Του Β. Αντωνίου

Από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος (Γραφείο Αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος και υποδομών), για τις ανάγκες κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Κόρινθος – Πάτρα, παρελήφθη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.), , για την τροποποίηση της υπ’ αρ. 104892/16-6-2006 ΚΥΑ Ε.Π.Ο. ως προς την περιβαλλοντική αδειοδότηση λατομείων και δανειοθαλάμων.

Η ανακοίνωση δημοσιεύτηκε την 29-3-2013, στις εφημερίδες «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ», «ΚΗΡΥΚΑΣ», «ΑΙΓΙΟΧΟΣ» και «ΠΡΩΤΗ της Αιγιάλειας» για να λάβει γνώση κάθε ενδιαφερόμενος της παραπάνω Μ.Π.Ε. και να εκφράσει εγγράφως την γνώμη του και τις προτάσεις του, που πρέπει να είναι επαρκώς τεκμηριωμένες, στο γραφείο Αντιπεριφερειάρχη της Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδος (ΝΕΟ Πατρών-Αθηνών 32) μέχρι 29-4-2013, σύμφωνα με την σχετική Νομοθεσία.

Η Ομοσπονδία Οικολογικών Οργανώσεων Κορινθιακού Κόλπου η ΑΛΚΥΩΝ, με αίτησή της ζήτησε τη γνωμάτευση από το ΕΛΚΕΘΕ για τις περιβαλλοντικές συνέπειες από την αμμοληψία στα ποτάμια και ενημερώνει τους πολίτες της Αιγιάλειας και των Πατρών από την Αιγείρα ως και την Πάτρα ότι η ανάδοχος εταιρεία κατασκευής της ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΟΔΟΥ ( Κορίνθου – Πατρών), έχει καταθέσει Μ.Π.Ε. στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ( Διεύθυνση περιβάλλοντος) με την οποία ζητά έγκριση περιβαλλοντικών όρων για την λήψη υλικών επίστρωσης της Ν.Ε.Ο. εκατομμυρίων κυβικών μέτρων.

Τα υλικά αυτά προγραμματίζει να τα πάρει από διάσπαρτα λατομεία κατά μήκος του ορεινού όγκου της Βόρειας Πελοποννήσου και μέσα από τις κοίτες των ποταμών.

Πιο συγκεκριμένα όσον αφορά τα ποτάμια ζητά πέρα από τα εκατοντάδες χιλιάδες κυβικά που έχει ξεκινήσει να παίρνει από τον Κράθη ποταμό στον Δήμο Αιγιάλειας, ζητά στα όρια του ίδιου Δήμου από τον ποταμό Σελινούντα (180.000) εκατόν ογδόντα χιλιάδες κυβικά μέτρα, από τον ποταμό Μεγανίτη ( 300.000) τριακόσιες χιλιάδες κυβικά και στα όρια του Δήμου Πατρέων από τον ποταμό Χάραδρο (100.000) εκατό χιλιάδες κυβικά.

Οι συνέπειες λήψης των υλικών από τα ποτάμια της Αιγιάλειας θα είναι.

1. Δραστική μείωση των υδάτων που εισέρχονται στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα στην ευρύτερες

περιοχές πέρα από τα όρια του ποταμού δηλ. στις γεωτρήσεις.

2. Η διάβρωση των ακτών της Αιγιάλειας που συντελείται τα τελευταία χρόνια θα ενταθεί με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς.

Η ίδια η Μ.Π.Ε. της εταιρείας προβλέπει αναπλήρωση των λάκκων που θα ανοίξουν στις περιοχές εξόρυξης της κοίτης των ποταμών μετά από (20) είκοσι χρόνια.

Πολλαπλάσια χρόνια των είκοσι θα απαιτηθούν για να πάνε τα νέα αυτά υλικά στην θάλασσα για να χτίσουν τις ακτές όταν η λήψη θα γίνει σε αποστάσεις δέκα έως είκοσι χιλιόμετρα από την θάλασσα.

Οι κάτοικοι των παραθαλάσσιων οικισμών θα δουν την θάλασσα να φθάνει στα θεμέλια του σπιτιού τους.

