Loading...

Κατηγορίες

Τρίτη 10 Νοέ 2015
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΡΟΥΣΑΛΗΣ:  Ένας μεγάλος  Ζωγράφος,  Τοιχογράφος (Αγιογράφος), Γλύπτης
Κλίκ για μεγέθυνση
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΡΟΥΣΑΛΗΣ:  Ένας μεγάλος  Ζωγράφος,  Τοιχογράφος (Αγιογράφος), Γλύπτης

Ο  γιος του Β. Μπρούσαλη ,  Αλέξης, κουβαλώντας τις αναμνήσεις και τη δημιουργική πορεία του ταλαντούχου και χαρισματικού  πατέρα του ως ζωγράφου-γλύπτη  –τοιχογράφου(αγιογράφου, παραμένοντας συνάμα  και ο ίδιος στις καλλιτεχνικές επάλξεις , ξεδιπλώνει μιαν άγνωστη πτυχή, της  καλλιτεχνικής  δραστηριότητας  της οικογένειας Μπρούσαλη που επέλεξε   να εγκατασταθεί στην Αιγιάλεια  για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και να αποδώσει  στην τοπική κοινωνία ένα καλλιτεχνικό έργο  μοναδικό, αξεπέραστο, που ακόμα δεν έχει αναδειχθεί και αναγνωριστεί πλήρως.  
Ο Αλέξης Μπρούσαλης  σε μια  αποκαλυπτική συνέντευξη στο δημοσιογράφο Βασίλη Αντωνίου, μιλά  για τον πατέρα του, τη μητέρα του,  την καλλιτεχνική του πορεία  και για την εγκατάστασή του στην Αιγιάλεια.

Β.Α.: Κύριε Μπρούσαλη. ποια σχέση είχε ο πατέρας σας με  τον  ξακουστό αγιογράφο Φώτη Κόντογλου,  και τον ερασιτέχνη ζωγράφο –οδοντίατρο κ. Μιχαήλ;  Πότε  έφτασε στο Αίγιο και ποια είναι τα πρώτα του έργα;
Α.Μ.:
Ο πατέρας μου Βασίλης Μπρούσαλης είχε καρδιακό φίλο τον κ. Μιχαήλ ο οποίος κατοικούσε ήδη στην περιοχή (στο Διακοφτό) και ακολούθως μετακόμισε στο Αίγιο.  Ο κ. Μιχαήλ ήταν οδοντίατρος και ερασιτέχνης Ζωγράφος καταγόμενος από Κεντρική Ρουμανία. Ο  πατέρας του κατάγονταν από τη Μυτιλήνη . Είχαν γνωριστεί στο πλοίο που έφερνε τους πρόσφυγες προς τη Λέσβο και τη Σύρο.
Ο πατέρας μου δεν ήταν μαθητής του Φώτη Κόντογλου. Είχε ένα βίο παράλληλο. Ο Κόντογλου εκτίμησε τη δουλειά του, είδε ότι ήταν κοντά με τη δική του και ως πρόσφυγα -μιας και ο ίδιος ήταν πρόσφυγας-  θέλησε να τον βοηθήσει στην αρχή όταν ήρθε στην Ελλάδα.  
Του ανέθεσε στο Αίγιο  να κάνει ορισμένες διορθώσεις μέσω διασυνδέσεων που είχε. Στο Αίγιο ήρθε το 1956 όχι για να κάνει πρωτότυπα έργα, αλλά να κάνει διορθώσεις σε ήδη υπάρχοντες ναούς.
Διατηρείται μια αλληλογραφία της εποχής (1956) την οποία κατέχω, μεταξύ Φώτη Κόντογλου και Βασιλείου Μπρούσαλη.  Η αλληλογραφία πήγαινε  στη Φανερωμένη Αιγίου και όχι στους Ταξιάρχες ως λέγεται, εκτός και έγιναν διορθώσεις και στους δυο ναούς. Αυτήν τη εποχή έκανε και τοπία  με την μητέρα μου την πρώτη σύζυγό του Μαρία Βάλκου. Αφού ο φίλος του Μιχαήλ έγινε φημισμένος οδοντίατρος, λόγω της τιμιότητας και της καλής εργασίας που έκανε, ήρθε στο Αίγιο και άρχισε την αγιογράφηση του τότε ανεγερθέντος ναού της Αγίας Τριάδος  στην αγορά  επί της οδού Μητροπόλεως δίπλα στην Εθνική Τράπεζα σήμερα.
Αυτά τα έζησα επί τόπου, διότι οι γονείς μου είχαν χωρίσει  και ήμουν με τον πατέρα μου που με κουβαλούσε μαζί του. Κοιμόμουνα στο γυναικωνίτη τα απογεύματα. Μετά άρχισε να μένει στα Σελιανήτικα  και πηγαινοέρχονταν στο Αίγιο να τελειώσει την αγιογράφηση του ναού αυτού. Αγιογράφησε του  Ι. Ν.  της Αγίας Τριάδος εξ ολοκλήρου. Είναι ένα κόσμημα ο ναός και να το έχει υπ’ όψη της η Ιερά Μητρόπολις Αιγιαλείας και Καλαβρύτων. Ο ναός και αρχιτεκτονικά είναι ο μόνος βυζαντινού τύπου ναός. Μπορεί και οι άλλοι ναοί του Αιγίου να τους έχει φτιάξει ο Τσίλερ αλλά δεν είναι βυζαντινού τύπου. Ο Ι.Ν. της Αγίας Τριάδος είναι  και Βυζαντινού τύπου με αγιογράφηση βυζαντινού τύπου.  Η αγιογράφηση έγινε με μεράκι και όχι απλώς να βιοποριστεί ο αγιογράφος.
   
