Loading...

Κατηγορίες

Σάββατο 01 Σεπ 2018
Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2018
Κλίκ για μεγέθυνση
Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2018Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2018Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2018Σάββατο 1 Σεπτεμβρίου 2018
 
Ανατολή Ήλιου: 06:53 – Δύση Ήλιου: 19:56
  • Παγκόσμια Ημέρα Γενειάδας
  • Γιορτάζουν:  Αδαμαντίνη, Αδαμάντιος, Αδαμαντία, Διαμαντής, Διαμάντω, Αθηνά, Ακριβή, Ακριβός, Αντιγόνη, Αντίγονος, Αρηβοία, Ασπασία, Ασπάσιος, Αφροδίτη, Διώνη, Δωδώνη, Ελπινίκη, Ερασμία, Εράσμιος, Ερατώ, Ερμηνεία, Ευτέρπιος, Ευτέρπη, Θαλής, Θάλεια, Θεανώ, Θεονόη, Θεονύμφη, Καλλιρρόη, Καλλίστη, Κλειώ, Κλεονίκη, Κλεόπατρος, Κλεοπάτρα, Κοραλία, Μαργαρίτης, Μαργαρίτα, Μαριάνθη, Μελπομένη, Μόσχος, Μόσχω, Ουράνιος, Ουρανία, Πανδώρα, Παρθένα, Παρθενόπη, Πηνελόπη, Πολύμνιος, Πολύμνια, Πολυνίκη, Σαπφώ, Συμεών, Συμεωνία, Τερψιχόρη, Τρωάς, Χάιδος, Χάιδω, Χαϊδεμένη, Χαρικλής, Χαρίκλεια

Σαν Σήμερα...

 

1939
Η Γερμανία εισβάλλει στην Πολωνία. Αρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Η φοβερότερη πολεμική αναμέτρηση που γνώρισε η ανθρωπότητα και ο πρώτος αληθινά παγκόσμιος πόλεμος. Διάρκεσε από την 1η Σεπτεμβρίου 1939 έως τις 2 Σεπτεμβρίου 1945 και άφησε πίσω του πάνω από 60 εκατομμύρια νεκρούς.

Από την πλειονότητα των ιστορικών θεωρείται ως συνέχεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, γιατί στην ουσία τα αίτια και οι δυνάμεις που τον προκάλεσαν ήταν οι ίδιες. Μερικές από τις βασικές αιτίες του πολέμου ήταν οι επαχθείς όροι που επιβλήθηκαν στην ηττημένη Γερμανία από τη συνθήκη των Βερσαλιών και η τάση των χωρών του φασιστικού Άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) να κυριαρχήσουν στον κόσμο.

Στη Γερμανία κυβερνούσε από το 1933 ο Αδόλφος Χίτλερ, που επιδίωκε να ανορθώσει το γόητρο της καταρακωμένης χώρας του και να πάρει εκδίκηση από τους Αγγλογάλλους για την ήττα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ιταλία εξουσίαζαν οι φασίστες του Μουσολίνι από το 1922, ενώ η στρατοκρατική Ιαπωνία είχε ξεκινήσει και επιδίωκε τη συνέχιση της επεκτατικής της πολιτικής, που ονόμαζε «Μεγάλη Σφαίρα Ευημερίας της Ανατολής».

Η αφορμή για την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δόθηκε με την απαίτηση της Γερμανίας να αποκατασταθεί η γερμανική κυριαρχία στην ελεύθερη πόλη του Ντάντσιχ (σημερινό Γκντανσκ Πολωνίας) και να της δοθούν μεγαλύτερες δυνατότητες επικοινωνίας με την Ανατολική Πρωσία. Ήταν απλώς το πρόσχημα για τον Χίτλερ, ο οποίος από την αρχή του 1939 είχε αποφασίσει να επιτεθεί και να καταλάβει την Πολωνία. Πρώτα εξασφάλισε τη συγκατάθεση της Σοβιετικής Ένωσης με την υπογραφή στη Μόσχα του Συμφώνου Μη Επιθέσεως, γνωστού ως «Σύμφωνο Ρίμπεντροπ - Μολότοφ» (23 - 24 Αυγούστου 1939), ένα μυστικό πρωτόκολλο, το οποίο προέβλεπε τον διαμελισμό της Πολωνίας και στη συνέχεια αφού έκρινε ότι οι Γαλλοβρετανοί δεν θα βοηθήσουν τους Πολωνούς, ως όφειλαν βάσει συνθηκών, έδωσε τη διαταγή επίθεσης κατά της Πολωνίας στις 26 Αυγούστου.

Γερμανικά στρατεύματα εισβάλουν στην Πολωνία

Η γερμανική επίθεση κατά της Πολωνίας με την εφαρμογή του δόγματος του «αστραπιαίου πολέμου» (blitzkrieg) εκδηλώθηκε την αυγή της 1ης Σεπτεμβρίου 1939 και σε λιγότερο από ένα μήνα οι στρατιές της Βέρμαχτ είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, σε εφαρμογή του γερμανοσοβιετικού συμφώνου. Το υπόλοιπο τμήμα της Πολωνίας κατέλαβαν οι Σοβιετικοί, που εισέβαλαν στις 18 Σεπτεμβρίου από τα ανατολικά. Ο αιφνιδιασμός για τους Γαλλοβρετανούς ήταν πλήρης, που κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Γερμανίας στις 3 Σεπτεμβρίου.

Στη συνέχεια, οι Γερμανοί στράφηκαν προς δυσμάς και μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 1940 είχαν καταλάβει τη Δανία, τη Νορβηγία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, το Λουξεμβούργο και τελευταία τη Γαλλία, της οποίας η περίφημη οχυρωματική «γραμμή Μαζινό» κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Τα βρετανικά νησιά ήταν ο επόμενος στόχος του Χίτλερ («Μάχη της Αγγλίας»). Οι ανηλεείς βομβαρδισμοί της «Λουφτβάφε», που θα προετοίμαζαν την απόβαση δεν έφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα κι έτσι ο Χίτλερ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχέδιό του για κατάληψη των βρετανικών νησιών ήδη από τα τέλη του 1940.

