Με μια αιφνιδιαστική κίνηση μέσα στο κατακαλόκαιρο εγκαινιάζει τη νέα περίοδο στις ήδη επιβαρυμένες σχέσεις της με τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Σε επιστολή της την 1η Αυγούστου προς την πρόεδρο του ΣΕΑ Δέσποινα Κουτσούμπα, και όχι προς το Δ.Σ. του συλλόγου, στο οποίο η επιστολή απλώς κοινοποιείται, η υπουργός ούτε λίγο ούτε πολύ εγκαλεί τον σύλλογο για τη φιλοξενία στον κήπο του κτιρίου επί της οδού Ερμού 134-136, που στεγάζει τον ΣΕΑ και τις δράσεις του, της εκδήλωσης με τίτλο «Δικαιοσύνη για το έγκλημα της Πύλου», η οποία έλαβε χώρα την Τρίτη 18 Ιουλίου.
Η εκδήλωση-συζήτηση, με ομιλητές την ψυχίατρο Κατερίνα Μάτσα, τον δικηγόρο Θοδωρή Συμεωνίδη από την Πρωτοβουλία Νομικών για το Ναυάγιο της Πύλου, τον διασώστη Ιάσωνα Αποστολόπουλο, τη δικηγόρο Χρυσάνθη Ζαχάρωφ από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και μαρτυρίες από πρόσφυγες και προσφύγισσες, είχε ως συντονιστή τον Σταύρο Μαλιχούδη από το περιοδικό Solomon που έκανε τη μεγάλη δημοσιογραφική έρευνα για το ναυάγιο, ενώ οργανώθηκε από το Δίκτυο Αλληλεγγύης Κοινωνικών Ιατρείων, τις Συλλογικές Δράσεις Κοινωνικής Αλληλεγγύης για το 18 Άνω, τα Αντισώματα, τον Αστέρα Εξαρχείων και την Κατάληψη στέγης προσφύγων/σών Νοταρά. Ακολούθησε ακουστικό Live.
Η επιστολή Μενδώνη, γραμμένη σε αυστηρό και περίπου ανακριτικό ύφος, πρακτικά καλεί την πρόεδρο του ΣΕΑ να απολογηθεί για χρήση του κτιρίου που έχει παραχωρηθεί στον σύλλογο από το υπουργείο Πολιτισμού, με απόφαση της Μελίνας Μερκούρη το 1982. Η υπουργός θεωρεί πως η φιλοξενία της εκδήλωσης ήταν εκτός των καταστατικών σκοπών του συλλόγου, κατηγορεί τον σύλλογο πως δεν ζήτησε άδεια για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης, παραβαίνοντας τον αρχαιολογικό νόμο (!), ενώ αφήνει υπόνοιες για οικονομική συναλλαγή του συλλόγου με τους διοργανωτές.
Στην ουσία, η Λίνα Μενδώνη, μετά από εκατοντάδες εκδηλώσεις και δράσεις επιστημονικού, εκπαιδευτικού, κοινωνικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος που έχουν φιλοξενηθεί στο κτίριο του ΣΕΑ από τη δεκαετία του 1990, αποφασίζει πως τώρα, με την έναρξη της δεύτερης υπουργικής της θητείας, ήρθε η ώρα να θέσει εν αμφιβόλω τη δυνατότητα του ΣΕΑ να αξιοποιεί πολύπλευρα και δημιουργικά τον χώρο που του έχει παραχωρηθεί, απειλώντας τον πρακτικά με άρση της ίδιας της παραχώρησης!
Αξίζει να σημειωθεί πως η επιστολή της Λίνας Μενδώνη, έρχεται σε συνέχεια δημοσιεύματος με τίτλο «Παραχωρήσεις» του Γιώργου Χρ. Παπαχρήστου στα «ΝΕΑ» (22 Ιουλίου), το οποίο περιελάμβανε το σύνολο των αιτιάσεων που αναπαράγονται στην επιστολή Μενδώνη, μεταξύ των οποίων και αναληθής αναφορά σε υποτιθέμενη… «συνεισφορά» που θα όφειλαν οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση. Το δημοσίευμα εκείνο κατέληγε με τη χαρακτηριστική φράση: «Το υπουργείο Πολιτισμού, πώς το βλέπει όλο αυτό; Θα ήθελα πολύ να γνώριζα, κυρία Μενδώνη μου…».