Β.Α.: Η αγιογράφηση της Αγίας Τριάδος τι απέφερε στον πατέρα σου;
Α.Μ.: Οι Αγιογραφήσεις δεν μπορούν να γίνονται χειμώνα. Ούτε και οι εξωτερικοί ελαιοχρωματισμοί. Δούλευε μόνο κατά τη διάρκεια του θέρους. Έρχονταν στην περιοχή και νοίκιαζε. Συγκεκριμένα νοίκιαζε  στον κ. Βασίλειο Βάγκο στα Σελιανήτικα ο οποίος, μας δίνει τη χαρά που ζει μέχρι σήμερα.  
Βλέποντας τη δουλειά του στο Αίγιο του προσέφεραν εργασία  στον Άγιο Βασίλειο Σελιανητίκων. Στις Καμάρες έκανε ένα μικρό μέρος του Ι.Ν της Παναγίας  εντός του ιερού.  

Β.Α.: Πως χαρακτηρίζεις τον πατέρα σου;

Α.Μ.: Ήταν δύσκολος στις σχέσεις του με τους πελάτες του. Δεν δέχονταν να του επιβάλλουν ούτε το ύφος που θα ζωγραφίσει, ούτε να δώσει ποσοστά σε ιερείς ή επιτρόπους. 

 

 

Ο Βασίλης  Μπρούσαλης γεννήθηκε στην Κωστάντζα της Ρουμανίας από ΄έλληνες γονείς στις 13/10/Ι922 και μεγάλωσε στη Μαγκάλια. Όλες οι σπουδές του έγιναν στα ρουμανικά και την ελληνική γραμματική την έμαθε από τον παπά της ενορίας του.
Ο πατέρας του Γεώργιος καταγόταν από την Τρίπολη της Πελοποννήσου, και η μητέρα του Μαριάνθη Θεοχαρίδου από την Αγχίαλο. Εξάδελφός του από τη μητέρα του είναι ο γνωστός αρχιτέκτονας Στέφανος Ελευθεριάδης που ζει στο RIO DE JANEIRO.
Από τα παιδικά του χρόνια είχε κλίση προς την ζωγραφική και την γλυπτική, και τον άρεσε να σμιλεύει μάρμαρα και πέτρες. Τελείωσε το Γυμνάσιο στο Ιάσιο και 17 ετών πέρασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Βουκουρεστίου, όπου σπούδασε στο εργαστήριο γλυπτικής του καθηγητή Όσκαρ Χάν (ΟSKAR HAN) και Νικολάε Νταράσκου για 5 χρόνια. Το 1945-46 ξεκίνησε ειδικότητα στην γλυπτική. Όμως, όντας φιλελεύθερο πνεύμα, δε συμβιβάστηκε με το ρεαλιστικό - ρομαντικό πνεύμα της εποχής, και μη μπορώντας να εκφράσει τις δυνατότητές του στην γλυπτική, στράφηκε προς την ζωγραφική, για δύο χρόνια ειδικεύεται στα εργαστήρια δίπλα στους καθηγητές Ζαν –Αλέξανδρο Στεριάδη(SΤERΙΑDΕ) και  Ευστάθιο Στοενέσκου.