Η Ιταλία εισήλθε στον πόλεμο στις 10 Ιουνίου 1940, με επιθέσεις σε βρετανικές βάσεις στη Βόρειο Αφρική. Στις 28 Οκτωβρίου οι Ιταλοί επιτίθενται κατά της Ελλάδας, μετά το «ΟΧΙ» του δικτάτορα Μεταξά. Ο ελληνικός στρατός δίνει σκληρές μάχες στην Πϊνδο και γρήγορα ανατρέπει την κατάσταση, περνώντας στην επίθεση. Περιορίζει τους Ιταλούς εισβολείς μέσα στο Αλβανικό έδαφος και απελευθερώνει πόλεις και χωριά της Βορείου Ηπείρου. Η εαρινή επίθεση των Ιταλών (9 Μαρτίου 1941) αποτυγχάνει και προ του κινδύνου να κατανικηθεί και εξευτελιστεί ένα μέλος του Άξονα, η Γερμανία κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Ελλάδας (6 Απριλίου 1941). Στις 27 Απριλίου οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα και στις 30 Μαΐου καταλαμβάνουν την Κρήτη, ολοκληρώνοντας την κατάληψη της Ελλάδας. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1943 η Ελλάδα βρισκόταν υπό τριπλή κατοχή (Γερμανική, Ιταλική και Βουλγαρική) και μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας και μέχρι τον Οκτώβριο του 1944 υπό Γερμανο-Βουλγαρική κατοχή.

Η ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ

Στις 22 Ιουνίου 1941 οι Γερμανοί στρέφονται ανατολικά και εξαπολύουν επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης («Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα»), η οποία εντάσσεται πλέον στο Συμμαχικό στρατόπεδο. Στις 8 Δεκεμβρίου 1941 ο ιαπωνικός στόλος χτυπά ξαφνικά και καταστρέφει το στόλο των Ηνωμένων Πολιτειών, που ναυλοχούσε το Περλ Χάρμπορ της Χαβάης. Το γεγονός αυτό συνταράσσει τους Αμερικανούς. Ο πρόεδρος Ρούζβελτ πείθει το Κογκρέσο να κηρύξει τον πόλεμο στον Άξονα και να σταθεί στο πλευρό των Συμμάχων (11 Δεκεμβρίου 1941). Η απόφαση των Αμερικανών να εισέλθουν στον πόλεμο αποτελεί σημείο καμπής, που αλλάζει τις ισορροπίες υπέρ των Συμμαχικών Δυνάμεων και εις βάρος του Άξονα.

Τον Νοέμβριο του 1942 οι βρετανικές δυνάμεις με αρχηγό τον στρατηγό Μοντγκόμερι, αποκτούν την πρωτοβουλία στο μέτωπο της Βορείου Αφρικής, μετά τη δεύτερη Μάχη του Ελ Αλαμέιν. Στο Ανατολικό Μέτωπο, οι Γερμανοί προχωρούν και φθάνουν στα πρόθυρα της Μόσχας, κυριεύουν την Κριμαία, φθάνουν στον Καύκασο και πολιορκούν το Στάλινγκραντ. Στις 2 Φεβρουαρίου 1943, ο Κόκκινος Στρατός ανατρέπει τη γερμανική επίθεση στο Στάλινγκραντ και από τον Ιούλιο του 1943 αρχίζει αντεπίθεση.

Στις 7 Ιουλίου του 1943 τα συμμαχικά στρατεύματα πραγματοποιούν απόβαση στη Σικελία. Αυτό έχει ως συνέπεια την πτώση του Μουσολίνι (25 Ιουλίου) και την ανάληψη της εξουσίας από τον στρατάρχη Πιέτρο Μπαντόλιο, που υπογράφει ανακωχή με τους Συμμάχους (3 Σεπτεμβρίου 1943). Στο διάστημα αυτό, οι Ρώσοι απωθούν τους Γερμανούς από τα εδάφη τους. Σταδιακά, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Ρουμανία, Τσεχοσλοβακία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Γιουγκοσλαβία) απελευθερώνονται από την προέλαση των σοβιετικών στρατευμάτων, με αποτέλεσμα ο γερμανικός στρατός να αποχωρήσει από την Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944.

Η απόβαση στη Νορμανδία

Άλλο σπουδαίο γεγονός του 1944 ήταν η συμμαχική απόβαση στη Νορμανδία (6 Ιουνίου), που οδήγησε στην απελευθέρωση των χωρών της Δυτικής Ευρώπης. Στις 26 Απριλίου 1945 οι αγγλικές, αμερικανικές και γαλλικές δυνάμεις ενώνονται στον ποταμό Έλβα με τις δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού. Στις 2 Μαΐου ολοκληρώνεται η κατάληψη του Βερολίνου, ενώ ο Χίτλερ αυτοκτονεί (30 Απριλίου) και ο Μουσολίνι εκτελείται στην Ιταλία από τους παρτιζάνους (28 Απριλίου). Στις 7 Μαΐου 1945 οι Γερμανοί παραδίδονται άνευ όρων στους Συμμάχους και ο πόλεμος στην Ευρώπη λήγει.

Στο μέτωπο του Ειρηνικού, οι Ιάπωνες κατά τη διάρκεια του πολέμου κατέλαβαν, μεταξύ άλλων, τις Φιλιππίνες, τη Μαλαισία, τη Σιγκαπούρη, τη Βιρμανία και μέρος της Κίνας. Οι Ιάπωνες συνέχισαν τον πόλεμο και μετά την παράδοση της Γερμανίας. Στις 6 Αυγούστου 1945 οι Αμερικανοί ρίχνουν την πρώτη ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και στις 9 Αυγούστου μια δεύτερη στο Ναγκασάκι. Ταυτόχρονα, οι Σοβιετικές δυνάμεις επιτίθενται και κυριεύουν τη Μαντζουρία. Τότε, η Ιαπωνία αναγκάζεται να συνθηκολογήσει. Ο επίλογος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου γράφτηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 1945, με την επίσημη τελετή παράδοσης της Ιαπωνίας επί του αμερικανικού πολεμικού «Μιζούρι», που ναυλοχούσε στον κόλπο του Τόκιο.

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ο φοβερότερος απ’ όσους γνώρισε η ανθρωπότητα. Οι μάχες του ήταν μεγάλης κλίμακας και φονικότατες και η καταστροφή των υλικών αγαθών από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς τεράστιες. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν από την πείνα και πολλές άλλες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους στα φοβερά στρατόπεδα συγκέντρωσης των χιτλερικών («Εβραϊκό Ολοκαύτωμα», «Ποράιμος»). Το σύνολο των νεκρών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου υπολογίζεται σε 60 εκατομμύρια, ενώ οι ζημιές ξεπερνούν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια εκείνης της εποχής.

