Του Β. Αντωνίου

Η αρχαία Αίγειρα παρά του ότι έχει δώσει σημαντικά και θεαματικά ευρήματα από την περιοχή του Θεάτρου της Μυκηναϊκής Ακρόπολης και της πόλης του 4ου αι. π.Χ., πολλά μέρη του αρχαιολογικού της, χώρου περιμένουν την περαιτέρω έρευνα.

Στους άμεσους στόχους του Αυστριακού Αρχαιολογικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου εκτός από την συντήρηση των ευρημάτων όσο και των αρχιτεκτονικών ερειπίων του Δημόσιου κτηρίου των Συμποσίων στα Β.Δ. της πόλης, του οποίου ολοκληρώθηκαν οι ανασκαφικές εργασίες από τον κ. Georg Landstatter Διευθυντή του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, είναι και η συνέχιση των ανασκαφών στην περιοχή της Ακρόπολης από το νέο Διευθυντή Ανασκαφών κ. Walter Gaub.

Στην περιοχή της Ακρόπολης ανοίγει ένα νέο πρόγραμμα ανασκαφικών ερευνών, τόνισε τόσο ο κ. Georg Landstatter όσο και ο κ. Walter Gaub ο οποίος δήλωσε στην εφημερίδα «Στύξ»: Μετά από την μεγάλη πυρκαγιά του 2000 στην περιοχή, στην περιοχή της ακρόπολης εμφανίστηκαν τα ίχνη μεγάλου τείχους Ελληνιστικής εποχής, που περιβάλλει την ακρόπολη, το οποίο δεν ήταν εμφανές πριν τη μεγάλη φωτιά λόγων του ότι υπήρχαν μεγάλα δέντρα πεύκων και πυκνή βλάστηση.

Όπως τόνισε ο κ. Walter Gaub οι έρευνες του νέου προγράμματος για την Ακρόπολη αλλά και οι φετινές έρευνες στην Ανατολική πλευρά της ακρόπολης έχουν ως αναφορά τις επιφανειακές μελέτες του ελληνιστικού τείχους από τον Otto Walter τον W. Altziger τον A. Bammer, αλλά και από την πολύτιμη συνδρομή του κ. Georg Landstatter.

Η φετινή χρονιά ξεκίνησε με τον καθαρισμό των καμένων δένδρων και με την ανάδειξη τμήματος του τείχους που ελπίζουμε να είναι το Μυκηναϊκό τείχος. Γνωρίζουμε ότι υπήρχε αλλά δεν το είχαμε βρει. Αυτό το εμφανές μέρος του τείχους είναι τριών στρωμάτων από πέτρα και ύψους δυο μέτρων. Σήμερα έχουμε αναδείξει μέρος του τείχους επτά στρωμάτων πέτρας και ύψους επτά μέτρων. Αυτό αποτελεί ένα καινούργιο στοιχείο για μας και χρειαζόμαστε λίγο χρόνο για να κατανοήσουμε τα στρώματα αυτά. Ο κ. Georg Landstatter που γνωρίζει πολύ καλύτερα τα τείχη από εμένα, θεωρεί ότι αυτό είναι ένα ελληνιστικό τείχος, οπότε στην ακρόπολη ίσως να υπάρχει κάτι σχετικό, αλλά χρειαζόμαστε χρόνο για να μελετήσουμε την ανάγκη ύπαρξη τείχους, ιδιαίτερα την ανατολική πλευρά της Ακρόπολης.

Με τις ανασκαφές την επόμενη χρονιά του 2012 στην ανατολική πλευρά της ακρόπολης ίσως θα κατανοήσουμε περισσότερο την ανάγκη κατασκευής αυτού του τείχους.

Οι έρευνες στην Αρχαία Αίγειρα.

Η αρχαία Αίγειρα βρίσκεται στη Βόρεια Πελοπόννησο στην έξοδο μιας κοιλάδας που εκβάλλει στον Κορινθιακό κόλπο, απέναντι από τους Δελφούς.

Η ανακάλυψη και οι πρώτες αρχαιολογικές εξερευνήσεις εδάφους έγιναν από τον Otto Walter, ο οποίος προσδιόρισε τις ανασκαφές στη περιοχή του αρχαίου θεάτρου το 1916 και το 1925.

Από το 1972 έως σήμερα οι συνεχείς ανασκαφικές έρευνες από το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο έχουν αναφορά από τη μεταγενέστερη εποχή του ορείχαλκου( προϊστορικό από την εποχή του ορείχαλκου ευρήματος στην Ακρόπολη από την E. Alram –Stern και S. Deger - Jalkotzy) μέχρι το νεότατο παρελθόν.

Το μεγαλύτερο ποσοστό σε ανασκαφικές πράξεις απέδωσε ο W. Altziger(1972-1988) στην Ακρόπολη, στη βεράντα του θεάτρου και στην περιοχή διαδρόμου «παλάτι» στα νότια της πόλης.

Υπήρξαν πολλές μελέτες για υλικά γλυπτικής, κεραμικά, νομίσματα κ.ά. που με την παρουσίαση του Θεάτρου από τον. Κ. Σάββα Γώγο (S. Gogos), απεικονίζουν την ιστορική ανάπτυξη της αρχαίας Αίγειρας.

