Στο τελικό στάδιο εισέρχεται η αποεπένδυση του Δημοσίου από τις συστημικές τράπεζες -με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) την περασμένη εβδομάδα-, αμέσως μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων 9μήνου Εθνικής, Πειραιώς και Alpha Bank. Ήδη οι δύο τελευταίες έχουν ανακοινώσει ότι θα δημοσιεύσουν τις λογιστικές καταστάσεις του 9μήνου στις 11 και 9 Νοεμβρίου αντιστοίχως. Στην ουσία, πρόκειται για την έναρξη της πλήρους αποχώρησης του Δημοσίου από τον τραπεζικό τομέα, κάτι που ουδέποτε είχε συμβεί στη σύγχρονη ελληνική Ιστορία, καθώς πάντα στη φαρέτρα του Δημοσίου υπήρχαν τραπεζικοί βραχίονες (Αγροτική, Εθνική, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο κ.ά.) και μάλιστα μετά την κρατικοποίηση του Ομίλου Ανδρεάδη (Εμπορική, Ιονική, Αττικής, Πειραιώς) από την κυβέρνηση Καραμανλή τη δεκαετία του 1970. Ουσιαστικά, ο κρατικός τραπεζικός τομέας ήταν ο κυρίαρχος, με την εξαίρεση της Alpha και της Τράπεζας Εργασίας, ενώ η ίδρυση της Eurobank από τον όμιλο Λάτση πραγματοποιήθηκε πολύ αργότερα.

Στην τελευταία συνεδρίαση του ΤΧΣ, η JP Morgan, σύμβουλος του Ταμείου για την πώληση των συμμετοχών του στις συστημικές τράπεζες (γενικός σύμβουλος του ΤΧΣ είναι η Rothschild), εισηγήθηκε την άμεση έναρξη της διαδικασίας πώλησης, αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων 9μήνου που αναμένεται -μαζί με την Εθνική- ότι θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι την 15η Νοεμβρίου. Ο αρχικός βασικός σχεδιασμός προέβλεπε ολοκλήρωση της διαδικασίας διάθεσης μέχρι τα τέλη του 2024 και με καθορισμένη σειρά. Τώρα όμως -και αυτό μάλλον έχει σχέση με τις ταμειακές ανάγκες της κυβέρνησης- η βασική απόφαση είναι ότι οι προτεραιότητες πώλησης εξαρτώνται από τις συνθήκες της αγοράς, την προετοιμασία των ίδιων των τραπεζών και το επενδυτικό ενδιαφέρον. Κάτι που σημαίνει ότι η αρχική σειρά μπορεί να αλλάξει, αν και το 20% της Εθνικής θα αποφέρει τα περισσότερα χρήματα στα κρατικά ταμεία και λογικά επιλέγεται κατά προτεραιότητα.

Ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε την πώληση μέχρι τέλους του 2023 του 20% τουλάχιστον της Εθνικής Τράπεζας, η οποία ήδη έχει προσλάβει ως σύμβουλο επί του θέματος τη Morgan Stanley. Σύμφωνα με πληροφορίες, αν το ενδιαφέρον είναι υψηλό και η τιμή που θα διαμορφωθεί συμφέρουσα, πιθανότατα να πωληθεί μεγαλύτερο ποσοστό από 20%. Με βάση την τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή (5,40 ευρώ ανά μετοχή), το 20% τα Εθνικής αποτιμάται περίπου στο 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Με βάση τον αρχικό προγραμματισμό, έως το τέλος Νοεμβρίου θα πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί η πώληση του 20% και ήδη έχουν εκδηλώσει σχετικό ενδιαφέρον πάνω από 20 ξένα funds, ενώ παλιότερα είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον από το κρατικό βασιλικό fund της Σαουδικής Αραβίας, κάτι που μάλλον κόλλησε στην επιθυμία των Σαουδαράβων να αποκτήσουν και το management, ενώ δεν αποκλείεται μικρό ποσοστό να διατεθεί και σε ιδιώτες, μη θεσμικούς επενδυτές. Σύμφωνα με το ίδιο σχέδιο, η πώληση του υπολοίπου ποσοστού, 20,39% (ή όσο απομείνει από το επικείμενο placement), θα πρέπει να γίνει σε υψηλότερη από την τρέχουσα τιμή έως τον Νοέμβριο του 2024. 

Πειραιώς και Alpha

Πριν από λίγες εβδομάδες η διοίκηση της Alpha ανακοίνωσε ότι έχει ήδη δεχθεί το δεσμευτικό ενδιαφέρον επενδυτών για την απόκτηση του 8,98% που κατέχει το ΤΧΣ (και το οποίο αποτιμάται περίπου στα 270 εκατομμύρια ευρώ). Αν και την κυβέρνηση την ενδιαφέρει κυρίως σε αυτή τη φάση το πακέτο της Εθνικής, μιας και οι ταμειακές της ανάγκες είναι υψηλές. Ως προς τη Τράπεζα Πειραιώς, στην οποία το Δημόσιο έχει διαθέσει και τα μεγαλύτερα κεφάλαια για τη σωτηρία της, το αρχικό σχέδιο του ΤΧΣ προέβλεπε την πώληση του ποσοστού που κατέχει (27%) μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2024. Η τρέχουσα χρηματιστηριακή αξία τού προς πώληση πακέτου της Πειραιώς ανέρχεται στα 980 εκατομμύρια και ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον αρκετά funds, ενώ παλαιότερα είχε ενδιαφερθεί για το σύνολο του 27% το ιταλικό fund ION. Γίνεται προφανές ότι Εθνική και Πειραιώς θα αποφέρουν στα κρατικά ταμεία περί τα 2 δισεκατομμύρια τουλάχιστον και αυτό εξηγεί και τις σχετικές προτεραιότητες ως προς το άμεσο πρόγραμμα πώλησης των συμμετοχών του ΤΧΣ. Βεβαίως οι κυβερνητικές προβλέψεις ήταν αρχικά πολύ πιο αισιόδοξες για τις τιμές πώλησης εν σχέσει με τις τρέχουσες χρηματιστηριακές. Πιθανώς οι τιμές να «ενισχυθούν» από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων 9μήνου, καθώς αναμένεται περαιτέρω ενίσχυση της ήδη υψηλής κερδοφορίας τους κατά το α΄ εξάμηνο. Συνήθως οι «ιδιωτικές τοποθετήσεις» πακέτων μετοχών πραγματοποιούνται με discount (έκπτωση) της τάξης του 4-5% εν σχέσει προς τις τρέχουσες χρηματιστηριακές τιμές .

Η μεγάλη ζημιά

Πάντως, ακόμη κι αν αυξηθούν κατά 40-50% οι τιμές των τραπεζικών μετοχών, η ζημιά που θα «γράψει» το Δημόσιο από τη διάσωση των τραπεζών, όπως αποκάλυπτε προ 20ημέρου η ΑΥΓΗ της Κυριακής, θα υπερβεί τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται πιθανή ζημιά από κατάπτωση εγγυήσεων ύψους 17 δισεκατομμυρίων που έχουν δοθεί για το σχέδιο «Ηρακλής», το οποίο αφορά την απαλλαγή των συστημικών τραπεζών από το άχθος των «κόκκινων δανείων».

www.avgi.gr