Loading...

Κατηγορίες

Πέμπτη 06 Σεπ 2018
Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2018
Κλίκ για μεγέθυνση
Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2018Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2018Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2018Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2018
 
Ανατολή Ήλιου: 06:58 – Δύση Ήλιου: 19:48
  • Γιορτάζουν:  Ρωμύλος, Ρωμυλία

Σαν Σήμερα...

1955
 Στην Κωνσταντινούπολη ξεσπά το πογκρόμ των Τούρκων κατά των Ελλήνων, με αφορμή την προβοκάτσια στο σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη. Μέσα σε εννέα ώρες καταστρέφονται 4.500 ελληνικά καταστήματα, 1.000 σπίτια, 73 εκκλησίες και 37 σχολεία. Είναι η αρχή του τέλους για τον ελληνισμό της Πόλης.

Τα Σεπτεμβριανά (1955)

Με τον όρο «Σεπτεμβριανά» εννοούμε το πογκρόμ που εξαπέλυσε ο τουρκικός όχλος, υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης Μεντερές, εναντίον της πολυπληθούς και ευημερούσας ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου 1955. Αποτέλεσμα, οι 100.000 Έλληνες που ζούσαν εκείνη την περίοδο στην Πόλη να συρρικνωθούν σταδιακά και σήμερα μόλις και μετά βίας να ξεπερνούν τις 2.000.

Το 1955 τη γειτονική μας χώρα κυβερνούσε ο Αντνάν Μεντερές -ένας «πρώιμος Ερντογάν»- και το Δημοκρατικό Κόμμα. Ο Μεντερές έπαιζε αρκετά το μουσουλμανικό χαρτί, προκαλώντας εκνευρισμό στο κεμαλικό κατεστημένο της χώρας. Το αποδεικνύουν και τα χιλιάδες τζαμιά που κτίστηκαν επί πρωθυπουργίας του.

Η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία δεν ήταν ανθηρή, ενώ ο εθνικιστικός πυρετός ανέβαινε, καθώς οι Ελληνοκύπριοι διεκδικούσαν την ένωση της μεγαλονήσου με την Ελλάδα. Ήταν μια καλή αφορμή για τους τούρκους ηγέτες να αποσπάσουν την κοινή γνώμη από τα προβλήματά της, στρέφοντάς την κατά της ελληνικής μειονότητας που ευημερούσε. Στις 28 Αυγούστου 1955 ο Μεντερές ισχυρίστηκε δημόσια ότι οι Ελληνοκύπριοι σχεδίαζαν σφαγές κατά των Τουρκοκυπρίων.

Η αφορμή για το Πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Πόλης δόθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου, με την έκρηξη ενός αυτοσχέδιου μηχανισμού στο Τουρκικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης, που στεγαζόταν και στεγάζεται και σήμερα στο σπίτι, όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Ως δράστης συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές ο Οκτάι Εγκίν, ένας μουσουλμάνος σπουδαστής από την Κομοτηνή, που αργότερα περιεβλήθη το φωτοστέφανο του ήρωα. Τιμήθηκε στην Τουρκία και διορίστηκε κυβερνήτης σε επαρχία. Χρόνια αργότερα σε μία συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία» αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με το συμβάν και θεώρησε τον εαυτό του θύμα των ελληνικών αρχών.

Από την έκρηξη στο σπίτι του Ατατούρκ προκλήθηκαν μόνο μικρές υλικές ζημίες στις τζαμαρίες του κτιρίου, αλλά οι τουρκικές εφημερίδες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός, μεγαλοποιώντας και διαστρεβλώνοντάς το, κατόπιν κυβερνητικών οδηγιών. Πρωτοσέλιδοι τίτλοι, όπως «Έλληνες τρομοκράτες κατέστρεψαν το πατρικό σπίτι του Ατατούρκ» της «Ισταμπούλ Εξπρές» και δημοσίευση μιας σειράς από παραποιημένες φωτογραφίες του συμβάντος, προκάλεσαν «αυθόρμητες» διαδηλώσεις στην Πλατεία Ταξίμ το απόγευμα της ίδιας μέρας.

Στις 5 το απόγευμα, το μαινόμενο πλήθος των 50.000 ατόμων στράφηκε κατά των ελληνικών περιουσιών στη συνοικία Πέραν. Οι λεηλασίες κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου, όταν επενέβη ο Στρατός, καθώς η κατάσταση κινδύνευε να τεθεί εκτός ελέγχου. Μέχρι τότε, οι αρχές παρέμειναν απαθείς, όταν δεν διευκόλυναν τους πλιατσικολόγους στο έργο. Ο μηχανισμός του Δημοκρατικού Κόμματος, που ήλεγχε τα συνδικάτα, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στα έκτροπα.

