Στο μικροσκόπιο των ευρωπαϊκών αρχών βρίσκεται η Ελλάδα καθώς ερευνάται όλη η διαδικασία δημοσίων διαγωνισμών που αφορά το μεγάλο πακέτο ανάκαμψης στην μετά-covid εποχή αφού υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις και καταγγελίες για στημένους διαγωνισμούς που αφορούν τη διάθεση 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Όπως αναφέρεται στις περισσότερες περιπτώσεις δεν λειτούργησε ο ανταγωνισμός και διαγωνίστηκε μόνον μία εταιρεία και μάλιστα με υπερτιμολογημένη προσφορά.
Η έρευνα αποτελεί το τελευταίο πλήγμα στη φήμη της μεταπανδημικής στήριξης της ΕΕ, μετά τη σύλληψη περισσότερων από 20 υπόπτων που συνδέονται με φερόμενη συνωμοσία απάτης 600 εκατ. ευρώ στην Ιταλία, όπως αναφέρει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα Politico με άρθρο της Νεκταρίας Σταμούλη.
Υπενθυμίζεται ότι και το Documento έχει δημοσιεύσει εκτενές ρεπορτάζ για το πώς το Ταμείο Ανάκαμψης της οικονομίας καταλήγει ταμείο ενίσχυσης μεγαλοεπιχειρηματιών με εγγυήσεις του δημοσίου.
Το άρθρο του Politico για το Ταμείο Ανάκαμψης
ΑΘΗΝΑ – Οι αρχές ερευνούν καταγγελίες για απάτη που συνδέονται με τον τρόπο με τον οποίο 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της ΕΕ έχουν χορηγηθεί σε μόλις 10 εταιρείες στην Ελλάδα.
Στα γραφεία των τριών εταιρειών τηλεπικοινωνιών της χώρας – Cosmote, Vodafone και Nova – καθώς και σε πέντε εταιρείες πληροφορικής και δύο εταιρείες παροχής συμβουλών έκαναν έφοδο ερευνητές της ελληνικής επιτροπής ανταγωνισμού τον περασμένο μήνα. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) έχει επίσης ξεκινήσει έρευνα όπως επιβεβαιώνεται.
Η έρευνα αποτελεί το τελευταίο πλήγμα στην αξιοπιστία του ταμείου οικονομικής ανάκαμψης της ΕΕ μετά την πανδημία, αρχικής αξίας 723 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο χορηγεί δάνεια και επιχορηγήσεις στις 27 χώρες του μπλοκ. Την περασμένη εβδομάδα, η αστυνομία συνέλαβε περισσότερους από 20 υπόπτους στην Ιταλία, την Αυστρία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία που συνδέονταν με μια φερόμενη συνωμοσία για την εξαπάτηση 600 εκατομμυρίων ευρώ από το ταμείο στην Ιταλία.
Η ελληνική έρευνα επικεντρώνεται σε διαδικασίες δημόσιων διαγωνισμών όπου οι εταιρείες φέρονται να συνεννοήθηκαν για να αποφύγουν περισσότερες από μία από αυτές να διαγωνιστούν για την ίδια σύμβαση – περιορίζοντας τον αριθμό των εταιρειών που επωφελήθηκαν. Αυτό μπορεί να οδήγησε σε αύξηση των αμοιβών που μπορούσαν να χρεώσουν, εμποδίζοντας τελικά τους Έλληνες φορολογούμενους να αποκομίσουν όλα τα οφέλη από τα χρήματα της ΕΕ.
Με έργα αξίας 35,95 δισ. ευρώ, η Ελλάδα είναι ένας από τους κύριους δικαιούχους του ταμείου, γνωστού ως Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Περίπου το ένα πέμπτο αυτού του ποσού πηγαίνει για να γίνει η χώρα πιο ψηφιακή, σύμφωνα με το σχέδιο που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μέχρι σήμερα, περίπου 600 ψηφιακά έργα αξίας άνω των 2,5 δισ. ευρώ έχουν δημοπρατηθεί και ανατεθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων. Η EPPO και η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού διερευνούν τον τρόπο με τον οποίο ανατέθηκαν αυτά τα έργα.
Σε ανακοίνωσή της, η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού ανέφερε ότι εξετάζει αν υπήρξε παραβίαση της συνθήκης της ΕΕ που “απαγορεύει τις αντιανταγωνιστικές συμφωνίες και αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων που εμποδίζουν, περιορίζουν ή στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό, τις μονομερείς πρακτικές που συνιστούν πρόσκληση για συνεννόηση ή μελλοντικές ανακοινώσεις τιμών σε ανταγωνιστές και την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης”.