Απώλειες κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Χώρα Νεκροί Τραυματίες Αιχμάλωτοι ή Αγνοούμενοι Θάνατοι Πολιτών Σύνολο Θανάτων
ΣΥΜΜΑΧΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ




Βέλγιο 12.000 76.000 88.000
Βραζιλία 943 4.222 1.000
Βρετανική Κοινοπολιτεία 373.372 475.047 251.724 92.673 466.000
Αποικίες 6.877 6.972 22.323 7.000
Αυστραλία 23.365 39.803 32.393 24.000
Ην. Βασίλειο 264.443 277.077 213.919 92.673 357.000
Ινδία 24.338 64.354 91.243
Καναδάς 37.476 53.174 10.888 38.000
Νέα Ζηλανδία 10.033 19.314 10.582 10.000
Νότια Αφρική 6.840 14.363 16.430 7.000
Γαλλία 213.324 400.000 350.000 563.000
Γιουγκοσλαβία 305.000 425.000 1.200.000 1.505.000
Δανία 1.800 2.000 413.000
Ελλάδα 88.300 325.000
ΕΣΣΔ 11.000.000 7.000.000 18.000.000
ΗΠΑ 292.131 671.801 139.709 6.000 298.000
Κίνα 1.310.224 1.752.951 115.248
Νορβηγία 3.000 7.000 10.000
Ολλανδία 7.900 2.860 200.000 208.000
Πολωνία 121.178 236.606 420.760 5.675.000 5.800.000
Τσεχοσλοβακία 10.000 215.000 225.000
Φιλιππίνες 27.000 91.000 118.000
ΑΞΟΝΑΣ




Βουλγαρία 10.000 10.000 20.000
Γερμανία 3.500.000 5.000.000 3.400.000 780.000 4.200.000
Ιαπωνία 1.300.000 4.000.000 810.000 672.000 1.972.000
Ιταλία 242.232 66.000 350.000 152.941 395.000
Ουγγαρία 200.000 170.000 290.000 490.000
Ρουμανία 300.000 100.000 200.000 500.000
Φινλανδία 82.000 50.000 2.000 84.000

Γεγονότα

 


μ.Χ.
1902
Κάνει πρεμιέρα στους γαλλικούς κινηματογράφους η ταινία του Ζορζ Μελιές «Ταξίδι στη Σελήνη», που θεωρείται η πρώτη ταινία επιστημονικής φαντασίας.
1911
Σημειώνεται δολοφονική απόπειρα κατά του μεταρρυθμιστή ρώσου πρωθυπουργού Πιοτρ Στολίπιν, την ώρα που παρακολουθεί την όπερα του Ρίμσκι-Κόρσακοφ «Ο Τσάρος Σάλταν» στην Όπερα του Κιέβου. Δράστης, ο αναρχικός, αλλά και πράκτορας της τσαρικής μυστικής αστυνομίας «Οχράνα», Ντμίτρι Μπογκρόφ. Ο Στολίπιν θα πεθάνει τέσσερις μέρες αργότερα.
1911
Με ενθουσιασμό και συγκίνηση υποδέχεται ο ελληνικός λαός το θωρηκτό Αβέρωφ, που καταπλέει στα φαληρικά νερά.

Θωρηκτό Αβέρωφ

Το Θωρηκτό Αβέρωφ

Το Θωρηκτό Αβέρωφ

Το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ» είναι ένα πλοίο - θρύλος του Πολεμικού μας Ναυτικού. Είναι ζήτημα αν στην παγκόσμια ναυτική ιστορία θα συναντήσουμε άλλο πολεμικό πλοίο που να συνδέθηκε για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα με την ιστορία ενός έθνους. Η φήμη και ο σεβασμός που απολαμβάνει απ’ όλους τους Έλληνες φθάνει ως τις μέρες μας.

Το πλοίο ναυπηγήθηκε στο Λιβόρνο της Ιταλίας, αρχικά για τις ανάγκες του πολεμικού ναυτικού της Ιταλίας. Όμως, η ακύρωση της παραγγελίας ώθησε την κυβέρνηση του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη να ενδιαφερθεί για την αγορά του στα τέλη του 1909 (12 Νοεμβρίου) και να προλάβει τους Τούρκους που προς στιγμήν το διεκδίκησαν. Ήταν η εποχή που η χώρας μας είχε επιδοθεί σ’ ένα εκτεταμένο εκσυγχρονισμό των ενόπλων της δυνάμεων, μετά την ατυχή έκβαση του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Ειδικά στο Πολεμικό Ναυτικό, ο στόλος ήταν απαρχαιωμένος και η κυριαρχία στο Αιγαίο απαιτούσε την ένταξη νέων σύγχρονων μονάδων στη δύναμή του.

Η αγορά του θωρακισμένου καταδρομικού ή βαρέως ευδρόμου, σύμφωνα με τη στρατιωτική ορολογία, κόστισε 24.000.000 δραχμές και ήταν συμφέρουσα χάρις στη διαπραγματευτική ικανότητα του υπουργού Ναυτικών, Ιωάννη Δαμιανού. Το 1/3 του ποσού καταβλήθηκε από το κληροδότημα του ηπειρώτη επιχειρηματία και εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ (1815-1899) και εξ αυτού του λόγου το πλοίο έλαβε το όνομά του.

Το θωρηκτό «Αβέρωφ» καθελκύστηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1910 και παραδόθηκε στη χώρα μας στις 15 Μαΐου 1911. Ύστερα από ένα σύντομο ταξίδι στην Αγγλία με την ευκαιρία της στέψης του βασιλιά Γεωργίου Ε’, την 1η Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου κατέπλευσε στο Φάληρο κι έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τον ελληνικό λαό. Το πλοίο, από τα πιο σύγχρονα πολεμικά της εποχής του, ήταν ατμοκίνητο, έπλεε με ταχύτητα 24 κόμβων και είχε πλήρωμα 20 αξιωματικών και 670 ναυτών. Αμέσως έγινε η ναυαρχίδα του απαρχαιωμένου ελληνικού στόλου.

Το Θωρηκτό «Αβέρωφ» εν ώρα ναυμαχίας

Στο θωρηκτό «Αβέρωφ» δόθηκε η ευκαιρία ήδη από την έναρξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου να επιβάλει την παρουσία τους και σε επιχειρησιακό επίπεδο να αλλάξει τις ισορροπίες στο Αιγαίο. Με κυβερνήτη τον ναύαρχο και μετέπειτα Πρόεδρο της Δημοκρατίας Παύλο Κουντουριώτη (1855-1935), ηγήθηκε των ελληνικών δυνάμεων στις νικηφόρες ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913) κατά του τουρκικού στόλου, διαλύοντας τις προσδοκίες της Υψηλής Πύλης για τον έλεγχο του Αιγαίου.

Τον Οκτώβριο του 1918 το «Αβέρωφ» αγκυροβόλησε στην Κωνσταντινούπολη και ύψωσε την ελληνική σημαία απέναντι από το παλάτι του Σουλτάνου, καθώς η χώρα μας ήταν μία από τις νικήτριες δυνάμεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Με την κατάρρευση του Μικρασιατικού μετώπου το καλοκαίρι του 1922 βρέθηκε ξανά στα παράλια της Ιωνίας, για να βοηθήσει στη μεταφορά των στρατευμάτων και του ξεριζωμένου ελληνικού στοιχείου.

