Οι αήθεις, σεξιστικές επιθέσεις στην Ολλανδή δημοσιογράφο Ingeborg Beugel μετά την επίμαχη ερώτηση στον Έλληνα πρωθυπουργό για τα pushbacks, δείχνουν ότι ο θέμα των επαναπροωθήσεων φουντώνει και δεν μπορεί πλεόν η κυβέρνηση να κρύβεται πίσω από δάκτυλό της.




Δημήτρης Ραπίδης
14.11.2021


Η Ελλάδα, Κροατία και Πολωνία αποτελούν τις τέσσερις χώρες που βρίσκονται στην κορυφή του πίνακα με τις περισσότερες παράνομες επαναπροωθήσεις, τα λεγόμενα pushbacks, από τις αρχές του 2020 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με έρευνα της οργάνωσης Lighthouse Reports.

Η έρευνα εστιάζει στις βίαιες ενέργειες των αστυνομικών, λιμενικών και στρατιωτικών αρχών κατά προσφύγων και αιτούντων άσυλο, με την οργάνωση να τονίζει ότι οι τα περιστατικά «δεν είναι μεμονομένα», αλλά πρόκειται για πρακτική των αρχών. Το ευρωπαϊκό δίκαιο είναι σαφές στις διατάξεις του αναφορικά με την προστασία των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο κι όσων διασχίζουν σύνορα για να ξεφύγουν από επικίνδυνες για τη ζωή και την υγεία τους συνθήκες, με τις πολιτικές ηγεσίες των κρατών αυτών να είναι υπεύθυνες για τη βίαιη αντιμετώπιση και τα pushbacks τον οποίων η ζωή βρίσκεται σε κίνδυνο.

Η έρευνα της οργάνωσης διήρκησε πάνω από οκτώ μήνες και για την εκπόνηση κι ολοκλήρωσή της συνέβαλαν δημοσιογράφοι από το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel και τη γαλλική εφημερίδα Libération. Μαρτυρίες προσφύγων και μεταναστών, βίντεο, φωτογραφικό υλικό συνθέτουν το υλικό της έρευνας το οποίο βρίσκεται στη διάθεση και των υπηρεσιών της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκοί Κοινοβουλίου, με τον αριθμό των ανθρώπων που οι αρχές δεν σεβάστηκαν το δικαίωμα στην αίτηση ασύλου να ανέρχεται στους 189.


«Συχνές επαναπροωθήσεις»

Συγκεκριμένα για την περίπτωση της Ελλάδα, το Lighthouse Reports συνέλεξε σχετικό υλικό και μαρτυρίες που αποδεικνύουν ότι από τον Μάρτιο του 2020 έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά 635 pushbacks. Όπως δείχνει και το αποκαλυπτικό βίντεο που ανέβασε στον λογαριασμό του στα social media ο διασώστης Ιάσωνας Αποστολόπουλος, ο οποίος το περασμένο καλοκαίρι επρόκειτο να τιμηθεί από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τη δράση και το έργο του, αλλά για κάποιον ανεξήγητο λόγο αυτό δεν συνέβη, οι περισσότερες επαναπροωθήσεις πραγματοποιήθηκαν με φουσκωτά τα οποία απέτρεψαν τους πρόσφυγες να προσεγγίσουν με ασφάλεια το νησί της Κω. Υπάρχουν επίσης μαρτυρίες με ανθρώπους να τονίζουν πως άνθρωποι με μάσκες, που βρίσκονταν πάνω στα φουσκωτά τους είπαν «εάν θέλετε τα ταξιδέψετε να έχετε διαβατήρια», με νυν και πρώην επαγγελματίες του λιμενικού σώματος οι οποίοι, σύμφωνα με το Der Spiegel, όταν είδαν τα σχετικά βίντεο δήλωσαν πως αναγνωρίζουν τους δράσεις των pushbacks κι ότι αποτελούν μέλη «ελίτ ομάδων του λιμενικού».


Mare Liberum e.V

Μαζί με τις έρευνες του Lighthouse Reports, του Der Spiegel και της Libération, υπάρχουν αντίστοιχα ντοκουμέντα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας κι αφορούν περιστατικά επαναπροωθήσεων από το ελληνικό λιμενικό που μαζί με μασκοφόρους που φορούν μαύρες στρατιωτικές στολές εγκαταλείπουν πρόσφυγες και μετανάστες στα ανοιχτά του Αιγαίου, πάνω σε βάρκες, χωρίς οδηγό και μηχανή.

Στις 10 Ιουνίου του 2020, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) δήλωσε ότι «παρακολουθεί στενά» την κατάσταση στα ελληνικά χωρικά ύδατα, έπειτα πλήθος καταγγελιών για ανθρώπους που είχαν επαναπροωθηθεί πίσω προς την Τουρκία. Δυόμισι σχεδόν μήνες μετά, στις 21 Αυγούστου, ο αρμόδιος επίτροπος των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες (UNHCR), Φιλίπο Γκράντι, τόνισε ότι είναι «βαθιά προβληματισμένος για τον αυξανόμενο αριθμό αξιόπιστων ερευνών που αποκαλύπτουν ότι άνθρωποι έχουν επαναπροωθηθεί προς την Τουρκία αφότου πλησίασαν ή μπήκαν στα ελληνικά χωρικά ύδατα», προτρέποντας την Ελλάδα και την κυβέρνηση να απέχουν από τέτοιες ενέργειες και πράξεις που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο.