Παράγοντες του υπουργείου Πολιτισμού εκτιμούν πως η κίνηση της Λίνας Μενδώνη παραπέμπει σε προσχεδιασμένη μεθόδευση, με προσχηματική αιτιολογία και με πραγματικό στόχο την έξωση του ΣΕΑ από το κτίριο της Ερμού 134-136, ως «αντίποινα» για την ανεξάρτητη και κριτική στάση του συλλόγου σε σειρά σοβαρών ζητημάτων που ανέκυψαν κατά την προηγούμενη υπουργική θητεία της Λίνας Μενδώνη (αρχαιότητες σταθμού Βενιζέλου, υπόθεση Λιγνάδη, τσιμεντοστρώσεις στην Ακρόπολη, συλλογή Στερν, πολυετής εξαγωγή αρχαιοτήτων, μετατροπή των κρατικών μουσείων σε ΝΠΔΔ κ.ο.κ.), στάση που την έφεραν συχνά σε απολογητική θέση. Θυμίζουν επίσης τη διαχρονική προσπάθεια της Λίνας Μενδώνη να χειραγωγήσει τον ΣΕΑ, με ενδεικτικό παράδειγμα την αποτυχημένη απόπειρα παρέμβασής της στις προηγούμενες, το 2020, εκλογές στον σύλλογο. Κατά σύμπτωση(;) και η τωρινή της προσπάθεια γίνεται έναν μήνα πριν από τις προγραμματισμένες για τον Σεπτέμβριο εκλογές στον σύλλογο, που βέβαια θα λάβουν χώρα στο κτίριο της Ερμού 134-136…
Προσθέτουν δε οι ίδιοι κύκλοι με νόημα, πως δεν αποκλείεται διόλου το ενδεχόμενο η επιδιωκόμενη «έξωση» του ΣΕΑ από το εν λόγω κτίριο να συνδυαστεί παράλληλα με την παραχώρησή του σε κάποιον από τους μεγαλοσχήμονες κυβερνητικούς φίλους που εποφθαλμιούν το συγκεκριμένο ακίνητο, όπως και άλλα ιδιοκτησίας του υπουργείου Πολιτισμού στο Θησείο και την Πλάκα, για να… στεγάσουν τα δικά τους σχέδια.
Πέραν, ωστόσο, των ανωτέρω εκτιμήσεων, αλγεινή εντύπωση προκαλεί το πρόσχημα πάνω στο οποίο επιχειρεί να στήσει, και μάλιστα βιαστικά και μέσα στο κατακαλόκαιρο, τις όπως φαίνεται προειλημμένες αποφάσεις της η υπουργός Πολιτισμού. Μια εκδήλωση για τη δραματική υπόθεση του ναυαγίου της Πύλου, με τα εκατοντάδες θύματα και την συγκίνηση που προκάλεσε, με το τριήμερο πένθος που κήρυξε στη χώρα η κυβέρνηση και τις έρευνες για τα αίτια της τραγωδίας από διεθνείς οργανισμούς να βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, μοιάζει να είναι το χειρότερο «πάτημα» που θα μπορούσε να βρει η Λίνα Μενδώνη για να υλοποιήσει τους σχεδιασμούς της. Αν δεν πρόκειται περί λάθους των συμβούλων της, από… κεκτημένη ταχύτητα ή από υπέρμετρη αυτοπεποίθηση και αλαζονεία, τότε η επιλογή αυτή αποκαλύπτει απλώς πως η πίεση που δέχεται η υπουργός για την εκκένωση του κτιρίου του ΣΕΑ είναι πολύ μεγάλη.
Η απάντηση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων προς τη Λίνα Μενδώνη, που, ας σημειωθεί, ήταν ομόφωνη, βάζει τα πράγματα στη θέση τους, τόσο για τη χρήση του χώρου και τα όσα αβάσιμα περί αδείας και αρχαιολογικού νόμου επικαλούνται εν χορώ ο Γιώργος Παπαχρήστος και η Λίνα Μενδώνη όσο και ως προς τα κίνητρα, τους σκοπούς, τη δράση του συλλόγου και, κυρίως, ως προς τα αρμόδια όργανα για τον έλεγχο των πεπραγμένων του Συλλόγου.
Φυσικά, όσο εμπεριστατωμένη και αν είναι η απάντηση του ΣΕΑ, είναι φανερό πως η υπόθεση θα έχει άμεσα και νέα επεισόδια, καθώς, όπως προαναφέραμε, οι αποφάσεις της υπουργού θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Συνέχεια θα έχουν, ασφαλώς, και οι αντιδράσεις στους σχεδιασμούς της Λίνας Μενδώνη, μετά την πρώτη δήλωση αλληλεγγύης στον ΣΕΑ που ήρθε από την εκ των διοργανωτών και βασική ομιλήτρια της εκδήλωσης Κατερίνα Μάτσα.