Μεγάλος αριθμός διαδηλωτών μεταφέρθηκε από τη Δυτική Μικρά Ασία δωρεάν, αντί αμοιβής 6 δολαρίων, που ουδέποτε τους δόθηκε. 4.000 ταξί τους μετέφεραν στον χώρο των ταραχών, ενώ φορτηγά του Δήμου της Κωνσταντινούπολης είχαν αναπτυχθεί σε επίκαιρα σημεία της Πόλης, φορτωμένα με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, αξίνες, σφυριά, σιδερένιους λοστούς και μπιτόνια βενζίνης, απαραίτητα σύνεργα για τον όχλο των επιδρομέων, που επέπεσε επί των ελληνικών καταστημάτων με τα συνθήματα «Θάνατος στους γκιαούρηδες», «Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρης», «Σφάξτε του έλληνες προδότες», «Κάτω η Ευρώπη» και «Εμπρός να βαδίσουμε κατά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης». Την οργή του όχλου δεν γλύτωσαν και κάποια καταστήματα αρμενικής και εβραϊκής ιδιοκτησίας.

Άνδρες και γυναίκες βιάστηκαν και σύμφωνα με τη μαρτυρία του γνωστού τούρκου συγγραφέα Αζίζ Νεσίν, πολλοί ιερείς εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή, με θύμα ένα αρμένιο παπά. 16 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και 32 τραυματίστηκαν.

Έκτροπα κατά των Ελλήνων δεν έγιναν μόνο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στη Σμύρνη. Το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου τούρκοι εθνικιστές έκαψαν το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης. Στη συνέχεια, κατέστρεψαν το νεόκτιστο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ενώ λεηλάτησαν σπίτια ελλήνων στρατιωτικών, που υπηρετούσαν στο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ.

Ο Οικ. Πατριάρχης Αθηναγόρας στα ερείπια του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου, Κωνσταντινούπολη.

Ο πρωθυπουργός Μεντερές σε δηλώσεις του ισχυρίστηκε ότι το πογκρόμ κατά των Ελλήνων ήταν έργο των κομμουνιστών. Ένας ισχυρισμός που κατέπεσε αυτοστιγμεί και από τις αναφορές των ξένων πρεσβειών στην Άγκυρα προς τις κυβερνήσεις τους, που επισήμαιναν τις μεγάλες ευθύνες των τουρκικών αρχών.

Η κυβέρνηση Παπάγου προσπάθησε να διεθνοποιήσει το θέμα, αλλά χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Αμερικανοί και Βρετανοί δεν ήταν διατεθειμένοι να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία, πολύτιμο σύμμαχό τους κατά τη διάρκεια του «Ψυχρού Πολέμου». Οι νατοϊκοί σύμμαχοί μας είπαν ξεκάθαρα να ξεχάσουμε το συμβάν. Μόνο το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών από τους διεθνείς οργανισμούς απαίτησε από την Τουρκία εξηγήσεις για την καταστροφή του 90% των ορθόδοξων ναών στην Κωνσταντινούπολη. Πάντως, τον Αύγουστο του 1995 η αμερικανική Γερουσία με απόφασή της κάλεσε τον Πρόεδρο Κλίντον να ανακηρύξει την 6η Σεπτεμβρίου Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Πογκρόμ.

Το Πογκρόμ κατά του Ελληνισμού της Πόλης προκάλεσε:

  • τον θάνατο 16 Ελλήνων και τον τραυματισμό 32
  • τον θάνατο ενός Αρμένιου
  • τον βιασμό 12 Ελληνίδων
  • τον βιασμό αδιευκρίνιστου αριθμού ανδρών (εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή)
  • την καταστροφή:
    4.348 εμπορικών καταστημάτων,
    110 ξενοδοχείων,
    27 φαρμακείων,
    23 σχολείων,
    21 εργοστασίων,
    73 εκκλησιών,
    περίπου 1000 κατοικιών, όλα ελληνικής ιδιοκτησίας.

Το οικονομικό κόστος των ζημιών ανήλθε σε 150 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, ενώ η ελληνική κυβέρνηση τις υπολόγισε σε 500.000.000 δολάρια. Η οικονομική αιμορραγία και ο φόβος ανάγκασαν χιλιάδες έλληνες ομογενείς να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα.

Αργότερα, το τουρκικό κράτος διά του προέδρου Τζελάλ Μπαγιάρ υποσχέθηκε αποζημίωση για την καταστροφή των ελληνικών περιουσιών. Στην καλύτερη των περιπτώσεων δεν ξεπέρασε το 20% των απαιτήσεών τους, με δεδομένο ότι τα περιουσιακά τους στοιχεία είχαν υποτιμηθεί δραματικά.

Πολλές λεπτομέρειες για τα Σεπτεμβριανά ήλθαν στο φως το 1961, κατά τη διάρκεια της δίκης για εσχάτη προδοσία του ανατραπέντος από τους στρατιωτικούς πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές, ο οποίος τελικά δεν γλύτωσε από την αγχόνη. Πολύτιμα στοιχεία προσκομίζει και το βιβλίο του διαπρεπούς ελληνοαμερικανού βυζαντινολόγου Σπύρου Βρυώνη «The Mechanism of catastrophe: The Turkish Pogrom οf September 6-7, 1955 and the destruction of Greek Community of Istambul (Greekworks.com, New York, 2005).