Ήδη  το 1943 είχαν προηγηθεί εκθέσεις του με γλυπτά στο «Ανοιξιάτικο σαλόνι» και στο «Σαλόνι του άσπρου και μαύρου», όπου το έργο του είχε συγκριθεί με εκείνο του σπουδαίου γλύπτη της εποχής ΒΡΑΚΟUSI και είχε θεωρηθεί συνεχιστής του έργου του.
Το 1946 συμμετέχει σε ένα διαγωνισμό γλυπτικής και ζωγραφικής που είχε οργανωθεί από το Γαλλικό Ινστιτούτο του Βουκουρεστίου. Τα έργα χάθηκαν.
 
Το 1947 νυμφεύεται  τη ζωγράφο Μαρία Βάλκου με την οποία απέκτησε ένα γιο τον Αλέξη.
Από το 1947 – 1951 ζει στο Βοκουρέστι. Εργάζεται σε μακέτες για τι Ινστιτούτο  της Βιολογίας
Το 1951 επαναπατρίστηκε στην Ελλάδα μαζί με τους γονείς του, αντιμετωπίζοντας ως πρόσφυγας μεγάλες δυσκολίες.
Το 1952  εγκαθίσταται στην Αθήνα όπου εκθέτει γλυπτική και καλλιτεχνικό κέντημα στις πανελλήνιες εκθέσεις του 1953, 1955, 1960, 1962.
 Ξεκίνησε να κάνει διάφορες δουλειές ώσπου γνωρίστηκε με τον εκλεκτό αγιογράφο Φώτη Κόντογλου, αναγεννητή της βυζαντινής αγιογραφίας στην Ελλάδα, τον μόνο που τον βοήθησε και του συμπαραστάθηκε, και του πρόσφερε εργασία. Έτσι ξεκίνησε την καριέρα του  με την Αγιογράφηση Ναών, Τοιχογραφία, Νωπογραφία, Ψηφιδωτά και με το καλλιτεχνικό κέντημα.
Πλέον η αγιογραφία έγινε το βιοποριστικό του επάγγελμα, ενώ η γλυπτική και το κέντημα που ήταν το μεράκι του, έμειναν για τις ώρες της ανάπαυλας.

Πρώτη του  δουλειά στην Ελλάδα, έγινε το 1951-1952 με τη ζωγραφική (Νωπογραφία) του ιερού της Παναγίας στην Αγιάσο Λέσβου,  ενώ κατά διαστήματα μέχρι το 1969 αγιογράφησε και άλλους ναούς του  νησιού, με σημαντικότερο τον προσκυνηματικό Ι.Ναό Αγίου Ραφαήλ, όπου έκανε τις εικόνες του τέμπλου και το ψηφιδωτό.
1953 ζωγραφική (Νωπογραφία) του Ναού του Νοσοκομείου Μυτιλήνης.
1954 ζωγραφική (Νωπογραφία) του επισκοπικού μεγάρου Μυτιλίνης
1955 ζωγραφική (Νωπογραφία) του επισκοπικού μεγάρου Σιατίστης
1956 αποκατάσταση οροφής Ναού Ταξιαρχών Αιγίου
1957-1962 αγιογράφηση ναού Ζωοδόχου πηγής Παιανίας Αττικής
1963 Ψηφιδωτό ναού Ζωοδόχου Πηγής Παιανίας 6χ3μέτρα (φωτό επάνω -υπέρθυρο)
1964υπέρθυρο ψηφιδωτό Αγ. Γεωργίου Βαπτηστηρίου Ναού Αγ. Παρασκευής Αττικής
1965 Ψηφιδωτό μονής Οινουσών
1965 Τοιχογραφία ιερού Ν. Αγ. Αποστόλων Τρίγωνας Λέσβου
1967-1969 Αγιογράφηση – τοιχογραφία Ι.Ν. Αγ. Τριάδας (Αγοράς) Αιγίου
1970 Αγιογράφηση ιερού  Ι.Ν Υπαπαντής Καμαρών Αιγιαλείας
1971-1985 Αγιογράφηση -τοιχογραφία Ι.Ν. Αγίου Βασιλείου Σελιανητίκων Αιγιαλείας
1976-1986 Αγιογράφηση –τοιχογραφία Ι.Ν Αγ. Τριάδος Ηρακλείου Αττικής
1980-2000 Αγιογράφηση –τοιχογραφία Ι.Ν Αγ. Ειρήνης Νέας Φώκαιας Αττικής
1997 –2000 Αγιογράφηση –τοιχογραφία Ι.Ν Αγίας Αικατερίνης Αθηνών όπου τον βρήκε και ο θάνατος χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει το έργο του.
 