«Η εκδήλωση στον κήπο του ΣΕΑ προφανώς ενόχλησε πολλούς και προπαντός όσους θέλουν να πέσει σκοτάδι στην υπόθεση», σημείωσε η γνωστή ψυχίατρος, για να συμπληρώσει: «Ο ΣΕΑ έχει καταξιωθεί στη συνείδηση του ελληνικού λαού για τον σημαντικό και δραστήριο ρόλο του στον χώρο του πολιτισμού, ενάντια στην προωθούμενη εμπορευματοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά και σε καίρια ζητήματα της κοινωνικής ζωής. Σε αυτά τα πλαίσια, έχει παραχωρηθεί ο χώρος σε πολλές συλλογικότητες και φορείς και έχουν πραγματοποιηθεί εκατοντάδες εκδηλώσεις με πλούσιο κοινωνικό, πολιτιστικό και ανθρωπιστικό περιεχόμενο».
«Σε αυτά τα πλαίσια», συνεχίζει η Κατερίνα Μάτσα, «παραχωρήθηκε ο χώρος για την επίμαχη εκδήλωση. Για να αποδοθεί Δικαιοσύνη για το έγκλημα της Πύλου. Για να μη γίνει συνήθεια η απώλεια 650 ψυχών. Για να κάνουμε το συλλογικό μας πένθος για τους αδικοχαμένους συνανθρώπους μας. Για να αντισταθούμε στο ρατσισμό απέναντι στους πρόσφυγες και όλους τους κατατρεγμένους. Και ήταν αυτό ακριβώς το πνεύμα που έφερε εκατοντάδες ανθρώπους όλων των ηλικιών σε αυτή την ιστορική εκδήλωση. Αυτό φαίνεται πως ενόχλησε την υπουργό και το δημοσιογράφο Γ. Παπαχρήστο με το συκοφαντικό του δημοσίευμα. Ως φορείς, που δίνουμε τη μάχη της κοινωνικής αλληλεγγύης και των ανθρωπιστικών αξιών μέσα στην κοινωνία και σε όλα τα επίπεδα, δηλώνουμε ότι οι αγώνες του ΣΕΑ, με κριτήριο τον άνθρωπο ως υπέρτατη αξία, είναι και δικοί μας αγώνες».
Ακολουθούν αναλυτικά η επιστολή Μενδώνη, η απάντηση του ΣΕΑ και το κείμενο του Γιώργου Παπαχρήστου.
Η επιστολή Μενδώνη
Όπως προκύπτει από έγγραφα στοιχεία (δημοσιεύματα, φωτογραφίες κ.α.), την Τρίτη 18 Ιουλίου 2023, πραγματοποιήθηκε στο ακίνητο ιδιοκτησίας του Υπουργείου Πολιτισμού στην Αθήνα, επί της οδού Ερμού 134-136, εκδήλωση προς το κοινό, με τίτλο «Δικαιοσύνη στο έγκλημα της Πύλου», αναφερόμενη στο ναυάγιο του αλιευτικού σκάφους που μετέφερε μετανάστες, την 14η Ιουνίου 2023. Σύμφωνα με την αφίσα-πρόσκληση της εκδήλωσης, αυτή διοργανώθηκε από τις ιδιωτικές ομάδες «Κατάληψη Στέγης Προσφύγων/Μεταναστών», «Αντισώματα», «Δίκτυο Αλληλεγγύης Κοινωνικών Ιατρείων» και «Αστέρας Εξαρχείων», περιελάμβανε δε ομιλίες ιδιωτών, αλλά και ζωντανή (live) μουσική και τραγούδι από μουσικά σχήματα και μεμονωμένους καλλιτέχνες. Στην ίδια αφίσα-πρόσκληση αναφερόταν ότι η εκδήλωση θα διενεργηθεί στον «Κήπο Κτηρίου Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Ερμού 134, Θησείο», αναγραφόταν δε «Είσοδος δωρεάν/Συνεισφορά απαραίτητη».
Με δεδομένο ότι το εν λόγω ακίνητο i) ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και έχει παραχωρηθεί προς το σωματείο με την επωνυμία «Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων» (Σ.Ε.Α.) δωρεάν και χωρίς κανένα αντάλλαγμα, ρητά και αποκλειστικά για τη στέγαση των γραφείων του Σ.Ε.Α. και, ii) αποτελεί κηρυγμένο νεότερο μνημείο, είναι προφανές ότι η πραγματοποίηση της εν λόγω εκδήλωσης στο συγκεκριμένο χώρο γεννά σοβαρότατο ζήτημα ως προς την τήρηση αφενός της χρήσης, την οποία και μόνο επέτρεψε το Υπουργείο επί του ακινήτου (στέγαση γραφείων του Σ.Ε.Α.), και αφετέρου της ίδιας της αρχαιολογικής νομοθεσίας, που προβλέπει συγκεκριμένη και αυστηρή διαδικασία προηγούμενης αδειοδότησης των εκδηλώσεων επί και πλησίον ακινήτων μνημείων και μάλιστα έναντι καταβολής τέλους.