ΠΟΛΥΜΕΣΑ

ΤΕΚΜΗΡΙΑ

Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ
1881 – 1938

Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ

Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ

Ο στρατιωτικός, πολιτικός και αναμορφωτής Κεμάλ Ατατούρκ (Mustafa Kemal Ataturk) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 12 Μαΐου 1881 από ταπεινής καταγωγής τουρκική οικογένεια και ονομάστηκε Μουσταφά. Κατά τη φοίτησή του στη στρατιωτική σχολή, ένας δάσκαλός του που τον θαύμαζε του συνέστησε να πάρει το όνομα Κεμάλ, που σημαίνει ωριμότητα και τελειότητα.

Ως στέλεχος του οθωμανικού στρατού αγωνίστηκε για την ανεξαρτησία της πατρίδας του, αναπτύσσοντας παράλληλα έντονη πολιτική δράση. Ο επιτυχής απελευθερωτικός αγώνας του εναντίον των δυνάμεων της Αντάντ (συμμαχία Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας), μετά την ήττα της Τουρκίας κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενέπνευσε πολλά εμβρυώδη κράτη της Ασίας και της Αφρικής να αγωνιστούν για την ανεξαρτησία τους.

Ο Μουσταφά Κεμάλ οραματίστηκε ένα κοσμικό τουρκικό κράτος και το έκανε πραγματικότητα, κυβερνώντας απολυταρχικά. Στις 29 Οκτωβρίου 1923 ανακήρυξε την Τουρκική Δημοκρατία κι έγινε ο πρώτος πρόεδρός της. Τον επόμενο χρόνο κατάργησε το Χαλιφάτο, θέτοντας σε εφαρμογή το ευρύ μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα.

Έκλεισε όλα τα ιδρύματα που βασίζονταν στο ισλαμικό κανονικό δίκαιο. Κατάργησε το παραδοσιακό σύστημα εκπαίδευσης, που ήταν κυρίως θρησκευτικό, και ίδρυσε λαϊκά σχολεία νέου τύπου. Εκσυγχρόνισε το νομικό οθωμανικό σύστημα και θέσπισε την πλήρη ισότητα των δύο φύλων. Τα ανατολίτικα καλούπια στο ντύσιμο, που είχαν θρησκευτική σημασία, πετάχτηκαν για να φορεθούν ευρωπαϊκά ρούχα.

Το 1928 αντικατέστησε την αραβική γραφή με το λατινικό αλφάβητο και φρόντισε να διαδοθεί στο λαό η δυτική κλασική μουσική και το θέατρο. Με ένα ευρύ πρόγραμμα ερευνών στο πεδίο της τουρκικής γλώσσας και ιστορίας, θέλησε να ενισχύσει ως συνεκτικό δεσμό την εθνική συνείδηση, αντί για τη θρησκεία. Το 1933 δημοσιεύθηκε νόμος με τον οποίο έγινε υποχρεωτική η χρήση οικογενειακού ονόματος στους πολίτες και η Εθνοσυνέλευση έδωσε στον Κεμάλ το όνομα Ατατούρκ (Πατέρας των Τούρκων).

Ο αναμορφωτής του τουρκικού κράτους πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 1938 στην Κωνσταντινούπολη.

Γεγονότα

 


μ.Χ.
1827

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου

Μετά την πτώση της Ακρόπολης (24 Μαΐου 1827) η Επανάσταση του '21 έπνεε τα λοίσθια. Στην Ηπειρωτική Ελλάδα είχε κατασταλεί και μόνο στο ανατολικό τμήμα της Πελοποννήσου παρέμενε ζωντανή. Κι εκεί, όμως, απειλείτο από τον Ιμπραήμ, που σκόπευε να εκστρατεύσει κατά του Ναυπλίου και της Ύδρας.

Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή για την Ελλάδα, η ευρωπαϊκή διπλωματία άλλαξε στάση και άρχισε να διάκειται ευμενώς προς την Επανάσταση. Συνέβαλε σε αυτό και ο νέος Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας Γεώργιος Κάνινγκ, που έδωσε μια πιο φιλελεύθερη τροπή στην εξωτερική πολιτική της Γηραιάς Αλβιόνας. Έτσι, στις 24 Ιουνίου 1827 υπογράφτηκε στο Λονδίνο συνθήκη μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, που καθόριζε τα της ανεξαρτησίας της Ελλάδας.

Σύμφωνα με τη συνθήκη, ιδρυόταν ελληνικό κράτος υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου, με σύνορα τον Αμβρακικό και τον Παγασητικό Κόλπο. Στη Συνθήκη Ειρηνεύσεως της Ελλάδος υπήρχε κι ένα μυστικό άρθρο, που προέβλεπε την επέμβαση των τριών δυνάμεων, εάν οι δύο εμπόλεμοι δεν δέχονταν τους όρους της σύμβασης.