Αμέσως μετά υπέστη γενική επισκευή στη Γαλλία και το 1928 ανέλαβε και πάλι δράση. Την περίοδο του Μεσοπολέμου συνδέθηκε με θλιβερά επεισόδια, που είχαν μοιραίες συνέπειες για τις μετέπειτα εξελίξεις των εσωτερικών μας πραγμάτων. Το θλιβερότερο απ’ όλα ήταν η χρησιμοποίησή του από τους στασιαστές στο φιλοβενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935.

Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αν και γερασμένο, παρέμεινε η ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου. Μετά τη γερμανική εισβολή, τον Απρίλιο του 1941, επικράτησε προς στιγμήν η ιδέα να βυθισθεί για να μην παραδοθεί στον εχθρό, αλλά γρήγορα εγκαταλείφθηκε. Το «τυχερό καράβι», όπως είχε αποκληθεί, έφθασε τελικά σώο στην Αλεξάνδρεια και για το υπόλοιπο του πολέμου συμμετείχε σε νηοπομπές στον Ινδικό Ωκεανό.

Οι δύο τελευταίες του αποστολές - ειρηνικές αυτή τη φορά - ήταν η μεταφορά της κυβέρνησης της Απελευθέρωσης του Γεωργίου Παπανδρέου στον Πειραιά (17 Οκτωβρίου 1944) και το ταξίδι του στη Ρόδο (15 Μαΐου 1945), όπου έφερε το μήνυμα της προσάρτησης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα.

Το 1952 το «αήττητο πλοίο», που συνδέθηκε άρρηκτα με τον ναύαρχο Κουντουριώτη και την πολιτική πίστη του Ελευθερίου Βενιζέλου στη ναυτική ισχύ της Ελλάδος, παροπλίστηκε και σήμερα ναυλοχεί στο Φάληρο, όπου λειτουργεί ως Πολεμικό Μουσείο.

1959
Η Γενική Συνέλευση της ΕΠΟ αποφασίζει την καθιέρωση της Α’ Εθνικής Κατηγορίας, εναρμονίζοντας τα ελληνικά δεδομένα με τα ευρωπαϊκά. Στη νέα διοργάνωση (1959-1960) θα συμμετέχουν 18 ομάδες, με την Αθήνα, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη να έχουν από τέσσερις εκπροσώπους, ενώ οι υπόλοιπες έξι θα προέρχονται από την επαρχία.
1969
Ο συνταγματάρχης Μουαμάρ αλ Καντάφι ανατρέπει με πραξικόπημα τον βασιλιά Ιντρίς και αναλαμβάνει την εξουσία στη Λιβύη.

Μουαμάρ Καντάφι
1942–2011

Λίβυος στρατιωτικός και πολιτικός, γνωστός για τον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του και τις ασυνήθεις πρακτικές του. Κυβέρνησε με σιδηρά πυγμή τη Λιβύη από το 1969 έως το 2011 και έπεσε θύμα της «Αραβικής Άνοιξης», που έπληξε και την χώρα του.

Ο Μουαμάρ Μουχάμαντ Αμπνταλσαλάμ Αμπού Μινιάρ αλ- Γκαντάφι ή Καντάφι, ευρύτερα γνωστός ως Συνταγματάρχης Καντάφι, γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου 1942 σε μια σκηνή κοντά στην πόλη Σύρτη της δυτικής Λιβύης, από γονείς κτηνοτρόφους.

Αρχικά γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Βεγγάζης για να σπουδάσει ιστορία, αλλά στην συνέχεια αποφάσισε να ακολουθήσει στρατιωτική καριέρα. Φοίτησε στην στρατιωτική ακαδημία της Βεγγάζης, ενώ φημολογείται ότι πέρασε και από την ελληνική Σχολή Ευελπίδων. Το 1964 ίδρυσε μαζί με άλλους χαμηλόβαθμους αξιωματικούς την συνωμοτική οργάνωση «Κίνημα Ελεύθερων Αξιωματικών», στο πρότυπο του ινδάλματός του, του Αιγύπτιου προέδρου Νάσερ, με σκοπό την ανατροπή του βασιλιά Ιντρίς , που θεωρούνταν άνθρωπος της Δύσης.

Η ευκαιρία δόθηκε στα τέλη της δεκαετίας του εξήντα, όταν η λαϊκή δυσαρέσκεια είχε ενταθεί, εξαιτίας της συγκέντρωσης του πλούτου από το πετρέλαιο στα χέρια της βασιλικής οικογένειας και του στενού της κύκλου. Σημαντικό ρόλο, εκτός του Νάσερ, έπαιξε και η έξαρση του αραβικού εθνικισμού στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Την 1η Σεπτεμβρίου 1969, ο λοχαγός Καντάφι επικεφαλής ομάδας στρατιωτικών οργάνωσε πραξικόπημα και εκθρόνισε τον Ιντρίς, ο οποίος βρισκόταν για λόγους υγείας στην τότε διάσημη λουτρόπολη των Καμένων Βούρλων στην Φθιώτιδα.

Αφού εξουδετέρωσαν τον διάδοχό του πρίγκιπα Σαγίντ Σανουσί , οι πραξικοπηματίες κατάργησαν τη μοναρχία και ανακήρυξαν την Λιβυκή Αραβική Δημοκρατία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνώρισαν αμέσως το νέο καθεστώς, που, όμως, άρχισε να εξελίσσεται σε μια στυγνή δικτατορία, όταν ο Καντάφι επέβαλε την αρχή του ενός ανδρός και κυβερνούσε την χώρα με σιδερένια πυγμή .

Ο νεαρός στρατιωτικός ενσάρκωνε την ιδιοσυγκρασία των φυλών της Σύρτης, απ' όπου καταγόταν: έντονο πνεύμα ανεξαρτησίας, βαθιές ισλαμικές πεποιθήσεις, πίστη σε ένα κοινοτικό τρόπο ζωής και απέχθεια για τον αστικό τρόπο ζωής. Πάνω σε αυτή την βάση θα γράψει το 1975 το περίφημο «Πράσινο Βιβλίο», όπου θα εκθέσει την πολιτική του φιλοσοφία, η οποία βασίζεται στην απόρριψη της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και την υιοθέτηση της άμεσης δημοκρατίας δια μέσου ενός τύπου σοσιαλισμού, που καταργεί την μισθωτή εργασία και την αντικαθιστά με την αυτοαπασχόληση και τη συνεταιριστική οικονομία.

