Εχω ένα όνειρο να διηγηθώ. Όχι ένα όνειρο φωτεινό, σαν αυτό που είχε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Ένα όνειρο απ’ τα άλλα. Τα σκοτεινά. Αυτά που σε κάνουν κι αναρωτιέσαι από ποια κοινή ασυνείδητη πηγή έχουν ξεπηδήσει. Ένα όνειρο που είδα ξημερώνοντας τη δεύτερη μέρα των εκλογών του Μαΐου.

Στη μέση ενός στέρφου χωραφιού, ένα άχρωμο σπίτι. Χτυπάω την πόρτα. Μου ανοίγουν. Στη μέση του δωματίου ο Παπαδόπουλος, ο δικτάτορας. Αυτός που στοίχειωνε τα πρώιμα παιδικά μου απογεύματα μπροστά απ’ την οθόνη της ΥΕΝΕΔ. Τώρα στέκεται μπροστά μου αγέρωχος και κοτσονάτος, ντυμένος στην τρίχα με πάλλευκο κουστούμι. Αναρωτιέμαι πόσων χρόνων να είναι και πώς γίνεται και διατηρείται έτσι φρέσκος τόσα χρόνια μετά. Ζητάει και του φέρνουν το δεύτερο κουστούμι του, ένα σκούρο. Μου το δίνει για να το καθαρίσω και να του το επιστρέψω καθαρό. Δυσανασχετώ, αλλά το παίρνω, με την έντονη αίσθηση ότι δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Δεν το έχω καθαρίσει. Το κουβαλάω ακόμα μην ξέροντας τι να κάνω. Μην έχοντας πού να το αφήσω.

Τα πρόβαρε μπροστά μας

Το όνειρο τελειώνει κάπου εδώ. Και κάπου εδώ ξυπνάμε. Για να συνειδητοποιήσουμε ότι στην Ελλάδα του «Μένουμε Ευρώπη», ο Παπαδόπουλος, ο φασισμός του μετεμφυλιακού (παρα)κράτους, που τον νομίζαμε νεκρό, ήταν απλώς κλεισμένος σε τέσσερις τοίχους, φροντισμένος επιμελώς και πρόβαρε κουστούμια.

Αρκετά από αυτά τα πρόβαρε και μπροστά μας. Το κουστούμι του νεοφιλελευθερισμού που έγραφε στην ούγια ΤΙΝΑ -«There Is No Alternative» («Δεν υπάρχει εναλλακτική»)- και που είχε πρωτοφορέσει ο Πινοσέτ και λίγο αργότερα η Θάτσερ σε βερσιόν ταγέρ. Το «πέτσινο» κουστούμι του αργυρώνητου Τύπου και του απόλυτου ελέγχου της πληροφορίας και της γνώμης, με κανάλια-φερέφωνα και ολογράμματα δημοσιογράφων. Το κουστούμι του εκτελεστή, ζωσμένου με σφαίρες, μία για κάθε δημόσιο αγαθό - το δημόσιο πανεπιστήμιο, το δημόσιο νοσοκομείο, το νερό, την ενέργεια, τις μεταφορές.

Κάποια, πάλι, τα πρόβαρε κρυφά. Το κουστούμι του γιατρού-τελώνη του Άδη που τραβάει γραμμές «κόστους-οφέλους»: Έχεις φράγκα; Πέρασε. Δεν έχεις; Πέθανε. Το κουστούμι του φρουρού των συνόρων που ασκεί μεταναστευτική πολιτική με όρους «τελικής λύσης», με βίαιες επαναπροωθήσεις που οδηγούν ενίοτε σε βέβαιο θάνατο αθώες ψυχές στη γη που κάποτε οι ικέτες ήταν ιεροί. Σε ψαροκάικα που τα βουλιάζουν νύχτα στα πιο βαθιά σημεία της Μεσογείου. Στη Mare Nostrum, στη δική μας θάλασσα, σ’ αυτή που όλοι οι νεκροί χωράνε.

Κάποιοι το είδαμε να ’ρχεται

Κάποιοι το είδαμε να ’ρχεται. Στον τρόπο που διεξάγονται οι πολιτικές συζητήσεις στα πάνελ, με κατευθυνόμενες ερωταπαντήσεις και ουρλιαχτά πάνω στη φωνή όποιου καλεσμένου επιχειρεί να αρθρώσει δομημένο λόγο. Στις λούμπεν τηλεπερσόνες, κακέκτυπα του Χίτλερ, που φόρεσαν γυαλιστερά κουστούμια και μπήκαν στη Βουλή - κάποιοι και σε υπουργικούς θώκους. Στα υπουργεία «οικογένειας» και τσιμεντωμένου Πολιτισμού, στις μπάζες των απευθείας αναθέσεων και στον απρόσμενο τζίρο των παρόχων ενέργειας και των κολεγιαρχών, στους αυτόματους πλειστηριασμούς υπέρ funds και στις αναγκαστικές εκτελέσεις περιουσιών και ζωών. Στη σιωπηρή αποδοχή των παρακολουθήσεων και της παραβίασης της ιδιωτικής ζωής πολιτικών και πολιτών, γιατί «δεν έχουμε τίποτα να κρύψουμε».