Προς τούτο, ο αγγλικός στόλος υπό τον αντιναύαρχο Κόδριγκτον, ο γαλλικός υπό τον υποναύαρχο Δεριγνύ και ο ρωσικός υπό τον υποναύαρχο Χέυδεν, κατέπλευσαν στην Πελοπόννησο για να επιβάλουν την κατάπαυση των εχθροπραξιών. Η ελληνική πλευρά δέχτηκε με προθυμία την πρόταση των τριών Συμμάχων, ενώ ο Σουλτάνος δυσανασχέτησε και απέκρουσε οποιαδήποτε επέμβαση στην επικράτειά του.

Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, υπό τους Ταχίρ Πασά, Μουχαρέμ Μπέη και Μουσταφά Μπέη, πρόλαβε να προσορμισθεί στη λιμνοθάλασσα του Ναβαρίνου (σημερινή Πύλος), προτού προλάβει ο Δεριγνύ να τον εμποδίσει. Στόχος, τώρα, των τριών ναυάρχων ήταν να παρεμποδίσουν τη μεταφορά αιγυπτιακών στρατευμάτων σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1827 ο Κόδριγκτον, που είχε το γενικό πρόσταγμα, διαμήνυσε στον Ιμπραήμ ότι ο στόλος του βρισκόταν εκεί για να επιβάλει ανακωχή και τον προειδοποίησε ότι τυχόν άρνησή του θα τον υποχρέωνε να την επιβάλει δια της βίας.

Ο Ιμπραήμ, που συνέχιζε με αμείωτη ένταση τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του στην Πελοπόννησο, πήρε μάλλον αψήφιστα την απειλή του Κόδριγκτον και τις επόμενες μέρες δύο μοίρες του τουρκοαιγυπτιακού στόλου εξήλθαν από το Ναβαρίνο με κατεύθυνση την Ύδρα και την Πάτρα. Εμποδίστηκαν, όμως, από τον συμμαχικό στόλο και αναγκάσθηκαν να προσορμιστούν και πάλι στο Ναβαρίνο.

Οι παρασπονδίες του Ιμπραήμ ανάγκασαν τους τρεις ναυάρχους να αλλάξουν γραμμή πλεύσης. Αποφάσισαν τα πλοία τους να εισπλεύσουν στον κόλπο του Ναβαρίνου για να επιτηρούν αποτελεσματικότερα τις κινήσεις του τουρκοαιγυπτιακού στόλου, που τον αποτελούσαν συνολικά 89 σκάφη και 41 μεταγωγικά, από τα οποία τα 8 αυστριακά. Η συμμαχική δύναμη ήταν αριθμητικά πολύ μικρότερη. Αποτελείτο από 12 βρετανικά πλοία με επικεφαλής τη ναυαρχίδα Ασία, 7 γαλλικά με ναυαρχίδα τη φρεγάτα Σειρήνα και 8 ρωσικά με ναυαρχίδα το πλοίο Αζόφ.

Το μεσημέρι της 8ης Οκτωβρίου τα πλοία του συμμαχικού στόλου άρχισαν να εισπλέουν στον κόλπο του Ναβαρίνου, με επικεφαλής την αγγλική ναυαρχίδα Ασία. Ο Κόδριγκτον ήλπιζε ότι έστω και την τελευταία στιγμή ο Ιμπραήμ θα έσπευδε να συμφωνήσει με την προτεινόμενη ανακωχή. Αντί απάντησης, οι Αιγύπτιοι πέρασαν στη δράση και άρχισαν τους πυροβολισμούς κατά της αγγλικής λέμβου, την οποία είχε στείλει με λευκή σημαία ο Κόδριγκτον προς συνεννόηση, με αποτέλεσμα να φονευθεί ο έλληνας πηδαλιούχος της Πέτρος Μικέλης. Ταυτόχρονα, εκανονιοβολούντο η αγγλική και η γαλλική ναυαρχίδα.

Ο Κόδριγκτον, μη έχοντας άλλη λύση, έδωσε το παράγγελμα της επίθεσης. Παρά την αριθμητική υπεροχή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου και τη βοήθεια των πυροβολείων της Σφακτηρίας (το νησάκι που σχεδόν φράζει τον κόλπο του Ναβαρίνου), η ναυμαχία αμέσως έκλινε υπέρ του συμμαχικού στόλου, που είχε μεγαλύτερη δύναμη πυρός. Γύρω στις 6 το απόγευμα, η λιμνοθάλασσα είχε γεμίσει από τα κατεστραμμένα πλοία του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. 12 φρεγάτες, 22 κορβέτες και 25 μικρότερα πλοία είχαν βυθισθεί, ενώ 6.000 άνδρες σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν. Οι Σύμμαχοι έχασαν 172 άνδρες, ενώ οι τραυματίες ανήλθαν σε περίπου 500. Δύο πλοία καταστράφηκαν ολοσχερώς και αρκετά υπέστησαν εκτεταμένες ζημίες.