Οι ελπίδες της Δύσης ότι θα προσεταιρισθεί το νέο καθεστώς διαψεύστηκαν, όταν ο Καντάφι προσέγγισε την Σοβιετική Ένωση και εθνικοποίησε την πετρελαϊκή βιομηχανία της χώρας στις αρχές της δεκαετίας του εβδομήντα. Την ίδια περίοδο απαλλοτρίωσε τις περιουσίες της ιταλικής και εβραϊκής κοινότητας, αλλά και πολλών Ελλήνων, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την χώρα.

Ο Καντάφι με το εθνικιστικό και αντιμπεριαλιστικό του προφίλ ασκεί γοητεία σε μια μερίδα της διεθνούς κοινής γνώμης. Στην χώρα μας, μια ομάδα νεαρών χουντικών αξιωματικών, οι λεγόμενοι «Κανταφικοί», αποτελούν τους σκληρούς του καθεστώτος της 21ης Απριλίου. Το 1977 ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου επισκέπτεται τον Καντάφι στην σκηνή του και δηλώνει για το καθεστώς του: «Δεν είναι στρατιωτική δικτατορία. Το αντίθετο μάλιστα. Πρόκειται για μια διακυβέρνηση στα πρότυπα του δήμου των αρχαίων Αθηναίων»

Ήταν η εποχή, που η Λιβυκή Αραβική Δημοκρατία είχε μετεξελιχθεί στο Μεγάλο Σοσιαλιστικό Λαϊκό Λιβυκό Αραβικό Κράτος των Μαζών, ένα είδος λαϊκής δημοκρατίας, σε εφαρμογή του «Πράσινου Βιβλίου». Γεμάτος αυτοπεποίθηση ο Καντάφι επιτίθεται με τον στρατό του στην γειτονική Αίγυπτο, επειδή επρόκειτο να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ, αλλά θα υποστεί δεινή ήττα στις τέσσερις ημέρες που κράτησε ο πόλεμος (21-24 Ιουλίου 1977). Την δεκαετία του ογδόντα πληθαίνουν οι κατηγορίες εναντίον του Καντάφι ότι το καθεστώς του υποθάλπει την διεθνή τρομοκρατία και ότι κατέχει όπλα μαζικής καταστροφής. Στις 17 Απριλίου 1984, η αγγλίδα αστυνομικός Ιβόν Φλέτσερ σκοτώθηκε από πυροβολισμό που ρίχτηκε από την πρεσβεία της Λιβύης στο Λονδίνο, κατά την διάρκεια διαδήλωσης κατά του Καντάφι.

Στις 27 Δεκεμβρίου 1985 πολύνεκρες εκρήξεις στα αεροδρόμια της Ρώμης και της Βιέννης με στόχους επιβάτες της ισραηλινής αεροπορικής εταιρείας «Ελ -Αλ» αποδίδονται στις μυστικές υπηρεσίες της Λιβύης. Το ποτήρι για το αμερικανό πρόεδρο Ρίγκαν θα ξεχειλίσει στις 5 Απριλίου 1986, όταν μια βόμβα που θα εκραγεί στην ντισκοτέκ «Λαμπέλ» του Βερολίνου θα προκαλέσει τον θάνατο ενός αμερικανού πολίτη. Και αυτή η τρομοκρατική ενέργεια δείχνει δάκτυλο του Καντάφι. Το διήμερο 14 και 15 Απριλίου 1986, οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν στρατιωτική δράση κατά της Λιβύης. Από τους βομβαρδισμούς σε Τρίπολη και Βεγγάζη σκοτώνονται 60 άνθρωποι και η θετή κόρη του Καντάφι. Οι Αμερικανοί χάνουν ένα μαχητικό αεροσκάφος F-111 με το διμελές πλήρωμά του.

Δύο χρόνια αργότερα, στις 21 Δεκεμβρίου 1988, ένα Μπόινγκ 747 της αμερικανικής αεροπορικής εταιρεία «Παν - Αμ» συντρίβεται στο Λόκερμπι της Σκωτίας, με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο οι 259 επιβαίνοντες, καθώς και 11 κάτοικοι της πόλης. Το αεροπλάνο εκτελούσε πτήση από τη Φραγκφούρτη στο Ντιτρόιτ και η πτώση του αποδόθηκε σε έκρηξη βόμβας, που είχαν τοποθετήσει Λίβυοι πράκτορες. Στις 14 Απριλίου 1992, ο ΟΗΕ και η τότε ΕΟΚ (νυν Ε.Ε) αποφασίζουν την επιβολή αεροπορικού εμπάργκο κατά της Λιβύης, επειδή αρνείται να παραδώσει τους δύο υπόπτους για την κατάρριψη του αμερικανικού τζάμπο.

Τα πράγματα άρχισαν να γίνονται δύσκολα για τον Συνταγματάρχη Καντάφι, μετά την διάλυση του κομμουνιστικού στρατοπέδου στις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα. Έτσι αποφασίζει να αλλάξει τελείως ρότα και να προσεταιρισθεί την Δύση.

Το 1999 παραδίδει τους δύο λίβυους υπόπτους για την υπόθεση Λόκερμπι και το 2001 κηρύσσει πόλεμο κατά της Αλ Κάιντα, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου σε Νέα Υόρκη και Ουάσιγκτον. Επίσης προσφέρεται να καταστρέψει τα όπλα μαζικής καταστροφής που διαθέτει. Στις 24 Απριλίου 2004 οι ΗΠΑ ανταποκρίνονται στις χειρονομίες Καντάφι και αίρουν το οικονομικό εμπάργκο που επέβαλαν στη Λιβύη πριν από 18 χρόνια. Στις 15 Μαΐου 2006 οι δύο χώρες συνάπτουν διπλωματικές σχέσεις και στις 5 Σεπτεμβρίου 2008 η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κοντολίζα Ράις, επισκέπτεται τη Λιβύη, θέτοντας τέλος στην αμοιβαία εχθρότητα δεκαετιών.

Ο Συνταγματάρχης Καντάφι γίνεται επιτέλους δεκτός από την Δύση και ευπρόσδεκτος για τις επενδύσεις του κυρίως στην Ιταλία και τις άδειες που μοιράζει αφειδώς για πετρελαϊκές έρευνες στο έδαφος της Λιβύης. Στις 9 Ιουνίου 2010 ο Καντάφι επιφυλάσσει θερμή υποδοχή στον Έλληνα πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου και οι δυο τους υπογράφουν συμφωνία στρατηγικής οικονομικής συνεργασίας. Ο «μήνας του μέλιτος» του Καντάφι με την Δύση θα λήξει στις αρχές του 2011 με την έκρηξη της λαϊκής οργής στον αραβικό κόσμο, γνωστή ως «Αραβική Άνοιξη», που σάρωσε τα διεφθαρμένα καθεστώτα της Τυνησίας και της Αιγύπτου. Στις 17 Φεβρουαρίου 2011 ήταν η σειρά των Λίβυων να ξεσηκωθούν και να ζητήσουν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.

