Όλα τα στάδια μέχρι να μπει η Ελλάδα στον χάρτη των χωρών όπου είχαν χρησιμοποιηθεί κακόβουλα λογισμικά παρακολούθησης αλλά και γιατί θεωρεί ότι οι περιπτώσεις Κουκάκη, Ανδρουλάκη και Σπίρτζη είναι λίγες μόνο από τις «ελληνικές» απόπειρες παγίδευσης με το Predator, ανέλυσε ο ερευνητής του Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο Μπιλ Μάρκζακ, κατά την εισήγησή του σε εκδήλωση που διοργανώθηκε στην Αθήνα το βράδυ της Παρασκευής από το ινστιτούτο ΕΤΕΡΟΝ.

Στο «στρογγυλό τραπέζι» που ακολούθησε της παρουσίασης του Μάρκζακ, η νομικός και μέλος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) Κατερίνα Παπανικολάου αποδόμησε με μια σειρά επιχειρημάτων την επίκληση στο απόρρητο που κάνει η κυβέρνηση σχετικά με το πώς φτάσαμε στις παρακολουθήσεις πολιτικών και δημοσιογράφων από την ΕΥΠ, τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη για θεσμοθέτηση της έγγραφης αιτιολόγησης από την πλευρά του εσωτερικού εισαγγελέα της ΕΥΠ για κάθε άρση απορρήτου που εγκρίνει για λόγους εθνικής ασφάλειας. Το tvxs.gr βρέθηκε στην εκδήλωση και έχει το ρεπορτάζ.

Από τον Αχμέντ Μανσούρ και τα Εμιράτα στον Κουκάκη και την Ελλάδα

Το Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο είναι ένας οργανισμός που στόχο έχει να βοηθήσει άτομα που πιθανώς έχουν γίνει στόχοι παρακολούθησης από κυβερνήσεις μέσω λογισμικών παρακολούθησης. Τα λογισμικά αυτά, όπως γνωρίζουμε ήδη στην Ελλάδα ελέω Predator, εφόσον μολύνουν ένα κινητό τηλέφωνο, επιτρέπουν στον χρήστη τους να έχει πρόσβαση σε εφαρμογές του τηλεφώνου εντελώς ανεξάρτητα και χωρίς την συγκατάθεση του ιδιοκτήτη του.

Ο Μπιλ Μαρκζάκ είναι ανώτερος αναλυτής του Citizen Lab και το όνομά του πρωτοαναφέρθηκε στην ελληνική δημόσια σφαίρα στο ρεπορτάζ του insidestory με το οποίο μάθαμε ότι το κινητό του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη είχε παγιδευτεί με το κακόβουλο λογισμικό Predator.

Μιλώντας στην εκδήλωση του ΕΤΕΡΟΝ ο Μπιλ Μάρκζακ, αναλυτής του Citizen Lab με εξειδίκευση στην κυβερνοασφάλεια, είπε ότι ο πρώτος που κατήγγειλε απόπειρα παγίδευσης κινητού τηλεφώνου με αποστολή μηνύματος στο Citizen Lab ήταν το 2016 ο δημοσιογράφος και ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), Αχμέντ Μανσούρ.

Οι ερευνητές έπιασαν αμέσως δουλειά. «Μασήσαμε το τυρακι που είναι στη φάκα», είπε χαρακτηριστικά ο Μάρκζακ και εξήγησε ότι ακολουθώντας τον σύνδεσμο του ύποπτου μηνύματος, κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα αντίγραφο του κακόβουλου λογισμικού σε πανομοιότυπο κινητό με αυτό του Μανσούρ και έκτοτε μελετούσαν την συμπεριφορά του. Ανακάλυψαν μάλιστα ότι το κινητό του Μανσούρ που ήταν i-phone κατέβαζε μια σειρά από προγράμματα, ξένα ακόμα και στην ίδια την Apple.

Στη συνέχεια ξεκίνησαν να σκανάρουν servers σε όλο τον κόσμο αναζητώντας παρόμοιες συμπεριφορές. Εντόπισαν τουλάχιστον 41 διαφορετικές IP και τρεις ιστοσελίδες που συνδέονταν με την ισραηλινή NSO, την εταιρία που ήλεγχε το κακόβουλο λογισμικό Pegasus. Είχε γίνει η αρχή της κατανόησης του τρόπου που λειτουργούν αυτού του τύπου τα πανίσχυρα λογισμικά.