3. Χωριά όπως το Μαυρίκι και ο οικισμός Αχλαδιά του Δ.Δ. Φτέρης στην Αιγιάλεια που είναι πυρόπληκτες από τις φωτιές του 2007 και έχουν κλίσεις του εδάφους 50-70%, απειλούνται άμεσα με κατολισθήσεις όταν θα έχουμε αφαίρεση υλικών από τον ποταμό Σελινούντα τα οποία λειτουργούν ως θεμέλια στην συγκράτηση των επικλινών εδαφών της περιοχής αυτής.

4. Τα κέρδη για την κατασκευαστική εταιρεία θα είναι πολύ μεγάλα όταν θα πάρει έτοιμο υλικό χωρίς να απαιτείται βιομηχανική επεξεργασία.

5. Η Πολιτεία θα αναγκαστεί, από τα φυσικά φαινόμενα που θα προκύψουν μετά το τέλος των έργων αυτών, να δαπανήσει δισεκατομμύρια ΕΥΡΩ για αποκατάσταση των περιοχών που θα πληγούν. Και φυσικά το κόστος θα το πληρώσουμε όλοι εμείς οι πολίτες.

Η «Αλκυών» επισημαίνει: ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΤΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΑΣ. ΘΑ ΕΠΙΤΡΕΨΟΥΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΧΑΙΑ; Το ερώτημα απευθύνεται στους Δήμους Αιγιάλειας και Πατρών, στους Προέδρους των Δημοτικών Διαμερισμάτων, στους συλλόγους των πολιτών, των επαγγελματιών, σε κάθε πολίτη ξεχωριστά.

Η ΑΛΚΥΩΝ προτείνει:

1. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας να απορρίψει πλήρως την μελέτη της ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΟΔΟΥ και να απαγορεύσει την λήψη υλικών από τους «δανειοθαλάμους» όπως χαρακτηρίζεται το ξεκοίλιασμα των ποταμών μας.

2. Να χωροθετηθούν λατομικές ζώνες, από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, που θα καλύψουν πλήρως τις ανάγκες κατασκευής της Ν.Ε.Ο.

Η Βόρεια Πελοπόννησος γεωλογικά αποτελείται από κροκαλοπαγή πετρώματα που είναι κατάλληλα για όλα τα τεχνικά έργα.

Η χωροθέτηση αυτών των ζωνών να γίνει με προδιαγραφές τεχνικές και περιβαλλοντικές τέτοιες ώστε να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για τεχνικά έργα και ανέγερση οικοδομών.

3. Για τα λειτουργούντα και προβλεπόμενα νέα – βάσει της μελέτης - λατομεία να αυξηθεί το κόστος περιβαλλοντικής αποκατάστασης τουλάχιστον στο διπλάσιο, να υποχρεωθεί η εταιρεία να συντηρεί την περιβαλλοντική αποκατάστασή τους για δέκα χρόνια όταν πλέον θα μπορούν μόνα τους να αναπτυχτούν τα αναδασωτέα δενδρύλλια και με ρήτρες όπως ορίζει η περιβαλλοντική νομοθεσία.

Η Γνωμάτευση για την «Ομοσπονδία Οικολογικών Οργανώσεων Κορινθιακού Κόλπου Η ΑΛΚΥΩΝ» από το Δρ Χ. Αναγνώστου, Γεωλόγο – Ιζηματολόγο

Δ/ντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), έχει ως ακολούθως:

Απρίλιος 2013

ΑΜΜΟΛΗΨΙΕΣ ΠΟΤΑΜΙΩΝ ΑΠΟΘΕΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Η «Γνωμάτευση» για τις συνέπειες που θα έχουν αμμοληψίες από κοίτες ποταμών της Αιγιαλείας στο θαλάσσιο οικοσύστημα του Κορινθιακού Κόλπου και στις παραλίες, ζητήθηκε με επιστολή την 4η Απριλίου 2013, στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) από την "Ομοσπονδία Οικολογικών Οργανώσεων Κορινθιακού Κόλπου – Η ΑΛΚΥΩΝ».

