Τελικά, το παραμύθι της ακρίβειας στην Ελλάδα, δεν είχε λύκο! Οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΓΣΕΕ στην ενδιάμεση έκθεσή τους για την εθνική οικονομία καταρρίπτουν το κυβερνητικό αφήγημα περί «εισαγόμενου πληθωρισμού», «ουσιαστικής στήριξης των ασθενέστερων» και «πραγματικής αύξησης των μισθών».

Η… πρωταπριλιάτικη αύξηση του κατώτατου μισθού που σχεδιάζει η κυβέρνηση ώστε από 780 ευρώ που είναι σήμερα να φθάσει στα 820-830 ευρώ, μεικτά, απλώς  διατηρεί μια νοσηρή κοινωνική κατάσταση, η οποία οδηγεί τα μεσαία και τα χαμηλά εισοδήματα σε οικονομική ασφυξία.

Τα συνδικάτα από την πλευρά τους, προετοιμάζουν κινητοποιήσεις με κυρίαρχο αίτημα την ουσιαστική ενίσχυση εισοδήματος και την αντιμετώπιση της αισχροκέρδειας.

Την αρχή θα κάνουν οι συνταξιούχοι με συλλαλητήριο εντός των επομένων ημερών.

Τη σκυτάλη των αντιδράσεων θα πάρει το ΠΑΜΕ με κινητοποίηση στις 28 Φεβρουαρίου, ενώ θα ακολουθήσει η Γενική Απεργία της 17ης Απριλίου (ΓΣΕΕ- ΑΔΕΔΥ- ΠΑΜΕ).

Εύθραυστα νοικοκυριά

Οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΓΣΕΕ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, χαρακτηρίζοντας εύθραυστη την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, καθώς δέχονται ισχυρές πιέσεις, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις θέτουν εν αμφιβόλω ακόμη και τη βιωσιμότητά τους.  

Όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης, οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού σε συνδυασμό με τα κυβερνητικά μέτρα για την αντιμετώπιση του κύματος ακρίβειας  δεν ήταν επαρκή ώστε να αποτρέψουν την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των ευάλωτων νοικοκυριών.

Τον Δεκέμβριο του 2023 ο πληθωρισμός σε ετήσια βάση στην κατηγορία «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» στην Ελλάδα ήταν ο δεύτερος υψηλότερος μεταξύ των «27» κρατών-μελών της Ε.Ε., στο 8,9%, ποσοστό υπερδιπλάσιο εκείνου του ΓΔΤΚ.

Οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών υποχωρούν καθώς χρησιμοποιούνται για την κάλυψη βασικών αναγκών ενώ. η μοναδική κατηγορία δανείων στην οποία στρέφονται κατά κύριο λόγο οι πολίτες προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε μετρητά είναι τα καταναλωτικά δάνεια.

Ούτε ψωμοτύρι

Στην κατηγορία «Ψωμί», που αποτελεί βασικό αγαθό, δεν υπήρξε δυνατότητα προσαρμογής της κατανάλωσης των φτωχότερων νοικοκυριών και γι’ αυτόν τον λόγο παρατηρείται υπέρμετρη αύξηση της δαπάνης τους, σε σύγκριση με τα άλλα εισοδηματικά κλιμάκια. 

Αντιθέτως, στην κατηγορία «Τυρί» τα νοικοκυριά με τη χαμηλότερη δαπάνη μείωσαν παραπάνω από ¼ την κατανάλωσή τους, ενώ στα μεσαία επίπεδα κατανάλωσης, η δαπάνη αυξήθηκε ακόμα κι αν η κατανάλωση μειώθηκε. 

Στην κατηγορία «Νωπά λαχανικά» υπήρξε μεγάλη μείωση της κατανάλωσης σε όλα τα νοικοκυριά.

Παρόμοια είναι η εικόνα και για την κατηγορία «Ζυμαρικά», ενώ στην κατηγορία «Ψάρι» υπάρχουν άνισα  αποτελέσματα, αφού, για παράδειγμα, τα φτωχότερα νοικοκυριά μείωσαν κατά 13% την κατανάλωσή τους, έχοντας όμως την ίδια δαπάνη. 