Πέντε χρόνια αργότερα, ήρθε η ανακάλυψη του Predator. Ως πιθανό θύμα είχε απευθυνθεί στο Citizen Lab ο Αιγύπτιος πολιτικός και πλέον επιχειρηματίας στην Τουρκία, Άιμαν Νουρ. Για να ξεπεραστούν διάφορα τεχνικά εμπόδια στην συγκεκριμένη περίπτωση, το Citizen Lab συνεργάστηκε με την ΜΕΤΑ, την μητρική εταιρία δηλαδή του Facebook, του Instagram και του WhatsApp.

Από έρευνα παρόμοια με αυτή για το Pegasus προέκυψαν 28 IP, σε μία από τις οποίες γινόταν αναφορά στην Cytrox, έναν ανταγωνιστή δηλαδή της NSO στην αγορά των κακόβουλων λογισμικών. Εντοπίστηκαν ακόμα 400 ιστότοποι που χρησιμοποιούνταν ως δόλωμα για στόχους σε διάφορες χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Το εν λόγω λογισμικό αυτό ήταν το predator. Η δημοσιοποίηση της παρακολούθησης του Θανάση Κουκάκη και οι καταγγελίες Ανδρουλάκη και Σπίρτζη ήρθαν να επιβεβαιώσουν την υποψία των επιστημόνων ότι η Ελλάδα βρισκόταν στον πυρήνα των χωρών όπου γινόταν χρήση του κακόβουλου αυτού λογισμικού.

«Πιστεύουμε ότι είναι η κορυφή του παγόβουνου. Τόσοι ιστότοποι για μόνο τρεις στόχους;» αναρωτήθηκε ρητορικά ο Μάρκζακ και υπογράμμισε πως το διακύβευμα της ιστορίας των παρακολουθήσεων δεν είναι απλά η παραβίαση της ατομικής ελευθερίας αλλά ζήτημα θεσμών και δημοκρατίας.

Παρακολουθήσεις όπως πάντα;

Το «στρογγυλό τραπέζι» που ακολούθησε «πήρε φωτιά» από την αρχή, όταν ο καθηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου στο ΕΚΠΑ και διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ) Αριστείδης Χατζής δήλωσε ότι διόλου δεν ξαφνιάστηκε από τις αποκαλύψεις καθώς όλες οι κρατικές εξουσίες έχουν εφαρμόσει πρακτικές παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών. Υποστήριξε μάλιστα πως η κυβέρνηση πέτυχε τον στόχο της, οι υποκλοπές να μη θεωρούνται σημαντικό θέμα στην αξιολόγηση των πολιτών.

Ο καθηγητής Πολιτειολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Δημήτρης Χριστόπουλος απάντησε ότι παρά την ύπαρξη αυτής της τάσης στις εξουσίες και κοινών μοτίβων, η τρέχουσα υπόθεση παρακολουθήσεων είναι ξεχωριστή και πιο σοβαρή για τρεις λόγους.

Αναφερόμενος προφανώς στην υπαγωγή της ΕΥΠ απευθείας στον Πρωθυπουργό και τον ρόλο του αποπεμφθέντα γραμματέα της κυβέρνησης Γρηγόρη Δημητριάδη, ο κ. Χριστόπουλος επεσήμανε πως είναι η πρώτη φορά που το παρακράτος έφυγε από τους διαδρόμους των κτιρίων της εξουσίας και βρέθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου. Δεύτερος λόγος είναι η ολοκληρωτική αδυναμία των αντιβάρων της Δημοκρατίας να λειτουργήσουν, όπως ο κοινοβουλευτικός έλεγχος, η Δικαιοσύνη και οι ανεξάρτητες αρχές πλην της ΑΔΑΕ. Τρίτος λόγος για τον οποίο ο καθηγητής στο Πάντειο θεωρεί την συγκεκριμένη υπόθεση μοναδική, είναι πως παρακολουθώντας πολιτικούς της αντιπάλους η κυβέρνηση «έσπασε μία από τις βασικές πολιτικές συμφωνίες της Μεταπολίτευσης: Ο πολιτικός αντίπαλος δεν είναι εσωτερικός εχθρός».
πηγη: https://tvxs.gr