Όπως είναι γνωστό, το ΕΛΚΕΘΕ στα πλαίσια της πολιτικής του για υποστήριξη των κοινωνικών φορέων (πολίτες, σύλλογοι, ΟΤΑ, Περιφερειακή Διοίκηση κλπ) ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα της Ομοσπονδίας.

Το ερώτημα που τέθηκε στο ΕΛΚΕΘΕ, από την Ομοσπονδία Οικολογικών Οργανώσεων Κορινθιακού Κόλπου «ΑΛΚΥΩΝ» αναλύεται ως εξής: Από τις κοίτες των ποταμών της Αιγιαλείας, Σεληνούντα, Μεγανίτη και Κράθη, προβλέπεται η λήψη εκατοντάδων χιλιάδων κυβικών φερτών υλών (αμμοχάλικου) στα πλαίσια της κατασκευής της ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΟΔΟΥ. Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες από αυτή τη παρέμβαση του ανθρώπου στα φυσικά συστήματα;

Ακολουθούν δυο λόγια για το παράκτιο σύστημα της ευρύτερης περιοχής της παραλίας της Αιγιαλείας (Κεφ. 2), στην συνέχεια αποτυπώνεται η σημασία που έχουν οι φερτές ύλες για τα ποτάμια συστήματα αλλά και κυρίως για τα παράκτια συστήματα (Κεφ. 3) και τέλος επισημαίνονται οι επιπτώσεις των ανθρωπογενών παρεμβάσεων στο ποταμο-παράκτιο σύστημα της περιοχής (Κεφ. 4). Η σύνοψη (Κεφ. 5) αναδεικνύει τις υπευθυνότητες Πολιτείας, Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, ΟΤΑ, Οργανώσεων Πολιτών και πολιτών, στο να προλάβουν καταστάσεις που αλλοιώνουν την δυναμική του υδάτινου συστήματος: ποτάμι – ακτή – θάλασσα.

2. Καθορισμός του παράκτιου συστήματος της ευρύτερης περιοχής της παραλίας της Αιγιαλείας – Φυσικά χαρακτηριστικά

Στην εικόνα 1 φαίνεται το παράκτιο σύστημα της ευρύτερης περιοχής της Αιγιαλείας. Η ακτογραμμή είναι πολυσχιδής και επικρατούν σ’ αυτή λωβοί προσχωσιγενών ποτάμιων αποθέσεων του υδρογραφικού δικτύου.

Εικ. 1: Ευρύτερη περιοχή της Αιγιαλείας στην οποία φαίνονται τα ποτάμια από τα οποία θα γίνουν έντονες αμμοληψίες. Αποτυπώνεται επίσης η πολυπλοκότητα των ακτογραμμών της περιοχής.

Η έντονη και ποικίλη τοπογραφία της περιοχής καθώς και το γεωλογικό υπόστρωμα, που αποτελείται κυρίως από μεταλπικούς σχηματισμούς μαργών, ψαμμιτών και κροκαλοπαγών έχουν οδηγήσει στην διαμόρφωση έντονων χαραδρώσεων. Οι χαραδρώσεις αυτές οφείλονται κυρίως στη δράση των ποταμών (δευτερευόντως και στη συνέργεια της τεκτονικής της περιοχής).

Οι εύθρυπτοι μεταλπικοί σχηματισμοί και η υδραυλική δράση των ποταμών (διάβρωση και μεταφορά) συντελούν στην παραγωγή σημαντικών ποσοτήτων φερτών υλών. Ένα μέρος αυτών αποτίθεται στις κοίτες των ποταμών και των ποταμοχειμάρρων και ένα σημαντικό μέρος οδηγείται στην εκβολή αυτών και συντελεί στην διαμόρφωση των δελταϊκών ριπιδίων και στη διαμόρφωση των ακτών.