Ενόψει της σοβαρότητας του ζητήματος, καλείσθε να παράσχετε τις σχετικές εξηγήσεις και να καταθέσετε κάθε σχετικό έγγραφο προς το Γραφείο Υπουργού και τις υπηρεσίες, προς τις οποίες κοινοποιείται η παρούσα, το αργότερο εντός 2 ημερών από τη λήψη αυτής (έως και Πέμπτη, 3 Αυγούστου 2023). Ιδίως καλείσθε να εξηγήσετε:
1. Αν για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης στον συγκεκριμένο χώρο, προηγήθηκε απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Σ.Ε.Α., στοιχείο κρίσιμο, ενόψει του ότι η εκδήλωση κείται καταφανώς όχι μόνο εκτός του σκοπού της στέγασης των γραφείων του Σ.Ε.Α., αλλά και εκτός των σκοπών, που αναφέρονται στο καταστατικό αυτού και έχουν εγκριθεί από το αρμόδιο Δικαστήριο,
2. Αν ο Σ.Ε.Α., δια του αρμοδίου και εξουσιοδοτημένου από το Δ.Σ. οργάνου του, είχε ζητήσει και λάβει προηγούμενη άδεια του Υπουργείου Πολιτισμού σχετικά με την εκδήλωση επί και πλησίον κηρυγμένου μνημείου,
3. Αν ο Σ.Ε.Α. έλαβε από τους διοργανωτές και/ή από τους ομιλητές και/ή από τους καλλιτέχνες και/ή από οποιονδήποτε τρίτο, οποιοδήποτε οικονομικό ή άλλο αντάλλαγμα για τη διενέργεια της εκδήλωσης στο συγκεκριμένο χώρο,
4. Αν το κοινό απέδωσε προς τον Σ.Ε.Α. και/ή προς τους διοργανωτές και/ή προς τους καλλιτέχνες και/ή προς οποιονδήποτε τρίτο, οποιοδήποτε οικονομικό ή άλλο αντάλλαγμα για την είσοδο και την παρακολούθηση της εκδήλωσης και σε τι συνίσταται η «απαραίτητη συνεισφορά», που ανέφερε ρητά η αφίσα-πρόσκληση, και
5. Αν προκλήθηκε, εξαιτίας της εκδήλωσης αυτής, οποιαδήποτε οικονομική δαπάνη ή άλλη επιβάρυνση του Υπουργείου Πολιτισμού και/ή του Ελληνικού Δημοσίου γενικότερα.
Ενόψει της υποχρέωσης που επιβάλλει ο νόμος για την άμεση προστασία της ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου και των μνημείων της χώρας, καθώς και για τον έλεγχο της τήρησης των όρων, που τίθενται από τη Διοίκηση στις διοικητικές πράξεις, καλείσθε στην αυστηρή τήρηση της προαναφερθείσας προθεσμίας και την παροχή απόψεων και εγγράφων σχετικά με το ζήτημα, το αργότερο έως την Πέμπτη, 3 Αυγούστου 2023.
Η Υπουργός,
Λίνα Μενδώνη
Η απάντηση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων
Αξιότιμη κ. Υπουργέ,
Σε απάντηση της επιστολής σας με αρ. πρωτ. 368706/1-8-2023, την οποία παραλάβαμε όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, τόσο με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (μέσω ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου), όσο και με επίδοση από κλητήρα του Γραφείου σας, σας επισημαίνουμε τα εξής:
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, σύμφωνα με το καταστατικό του αποτελεί συνδικαλιστικό και επιστημονικό σωματείο των αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, η λειτουργία του οποίου διέπεται από τις διατάξεις του Ν. 1264/82 και το άρθρο 23 του Συντάγματος, που θεσμοθετούν ως απόλυτο και προστατευόμενο δικαίωμα την ελευθερία της συνδικαλιστικής δράσης των εργαζόμενων. Το Διοικητικό Συμβούλιο και τα λοιπά αντιπροσωπευτικά όργανα του Συλλόγου, που προβλέπονται από το καταστατικό (άρθρα 17, 35, 36), λογοδοτούν για τη συνδικαλιστική τους δράση αποκλειστικά στα μέλη του Συλλόγου, τα οποία τους εκλέγουν. Συνεπώς, το να αναζητάτε «εξηγήσεις» για θέματα που άπτονται της λειτουργίας του ΔΣ ή άλλων οργάνων του Συλλόγου δεν είναι μόνον άκομψο και αντιθεσμικό, αλλά και εμπίπτει στις απαγορευτικές διατάξεις του Ν. 1264, ο οποίος ρητά αναφέρει: «Απαγορεύεται στους εργοδότες, σε πρόσωπα που ενεργούν για λογαριασμό τους και σε οποιονδήποτε τρίτο να προβαίνουν σε οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη που κατατείνει στην παρακώλυση της άσκησης των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και ιδιαίτερα: (…) ε) να επεμβαίνουν με οποιονδήποτε τρόπο στη διοίκηση, στη λειτουργία και στη δράση των συνδικαλιστικών οργανώσεων, στ) να μεταχειρίζονται με ευμένεια ή δυσμένεια τους εργαζομένους, ανάλογα με τη συμμετοχή τους σε ορισμένη συνδικαλιστική οργάνωση». (άρθρο 14, παρ.2)
Ομοίως, η προσπάθεια ερμηνείας του καταστατικού του Συλλόγου από εσάς, με διατύπωση μάλιστα κρίσεων για το ποιες δράσεις κείνται «εκτός των σκοπών» του είναι, κατά τα ανωτέρω, όχι μόνο εκτός πεδίου αρμοδιοτήτων σας αλλά εμπίπτει στις ίδιες ως άνω απαγορευτικές διατάξεις. Κατά τούτο, κάθε παροχή εξηγήσεων ενώπιόν σας σε σχέση με τη λειτουργία και τη δράση του συλλόγου μας παρέλκει.
