5 Ιανουαρίου 2012

Η Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού Κοινο_Τοπία σε συνέχεια του κύκλου προβολών της με τίτλο «Ημερολόγιο ταινιών» προβάλλει την Τετάρτη 11 Ιανουαρίου το κλασικό αριστούργημα του Ντέιβιντ Λίνς «Ο άνθρωπος ελέφαντας» (The Elephant Man).

Σκοπός των προβολών είναι -πέρα από το να δούμε ή να ξαναθυμηθούμε διαμάντια της έβδομης τέχνης- η συζήτηση και ο προβληματισμός που ξεκινούν από τη θεματική μιας ταινίας. Θεματική που με συναρπαστικό τρόπο θέτει το εύρημα όλης της προβληματικής της με την εντελώς βέβαια προσωπική αισθητική του δημιουργού της, αλλά και η ανάγκη για συνάντηση των ανθρώπων.

Η προβολή θα γίνει στον πολυχώρο της Κοινο_Τοπίας, Μαιζώνος 139 και Παντανάσσης 4ος όροφος (έναντι Δημαρχιακού Μεγάρου) στην Πάτρα με ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΙΣΟΔΟ. Τη διοργάνωση προβολής και τη συζήτηση με το κοινό συντονίζουν οι Π. Καρώνης κ Κ.Κυριακόπουλος. Ώρα προσέλευσης 8.15μμ. Έναρξη προβολής 8.30μμ.

ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ: Ντέιβιντ Λίνς (David Lynch), ΧΩΡΑ: Η.Π.Α. 1980, ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 124΄(ασπρόμαυρη), ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Freddie Francis, ΜΟΥΣΙΚΗ: John Morris, ΜΟΝΤΑΖ: Anne V. Coates, ΣΕΝΑΡΙΟ: Christopher De Vore, Eric Bergren,

ΠΑΙΖΟΥΝ: Anthony Hopkins, John Hurt, Anne Bancroft, John Gielgud, Wendy Hiller, Freddie Jones, Michael Elphick, Hannah Gordon, Helen Ryan, John Standing, Dexter Fletcher, Lesley Dunlop, Phoebe Nicholls ,Pat Gorman, Claire Davenport κ.α.

ΚΑΙ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ: Αυτή η ταινία είναι παράξενη με πολλούς τρόπους. Πρώτον, εξαιτίας του τρόπου που χειρίζεται ο Lynch το φόβο: το φόβο του θεατή (το δικό μας φόβο) και το φόβο των χαρακτήρων, συμπεριλαμβανομένου και του Τζον Μέρικ, του Ανθρώπου Ελέφαντα.

Το πρώτο μέρος της ταινίας, μέχρι την άφιξή του στο νοσοκομείο, λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο ως παγίδα. Ο θεατής εξοικειώνεται σταδιακά με την ιδέα ότι αργά ή γρήγορα θα πρέπει να υποστεί το αφόρητο στην όψη και τελικά να έρθει αντιμέτωπος με το τέρας. Ένα σακί με μια τρύπα είναι το μόνο που τον χωρίζει από τη φρίκη που υποθέτει. Ο θεατής εισέρχεται στην ταινία σαν άλλος Treves, με την οπτική της ηδονοβλεψίας. Έχει πληρώσει, όπως ακριβώς κι ο Treves, για να δει το “φρικιό”: Αυτός ο άνθρωπος ελέφαντας είναι έκθεμα και συνάμα απαγορευμένο, που το σώζουν και το δέρνουν, που αχνοφαίνεται σε μια σπηλιά και εξετάζεται διεξοδικά από τους επιστήμονες, οι οποίοι τελικά τον κρύβουν στο νοσοκομείο. Κι όταν ο θεατής τον βλέπει τελικά, παραξενεύεται κάπως που ο Lynch έχει προσποιηθεί πως παίζει το παιχνίδι μιας κλασικής ταινίας τρόμου: νύχτα, εγκαταλειμμένοι διάδρομοι νοσοκομείου, σύννεφα που ταξιδεύουν γρήγορα στο γκρίζο ουρανό και ξαφνικά, το πλάνο του John Merrick που βρίσκεται στο κρεβάτι, έχοντας ξυπνήσει έντρομος από τον εφιάλτη. Ο θεατής τότε, τον βλέπει πραγματικά για πρώτη φορά, και βλέπει επίσης ότι το τέρας αυτό που υποτίθεται, έπρεπε να τον τρομάξει, φοβάται το ίδιο. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή ο Lynch απελευθερώνει τον θεατή από την παγίδα που τόσο επιμελώς είχε στήσει (την παγίδα “ακόμα δεν είδες τίποτα”), σα να μας λέει ο σκηνοθέτης: δεν είσαι εσύ που με ενδιαφέρεις, αυτός εδώ έχει σημασία, ο άνθρωπος ελέφαντας. Δε με απασχολεί ο δικός σου φόβος αλλά ο δικός του. Δεν είναι ο φόβος σου να φοβάσαι που θέλω να χειριστώ αλλά ο δικός του φόβος να φοβίζει, ο φόβος του να δει τον εαυτό του μέσα από τα μάτια κάποιου άλλου. Ο ίλιγγος αλλάζει κατεύθυνση.

Ο άνθρωπος ελέφαντας, δύο όνειρα έχει: να κοιμηθεί ξαπλωμένος και να πάει στο θέατρο. Θα τα πραγματοποιήσει και τα δύο εκείνο το βράδυ, πριν πεθάνει. Το τέλος της ταινίας είναι εξαιρετικά συγκινητικό. Όταν ο Merrick σηκώνεται για να τον δουν οι θεατές που χειροκροτούν, κανείς πια δε μπορεί να ξεχωρίσει τι κρύβουν τα βλέμματά τους. Ο Lynch κατόρθωσε να εξιλεώσει τον έναν με τον άλλο, διαλεκτικά, τέρας και κοινωνία. Δυστυχώς μόνο για ένα βράδυ και μόνο στο σινεμά. Δε θα υπάρξει άλλη παράσταση.