Η Vodafone επιβεβαίωσε την έρευνα της επιτροπής ανταγωνισμού. Οι άλλες εταιρείες δεν απάντησαν σε σχετικά ερωτήματα. Το γραφείο του Έλληνα πρωθυπουργού και το υπουργείο Ανάπτυξης της χώρας δεν σχολίασαν αμέσως.
Περισσότερες από μία προσφορές
Μεταξύ τους, οι 10 εταιρείες υπό έρευνα κέρδισαν συμβάσεις για περισσότερα από 600 έργα στον τομέα της τεχνολογίας μεταξύ των ετών 2020 και 2023, το καθένα αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ. Λίγα από αυτά τα έργα είχαν περισσότερες από μία προσφορές κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού.
Η έρευνα ξεκίνησε όταν η European Dynamics, μια ελληνική εταιρεία παροχής υπηρεσιών λογισμικού και πληροφορικής, υπέβαλε καταγγελία τον Νοέμβριο του 2023 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εποπτεύει τη διαχείριση του RRF, υποστηρίζοντας ότι ένας δημόσιος διαγωνισμός ήταν μεροληπτικός υπέρ συγκεκριμένων εταιρειών.
Όταν δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά, ο διαγωνισμός όριζε τον προϋπολογισμό για ένα έργο ψηφιακού εκσυγχρονισμού που συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) της Ελλάδας σε 44 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που είναι αρκετές φορές μεγαλύτερο από το κόστος ενός εθνικού έργου ηλεκτρονικών προμηθειών σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Για παράδειγμα, στην Ιρλανδία κόστισε 4,6 εκατ. ευρώ για επτά χρόνια, στην Κύπρο 4,5 εκατ. ευρώ για εννέα χρόνια και 1,3 εκατ. ευρώ στη Μάλτα.
Τελικά, μετά από διαμαρτυρίες τεσσάρων εταιρειών, το έργο χωρίστηκε σε δύο διαγωνισμούς με συνολικό προϋπολογισμό 5,7 εκατ. ευρώ και 12 εκατ. ευρώ για δύο έτη. Το ελληνικό κράτος πρέπει επίσης να πληρώσει τον εξοπλισμό, τις άδειες χρήσης λογισμικού και το κόστος φιλοξενίας του έργου.
Υπήρξε επίσης καταγγελία για παράτυπη πρόσβαση από μη εξουσιοδοτημένους λογαριασμούς στα συστήματα του ESIDIS, σύμφωνα με δύο υπαλλήλους με γνώση του θέματος, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία ενός συστήματος που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση χιλιάδων διαγωνιστικών διαδικασιών αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το υπουργείο ψηφιακής διακυβέρνησης της Ελλάδας δήλωσε ότι δεν υπήρξε καμία παραβίαση του συστήματος και ότι δεν έχει υποβληθεί καμία καταγγελία.
Εκπρόσωπος της Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι είχε λάβει επιστολή από την European Dynamics σχετικά με τον διαγωνισμό ESIDIS και είχε κοινοποιήσει όλες τις σχετικές πληροφορίες στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης, OLAF.
“Θα συνεχίσουμε να χειριζόμαστε κάθε πληροφορία ή καταγγελία που ενδέχεται να λάβουμε στο πλαίσιο των εξουσιών που προβλέπονται από τις Συνθήκες της ΕΕ και τον κανονισμό RRF”, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Αξιωματούχος με γνώση του θέματος δήλωσε στο POLITICO ότι η EPPO ζήτησε από την ελληνική επιτροπή ανταγωνισμού τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν.
Το ιδιαίτερο πρόβλημα της Ελλάδας
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα της ΕΕ στην οποία υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο διανέμονται αυτά τα κεφάλαια. Εκτός από τις συλλήψεις στην ιταλική υπόθεση, η OLAF ερευνά πιθανή απάτη με τη χρήση των μετρητών ανάκαμψης του μπλοκ μετά την πανδημία σε αρκετές χώρες της ΕΕ.
Ωστόσο, τα προβλήματα με τις δημόσιες συμβάσεις φαίνεται να αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα στην Ελλάδα. Εδώ και καιρό υπάρχει εκτεταμένη κριτική στη χώρα σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής τους, με ισχυρισμούς ότι οι εταιρείες συνεργάζονται για το πώς και πότε θα υποβάλουν αίτηση για δημόσιο διαγωνισμό, αντί να τους επιτρέπεται να είναι ανταγωνιστικές και να προσφέρουν καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής.