Παρά ταύτα, προς αποφυγή τυχόν εντυπώσεων, εκθέτουμε τα κάτωθι:
α. Η Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, που υπερψήφισε στις 19/6/2023 ομόφωνα ψήφισμα για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου με τίτλο «Κάνουν τη Μεσόγειο υγρό νεκροταφείο, δεν θα συνηθίσουμε ποτέ μας το σφαγείο» , είναι το ανώτερο όργανο του Συλλόγου και αρμόδια να κρίνει τα ενδιαφέροντα και συμφέροντα των μελών του Συλλόγου, όπως αυτά ορίζονται στο νομίμως δημοσιευθέν καταστατικό του (άρ. 2 και 3).
β. Τα οικονομικά πεπραγμένα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων ελέγχονται από τα θεσμοθετημένα όργανα που προβλέπει ο Ν. 1264/82 και το καταστατικό του Συλλόγου (άρθρο 31) και εγκρίνονται από την Γενική Συνέλευση των μελών. Προς διευκόλυνσή σας σάς ενημερώνουμε ότι τα έσοδα του Συλλόγου προέρχονται αποκλειστικά από τις πηγές που αναφέρονται στο άρθρο 13 του καταστατικού. Από τη μακρόχρονη θητεία σας στο ΥΠΠΟ, άλλωστε, ήδη γνωρίζετε ότι ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δεν έχει αιτηθεί ούτε λάβει χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού ή από οποιονδήποτε άλλον κυβερνητικό φορέα για τις δράσεις του, διαφυλάττοντας την ανεξαρτησία του σωματείου και συμμορφούμενος απολύτως με την πρόβλεψη του Ν. 1264/82 που ορίζει ότι «απαγορεύεται να δέχονται οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εισφορές και ενισχύσεις από εργοδότες ή οργανώσεις τους» (άρ. 5, παρ. 4).
γ. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων καταθέτει ετήσια φορολογική δήλωση, ως οφείλει, και ελέγχεται από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, που είναι και οι καθ’ ύλην αρμόδιες να ενημερώσουν οιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον ή να διερευνήσουν οποιαδήποτε τυχόν καταγγελία.
δ. Το επί της Ερμού 134-136 κτίριο ιδιοκτησίας ελληνικού δημοσίου/ΥΠΠΟ (κηρυγμένο ως «έργο τέχνης» και απαλλοτριωμένο «για αρχαιολογικούς σκοπούς» δυνάμει των ΦΕΚ 40/Δ/1973 και 254/Β/1994) παραχωρήθηκε κατά χρήση στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων από την αείμνηστη Υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη (Υπουργική Απόφαση 18/1/1982) και αποκαταστάθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, στο πλαίσιο της συνολικής παρέμβασης που δρομολογήθηκε για την αποκατάσταση του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και ιδιαίτερα της συνοικίας της Πλάκας. Η απόφαση παραχώρηση χρήσης δεν προβλέπει όρους: ήταν και είναι προφανές ότι ο Σύλλογος των επιστημόνων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, που έχει στους σκοπούς του την εν γένει μέριμνα για τις αρχαιότητες (Κατ. άρ. 2.β) γνωρίζει πώς να διαχειριστεί με τον προσήκοντα τρόπο ένα προστατευόμενο κτίριο εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου.