Κάποιοι το είδαμε να ’ρχεται. Στην απαξίωση της πολιτικής, της Παιδείας και του Πολιτισμού. Στα πρωινάδικα, στα «Survivor» και στα «Bachelor» που σερβίρουν σκουπίδια στη νέα γενιά. Στην απενοχοποίηση του ρατσιστικού, ομοφοβικού, μισογυνικού λόγου. Στις κλωτσιές στο κεφάλι που σκότωσαν τον Ζακ και στις 36 σφαίρες που γάζωσαν τον Σαμπάνη, άοπλους, ακίνδυνους, γιατί νοικοκυραίοι και όργανα της τάξης έκριναν ότι δεν άξιζε να ζουν. Στο μίσος για τον αδύναμο που εκδηλώνεται στο φως, με χειροκροτήματα του πλήθους που φτύνει ετοιμόγεννες προσφυγοπούλες - «Κουνέλα, δεν σε γκαστρώσαμε εμείς»… Στην τυφλή βία που βιάζει, σκοτώνει και ξέρει να καλύπτεται. Αφού φταίει πάντα το θύμα.

Κάποιοι το είδαμε να ’ρχεται. Στα ράντζα που πλήθαιναν όσο τα ασθενοφόρα, τα φάρμακα, οι γιατροί λιγόστευαν. Στους δικούς μας που έφυγαν μόνοι σε κάποιον παρατημένο θάλαμο, παράπλευρες απώλειες ενός συστήματος Υγείας που τους είδε μόνο ως αριθμούς: τριάντα εφτά χιλιάδες τόσοι. Στους πνευματικούς ταγούς που επικρότησαν την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας. Που βλέπουν βία και ανομία εκεί που η ελεύθερη σκέψη και γνώση κοινωνούνται ακόμα ανόθευτα. Που θέλουν τους νέους να μην σαλεύουν, να μην διαφωνούν, να μην αναρωτιούνται. Να μην σπουδάζουν Κοινωνικές Επιστήμες. Ιδανικά, να μην σπουδάζουν καθόλου. Μόνο να εκπαιδεύονται σε «δεξιότητες». Να βγάζουν εύκολο χρήμα νοικιάζοντας το πατρικό airbnb ή κάνοντας εκδουλεύσεις. Έτσι κι αλλιώς, κάποιος μπάρμπας γνωστός κάποιου βουλευτή κάπου θα τους διορίσει. Για όλους έχει η Αγία Οικογένεια.

Κάποιοι βοήθησαν να διατηρηθεί το πνεύμα του Παπαδόπουλου ατόφιο τόσα χρόνια μετά. Κάποιοι του φόρεσαν λευκό κουστούμι ξεπλένοντας στη λήθη της μεταπολιτευτικής αστικής ευγένειας τον ζόφο που η Ακροδεξιά είχε κεντήσει επιμελώς, λέξη τη λέξη, μαχαιριά τη μαχαιριά, από τον Καλαμπόκα στον Περίανδρο κι από τον Κορκονέα στον Ρουπακιά. Κάποιοι άλλοι, οι πιο φωτεινοί, οι πιο νέοι, φεύγουν μακριά. Δεν αντέχουν άλλο την αποφορά της νέας δημοκρατίας του Σαλό.

Το δεύτερο κουστούμι του Παπαδόπουλου είναι μελανό. Όπως είναι η απενοχοποιημένη alt-right, που ζητάει αύριο την ψήφο μας. Μας ζητάει να το καθαρίσουμε από τον ψόγο που έφερε πάνω του το κοινωνικό συμβόλαιο της Μεταπολίτευσης. Από όλες τις νίκες του λαϊκού κινήματος. Από όλες τις κατακτήσεις των κοινωνικών αγώνων. Από τα κεκτημένα της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, του κράτους πρόνοιας και των δημόσιων αγαθών. Από την ελευθερία του δημόσιου χώρου και το όραμα μιας ζωής στην οποία καθένας και καθεμιά έχει δικαίωμα στην ευτυχία, χωρίς διακρίσεις.

Εγώ το δεύτερο κουστούμι του Παπαδόπουλου ούτε θα του το καθαρίσω ούτε θα του το επιστρέψω. Και δεν θέλω να τον δω μπροστά μου ξανά, ούτε στο όνειρό μου ούτε πουθενά. Εσείς;

* H Δέσποινα Σίνου είναι καθηγήτρια Δημοσίου Δικαίου, αν. κοσμήτορας της Σχολής Νομικών, Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Sorbonne Paris Nord