Η είδηση για τη ναυμαχία έτυχε διαφορετικής υποδοχής στις πρωτεύουσες των δυνάμεων που συμμετείχαν στην επιχείρηση. Στο Λονδίνο ο πρωθυπουργός δούκας του Ουέλινγκτον χαρακτήρισε τη ναυμαχία «ατυχές και απαίσιο γεγονός», ενώ μία μερίδα πολιτικών υποστήριξε ότι ο Κόδριγκτον έπρεπε να παραπεμφθεί στο ναυτοδικείο για ανυπακοή, επειδή δεν είχε εντολή να δράσει. Αντίθετα, στο Παρίσι και τη Μόσχα η είδηση προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό. Ο εμπνευστής της Ιεράς Συμμαχίας και μέγας εχθρός της Ελληνικής Επανάστασης πρίγκηπας Μέτερνιχ χαρακτήρισε την καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου ως «αρχή της βασιλείας του χάους».

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου σήμανε την ελευθερία της Ελλάδας, παρά τη συνεχιζόμενη σφοδρή άρνηση του Σουλτάνου. Οι τρεις δυνάμεις επέβαλαν τελικά τη θέλησή τους και μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου 1829 που δόθηκε η τελευταία μάχη του Αγώνα στην Πέτρα της Βοιωτίας, το ελληνικό κράτος είχε σχηματισθεί με βόρεια σύνορα τη γραμμή Αμβρακικού - Παγασητικού.

1861
 Σημειώνεται αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας της βασίλισσας Αμαλίας από τον φοιτητή Αριστείδη Δόσιο.

Η απόπειρα δολοφονίας κατά της βασίλισσας Αμαλίας

Το 1861 η λαϊκή αντίδραση κατά της βασιλείας είχε φουντώσει για τα καλά. Ο Όθωνας κατηγορείτο για παραβίαση του Συντάγματος και δεσποτισμό. Η κατάσταση οξύνθηκε ακόμη περισσότερο στις αρχές Μαΐου, όταν οι αρχές αποκάλυψαν συνωμοσία κατά του Θρόνου και προέβησαν σε συλλήψεις ηγετικών στελεχών της αντιπολίτευσης. Ο Όθωνας τον επόμενο μήνα αναχώρησε για ένα μακρύ ταξίδι στο Μόναχο και καθήκοντα αντιβασιλέα εκτελούσε η βασίλισσα Αμαλία.

Αργά το βράδυ της 6ης Σεπτεμβρίου η Αθήνα αναστατώθηκε από την είδησης της απόπειρας δολοφονίας κατά της βασίλισσας Αμαλίας. Δράστης ο δεκαοκτάχρονος φοιτητής της Νομικής Αριστείδης Δόσιος, γόνος επιφανούς οικογένειας των Αθηνών. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος ήταν ανώτερος δημόσιος υπάλληλος και μετά την έξωση του Όθωνα αναμίχθηκε στην πολιτική, διατελέσας βουλευτής και υπουργός. Η μητέρα του Αικατερίνη ήταν κόρη του κορυφαίου πολιτικού Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και από τις πιο μορφωμένες Ελληνίδες της εποχής.

Ο νεαρός φοιτητής ξεκίνησε οπλισμένος από τα Εξάρχεια και συνάντησε την πομπή της βασίλισσας, που είχε βγει για τον βραδινό της περίπατο, γύρω στις 9 το βράδυ, κοντά στην Πλατεία Συντάγματος. Χωρίς δισταγμό πυροβόλησε εναντίον της, αλλά αστόχησε. Συνελήφθη πάραυτα και οδηγήθηκε ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, που εκείνη την ώρα βρισκόταν σε συνεδρίαση. Με θάρρος και υπερηφάνεια μπροστά στον έκπληκτο πρωθυπουργό Αθανάσιο Μιαούλη και τους υπουργούς του, ομολόγησε την πράξη του, χωρίς να κατονομάσει κανέναν ως συνεργό του. Τους είπε ορθά κοφτά ότι ήθελε να απαλλάξει τη χώρα από την τυραννία.

Ο νεαρός δράστης ρίχτηκε στα μεσαιωνικά υπόγεια της Χωροφυλακής, όπου υπεβλήθη σε φρικτά βασανιστήρια για να αποκαλύψει τους συνεργούς του. Το μαρτύριο της αϋπνίας και τα κτυπήματα στο κεφάλι δεν τον λύγισαν. Εκείνη την περίοδο είχε ανοίξει βεντέτα μεταξύ φοιτητών και αστυνομίας, λόγω των προηγηθέντων «Σκιαδικών». Οι αττικάρχες Βρατσάνος και Δημητριάδης έλεγαν, μεταξύ άλλων, στους συλλαμβανόμενους φοιτητές: «Τας βδελυράς κατά της βασιλίσσης συκοφαντίας, τας αναξίας όλως εις ακαδημαϊκούς πολίτας και μόλις αρμοζούσας εις τους εσχάτους μαχαιροβγάλτας διαβόητους τραμπούκους του Ψειρίου, οίτινες έχουσι τουλάχιστον αίσθημα φιλοπατρίας επάνω των, γινώσκομεν».