Ο Εμφύλιος Πόλεμος στην χώρα αρχίζει. Το προπύργιο των ανταρτών βρίσκεται στην Βεγγάζη, στα δυτικά της χώρας. Στις 17 Μαρτίου το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επιβάλλει καθεστώς απαγόρευσης πτήσεων στον εναέριο χώρο της Λιβύης και την χρήση όλων των απαραιτήτων μέτρων για την προστασία των αμάχων. Δύο ημέρες αργότερα ο διεθνής συνασπισμός με επικεφαλής την Γαλλία, την Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ ξεκινά αεροπορικές επιδρομές κατά των καθεστωτικών δυνάμεων. Η Ελλάδα δηλώνει συμμετοχή και θέτει τις βάσεις της Σούδας, του Αράξου και του Ακτίου στην διάθεση του Συνασπισμού.

Η εμφύλια διαμάχη αρχίζει σταδιακά να στρέφεται υπέρ των αντιπάλων του Καντάφι. Ένας μετά των άλλον οι δικοί του άνθρωποι τον εγκαταλείπουν. O κλοιός γύρω του σφίγγει. Στις 20 Οκτωβρίου 2011, στην προσπάθειά του να διαφύγει από την χώρα, συλλαμβάνεται από αντιπάλους του και δολοφονείται με απάνθρωπο τρόπο.

 

1972

Οι Πόλεμοι του Βακαλάου

Με αυτό τον περιφραστικό όρο εννοούμε μια σειρά αντιπαραθέσεων μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Ισλανδίας, που κράτησε σχεδόν ένα αιώνα (1893-1976) και αφορούσε κυρίως τα αλιευτικά δικαιώματα στην ανοικτή θάλασσα του Βόρειου Ατλαντικού. Είναι αυτό που σήμερα ονομάζουμε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

Η αντιπαράθεση μεταξύ των ψαράδων, αλλά και των πολεμικών σκαφών των δύο χωρών, ήταν έντονη και πολλές φορές έφθασε στα όρια της σύρραξης. Πάντοτε, όμως, η μικροσκοπική Ισλανδία κατάφερνε να επιβάλει τη θέλησή της απέναντι στην άσπονδη φίλη και σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ, Μεγάλη Βρετανία.

Καθώς τα αλιεύματα συνεχώς μειώνονταν, οι ψαράδες αναζητούσαν νέες θαλάσσιες περιοχές, πολλές από τις οποίες ανήκαν στη δικαιοδοσία και την κυριαρχία άλλων κρατών, ξένων προς αυτούς. Η χρησιμοποίηση του ατμού στα πλοία το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα τούς έδωσε ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Μεγάλη Βρετανία και Ισλανδία εξαρτούσαν πολλά από την αλιεία, κυρίως η Ισλανδία, της οποίας το 25% του εργατικού δυναμικού ήταν ψαράδες.

Ο «Πρώτος Πόλεμος του Βακαλάου» καταγράφεται το 1893, όταν η Δανία, που κατείχε τότε την Ισλανδία, επέβαλε αλιευτικό όριο 13 ναυτικών μιλίων (24 χιλιομέτρων) γύρω από τις ακτές της για τα ξένα πλοία. Οι βρετανικές μηχανότρατες αψήφησαν την απαγόρευση, αλλά το δανικό ναυτικό επέδειξε αποφασιστικότητα και απάντησε με κατασχέσεις πλοίων και μεγάλα πρόστιμα στους ναυτικούς. Η βρετανική κυβέρνηση, φοβούμενη ότι διακυβεύεται το μέλλον της αλιευτικής της βιομηχανίας, ήλθε με βαριά καρδιά σε συμφωνία με τη Δανία. Τα βρετανικά πλοία θα μπορούσαν να προσορμίζονται στην Ισλανδία, αλλά δεν μπορούσαν να ψαρεύουν μέσα στην απαγορευμένη ζώνη των 13 ναυτικών μιλίων.

Όταν η μηχανότρατα «Caspian» το 1899 παραβίασε τη συμφωνία, η αντίδραση των Δανών ήταν άμεση. Το πλοίο κανονιοβολήθηκε και υπέστη σοβαρές ζημιές, ενώ ο πλοίαρχός του δέθηκε στο μεσαίο κατάρτι ενός δανικού πολεμικού πλοίου και οδηγήθηκε στις Φαρόες Νήσους, όπου δικάσθηκε σε φυλάκιση 30 ημερών για παράνομη αλιεία. Το γόητρο της Γηραιάς Αλβιόνας «τσαλακώθηκε». Οι διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες παρέμειναν άλυτες, μέχρι το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1914), που καταλάγιασε εξ ανάγκης την αντιπαράθεσή τους.

Ισλανδικό περιπολικό προσεγγίζει μία αγγλική μηχανότρατα

Ο «Δεύτερος Πόλεμος του Βακαλάου» διήρκεσε από την 1η Σεπτεμβρίου έως τις 12 Νοεμβρίου 1958. Η αφορμή δόθηκε από την απόφαση της ισλανδικής κυβέρνησης να επεκτείνει την αλιευτική ζώνη της από τα 4 στα 12 μίλια. Η Μεγάλη Βρετανία ανακοίνωσε ότι τα αλιευτικά της θα συνεχίσουν να ψαρεύουν σε τρεις περιοχές της απαγορευμένης ζώνης με τη συνοδεία πολεμικών. Η ακτοφυλακή της Ισλανδίας αντέδρασε, με αποτέλεσμα να συμβούν μια σειρά από επεισόδια μεταξύ των πλοίων των δύο χωρών, ορισμένα και με τη χρήση πυρών. Στο τέλος, οι Ισλανδοί κέρδισαν και αυτό τον γύρο και κατοχύρωσαν το δικαίωμά τους.

Την 1η Σεπτεμβρίου 1972 οι Ισλανδοί προκάλεσαν για μία ακόμη φορά τους Βρετανούς, επεκτείνοντας την αποκλειστική οικονομική ζώνη τους στα 50 ναυτικά μίλια (92,6 χιλιόμετρα). Ήταν η απαρχή του «Τρίτου Πολέμου του Βακαλάου», που κράτησε ως τις 8 Νοεμβρίου του 1973. Κατά τη διάρκεια του «πολέμου» οι Ισλανδοί χρησιμοποίησαν το μυστικό τους υπερόπλο, που τελικά έγειρε υπέρ τους την πλάστιγγα του «πολέμου». Ήταν ένας μηχανισμός, που κατασκεύασε ο διοικητής της Ακτοφυλακής Πέτουρ Σίγκουρσον, και έκοβε τα δίχτυα των ψαράδων, προκαλώντας τους ανυπολόγιστες ζημιές.