ε. Ως γνωστόν, ήδη από τη δεκαετία του 1990, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, στη βάση αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου και των Γενικών Συνελεύσεων, χρησιμοποιεί το κτίριο και τον κήπο του Συλλόγου για τους καταστατικούς του σκοπούς: την στέγαση των γραφείων του, της βιβλιοθήκης, του ξενώνα για τους αρχαιολόγους που δεν έχουν μόνιμη διαμονή στην Αθήνα, δράσεις του Συλλόγου, την πραγματοποίηση επιστημονικών σεμιναρίων, διαλέξεων και εκδηλώσεων του Συλλόγου, εκδηλώσεων και δράσεων Υπηρεσιών του ΥΠΠΟ, εκδηλώσεων άλλων φορέων, καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και πολιτιστικών δρώμενων, με ιδιαίτερη έμφαση στην απεύθυνση στη γειτονιά και τους φορείς της πόλης, σε πολιτιστικούς φορείς, και στην κοινωνία των πολιτών. Ιδιαίτερα ο κήπος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει φιλοξενήσει, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, εκδηλώσεις του Δήμου Αθηναίων (οι δράσεις του Athens City Festival φιλοξενούνται πλέον κάθε χρόνο στον κήπο του Συλλόγου), την ετήσια γιορτή της Ανεξαρτησίας του Μεξικού που διοργανώνει η Πρεσβεία του Μεξικού, την ετήσια γιορτή του Συλλόγου Αλσατών, σχολικές γιορτές των γειτονικών σχολείων, το Φεστιβάλ Κόμικ, το Φεστιβάλ Women in Arts, βιβλιοπαρουσιάσεις εκδοτικών οίκων όπως οι εκδόσεις Gutenberg, Τόπος, Μέλισσα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Στερέωμα κ.ά., παρουσιάσεις των αρχαιολογικών λευκωμάτων του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ι. Λάτση («Ο Κύκλος των Μουσείων»), μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις φωτογραφίας, δράσεις κατά του κοινωνικού αποκλεισμού του Υπουργείου Δικαιοσύνης, φιλανθρωπικά μπαζάρ, κινηματογραφικές προβολές. Επιπλέον, ο Σύλλογος έχει διοργανώσει με εθελοντική συνεισφορά των μελών του επί 4 χρόνια θερινό σινεμά στον κήπο, δωρεάν για όλους τους πολίτες, κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Εκτός από εκδηλώσεις που προβάλλουν την αρχαιολογία και τον πολιτισμό, ο Σύλλογος έχει φιλοξενήσει εκδηλώσεις και φεστιβάλ άλλων φορέων με θέματα την οικολογία, την περιβαλλοντική κρίση, την φιλοζωία, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και την προβολή της επανένταξης των κρατουμένων και των τοξικοεξαρτημένων, εκδηλώσεις ενάντια στον φασισμό, εκδηλώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και τον φεμινισμό, τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, και όλα τα θέματα που απασχολούν κάθε δημοκρατικό πολίτη, αλλά και την ευνομούμενη πολιτεία.
Με τον τρόπο αυτό, το δημόσιο κτίριο που έχει παραχωρηθεί από το ΥΠΠΟ στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων όχι μόνο προάγει την σχέση των αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με την κοινωνία και το κύρος του Συλλόγου (Κατ. άρ. 2, 3, 4), αλλά και εκπληρώνει τους κοινωνικούς σκοπούς ενός δημόσιου κτηρίου, αποτελώντας πλέον ένα ζωντανό χώρο – τοπόσημο στην περιοχή του Θησείου και αποδεικνύοντας ότι τα κτήρια ιδιοκτησίας του ΥΠΠΟ μπορούν να αποτελέσουν αναζωογονητικό στοιχείο για την πόλη και τον πολιτισμό, χωρίς καμία εμπορευματική χρήση.
στ. Ο υπαινιγμός για «οικονομικό αντάλλαγμα» του Συλλόγου είναι τουλάχιστον αβάσιμος, αλλά και δυνάμει δυσφημιστικός. Κανένα οικονομικό αντάλλαγμα δεν υπήρξε από την εκδήλωση με τίτλο «Δικαιοσύνη στο έγκλημα της Πύλου», που πραγματοποιήθηκε με την εθελοντική συνεισφορά των διοργανωτών, των ομιλητών και των μουσικών αλλά και των συμμετεχόντων, οι οποίοι ανέλαβαν την τακτοποίηση του χώρου, την φύλαξη και την καθαριότητά του και παρέδωσαν τον χώρο στην προτέρα κατάσταση μετά το πέρας της εκδήλωσης, σύμφωνα με τη μεταξύ μας συμφωνία.
ζ. Εξίσου αβάσιμος και δυνάμει δυσφημιστικός είναι ο υπαινιγμός περί «πρόκλησης οιασδήποτε οικονομικής δαπάνης ή άλλης επιβάρυνσης του ΥΠΠΟ και/ή του ελληνικού δημοσίου εν γένει». Όπως γνωρίζετε, όλα τα έξοδα για τη λειτουργία, τον εξοπλισμό και τη συντήρηση του κτιρίου βαρύνουν αποκλειστικά τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και τους πόρους του.