Μαρτυρίες που δόθηκαν στη Χωροφυλακή ανέφεραν ότι η δολοφονική απόπειρα κατά της Αμαλίας δεν ήταν έργο μόνο ενός ανδρός, αλλά εξυφάνθηκε στα γραφεία εφημερίδας «Το Μέλλον της Πατρίδας», που ήταν το κέντρο της αντιοθωνικής αντιπολίτευσης, με συνεργάτες τους αδελφούς Δεληγεώργη, τον Οδυσσέα Ιάλεμο και τον Αντώνιο Βαλέττα. Ο νεαρός Δόσιος δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο. Η ποινή του, όμως, δεν εκτελέστηκε, έπειτα από προσωπική επέμβαση της Αμαλίας. Του απονεμήθηκε χάρη και η θανατική ποινή μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά.

Η δολοφονική απόπειρα κατά της βασίλισσας σίγασε προς στιγμήν το αντιδυναστικό μένος του λαού. Ακολούθησαν δοξολογίες και έρανοι για την ανέγερση του ναού του Αγίου Σώζοντος (ο σημερινός Άγιος Σώστης στη λεωφόρο Συγγρού). Η κατάσταση ηλεκτρίστηκε και πάλι, όταν αποκαλύφθηκε συνωμοσία αξιωματικών του στρατού για την απόδραση του Δόσιου από τις φυλακές. Ο νεαρός φοιτητής περνούσε δύσκολες ώρες, καθώς τα βασανιστήρια συνεχίζονταν για την αποκάλυψη των πιθανών συνενόχων του.

Η λύτρωση για τον Αριστείδη Δόσιο ήλθε μετά την έξωση του Όθωνα (1862), όταν του χορηγήθηκε αμνηστία και απολύθηκε από τη φυλακή. Μετέβη στο Μόναχο και στην Ιταλία, όπου περάτωσε τις σπουδές του και στη συνέχεια επιδόθηκε σε μελέτες οικονομολογικού περιεχομένου, ενώ διετέλεσε διευθυντής της ναυτιλιακής τράπεζας «Ο Αρχάγγελος». Πέθανε το 1881 σε ηλικία μόλις 37 ετών, εξαιτίας των βασανιστηρίων που υπέστη στη φυλακή και αφού προηγουμένως πέρασε ένα διάστημα σε φρενοκομείο.

1959
Εγκαινιάζεται το γήπεδο της Τούμπας στη Θεσσαλονίκη, που αποτελεί την έδρα του ΠΑΟΚ.
1966
Ο πρωθυπουργός της Νοτίου Αφρικής, Χέντρικ Φέρβερντ, δολοφονείται στο Κοινοβούλιο από τον ελληνικής καταγωγής δημόσιο υπάλληλο Δημήτριο Τσαφέντα. Ο Φέρβερντ ήταν υπεύθυνος για πολλούς νόμους του απαρτχάιντ.

Δημήτρης Τσαφέντας
1918 – 1999

Νοτιοαφρικάνος ναυτικός και δημόσιος υπάλληλος, ελληνομοζαμβικιανής καταγωγής, που έμεινε στην ιστορία, επειδή δολοφόνησε τον πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής, Χέντρικ Φέρβουρντ, τον επονομαζόμενο «αρχιτέκτονα του Απαρτχάιντ».

Ο Δημήτρης Τσαφέντας (Dimitri Tsafendas) γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1919 στο Λορέντζο Μαρκές (σημερινό Μαπούτο) της Μοζαμβίκης, τότε αποικία της Πορτογαλίας. Ήταν ο καρπός μιας τυχαίας συνεύρεσης του χανιώτη ναυτικού Μιχάλη Τσαφέντα ή Τσαφεντάκη και της μοζαμβικανής μιγάδος Αμέλια Γουίλιαμς. Μεγάλωσε με τη γιαγιά του και στη συνέχεια με τους θετούς γονείς του. Σπούδασε σε καθολικό σχολείο, όπου ήρθε αντιμέτωπος με τα ρατσιστικά σχόλια των συμμαθητών του, εξαιτίας του σκουρόχρωμου χρώματος του δέρματός του.

Την ίδια αντιμετώπιση είχε και στη Νότιο Αφρική, αν και οι αρχές τον κατέταξαν στη λευκή κατηγορία του πληθυσμού, βάσει των φυλετικών διακρίσεων που ίσχυαν τότε στη χώρα. Στα μέσα της δεκαετίας του '30 ήταν ενεργό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Νοτίου Αφρικής. Την ίδια εποχή μπάρκαρε στα καράβια και γύρισε όλο τον κόσμο. Μάλιστα, τη διετία 1947-1949 έζησε στην Ελλάδα. Ήταν ιδιαίτερα έξυπνος και κατόρθωσε να μάθει οκτώ γλώσσες. Τότε διαγνώστηκαν τα πρώτα συμπτώματα σχιζοφρένειας και ήταν αναγκασμένος να μπαινοβγαίνει σε διάφορες ψυχιατρικές κλινικές για νοσηλεία.