Στα χρόνια 1990-1997 ο A. Bammer εξερευνούσε και εξέταζε την πολεοδομία πολλών εκτάσεων δημοσίων εγκαταστάσεων, τα βυζαντινά οικοδομικά υπόλοιπα, τα νεότερα ερείπια τα λεγόμενα καλύβια(σπίτια) των σταφιδοπαραγωγών.

Από το 1998 άρχισαν οι έρευνες από τον Georg Landstatter για την παροχή τροφοδότηση νερού της Αίγειρας. Σε σχέση με υδρογεωλογικές μελέτες, οι έρευνες επικεντρώνονται σε ανασκαφή της οικοδόμησης κατοικιών στην περιοχή διαδρόμου «solon» Β.Δ. της Ακρόπολης.

Στην ακρόπολη υπάρχουν ευρήματα οικισμού της νεολιθικής εποχής με συνέχεια στον Μυκηναϊκό οικισμό από τον 12ο αι. π.Χ. Στην ακρόπολη ήδη από το 10ο αι. π.Χ. εντοπίζεται ένα ιερό το οποίο χρησιμοποιήθηκε συνεχώς μέχρι τον 4ο αι. π.Χ.

Μοτίβα και αρχιτεκτονικά πιστοποιητικά(τοιχώματα και ζωγραφισμένα κεραμίδια) συσχετίζονται με τις περιγραφές του Ομήρου και την ονομασία Υπηρεσίη.

Υπολογίζεται ότι το 280 π.Χ. με την κατασκευή μια ελληνιστικής ύδρευσης σε συνδυασμό με την κατασκευή του θεάτρου, την ανέγερση ενός μικρού ναού, αποτελούν ένα μνημειώδες δημόσιο κέντρο, στο οποίο προστέθηκαν επιπλέον ναοί μέχρι τη νεότατη Ρωμαϊκή εποχή.

Παράλληλα στα διατηρημένα ενδεικτικά αρχιτεκτονικά, παραπέμπουν οι γλυπτικές που βρέθηκαν από το 2ο αι. π.Χ. (μεγάλο κεφάλι του Δία του γλύπτη Ευκλείδη, ένα σαν Τύχη με αμφίεση γυναίκας, τα μωσαϊκά στους μικρούς ναούς, και επίσης η ποιότητα του εξοπλισμού του χώρου και των κτηρίων του).

Έτσι δεν παραξενεύει, ότι αυτό το σύνολο, ακόμη και το 2ο αι. π.Χ. τραβά την προσοχή του συγγραφέα των ταξιδιών Παυσανία, του οποίου η σύντομη περιγραφή συμπίπτει/ταιριάζει εντελώς με τα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν.

Στην πολύπλοκη οικιστική δομή της πόλης αντιστοιχούν δυο δημόσιες εγκαταστάσεις. Υπάρχει μια δαπανηρή υποδομή παροχών, οι οποίες αφορούν τα υδροοικονομικά ιδρύματα. ένα σύστημα δικτύων ύδρευσης πολλών χιλιομέτρων που έρχεται από το Νότο διανύοντας μεγάλες αποστάσεις μέσα από βράχους, εγγυάται τον εφοδιασμό της πόλης με νερό. Αυτό το σύστημα χρησημοποιείται συνεχώς από την προελληνιστική εποχή μέχρι την εποχή μετά την «αντίκα».

Σε μια βεράντα Β.Δ. της ακρόπολης ανασκάφηκε δημόσιο κτήριο «Ανδρώνας» γνωστό ως Σπίτι των Συμποσίων το οποίοο φέρει 11 κλινες (για 22 άτομα), δωμάτιο με τέσσερις μπανιέρες, ωραίο ψηφιδωτό πάτωμα. Όταν έφτιαξαν το «Σπίτι των Συμποσίων» τον 4ο αι. π.Χ. το θέατρο δεν υπήρχε και κέντρο της πόλης ακόμα ήταν η ακρόπολη.

Τον 3ο αι. π.Χ. έφυγε το κέντρο της πόλης από την ακρόπολη και μεταφέρθηκε στην περιοχή του θεάτρου με το ναό του Διός. Σιγά - σιγά τα κτήρια που ήσαν μακριά από το κέντρο της πόλης εγκαταλείφθηκαν. Η αρχαϊκή και κλασσική πόλη ήταν γύρω από την ακρόπολη.

Η εξέλιξη της πόλης άρχισε πάνω στην ακρόπολη με ένα μικρό Μυκηναϊκό ανάκτορο. Όταν καταστράφηκε ο Μυκηναϊκός κόσμος τον 10ο και 9ο αι. π.Χ.(ονομαζόμενη σκοτεινή περίοδος), άλλαξε και η ακρόπολή από Μυκηναϊκός οικισμός σε λατρευτικό χώρο της Άρτεμης. Αυτό το ιερό μάλλον είναι η Ομηρική Υπηρεσίη ένα πολύ μικρό χωριό στην Υστερομυκηναϊκή περίοδο. Στο τέλος του 7ου αι. π.Χ. γίνεται μια πόλη και αλλάζει το όνομα από Υπηρεσίη σε Αίγειρα κατά τις αναφορές του Παυσανία. -

Georg Landstatter Διευθυντής του Παρτήματος Αθηνών του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου

Dr. Walter Gaub από το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Παρτήματος Αθηνών, Διευθυντής των ανασκαφών στην περιοχή της Αρχαίας Αίγειρα