Ένοχη σιωπή από την Κομισιόν;

Ενδιαμέσως, στις 6 Ιουλίου, σε ακρόαση στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (LIBE), η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιοχάνσον δήλωσε ότι αυτά τα περισταστικά και αποκαλύψεις πρέπει να διερευνηθούν και πρόσθεσε ότι το νέο Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο υιοθετήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2020, προτρέπει τα κράτη-μέλη να προχωρήσουν στη σύσταση «ανεξάρτητου μηχανισμού» ο οποίος θα εξετάζει τις καταγγελίες και τα αποτελέσματα των ερευνών. Κάτι παραπάνω από ένα χρόνο μετά, κανένα κράτος-μέλος δεν έχει προχωρήσει στη σύσταση τέτοιων εποπτικών κι ελεγκτικών μηχανισμών, με την Κομισιόν να κάνει τα «στραβά μάτια» στις εξόφθαλμες, διαρκώς αυξανόμενες επαναπροωθήσεις.

Πολλές διεθνείς οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και η Διεθνής Αμνηστία κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για όσα συμβαίνουν στα ευρωπαϊκά σύνορα, με έμφαση στην Ελλάδα και την Πολωνία. «Η Κομισιόν συνεχίζει να αδιαφορεί για τα υποθέσεις παραβίασης του ευρωπαϊκού δικαίου και συνεχίζει να χρηματοδοτεί ακόμη περισσότερο αστυνομικές δυνάμεις κι επιχειρήσεις στα σύνορα κρατών-μελών» σημειώνει η οργάνωση, προσθέτοντας ότι «οι επαναπροωθήσεις και η χρηματοδότηση αυτών που τις κάνουν πρέπει να σταματήσει άμεσα. Για να διαφύγει των ευθυνών της, η Κομισιόν απάντησε στις αιτιάσεις ανθρωπιστικών οργανώσεων τονίζοντας ότι αντιτίθεται μεν στα pushbacks κι ότι οι ενέργειες αυτές είναι «παράνομες», ωστόσο πετάει το μπαλάκι στα κράτη-μέλη, υπογραμμίζοντας ότι εκείνα είναι «υπεύθυνα να διερευνήσουν τις καταγγελίες».

«Όλα είναι fake news»

Κατά την προσφιλή της τακτική η κυβέρνηση, δια στόματος του κ. πρωθυπουργού και του αρμόδιου υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Μηταράκη, απαντά ότι οι δημοσιογραφικές αποκαλύψεις και οι έρευνες διεθνών οργανισμών είναι απλά fake news ή «τουρκική προπαγάνδα».


Aegean Boat Report

Ενώ η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει να αρνείται να διεξάγει ανεξάρτητη έρευνα για τις αποκαλύψεις, όπως έχει προτείνει η Κομισιόν και προβλέπεται από πέρυσι στο νέο Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο, τα περιστατικά επαναπροωθήσεων πληθαίνουν και τείνουν να γίνουν «κανονικότητα». Στις 18 Σεπτεμβρίου, 19 αιτούντες άσυλο από τη Σομαλία και τη Σιέρρα Λεόνε, βρισκόμενοι στα ανοιχτά τη Σάμου, εξωθήθηκαν με βία προς την Τουρκία προς την Τουρκία. Την ίδια μέρα, ακόμη 65 άνθρωποι έπεσαν θύμα επαναπροωθήσεων στα ανοιχτά της Σαντορίνης, ενώ στις 20 και στις 23 Σεπτεμβρίου 165 συνολικά πρόσφυγες βρέθηκαν με κατεστραμμένη από το λιμενικό μηχανή στο Ακρωτήριο Ταίναρο και στα ανοιχτά του Ιουνίου Πελάγους αντίστοιχα, σύμφωνα με την οργάνωση Alarm Phone.

Στις 29 Οκτωβρίου, η οργάνωση Aegean Boat Report τόνισε με ανακοίνωσή της τους φόβους της για την τύχη 300-400 προσφύγων και μεταναστών, το πλοίο των οποίων αρχικά ρυμουλκήθηκε από το λιμενικό σώμα βορειοανατολικά της Κάσου, ενώ στη συνέχεια χάθηκαν τα ίχνη του. Πέντε ημέρες αργότερα, η ευρωβουλευτής της Αριστεράς Κορνήλια Ερνστ, η οποία συμμετείχε σε αποστολή αντιπροσωπείας της επιτροπής LIBE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη Σάμο, με στόχο να διερευνήσει καταγγελίες για εμπλοκή της Frontex σε περιπτώσεις επαναπροωθήσεων, έγινε μάρτυρας παράνομων επιχειρήσεων από τις ελληνικές αρχές, τονίζοντας ότι «Για πρώτη φορά είδα αστυνομικούς χωρίς διακριτικά και όνομα, με καλυμμένο πρόσωπο».

Οι καταγγελίες, οι έρευνες και οι αποκαλύψεις τα τελευταία σχεδόν δύο χρόνια είναι τόσες πολλές φορές κι από πολλές διαφορετικές πηγές, που είναι αδύνατον να συνιστούν «fake news» ή «μεμονωμένα περιστατικά». Πρόκειται αντίθετα για συστηματικές πρακτικές από το λιμενικό σώμα, με τη συμμετοχή επίλεκτων δυνάμεων χωρίς διακριτικά και χωρίς να λογοδοτούν πουθενά, με την πολιτική ηγεσία της χώρας να είναι ηθικός αυτουργός στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του δικαιώματος του ασύλου, θέτοντας παράλληλα σε κίνδυνο τη ζωή ανθρώπων.
EDITORIAL Πηγή: www.rosa.gr