Το 1966 επέστρεψε στη Νότιο Αφρική και αφού έκανε διάφορες περιστασιακές δουλειές, την 1η Αυγούστου προσελήφθη ως κλητήρας στο κοινοβούλιο της χώρας, που έδρευε στο Κέιπ Τάουν. Ένα μήνα αργότερα απασχόλησε τα πρωτοσέλιδα όλου του κόσμου, όταν δολοφόνησε τον πρωθυπουργό της Νοτίου Αφρικής μέσα στο κοινοβούλιο. Το μεσημέρι της 6ης Σεπτεμβρίου, ο 65χρονος  Χέντρικ Φέρβουρντ εισήλθε στην αίθουσα συνεδριάσεων του κοινοβουλίου και κατευθύνθηκε προς το πρωθυπουργικό έδρανο. Τότε, ο Τσαφέντας όρμησε κατά πάνω του και τον μαχαίρωσε τέσσερις φορές στο στήθος, αφήνοντάς τον άπνου.

Συνελήφθη αμέσως από προστρέξαντες βουλευτές και παραδόθηκε στην αστυνομία. Στους αστυνομικούς που τον ανέκριναν είπε ότι σκότωσε τον Φέρβουρντ, επειδή «ήταν αηδιασμένος με τις ρατσιστικές πολιτικές του». Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, ο Τσαφέντας ήταν εξοργισμένος με τις αρχές, επειδή λίγες ημέρες πριν από το φονικό είχαν απορρίψει αίτηση μετάταξής του στην κατηγορία των «εγχρώμων», προκειμένου να συζήσει με τη φίλη του, που ανήκε στην ίδια φυλετική κατηγορία. Στη δίκη που ακολούθησε, η πράξη του κρίθηκε από το δικαστήριο μη καταλογιστή λόγω της σχιζοφρένειας από την οποία έπασχε, και του επιβλήθηκε ο περιορισμός αόριστης διάρκειας σε ψυχιατρείο.

Οι αρχές εκμεταλλευόμενες ένα «παράθυρο» του νόμου, πέτυχαν τον εγκλεισμό του σε φυλακή μελλοθανάτων κι έτσι για τα επόμενα χρόνια βρισκόταν καθημερινά με τη δαμόκλειο σπάθη της εκτέλεσης. Μετά την κατάρρευση του καθεστώτος των φυλετικών διακρίσεων το 1994, ο Τσαφέντας μετήχθη σε ψυχιατρική κλινική του Γιοχάνεσμπουργκ, όπου άφησε την τελευταία του πνοή στις 7 Οκτωβρίου του 1999, σε ηλικία 81 ετών. Κηδεύτηκε με το τυπικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ενταφιάστηκε σε άγνωστη τοποθεσία.

Σχετικά

Δύο θεατρικά έργα έχουν ως πηγή έμπνευσης την προσωπικότητα και τον βίο του Δημήτρη Τσαφέντα:

  • «Tsafendas» του νοτιοαφρικανού Άντον Κρίγκερ (2002)
  • «I.D.» του άγγλου Άντονι Σερ (2003)
1985
Ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος αποσκιρτά από τη Νέα Δημοκρατία και ιδρύει τη Δημοκρατική Ανανέωση (ΔΗΑΝΑ). Στο νέο κόμμα προσχωρούν ακόμα εννέα βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας.
1997
Την 62η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης εγκαινιάζει ο πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης, ο οποίος κάνει σαφή την αταλάντευτη πρόθεση της κυβέρνησης να συνεχίσει την πολιτική σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, επισημαίνοντας ότι όλα πρέπει να γίνουν μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, θέτει ως προτεραιότητα της κυβέρνησης την ισότιμη ένταξη της χώρας μας στο Ευρώ, την ισχυρή παρουσία της στα Βαλκάνια και την οικονομική ανάπτυξη.

Γεννήσεις

 


μ.Χ.
1772
Λογγίνος Χέυδεν, ολλανδικής καταγωγής ρώσος ναύαρχος. Ήταν ο διοικητής της ρωσικής ναυτικής μοίρας στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου. (Θαν. 5/10/1850)

Λογγίνος Χέυδεν
1772 – 1850

Ρώσος ναύαρχος, ολλανδικής καταγωγής, γνωστός στη χώρας μας από τη συμμετοχή του στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου ως αρχηγός της ρωσικής ναυτικής μοίρας.

