Η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου 822/22 που δίνει τη δυνατότητα σε δανειολήπτες να ακυρώσουν διαταγές πληρωμών και πλειστηριασμούς εφόσον αυτοί διενεργούνται από εταιρείες διαχείρισης (servicers) μπορεί να προκαλέσει δυνητικές απώλειες άνω των 30 δισ. ευρώ, καθώς ένα σημαντικό τμήμα των εγγυήσεων του προγράμματος «Ηρακλής» κινδυνεύει με κατάπτωση. Και την ίδια στιγμή τα senior bonds των τραπεζών θα καταστούν άνευ πραγματικής αξίας.
Η απόφαση του Αρείου Πάγου καθώς και οι τέσσερις εφετειακές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί προέκυψαν λόγω του νομοθετικού κενού στον νόμο περί τιτλοποιήσεων απαιτήσεων του νόμου 3156/2003. Ετσι προκύπτει το ερώτημα κατά πόσο οι servicers έχουν τη δυνατότητα να προχωρούν σε πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης για λογαριασμό των κατόχων των απαιτήσεων ή των τίτλων, δηλαδή των funds, όταν η μεταβίβαση των δανειακών απαιτήσεων δεν έχει πραγματοποιηθεί με τον νόμο για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του 2015 (4354/2015), αλλά με τον νόμο για την τιτλοποίηση απαιτήσεων του 2003.
Σημειώνεται ότι ο νόμος 4354/2015 προβλέπει ειδική νομιμοποίηση στους servicers ώστε να μπορούν να πραγματοποιηθούν διαδικαστικές πράξεις αντί του δικαιούχου της απαίτησης. Ομως, οι διατάξεις του νόμου 3156/2003 αφορούν γενικά ρυθμίσεις δανείων και στο άρθρο 10 (παράγραφος 14) καθίσταται σαφές ότι οι προβλεπόμενες εταιρείες ενεργούν πράξεις διαχειρίσεως για λογαριασμό των εταιρειών που έχουν τα δάνεια, χωρίς να αποδίδεται σε αυτές η συγκεκριμένη ιδιότητα του «μη δικαιούχου ή μη υπόχρεου διαδίκου».
Κεφαλαιακό κενό
Και μπορεί να έχουν εκδοθεί άλλες εφετειακές αποφάσεις που έκριναν ανυπόστατη τη σχετική απαίτηση των δανειοληπτών, όμως εφόσον η απόφαση του Αρείου Πάγου παράγει νομολογία δημιουργεί κύμα αντίστοιχων αποφάσεων, ο κίνδυνος κατάπτωσης εγγυήσεων και δημιουργίας κεφαλαιακού κενού στις τράπεζες που έχουν senior bonds στα χαρτοφυλάκιά τους είναι ορατός. Γεγονός είναι ότι η απόφαση του Αρείου Πάγου έχει θορυβήσει τον χρηματοοικονομικό κλάδο αλλά και το οικονομικό επιτελείο και σύμφωνα με πληροφορίες η κυβέρνηση επεξεργάζεται νομοθετική παρέμβαση ώστε να καλυφθεί το νομικό κενό, βάσει και των όσων επιτάσσει πρόσφατη κοινοτική οδηγία.
Οπως επισημαίνει σε άρθρο της η Αναστασία Χρ. Μήλιου, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω που ανέδειξε το θέμα, «αυτή η απόφαση [του Αρείου Πάγου] δεν εφαρμόζεται αυτομάτως σε όλες τις περιπτώσεις. Θα πρέπει κάποιος να κινηθεί δικαστικά και στο δικόγραφό του να επικαλεστεί αυτά που αναφέρονται στην απόφαση αυτή. Δεν γίνεται διαφορετικά. Δηλαδή θα πρέπει οι οφειλέτες να εμπλακούν δικαστικά ο καθένας για την οφειλή του. Διαφορετικά, ο πλειστηριασμός θα γίνει και θα χαθεί το περιουσιακό στοιχείο».
Οι τιτλοποιήσεις αποτελούν το βασικό «εργαλείο» για την ελάφρυνση των τραπεζών και τη βελτίωση του ενεργητικού τους (τα «κόκκινα» δάνεια βέβαια παραμένουν στην οικονομία) και σύμφωνα με την Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΤτΕ (Μάιος 2022) ποσοστό 80,2% των τιτλοποιηθέντων δανείων είναι εξασφαλισμένα με ακίνητο και ποσοστό 60,8% των εξασφαλίσεων αφορά α' προσημείωση. Ως προς το είδος των εξασφαλίσεων, ποσοστό 61,7% αφορά οικιστικά ακίνητα, ενώ ποσοστό 17,3% αντιπροσωπεύουν επιχειρηματικά ακίνητα, και λιγότερο τα λοιπά ακίνητα.
πηγη: https://www.efsyn.gr