Στις αρχές του 1973 οι Βρετανοί είχαν κάποιες επιτυχίες, όταν δύο πολεμικά τους διεμβόλισαν ισάριθμα ισλανδικά. Οι Ισλανδοί με ένα πολιτικό ελιγμό απείλησαν ότι θα εγκαταλείψουν το ΝΑΤΟ και στις 16 Σεπτεμβρίου ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, Γιόζεφ Λουνς, έφθασε εσπευσμένως στο Ρέικιαβικ για συνομιλίες. Στις 3 Οκτωβρίου, η Μεγάλη Βρετανία πείστηκε να αποσύρει τα πολεμικά της και στις 8 Νοεμβρίου 1973 οι δύο πλευρές ήλθαν σε συμφωνία. Τα βρετανικά αλιευτικά θα εισέρχονταν σε συγκεκριμένες περιοχές της αποκλειστικής ζώνης των 50 μιλίων, αλλά δεν θα μπορούσαν να αλιεύουν περισσότερους από 130.000 τόνους ψαριών τον χρόνο.

O «κόφτη διχτυών»

Η συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών εξέπνευσε το 1975, οπότε ξέσπασε ο «Tέταρτος Πόλεμος του Βακαλάου». Η Ισλανδία επεξέτεινε την αποκλειστική οικονομική ζώνη της στα 200 ναυτικά μίλια (370 χιλιόμετρα). Η Μεγάλη Βρετανία για μια ακόμη φορά δεν το αποδέχθηκε και προέτρεψε τους ψαράδες της να την παραβιάζουν. Οι Ισλανδοί συνέχιζαν να προκαλούν μεγάλες ζημιές στους Βρετανούς με τον «κόφτη διχτυών», αλλά και με τον διεμβολισμό των πλοίων τους.

Το σοβαρότερο περιστατικό έγινε πολύ κοντά στις ισλανδικές ακτές, όταν τρία βρετανικά ρυμουλκά προσπάθησαν να διεμβολίσουν ένα ισλανδικό πλοίο της ακτοφυλακής. Αυτό ανταπέδωσε με πυρά και τα τρία ρυμουλκά αναγκάσθηκαν να υποχωρήσουν. Η Ισλανδία προσέφυγε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κατηγορώντας τη Μεγάλη Βρετανία για παραβίαση της εθνικής της κυριαρχίας. Την ίδια στιγμή, η Ισλανδία προσπάθησε να προμηθευθεί πλοία από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να βελτιώσει τις επιχειρησιακές δυνατότητες του στόλου της. Όταν η Ουάσιγκτον της το αρνήθηκε, το Ρέιϊκιαβικ στράφηκε προς τη Σοβιετική Ένωση.

Στην κορύφωση της κρίσης, η Ισλανδία με ένα ακόμη πολιτικό ελιγμό, απείλησε ότι θα κλείσει τη νατοϊκή βάση στο Κεφλάβικ, προκαλώντας ανατριχίλα στην Συμμαχία, η οποία έβλεπε να μειώνεται η ικανότητά της να αντιπαρατεθεί με τη Σοβιετική Ένωση στον Βόρειο Ατλαντικό. Το τελευταίο ναυτικό επεισόδιο έλαβε χώρα στις 6 Μαΐου 1976, με «θύμα» ένα ισλανδικό πολεμικό, που έπαθε σοβαρές ζημιές. Ήταν η τελευταία πράξη του Πολέμου των Βακαλάου. Τα μεσάνυχτα, τα βρετανικά πολεμικά αποσύρθηκαν από τη ζώνη των 200 μιλίων, κατόπιν πιέσεων της Ουάσιγκτον και του ΝΑΤΟ, που δεν ήθελαν να χάσουν ένα πολύτιμο σύμμαχο όπως ήταν η Ισλανδία.

Η διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών λύθηκε οριστικά με το νέο Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, που τέθηκε σε ισχύ στις 14 Νοεμβρίου 1994 και προβλέπει, μεταξύ άλλων, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη 200 ναυτικών μιλίων στην ανοιχτή θάλασσα για κάθε παράκτιο κράτος.

 

Γεννήσεις

 


μ.Χ.
1824
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, έλληνας ποιητής και πολιτικός. (Θαν. 24/7/1879)

1915
Κεν Άστον, άγγλος διαιτητής ποδοσφαίρου, εφευρέτης της κίτρινης και της κόκκινης κάρτας στο ποδόσφαιρο, που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970. Πηγή της έμπνευσής του ήταν τα φανάρια στους δρόμους του Λονδίνου, καθώς επέστρεφε στο σπίτι του από ένα επεισοδιακό ματς ανάμεσα στην Αγγλία και την Αργεντινή. (Θαν. 23/10/2001)

Κεν Άστον
1915 – 2001

Διακεκριμένος άγγλος διαιτητής ποδοσφαίρου, που εισηγήθηκε σημαντικές καινοτομίες στο τρόπο διεύθυνσης ενός αγώνα, με αποκορύφωμα την κίτρινη και την κόκκινη κάρτα.

Ο Κεν Άστον (Ken Aston) γεννήθηκε στο Κόλτσεστερ την 1η Σεπτεμβρίου 1915 και από μικρός ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο. Σπούδασε οικονομικά και διορίστηκε δάσκαλος σε Δημοτικό Σχολείο της γενέτειράς του. Υπηρέτησε τη Στοιχειώδη Εκπαίδευση για 44 χρόνια, φθάνοντας στο βαθμό του διευθυντή. Το 1936 ξεκίνησε τη διαιτητική του καριέρα από τα τοπικά πρωταθλήματα. Την ολοκλήρωσε το 1963, εκπληρώνοντας το όνειρο κάθε άγγλου διαιτητή. Διηύθυνε τον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας μεταξύ Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ - Λέστερ 3-1 και στο τέλος ανέβηκε τα περίφημα 39 σκαλιά για να παραλάβει το μετάλλιό του από τη Βασίλισσα Ελισάβετ.

Η σημαντικότερη στιγμή της διεθνούς διαιτητικής του καριέρας ήλθε στις 2 Ιουνίου 1962, όταν διηύθυνε τον αγώνα Χιλής - Ιταλίας για την τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Χιλής. Ο αγώνας ήταν σκληρός και χρειάστηκε τη συνδρομή των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας για να τον φέρει σε πέρας. Δικαίως έμεινε στην ιστορία ως η «Μάχη του Σαντιάγο».