Άνθρωποι με γνώση του θέματος αναφέρουν αδιαφανείς διαδικασίες και παραχωρήσεις προς τις εταιρείες. Παρά τις πολυάριθμες μεταρρυθμίσεις που επιβλήθηκαν από τους διεθνείς πιστωτές σε αντάλλαγμα για τα μετρητά διάσωσης κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της χώρας πριν από περισσότερο από μια δεκαετία, η έρευνα δείχνει ότι η διαφθορά έχει χειροτερέψει παρά βελτιωθεί.
Στον τομέα της τεχνολογίας οι εταιρείες αναφέρουν αυξανόμενη δυσαρέσκεια καθώς δεν καταφέρνουν να κερδίσουν κρατικές συμβάσεις, ενώ άλλες, ορισμένες πολύ μικρές σε μέγεθος, έχουν αναλάβει έργα αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Μόνο μία προσφορά
Το POLITICO εξέτασε 110 ελληνικούς δημόσιους διαγωνισμούς που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, κυρίως από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ, μεταξύ 2021 και Ιανουαρίου 2024.
Η συντριπτική πλειονότητα των συμβάσεων, 101 προσφορές, ανατέθηκαν σε μία από τις 10 εταιρείες που ερευνώνται και δεν ανταγωνίστηκαν κανέναν άλλο υποψήφιο. Μόνο σε εννέα διαγωνισμούς υπήρχαν περισσότερες από μία προσφορές.
Ακόμα και σε διαγωνισμούς όπου πολλές εταιρείες έκαναν προσφορά σε έναν διαγωνισμό, κάθε εταιρεία φαινομενικά έκανε προσφορά μόνο για ένα μοναδικό τμήμα.
Όταν του ζητήθηκε σχόλιο, εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωσε ότι οι αποφάσεις για την ανάθεση συμβάσεων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των αρμόδιων ελληνικών αρχών.
“Η πρωταρχική ευθύνη για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες της ΕΕ και τους εθνικούς κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις ανήκει στα κράτη μέλη”, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Υποτιθέμενη χειραγώγηση προσφορών
Η καταγγελία της European Dynamics διαβιβάστηκε στην OLAF, η οποία την έστειλε στην EPPO για έρευνα για “πιθανά ποινικά στοιχεία για τα οποία η EPPO είναι αρμόδια να διεξάγει έρευνα”, σύμφωνα με διάφορους αξιωματούχους με γνώση της υπόθεσης.
Εκτός από τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών, έφοδοι πραγματοποιήθηκαν στις εταιρείες πληροφορικής και λογισμικού Byte, Uni Systems, Netcompany-Intrasoft, Space Hellas, Cosmos Business Systems και στις δύο εταιρείες συμβούλων Toolbox και Active.
Η OLAF δεν απάντησε στις συγκεκριμένες ερωτήσεις του POLITICO. Το γραφείο Τύπου της δήλωσε: “Η OLAF δεν εκδίδει συνήθως σχόλια σχετικά με υποθέσεις που μπορεί να χειρίζεται ή να μην χειρίζεται, προκειμένου να προστατεύσει το απόρρητο τυχόν ερευνών και των πιθανών δικαστικών διαδικασιών που θα ακολουθήσουν, καθώς και για να διασφαλίσει τον σεβασμό των προσωπικών δεδομένων και των διαδικαστικών δικαιωμάτων. “
Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2021, περίπου το 42,4% των δημόσιων συμβάσεων στην Ελλάδα ανατέθηκαν όταν υπήρχε μόνο μία προσφορά. Το 2011, το 15 τοις εκατό των συμβάσεων έλαβε μόνο μία προσφορά.
Το ποσοστό των διαγωνισμών με μία μόνο προσφορά σε χώρες με παρόμοιο πληθυσμό, όπως η Πορτογαλία, το Βέλγιο και η Τσεχική Δημοκρατία, ήταν 31,6 τοις εκατό, 27,1 τοις εκατό και 47,8 τοις εκατό αντίστοιχα.
Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται συχνά από στελέχη των επιχειρήσεων είναι ότι το μοτίβο των διαγωνισμών με μία προσφορά οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχουν εκατοντάδες ανοιχτές ευκαιρίες για διαγωνισμούς. Οι επιχειρήσεις δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους για να συμμετάσχουν σε κάθε έναν.
Πηγή: Politico
από: https://www.documentonews.gr