3. Η σημασία των φερτών υλών για τα ποτάμια αλλά και κυρίως για τα παράκτια συστήματα

Οι φερτές ύλες και η απόθεσή τους, προσωρινή κυρίως, κατά μήκος της κοίτης των ποταμών, σχηματίζουν υδάτινα και εφήμερα μικροσυστήματα σημαντικά για την λειτουργία της φύσης (ενεργές κοίτες ποταμού, εγκαταλειμμένες κοίτες, εφήμεροι υγρότοποι, καλαμιώνες, παρόχθια – παρυδάτια χλωρίδα και πανίδα.

Ποικίλα οικοσυστήματα δημιουργούνται επίσης και στη εκβολή των ποταμών (αμμολωρίδες, εφήμερες μικρές λιμνοθάλασσες κλπ).

Τέλος η ακτογραμμή και η μορφολογία των ακτών εξαρτώνται κατά ένα μεγάλο μέρος από τις φερτές ύλες που καταλήγουν σε αυτές. Η ακτογραμμή εκφράζει μια ευμετάβλητη κατάσταση, η ισορροπία της οποίας καθορίζεται από δυο κυρίως μηχανισμούς:

α) από τον μηχανισμό της τροφοδοσίας της ακτής με φερτές ύλες (κυρίως ποτάμια και ποταμοχείμαρροι),

β) από τον μηχανισμό διευθέτησης των φερτών υλών, που είναι κυρίως ο κυματισμός.

Οποιαδήποτε ανθρωπογενής παρέμβαση στην φυσική διεργασία όλων αυτών των μηχανισμών τόσο στις ενεργές και μη ενεργές κοίτες των ποταμών όσο και στις ακτές θα έχει ως άμεση συνέπεια την διατάραξη και την απώλεια μικρών οικοσυστημάτων και μικρών θυλάκων γεω-ποικιλότητας και βιο-ποικιλότητας. Θα έχει ως συνέπεια τη διατάραξη της ισορροπίας της ακτής. Η διατάραξη αυτή εκδηλώνεται είτε ως έντονη διάβρωση των ακτών είτε και ως έντονη πρόσχωση ανάλογα με την ανθρωπογενή παρέμβαση.

4. Ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στη δυναμική των ποτάμιων φερτών υλών – Επιπτώσεις

Αναφέρθηκε προηγουμένως ότι οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στην φυσική διεργασία όλων των μηχανισμών στις ενεργές και μη ενεργές κοίτες των ποταμών, στις ακτές θα έχουν αρνητικές συνέπειες:

μείωση της ποικιλότητας των μικρο-συστημάτων, που έχουν δημιουργηθεί στις κοίτες των ποταμών,

εξάλειψη της ποικιλότητας των εκβολικών συστημάτων,

έντονη διάβρωση στις ακτές,

Στις ακτές θα αλλοιωθεί ο χαρακτήρας τους. Η διαδικασία της διάβρωσης θα απομακρύνει την άμμο και οι παραλίες θα αποτελούνται κυρίως από κροκάλες και στρογγυλοποιημένες πέτρες. Τέτοια συμπτώματα αναγνωρίζονται και σήμερα σε κάποιες από τις ακτές που εμφανίζουν ήδη διάβρωση.

Παράκτια περιουσιακά στοιχεία, κτήματα, δρόμοι, κατοικίες θα υποστούν ζημιές.

Στις εικόνες που ακολουθούν (εικ, 2) σηματοδοτούμε ενδεικτικά ορισμένες «θερμές εστίες» που θα εκδηλωθεί σχετικά έντονη διάβρωση των ακτών.

Εικ. 2: Τα δελταϊκά συστήματα των ποταμών Μεγανίτη, Σεληνούντα και Κράθη.

5. Υπευθυνότητα σήμερα για να μην είναι αργά αύριο.

Στην προηγούμενη παράγραφο επισημάναμε αρκετές από τις συνέπειες που εκτιμάμε ότι θα έχει μια πιθανή «απόφαση» σήμερα που θα επιτρέπει «χαλικο-αμμοληψίες» από τις κοίτες των ποταμών.

Οι ευθύνες δεν είναι μόνον των φορέων «απόφασης», αλλά και άλλων φορέων καθώς και των πολιτών.