Η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι ώρες πριν από τη διεξαγωγή του, εξαιτίας των προσβλητικών σχολίων κάποιων ιταλών δημοσιογράφων, που αμφισβήτησαν την ηθική των γυναικών της Χιλής. Ο Άστον απέβαλε δύο ποδοσφαιριστές της «Σκουάντρα Ατζούρα», αλλά έκλεισε τα μάτια σε κάποιες δυναμικές ενέργειες των χιλιανών ποδοσφαιριστών, που σήκωναν αποβολή. Ο ίδιος αργότερα επικαλέσθηκε την απειρία των εποπτών του για την εύνοιά του υπέρ των διοργανωτών, που επιβλήθηκαν με 2-0.

Ο Κεν Άστον κατά τη διάρκεια της γηπεδικής του ζωής ανέπτυξε ορισμένες δημιουργικές ιδέες για τη διαιτησία. Εισηγήθηκε τη δεκαετία του '40 και έγινε αποδεκτή από την Αγγλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου η μαύρη στολή με την άσπρη μπορντούρα για τους διαιτητές και η υιοθέτηση του κίτρινου και κόκκινου χρώματος στα σημαιάκια των εποπτών για να διακρίνονται καλύτερα. Μέχρι τότε, οι διαιτητές φορούσαν σακάκι και το σημαιάκι του επόπτη είχε το χρώμα της γηπεδούχου ομάδας.

Μετά το κρέμασμα της σφυρίχτρας του το 1963 αξιοποιήθηκε στη FIFA ως μέλος της επιτροπής διαιτησίας. Η μεγαλύτερη συνεισφορά του Κεν Άστον ήταν η εισήγησή του για την καθιέρωση της κίτρινης και της κόκκινης κάρτας στον πειθαρχικό έλεγχο των ποδοσφαιριστών. Έγινε δεκτή από την FIFA και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Μεξικού το 1970.

Η αφορμή δόθηκε από το ντέρμπι Αγγλίας - Αργεντινής για την τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1966. Ο γερμανός διαιτητής Ρούντολφ Κράτλιν δεν μπορούσε να συνεννοηθεί με κανέναν από τους 22 ποδοσφαιριστές, καθώς μιλούσε μόνο τη μητρική του γλώσσα κι έτσι κανένας δεν κατάλαβε ότι οι αδερφοί Τσάρλτον είχαν παρατηρηθεί, ενώ ο Αργεντινός Αντόνιο Ρατίν που αποβλήθηκε δεν δεχόταν να φύγει από τον αγωνιστικό χώρο. Τότε ο Κεν Άστον, που εκτελούσε χρέη παρατηρητή, κατάλαβε ότι κάτι έπρεπε να αλλάξει στο ποδόσφαιρο.

Επιστρέφοντας με το αυτοκίνητό του στο σπίτι του σταμάτησε σε ένα φανάρι. Σαν αστραπή του πέρασε από το μυαλό η ιδέα ότι το πορτοκαλί και το κόκκινο φως κυκλοφορίας θα μπορούσαν να τύχουν εφαρμογής στο ποδόσφαιρο και να ξεπεραστούν τα προβλήματα της γλώσσας. Η κίτρινη κάρτα θα σήμανε προειδοποίηση και η κόκκινη αποβολή. Έτσι θα γινόταν απολύτως ξεκάθαρη η απόφαση του διαιτητή και δεν θα χρειάζονταν κάθε φορά να επικαλούνται τις μαντικές τους ικανότητες, παίκτες και θεατές. Άλλες καινοτομίες που εισηγήθηκε ο Άστον ήταν η χρησιμοποίηση αναπληρωματικού διαιτητή, που οδήγησε αργότερα στην υιοθέτηση του τέταρτου διαιτητή, η πινακίδα των αλλαγών και η ειδική αναφορά στους κανονισμούς παιδιάς της πίεσης που πρέπει να έχει η σφαίρα (μπάλα).

Ο Κεν Άστον πέρασε πολλά χρόνια στις ΗΠΑ, μαθαίνοντας στα αμερικανόπουλα τα μυστικά του ποδοσφαίρου. Το 1997 αναγορεύτηκε σε «σερ» από τη Βασίλισσα Ελισάβετ. Πέθανε στις 23 Οκτωβρίου του 2001.

Η φιλοσοφία του για το ποδόσφαιρο και τη διαιτησία συνοψίζεται στη ρήση του: «Το ποδόσφαιρο ήταν και είναι η ζωή μου και το θεωρώ πολύ απλό. Είναι σαν ένα θεατρικό έργο με 22 πρωταγωνιστές. Ο διαιτητής είναι κάτι σαν τον σκηνοθέτη. Με τη μοναδική διαφορά ότι δεν ξέρει το σενάριο, δεν γνωρίζει ποτέ το τέλος και το όλο έργο έχει μόνο έναν στόχο: να διασκεδάζει τον θεατή».

1957
Γκλόρια Εστεφάν (Φαχάρδο), κουβανέζα τραγουδίστρια, με σπουδαία καριέρα στις ΗΠΑ.

Θάνατοι

 


μ.Χ.
1715
Λουδοβίκος 14ος, βασιλιάς της Γαλλίας, γνωστός και ως «Βασιλιάς Ήλιος». (Γεν. 5/9/1638)
2006
Γουόρεν Μιτόφσκι, αμερικανός εκλογολόγος, ο «πατέρας» των exit poll. (Γεν. 17/9/1934)

Γουόρεν Μιτόφσκι
1934 – 2006

Αμερικανός εκλογολόγος, που θεωρείται ο δημιουργός των δημοσκοπήσεων εξόδου από την κάλπη (exit poll).

O Γουόρεν Μιτόφσκι (Warren Mitofsky) γεννήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1934 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης και σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Βόρειας Καρολίνας και της Μινεσότας.

Ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία από τo Γραφείο Απογραφών των ΗΠΑ (Census Bureau) και από το 1967 έως το 1990 ήταν επικεφαλής του τμήματος δημοσκοπήσεων του τηλεοπτικού δικτύου CBS.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο CBS ανέπτυξε ένα αξιόπιστο σύστημα τηλεφωνικών δημοσκοπήσεων και δημιούργησε τις ιδιαίτερα δημοφιλείς στην εποχή μας δημοσκοπήσεις εξόδου από την κάλπη (exit poll), που προλέγουν το αποτέλεσμα της κάλπης.

Το 1993 ίδρυσε τη Mitofsky International, μία εταιρεία με διεθνή παρουσία, που ειδικεύεται σε δημοσκοπήσεις (κυρίως exit poll) για τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.

Ο Γουόρεν Μιτόφσκι πέθανε την 1η Σεπτεμβρίου 2006, σε ηλικία 71 ετών.

2013
Άννα Χρυσάφη, ελληνίδα ερμηνεύτρια του κλασσικού λαϊκού τραγουδιού. (Γεν. 6/12/1921)

πηγη: www.sansimera.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου