοδικά...

Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου θα επιστρατευτεί όπως χιλιάδες άλλοι και θα βρεθεί στο Αλβανικό Μέτωπο. Στην αρχή με την ειδικότητα του ημιονηγού και αργότερα στον λόχο διαβιβάσεων. Σύμφωνα με την αγαπημένη του ανιψιά Ελγκα, γύρισε πίσω με τα πόδια, υπερβολικά αδύνατος και γεμάτος ψείρες.

Οπως ο ίδιος είχε δηλώσει σε συνέντευξή του («Επίκαιρα», τχ. 207, 27.7.72, σ. 64), δεν είχε γράψει ποιήματα για σχεδόν 15 χρόνια μετά την αυτοκτονία του μικρότερού του αδελφού Αργύρη. Ηταν επίσης ναυτικός και τον βρήκαν κρεμασμένο μέσα στην καμπίνα του κοντά στην πόλη Κόμπε της Ιαπωνίας το 1957.

Το έργο του έχει αγαπηθεί μέσω της ανάγνωσης, αλλά βεβαίως και μέσω της ακρόασης. Εχει μεταφραστεί και τραγουδηθεί, έχει γίνει το έναυσμα για θεατρικές παραστάσεις, έχει μελετηθεί από τους ειδικούς, ανέκδοτα και άγνωστα κείμενα και ποιήματά του έχουν δει το φως της δημοσιότητας, έχουν γραφτεί διδακτορικά και διπλωματικές εργασίες, έχουν γίνει εκπομπές, αναλύσεις, δημοσιεύσεις, αφιερώματα… Ο,τι δηλαδή έχει συμβεί για τους μεγάλους και σπουδαίους ποιητές.

Γιατί τον επιλέξαμε

Γιατί σχεδόν μισό αιώνα μετά τον θάνατό του συνεχίζει να εμπνέει τους ονειροπόλους και της εποχής μας. Κάθεται στη στενή καμπίνα του ασυρματιστή και μας δίνει κωδικοποιημένο το στίγμα για μια ζωή πέρα από το συμβατικό και το προκαθορισμένο. Η ποίησή του με τα χρόνια έγινε συνώνυμο της νεότητας και του πάθους για εξερεύνηση, αλλά και φάρος για τις κακοτοπιές της ζωής που θέλει τον καρχαρία να σε τρώει και όχι να χορεύεις πάνω στο φτερό του.

από:  https://www.efsyn.gr