Ψηφιδωτές εικόνες του υπάρχουν και σε άλλους Ι.Ναούς της Ελλάδας, όπως και το Ψηφιδωτό δάπεδο του Μητροπολιτικού Μεγάρου της Νίκαιας.

Μέχρι το τέλος της ζωής του δεν σταμάτησε το αγιογραφικό του έργο με διάφορες  φορητές εικόνες.  Έργο  του είναι και το υπέρθυρο εισόδου  Ι. μονής Μεγάλου Σπηλαίου(εκτέλεση του ψηφιδωτού από τον Βάρβογλη).
Παράλληλα εργάζεται σε τοπία της Αιγιάλειας και καλλιτεχνικά κεντήματα καθώς και με μικρά γλυπτά σε πέτρα.
Το 1969 παντρεύτηκε την Ελένη Δαρδανίδου με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Άγγελο. Μαζί έζησαν μέχρι το τέλος της ζωής του στις 6 Ιουνίου 2000.
Η δεύτερη σύζυγός του Ελένη Δαρδανίδου – Μπρούσαλη στην επικοινωνία της  με το δημοσιογράφο Β. Αντωνίου, αποστέλλει δείγματα για το έργοτου και δηλώνει:
«Όλα του τα χρόνια δεν λησμόνησε ποτέ την αγαπημένη του Μαγκάλια, και απεικόνιζε τις αναμνήσεις του από την πόλη των παιδικών του χρόνων σε πολλές κόλλες χαρτιού, ζωγραφίζοντας την πόλη του έτσι όπως τη θυμόταν. Πολλές σκηνές από ήθη και έθιμα, ή σκηνές του δρόμου. Ονειρευόταν ότι κάποια μέρα θα γύριζε πίσω και θα την έβρισκε όπως την είχε αφήσει τότε που έφυγε, κρατώντας τις καλλίτερες αναμνήσεις μέσα στην καρδιά του. Το όνειρό του όμως δεν κατάφερε να το πραγματοποιήσει ποτέ.
Έφυγε από κοντά μας τόσο γρήγορα, ήρεμος, γαλήνιος και ταπεινός, όπως  έζησε όλη τη ζωή του: Αφήνοντας πίσω του ένα πολύ μεγάλο και ωραίο έργο.  Μεγάλο και ασήκωτο βάρος για την οικογένειά του που έμείνε πίσω.
Η κ.  Ελένη Δαρδανίδου – Μπρούσαλη, δηλώνει ότι,  προσπαθεί  να μπορέσει, στη μνήμη του, να προβάλει  και να κάνει γνωστό το έργο του, αφού όσο ζούσε δεν αγαπούσε τη δημοσιότητα και την προβολή. Έπρεπε να ψάξει κάποιος  για να τον βρει και επισημαίνει.
Το μεγάλο του παράπονο.  Πολλοί  λίγοι τον ανακάλυψαν. Και αυτοί που τον κατάλαβαν και τον αγάπησαν, αποκόμισαν πολλά από την γνωριμία τους μαζί του.
Στην  οικογένειά του,  διατηρείται ζωντανή η μνήμη του και  γίνονται  προσπάθειες  για να προβληθεί το μεγάλο του έργο, ώστε να παραμείνει και για τις επόμενες γενιές, μια και υπήρξε ένας ακόμη κρίκος στη μεγάλη αλυσίδα των εκφραστών της τέχνης, που πέρασαν στο κύλημα του χρόνου από την Ρουμανία και την Ελλάδα. 

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου