Η αιγοπροβατοτροφία αποτελεί τον πιο σημαντικό κλάδο της ελληνικής κτηνοτροφίας και έναν από τους πιο σημαντικούς της αγροτικής μας παραγωγής. Στην ανάπτυξή της συνέβαλε διαχρονικά το γεωμορφολογικό ανάγλυφο της χώρας μας με τα θαμνολίβαδα και δασολίβαδα των ελληνικών βοσκοτόπων, που, όπως και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, χαρακτηρίζονται από ξυλώδεις, φρυγανώδεις και ποώδεις εκτάσεις. Αυτό το είδος της βόσκησης όμως δεν συμπεριλαμβανόταν στις επιλέξιμες εκτάσεις βόσκησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί κανείς δεν φρόντισε να το εξηγήσει στα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων, που θεωρούσαν ως «αυτονόητο» βοσκότοπο μόνο τις τεράστιες λιβαδικές εκτάσεις του Βορρά.

Το 2005 ήταν η χρονιά που οι ενωσιακές ενισχύσεις αποδεσμεύτηκαν από το ζωικό κεφάλαιο και σχετίστηκαν με τις επιλέξιμες εκτάσεις βόσκησης ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ενεργοποίηση δικαιωμάτων. Η απουσία συμπερίληψης στον ευρωπαϊκό ορισμό του βοσκοτόπου των χαρακτηριστικών της ελληνικής υπαίθρου εξαίρεσε 9,6 εκατ. στρέμματα από το δικαίωμα επιδοτήσεων. Με τη στρεβλή αυτή εικόνα για το τι είναι βοσκότοπος και τι όχι, έπειτα από κοινοτικούς ελέγχους το διάστημα 2009-2013, καταλογίστηκαν στη χώρα πρόστιμα ύψους 466 εκατ. ευρώ γιατί θεωρήθηκε πως η Ελλάδα έπαιρνε ενισχύσεις παραπλανώντας με δόλο την Ε.Ε.

Η τότε κυβέρνηση της Ν.Δ. με πρόχειρο τρόπο θεώρησε στρουθοκαμηλίζοντας πως αρκούσε μια διεύρυνση στην ελληνική νομοθεσία του ορισμού του βοσκοτόπου και προσέφυγε το 2014 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, οι αποφάσεις του οποίου 1192/2015 και 417/2016 ήταν απορριπτικές για την Ελλάδα, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν λειτουργεί με βάση το κατά περίπτωση εθνικό Δίκαιο.

Οταν ανέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ την κυβέρνηση, λόγω του περιορισμού της επιλέξιμης βοσκήσιμης έκτασης, έδωσε προσωρινή λύση για την επιδότηση των αιγοπροβατοτρόφων την τεχνική λύση, παράλληλα όμως με μεθοδικότητα και σε συνεργασία με άλλες χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, που είχαν ανάλογο πρόβλημα, και με τη στήριξη του τότε επιτρόπου Φιλ Χόγκαν άλλαξε τον ευρωπαϊκό ορισμό του βοσκότοπου. Ο νέος διευρυμένος κοινοτικός ορισμός συμπεριέλαβε τις παραδοσιακά βοσκήσιμες εκτάσεις της χώρας με τον Κανονισμό 2393/2017 (Κανονισμός Omnibus).

Με βάση πλέον τον νέο ορισμό, η χώρα μας προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την αναίρεση των καταδικαστικών πρωτόδικων αποφάσεων με ισχυρά νομικά επιχειρήματα που επεξεργάστηκε το ειδικό γραφείο του Κοινοτικού Δικαίου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που υπάγεται στο ΥΠΑΑΤ, σε αγαστή συνεργασία με την τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου. Οι αποφάσεις επί των αναιρέσεων βγήκαν τον Φεβρουάριο και τον Μάιο του 2020 και δικαίωσαν τη χώρα επιστρέφοντας στα κρατικά ταμεία συνολικά 466 εκατ. ευρώ.

Η δικαστική δικαίωση των προσφυγών μας δεν έχει μόνο χρηματικό όφελος, αλλά προσθέτει 9,6 εκατ. στρέμματα επιλέξιμες γαίες και κατά συνέπεια μειώνει και τον μέσο όρο του ποσού των ενισχύσεων ανά στρέμμα, καθώς στην Ε.Ε. φαινόταν πλασματικά, με τα λιγότερα ως τότε στρέμματα, πως οι Έλληνες κτηνοτρόφοι αποζημιώνονται με μεγαλύτερα ποσά σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους συναδέλφους τους, κάτι που, ενώ δεν ήταν αλήθεια, δημιουργούσε μια καχύποπτη δυσαρέσκεια προς τη χώρα μας.

Ανίκανη κυβέρνηση

Δυστυχώς, ενώ οι συνέπειες αυτής της πετυχημένης προσπάθειας της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να είχαν χρησιμοποιηθεί προς όφελος της κτηνοτροφίας μας, εδώ και τέσσερα χρόνια η κυβέρνηση της Ν.Δ. δείχνει ανίκανη να προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες και παραμένουμε ακόμη στην, για τότε αναγκαία, τεχνική λύση. Η μη απόδοση του ποσού των 466 εκατ. ευρώ στους κτηνοτρόφους μας αλλά και η κωλυσιεργία επικαιροποίησης του χαρτογραφικού υπόβαθρου με τη συμπερίληψη όλων των επιλέξιμων πλέον βοσκοτόπων είναι δείγματα μόνο της αδιαφορίας για τον κτηνοτροφικό κόσμο και της γενικότερης ανεπάρκειας της κυβερνητικής αγροτικής πολιτικής της Ν.Δ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη με την υπ’ αριθ. 51760/2-7-2019 διακήρυξη προμήθειας ορθοφωτοχαρτών και διανυσματοποίησης του υποβάθρου είχαμε δρομολογήσει την ολοκλήρωση της γεωγραφικής βάσης δεδομένων. Κανένα ουσιαστικό βήμα δεν έγινε από τη Ν.Δ. από τον Ιούλιο του 2019. Η μη συμπερίληψη όλων των βοσκήσιμων εκτάσεων και η ανικανότητα υλοποίησης των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου, συμβάλλει στην επιδείνωση της κτηνοτροφικής δραστηριότητας που ούτως ή άλλως βρίσκεται σε οικονομική ασφυξία και λόγω της ανεξέλεγκτης αύξησης του κόστους παραγωγής.

Η Ολυμπία Τελιγιορίδου είναι μέλος Πολιτικής Γραμματείας ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη αγροτικής πολιτικής, πρώην υφυπουργός ΥΠΑΑΤ

www.avgi.gr