Σημαντικές μεταβολές στην κατανάλωση παρατηρούνται και στις κατηγορίες «Κρέας από χοιροειδή» και «Κρέας από πουλερικά». Στην πρώτη περίπτωση, η μείωση της κατανάλωσης συνοδεύτηκε και από έναν μικρότερου μεγέθους περιορισμό της δαπάνης, ενώ στη δεύτερη η δαπάνη αυξήθηκε παρά τη μείωση της κατανάλωσης. 

Η κατανάλωση και η δαπάνη για γάλα εξελίχθηκε με περίπου τον ίδιο τρόπο, όπως και για το χοιρινό κρέας. 

Η ακτινογραφία των αυξήσεων

Σύμφωνα με τους επιστημονικούς συνεργάτες της Συνομοσπονδίας Εργατών, οι εισοδηματικές πιέσεις είναι έντονες τόσο στα χαμηλά όσο και στα μεσαία εισοδήματα με τη διαφορά ότι τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, για να διατηρήσουν στα ίδια επίπεδα την κατανάλωση, αναγκάζονται να αυξήσουν περισσότερο τις δαπάνες. 

Εάν μάλιστα αυτά τα νοικοκυριά, δεν διαθέτουν αποταμιεύσεις, υποχρεώνονται να περιορίσουν δραστικά την κατανάλωσή τους, «γεγονός που συνιστά κρίση αξιοπρεπούς διαβίωσης».

Ειδική αναφορά γίνεται για την κατηγορία «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά», καθώς ο υψηλός τιμάριθμος στη συγκεκριμένη κατηγορία αγαθών συνεχίζει να περιορίζει την αγοραστική δύναμη, ειδικά των νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα. 

Στη συγκεκριμένη κατηγορία παρατηρείται ότι ο υψηλός πληθωρισμός (31,2%) που κατέγραψε την τριετία Δεκέμβριος 2020-Δεκέμβριος 2023 τροφοδοτήθηκε από την αύξηση των τιμών στις κατηγορίες «Έλαια και λίπη» (87,4%) και «Λαχανικά» (35,2%). Αξιοσημείωτη άνοδος του τιμαρίθμου παρατηρήθηκε και σε άλλα βασικά είδη διατροφής, όπως στα «Γαλακτοκομικά και αυγά» (33,8%), στα «Κρέατα» (31,2%) και στην ομάδα «Ψωμί και δημητριακά» (25,3%).

Σε σχέση με τα εισοδήματα, παρατηρείται δυσανάλογη επιβάρυνση στα νοικοκυριά, καθώς για εισοδήματα κάτω των 750 ευρώ διαπιστώνεται αύξηση 19% της δαπάνης για το ψωμί. Ένα ποσοστό που υποχωρεί στο 11% για την κατηγορία 751-1.100 ευρώ, ενώ είναι μόλις 1% για την κατηγορία 1.801-2.200 ευρώ. Αντίστοιχα, στα ζυμαρικά, η κατανάλωση αυξήθηκε κατά 12% σε σχέση με το ποσό που δαπανήθηκε, για εισοδήματα κάτω των 750 ευρώ και μόλις 4% για εισοδήματα από 1.451-1.800 ευρώ.

Ως προς τα προϊόντα ενέργειας. στην κατηγορία «Υγρά καύσιμα και έξοδα κεντρικής θέρμανσης κύριας κατοικίας» οι μεταβολές της κατανάλωσης είναι ανομοιογενείς. Τα νοικοκυριά με τη χαμηλότερη δαπάνη και αυτά με χαμηλά προς μεσαία δαπάνη, παρ’ ότι μείωσαν την κατανάλωσή τους σε ποσότητα (από -3% έως -11% ανάλογα με το επίπεδο συνολικής κατανάλωσης), πλήρωσαν το 2022 περισσότερα σε σχέση με το 2020.