η. Για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων εντός κτιρίων χαρακτηρισμένων ως νεότερων μνημείων ή έργων τέχνης, ανεξαρτήτως κυριότητάς τους, είτε δηλαδή αυτά ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο/ΥΠΠΟ και έχουν παραχωρηθεί κατά χρήση σε άλλους φορείς είτε ανήκουν σε ιδιώτες, τα οποία βρίσκονται εντός του ιστορικού κέντρου των Αθηνών (κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου), δεν προβλέπεται ξεχωριστή αδειοδότηση, κατά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, εκτός αν τέτοιος όρος έχει προβλεφθεί ρητώς στην απόφαση παραχώρησης -κάτι που, όπως γνωρίζετε, δεν ισχύει εν προκειμένω- ή αν πρόκειται για εκδήλωση ή δράση που είναι πιθανό να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά του ή να θέσει σε κίνδυνο το κτίριο-μνημείο και την ακεραιότητά του -κάτι που καταφανώς δεν αφορά τις εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στο κτίριο και τον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Εάν η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ έχει σκοπό να εγκαινιάσει μια νέα περίοδο γραφειοκρατικής λειτουργίας, κατά την οποία κάθε εκδήλωση που πραγματοποιείται σε νεοκλασικά ή άλλα κηρυγμένα νεότερα μνημεία στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας (λ.χ. στο Ζάππειο Μέγαρο, το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων, το κτίριο της παλιάς Βουλής, την Τριλογία της Πανεπιστημίου, το Πολυτεχνείο, τα νεοκλασικά κτήρια κ.ά.) και στα κτήρια ιδιοκτησίας ΥΠΠΟ που έχουν παραχωρηθεί σε άλλους φορείς (λ.χ. ΠΟΕ ΥΠΠΟ, Κοινωνικό Πολύκεντρο ΑΔΕΔΥ, Ίδρυμα Μητσοτάκη, Ίδρυμα Σαμαρά, Ίδρυμα Γεωργίου Παπανδρέου κ.ά.) θα εισάγονται για έγκριση ή μη στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και θα απαιτούν απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μνημείων και Τεχνικών Έργων του ΥΠΠΟ, αυτό θα πρέπει να θεσμοθετηθεί με οριζόντιο τρόπο, και να ενημερωθούν όλοι οι κάτοχοι ή οι χρήστες μνημείων εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της Αθήνας, καθώς και οι αρμόδιες Υπηρεσίες, που θα κληθούν να αναλάβουν το αδιανόητο διοικητικό βάρος τυχόν τέτοιας πρόβλεψης.
Τέλος, καθώς είναι η πρώτη φορά εδώ και τέσσερα χρόνια που επικοινωνείτε απευθείας με το Δ.Σ. του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, έστω και με αυτόν τον ανορθόδοξο τρόπο, θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε ότι παραμένουν αναπάντητες όλες οι επιστολές του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων με αίτημα για συνάντηση μαζί σας για θέματα που απασχολούν το σώμα των αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, από το 2020 ως σήμερα.
Σας επισυνάπτουμε εκ νέου την τελευταία μας επιστολή (συν. 1), που εστάλη αμέσως μετά την πρόσφατη ανάληψη των καθηκόντων σας ως Υπουργού Πολιτισμού. Εν όψει δε της υποχρέωσης που επιβάλλει ο Νόμος («Ο εργοδότης ή εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπός του έχει την υποχρέωση να συναντάται με τους εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων μετά από αίτησή τους τουλάχιστον μια φορά τον μήνα και να μεριμνά για την επίλυση των θεμάτων που απασχολούν τους εργαζομένους ή την οργάνωσή τους», Ν. 1264, άρ. 16), αναμένουμε την πρόσκλησή σας για συνάντηση.
Παραχωρήσεις
Του Γιώργου Χρ. Παπαχρήστου
Η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της περασμένης Τρίτης στον κήπο (!!) του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων είχε ως θέμα «Δικαιοσύνη στο έγκλημα της Πύλου». Μετείχαν δε μερικές προσωπικότητες του χώρου των αλληλέγγυων και των δικαιωματιστών, του τύπου Ιάσων Αποστολόπουλος, Κατερίνα Μάτσα, Μαρία Λουκά, Μαρία Παπαμηνά κ.ά. Εκτός από τις εισηγήσεις, υπήρχαν και μαρτυρίες προσφύγων – όλα στην κατεύθυνση των ευθυνών αφενός της Ελλάδας για τη σκληρή στάση που τηρεί στο θέμα του Μεταναστευτικού, και αφετέρου, του βραχίονά της, που είναι το Λιμενικό.