Ο Λογγίνος Χέυδεν - Λόντεβαϊκ Σίχισμουντ Βίνσεντ Χούσταφ φαν Χέιντεν (Lodewijk Sigismund Vincent Gustaaf van Heiden) στα ολλανδικά και Λόγκιν Πετρόβιτς Γκίντεν (Ло́гин Петро́вич Ге́йден) στα ρώσικα - γεννήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1772 στο Ζαντλάρεν της Βόρειας Ολλανδίας από οικογένεια ευγενών. Νεώτατος κατατάχθηκε στο ολλανδικό ναυτικό και διακρίθηκε στη δίωξη της πειρατείας στη Μεσόγειο και τον Ινδικό Ωκεανό.

Το 1795, όταν κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων ο γαλλικός στρατός εισέβαλε στην Ολλανδία, επέστρεψε στη χώρα του και αγωνίστηκε στο πλευρό του γενικού κυβερνήτη της Ολλανδικής Δημοκρατίας, Γουλιέλμου Ε', τον οποίο βοήθησε να καταφύγει στην Αγγλία. Μετά την επιστροφή του, ο Χέυδεν φυλακίστηκε ως αντιδραστικός από τις γαλλικές αρχές, κατόρθωσε όμως να δραπετεύσει και κατέφυγε στη Ρωσία, όπου το 1810 πολιτογραφήθηκε Ρώσος.

Έλαβε μέρος στους πολέμους εναντίον του Ναπολέοντα και το 1817 ο τσάρος Αλέξανδρος Α' τον προήγαγε σε ναύαρχο. Μετά τη συνθήκη του Λονδίνου της 6ης Ιουλίου 1827, με την οποία οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής εκείνης (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) ζητούσαν άμεση ανακωχή μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των επαναστατημένων Ελλήνων ως απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη διαπραγματεύσεων, ναυτικές μοίρες των χωρών αυτών διατάχθηκαν να πλεύσουν στις ελληνικές θάλασσες για να επιτηρήσουν την εφαρμογή των όρων της συνθήκης.

Ο Χέυδεν έφυγε με τη ναυαρχίδα «Αζόφ» από το λιμάνι της Κρονστάνδης με άλλα επτά πολεμικά πλοία κι έφτασε στις αρχές Οκτωβρίου στο Ναυαρίνο, όπου βρίσκονταν οι Κόδριγκτον και Δεριγνύ, επικεφαλής των ναυτικών μοιρών της Αγγλίας και της Γαλλίας. Οι τρεις ναύαρχοι, μετά τις παρασπονδίες του Iμπραήμ και την παρελκυστική τακτική του, επισήμαναν με διακοίνωσή τους τις συνέπειες των ενεργειών του και αποφάσισαν να δράσουν, υποχρεώνοντάς τον να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις των χωρών τους. Ο Χέυδεν έπεισε τους άλλους ναυάρχους να πλεύσουν στο λιμάνι του Ναβαρίνου και στη ναυμαχία που ακολούθησε ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος κατατροπώθηκε (8 Οκτωβρίου 1827), ανοίγοντας το δρόμο για την ανεξαρτησία της Ελλάδας.

Ο Χέυδεν παρέμεινε στην Ελλάδα και μετά την άφιξη του Καποδίστρια, με τον οποίο συνεργάστηκε και τον βοήθησε στην προσπάθειά του για την καταστολή της πειρατείας στο Αιγαίο. Στη Ρωσία, όπου επέστρεψε το 1831, διορίστηκε υπασπιστής του τσάρου Νικολάου Α'. Τον επόμενο χρόνο επισκέφθηκε για τελευταία φορά τη γενέθλια χώρα του Ολλανδία, όπου έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές από τον βασιλιά Γουλιέλμο Α'.

Ο Λογγίνος Χέυδεν πέθανε στο Ρεβάλ (νυν Ταλίν Εσθονίας) στις 5 Οκτωβρίου 1850, σε ηλικία 78 ετών.

Σχετικά

  • Οδούς προς τιμήν του ναυάρχου Χέυδεν συναντάμε στην Αθήνα, στο Περιστέρι Αττικής, στα Νέα Λιόσια Αττικής, στην Ηλιούπολη Αττικής, στον Πειραιά, στους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας, στις Νέες Παγασές Βόλου και το Βασιλικό Ευβοίας.
1860
Λαυρέντιος (Λορέντζος) Μαβίλης, έλληνας ποιητής. (Θαν. 28/11/1912)

1943
Αντώνης Ξυλούρης, γνωστός ως Ψαραντώνης, βιρτουόζος της κρητικής λύρας και συνθέτης.

Θάνατοι

 


μ.Χ.
1998
Ακίρα Κουρασάβα, ιάπωνας σκηνοθέτης. («Γιοζίμπο», «7 Σαμουράι», «Ραν») (Γεν. 23/3/1910)
2007
Λουτσιάνο Παβαρότι, ιταλός τενόρος. (Γεν. 12/10/1935)
2011
Μάικλ Χαρτ, αμερικανός συγγραφέας, εφευρέτης του e-book. (Γεν. 8/3/1947)

πηγη: www.sansimera.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου