Στον «βρόμικο» λιγνίτη, που πλέον έχει περιορισμένη παραγωγική δυνατότητα, στρέφεται απεγνωσμένα σήμερα η κυβέρνηση Ν.Δ. για να καλύψει τα κενά που δημιουργεί η δική της πολιτική επιλογή για τη βίαιη απολιγνιτοποίηση, έχοντας όμως ήδη παγιδεύσει όλους τους καταναλωτές στις τεράστιες ανατιμήσεις που επιφέρει η εξάρτηση από το εισαγόμενο ορυκτό φυσικό αέριο.

Σήμερα είναι ξεκάθαρο ότι η λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων είναι πολύ φθηνότερη από την αντίστοιχη των μονάδων φυσικού αερίου: υπολογίζεται ότι το κόστος των λιγνιτικών μονάδων ανέρχεται σε 125-130 ευρώ/Mwh, ενώ αν λειτουργούσε ήδη η σύγχρονη Πτολεμαΐδα 5, το κόστος θα έπεφτε περαιτέρω, κάτω από 100 ευρώ/Mwh, και μάλιστα με υψηλές τιμές CO2 στα 60 ευρώ/τόνο, όταν για τις μονάδες αερίου είναι περίπου στα 200 ευρώ.

Είναι σύμπτωση ότι πλέον οι φωνές κατά της πρόωρης απολιγνιτοποίησης πυκνώνουν και μάλιστα περιλαμβάνουν και ισχυρούς επιχειρηματίες από τον χώρο της ηλεκτροπαραγωγής - και όχι μόνο;

Έρχεται δύσκολος χειμώνας

Οι συνθήκες δεν προοιωνίζουν θετικές εξελίξεις: το φυσικό αέριο είναι πανάκριβο και η προσφορά του πιο περιορισμένη σε σχέση με πέρσι δημιουργώντας δισταγμούς για αγορές μέχρι και στους υπέρμαχούς του, τα νερά (υδροηλεκτρικά) κινούνται σε χαμηλά δεκαετίας, η λιγνιτική παραγωγή έχει συρρικνωθεί σημαντικά και οι ΑΠΕ παραμένουν το μεγάλο ερώτημα, καθώς η συμμετοχή τους στο σύστημα, ανά πάσα στιγμή, δεν μπορεί να διασφαλιστεί.

Παράλληλα, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο μιας κρίσης στην προμήθεια φυσικού αερίου (έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν), καθώς υπάρχουν ήδη προβλήματα στη διάθεση αερίου από τη Ρωσία, οι εισαγωγές LNG, ιδίως από τις ΗΠΑ, έχουν μειωθεί στο μισό, ενώ τα επίπεδα αποθήκευσης στην Ε.Ε. βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα (75% φέτος, ενώ την τελευταία δεκαετία βρίσκονταν στο 90% κατά μέσο όρο).  Όλα αυτά χωρίς να συνυπολογίζονται πιθανές ισχυρές κακοκαιρίες (τύπου «Μήδεια» κ.λπ.) τον χειμώνα, θέτοντας το σύστημα στα όριά του και βέβαια με τρομακτικά κόστη για τους καταναλωτές.

Εντατικοποίηση της παραγωγής

Πάντως, αυστηρή σύσταση για πλήρη ετοιμότητα όλων των θερμικών μονάδων (λιγνιτικές - φυσικού αερίου), επισημαίνοντας ότι είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί εγκαίρως η επάρκεια καυσίμου για μεγάλο χρονικό διάστημα, απευθύνει ο ΑΔΜΗΕ στο πλαίσιο της ενημέρωσης για την επάρκεια του συστήματος της χειμερινής περιόδου (εκτίμηση σε συνθήκες ισχυρού ψύχους την περίοδο Δεκέμβριος - Φεβρουάριος 2022: 8,8-9,5 GW μέγιστης ισχύος και 180-190 Gwh μέγιστη ημερήσια ενέργεια) και της αποστολής, κάθε Οκτώβριο, σχετικής επιστολής στη ΡΑΕ.

Η ειδοποίηση αφορά ειδικότερα:

* Παραγωγή από όλες τις διαθέσιμες λιγνιτικές μονάδες σε συνθήκες υψηλής ζήτησης και συγκεκριμένα 7 μονάδες παραγωγικής ισχύος 1.800 MW (μονάδες 1, 2, 3, 4, 5 Αγίου Δημητρίου, Μελίτη, Μεγαλόπολη 4). Ο  Άγιος Δημήτριος 5 θα μπει στο σύστημα στο τέλος του έτους και η Μεγαλόπολη 3 θα είναι διαθέσιμη το 2022, με μέγιστο όριο 120 ώρες λειτουργίας ετησίως,

* Παραγωγή όλων των μονάδων φυσικού αερίου με συνολική ισχύ περίπου 4.400 MW.

Ωστόσο, οι δυνατότητες της λιγνιτικής παραγωγής έχουν πια σημαντικά περισταλεί ελέω εσπευσμένης απολιγνιτοποίησης, καθώς τα αποθέματα λιγνίτη καλύπτουν μόνο την περιορισμένη και υπό όρους λειτουργία συγκεκριμένων μονάδων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε συντηρήσεις, μηχανήματα - εξοπλισμό, προσωπικό κ.λπ.

Η βίαιη απολιγνιτοποίηση δεν βγαίνει

Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν σαφώς ότι η πολιτική της βίαιης απολιγνιτοποίησης που επιλέχθηκε χωρίς σχεδιασμό, εναλλακτικές και κοινωνική μέριμνα, αλλά ιδεοληπτικά, με γνώμονα ισχυρά ιδιωτικά συμφέροντα, δεν βγαίνει. Ο αρμόδιος Διαχειριστής διαμηνύει προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν πρόκειται να σβήσουν άλλες λιγνιτικές μονάδες αν δεν αναπληρωθούν η δυναμικότητα και η ισχύς που χάνονται από ισοδύναμη παραγωγή τα προσεχή κρίσιμα χρόνια, ενώ νέες μονάδες αερίου μάλλον θα... καθυστερήσουν να λειτουργήσουν λόγω ακριβού αερίου.

Άλλωστε, αγνοήθηκε εντέλει η επιθυμία της ΔΕΗ, για λόγους οικονομικούς και μόνο, να κλείσει 7 λιγνιτικές μονάδες έως 31.8.2021, ενώ η Μεγαλόπολη 3, που έσβησε τυπικά την περασμένη άνοιξη, ξαναμπήκε μπροστά το καλοκαίρι παρέχοντας ισχύ πάνω από τις προβλεπόμενες ώρες. Πρόκειται ακριβώς για τις ίδιες μονάδες που ζητεί ο ΑΔΜΗΕ να είναι απολύτως διαθέσιμες ενόψει χειμώνα...

Πλέον δεν είναι λίγες οι χώρες που για τη συγκράτηση των τιμών έχουν στραφεί τελευταία στον άνθρακα (Βουλγαρία, Πολωνία Ολλανδία, Τσεχία κ.λπ.) ή/και στα πυρηνικά (π.χ. Γερμανία).

Προφανώς η πορεία προς οικονομίες μηδενικού άνθρακα το 2050 είναι μονόδρομος, όμως γιατί η κυβέρνηση πήγε την ήδη εσπευσμένη απολιγνιτοποίηση από το 2028 στο 2025, μετατρέποντας σε σκάνδαλο την απαξίωση της υπό κατασκευή ακόμα Πτολεμαΐδας 5; Παράλληλα, υπάρχουν χώρες στην Ευρώπη με σημαντική παραγωγή που δεν έχουν καν δεσμευτεί με ημερομηνία απανθρακοποίησής / απολιγνιτοποίησής τους (π.χ. βαλκανικές), ενώ άλλες την έχουν προσδιορίσει τουλάχιστον στο 2030 (Ολλανδία, Ισπανία, Φιλανδία, Δανία), η Ρουμανία στο 2032, οι Γερμανία και Τσεχία δηλώνουν ότι θα επιταχύνουν έναντι αρχικού προγραμματισμού το 2038, η Βουλγαρία το 2038-2040, η Πολωνία έως το 2049 κ.τ.λ.

Στέρεψαν τα αποθέματα

Ακολουθώντας τη σκληρή επιταγή για πρόωρο σβήσιμο, τα αποθέματα λιγνίτη έχουν περιοριστεί σε περίπου 10 εκατ. ετησίως, έναντι σχεδόν 60 εκατ. στην πλήρη λειτουργία των σταθμών. Αντίστοιχα, οι εναπομείνασες μονάδες δεν μπορούν να δουλέψουν στο φουλ, καθώς υπάρχουν περιορισμοί στις ώρες λειτουργίας τους για περιβαλλοντικούς κυρίως λόγους, ακόμη και για εκείνες που εντάχθηκαν σε προγράμματα αποθείωσης. Στη δε Μελίτη υπάρχει πρόβλημα στην τροφοδοσία λιγνίτη, καθώς δεν έχουν γίνει οι αναγκαίες απαλλοτριώσεις στο ορυχείο Αχλάδας.
πηγη: https://www.avgi.gr