Ως εδώ κανένα πρόβλημα, έχουν γίνει και στο παρελθόν ανάλογες εκδηλώσεις, και προφανώς θα πραγματοποιηθούν και στο μέλλον. Το μόνο θέμα, που εγώ επιθυμώ να θίξω, είναι το γιατί στον συγκεκριμένο χώρο η εκδήλωση. Ο χώρος αυτός περιβάλλει ένα υπέροχο νεοκλασικό ακριβώς δίπλα από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, και το έχει παραχωρήσει το υπουργείο Πολιτισμού στους αρχαιολόγους, προκειμένου να στεγάσουν τα γραφεία τους, και ενδεχομένως και τις επιστημονικές τους αναζητήσεις.
Άπτεται του πλέγματος των δραστηριοτήτων των μελών του Συλλόγου, η εκδήλωση αυτή; Νομίζω πως όχι. Άρα το επόμενο ερώτημα που τίθεται, και αφορά πλέον το υπουργείο Πολιτισμού, είναι, αν ο Σύλλογος έχει το δικαίωμα από τη σύμβαση παραχώρησης να τον διαθέτει για εκδηλώσεις, και έναντι ποιου τιμήματος. Διότι αν είναι έτσι, και κυκλοφορήσει το «νέο», νομίζω ότι όλο και κάποιοι αρχαιολάτρες θα βρεθούν για να παραθέσουν ένα κοκτέιλ δίπλα στο περίφημο νεκροταφείο της Αρχαίας Αθήνας…
Ξεχαρβάλωμα
Πρόκειται για πλάκα; Όχι ακριβώς. Πρόκειται για την αποτύπωση μιας πραγματικότητας η οποία περιγράφει το ξεχαρβάλωμα κάθε έννοιας αισθητικής και νομιμότητας στη σύγχρονη ελληνική πολιτεία. Διότι αμέσως μετά τις τοποθετήσεις όλων των ομιλητών, που περίπου περιέγραψαν πως η Ελλάδα θα πρέπει να ριχτεί στο πυρ το εξώτερον για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, ακολούθησε, παρακαλώ Live, στο οποίο συμμετείχαν τα ακόλουθα μουσικά σχήματα «Alex & STEF», «FRANK ΡΑΝΧ», «Μεθυσμένα ξωτικά» και ο άγνωστος σε εμένα αοιδός Βασίλης Ράλλης με το συγκρότημά του. Φυσικά υπήρχαν μικροφωνικές (στη διαπασών…), φυσικά υπήρχαν φώτα, και βεβαίως έγινε από τους συγκεντρωμένους ένα ωραιότατο, φασαριόζικο, πάρτι, να το φχαριστηθούν και οι αρχαίοι μας πρόγονοι, στους διπλανούς τάφους.
Αν βρίσκετε μακάβρια την αναφορά, σκεφτείτε επίσης και το άλλο, το ακόμη πιο μακάβριο: ότι το πάρτι πραγματοποιήθηκε με αφορμή το προ 40 ημερών πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου! Οι «γείτονες» άλλωστε, έχουν «φύγει» προ 2.500 ετών, οπότε το «έγκλημα» έχει παραγραφεί.
Με τα αποκαΐδια της Ανατολικής Αττικής να καπνίζουν ακόμη, και στη Μάνδρα η φωτιά να σαρώνει τα πάντα, θα περίμενε κανείς ότι η εκδήλωση θα ήταν μεταξύ συγγενών και φίλων. Αλλά όχι, ήταν ιδιαίτερα μαζική. Ποιος χάνει άλλωστε κάτι τέτοιο – καλοκαιράκι, μέσα Ιουλίου, στο πιο ωραίο μέρος του κέντρου της Αθήνας, με την Ακρόπολη κατάφωτη;
Άσε που υπήρχε και κίνητρο, η δωρεάν είσοδος. Αν και δίπλα ακριβώς στη σχετική αφίσα, υπήρχε μια περίεργη το δίχως άλλο αναφορά: «Συνεισφορά απαραίτητη».
Συνεισφορά σε χρήματα, δεν το πιστεύω, γιατί αυτό κάπως λέγεται, αν δεν κόβονται αποδείξεις. Επίσης αν αφορούν χρήματα, θέμα είναι πώς διανέμονται αυτά που διανέμονται και με ποια λογική. Υποθέτω λοιπόν ότι η «συνεισφορά» θα ήταν σε είδος. Αλλά όσο κι αν έσπασα το κεφάλι μου, δεν τα κατάφερα να προσδιορίσω σε τι «είδος»…
(Το υπουργείο Πολιτισμού, πώς το βλέπει όλο αυτό; Θα ήθελα πολύ να γνώριζα, κυρία Μενδώνη μου…).
πηγη: https://kosmodromio.gr