Loading...

Κατηγορίες

Δευτέρα 01 Οκτ 2018
Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018
Κλίκ για μεγέθυνση
Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018
 
Ανατολή Ήλιου: 07:19 – Δύση Ήλιου: 19:09
  • Διεθνής Ημέρα Καφέ
  • Εθνική Εβδομάδα Εξυπηρέτησης Πελατών
  • Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής
  • Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων
  • Παγκόσμια Ημέρα Κατοικίας
  • Παγκόσμια Ημέρα Χορτοφαγίας
  • Πανελλήνια Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού
  • Γιορτάζουν:  Ανανίας, Ανανούλα, Ρωμανός

Σαν Σήμερα...

 

Γεγονότα

 


331
Ο Μέγας Αλέξανδρος συντρίβει το στρατό του Πέρση Δαρείου Γ’ του Κοδομανού, στην πεδιάδα των Γαυγαμήλων. Με τη νίκη του αυτή, ο μέγας στρατηλάτης ολοκληρώνει την κατάκτηση της περσικής αυτοκρατορίας.

Η Μάχη των Γαυγαμήλων

Φλαμανδική ταπισερί, πρώτο μισό του 18ου αιώνα

Φλαμανδική ταπισερί, πρώτο μισό του 18ου αιώνα

Η πλέον αποφασιστική μάχη που έδωσε ο Μέγας Αλέξανδρος εναντίον των Περσών. Συνήφθη την 1η Οκτωβρίου 331 π.Χ. στα Γαυγάμηλα, μία πεδινή περιοχή, την οποία μπορούμε να την προσδιορίσουμε σήμερα μεταξύ Μοσούλης και Αρμπίλ στο Ιράκ.

Μετά τη νίκη του επί του Δαρείου στην Ισσό (333 μ.Χ.), ο Αλέξανδρος δεν επεδίωξε να καταδιώξει τον πέρση βασιλιά. Αντ' αυτού, πορεύθηκε προς το Νότο, κατά μήκος των παραλίων της Μεσογείου, και στη συνέχεια προς τη Συρία. Τότε έστειλε τον Παρμενίωνα να καταλάβει τη Δαμασκό, όπου εφυλάσσοντο οι θησαυροί της Αυτοκρατορίας. Οι θησαυροί αυτοί ήταν απολύτως αναγκαίοι στους Μακεδόνες, καθώς θα έλυναν τα οικονομικά προβλήματα της εκστρατείας.

Ο Δαρείος, από την πλευρά του, έστειλε απεσταλμένους στον Αλέξανδρο, με σκοπό να τον πείσουν να αφήσει ελεύθερη τη βασιλική οικογένεια, η οποία είχε συλληφθεί μετά τη Μάχη της Ισσού και να συναφθεί ειρήνη. Ο Αλέξανδρος τους υπενθύμισε ότι είχε έλθει στην Ασία για να τους τιμωρήσει για τα αδικήματα που είχαν διαπράξει οι πρόγονοί τους κατά των Ελλήνων και τους επισήμανε ότι αν ο Δαρείος ήθελε κάτι, καλά θα έκανε να έλθει αυτοπροσώπως και να το ζητήσει από τον «Βασιλιά της Ασίας», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του.

Ο Δαρείος έστειλε νέα πρεσβεία, με σκοπό να του προσφέρει 10.000 τάλαντα για την απελευθέρωση της οικογένειάς του και να του παραχωρήσει την έκταση από τον Ευφράτη ως τα μεσογειακά παράλια. Ο Αλέξανδρος απέρριψε την πρόταση. Αναφέρεται, μάλιστα, ότι ο στρατηγός του, Παρμενίων, του είπε: «Εγώ θα δεχόμουν, αν ήμουν ο Αλέξανδρος». Και ο Αλέξανδρος του απάντησε: «Και εγώ θα δεχόμουν, αν ήμουν ο Παρμενίων». Στη συνέχεια, ο Αλέξανδρος βάδισε κατά της Αιγύπτου, την οποία κατέλαβε χωρίς μεγάλη αντίσταση και ίδρυσε την Αλεξάνδρεια το 331 π.Χ.

Αφού απέτυχε να εξευμενίσει τον Αλέξανδρο, ο Δαρείος κατάλαβε ότι μόνο με τα όπλα θα μπορούσε να υπερασπίσει τη θνήσκουσα αυτοκρατορία του. Συγκέντρωσε μια τεράστια στρατιωτική δύναμη, αποτελούμενη από 1.000.000 πεζούς και 40.000 ιππείς, αν και οι αριθμοί αυτοί είναι υπερβολικοί... Το σίγουρο είναι ότι ήσαν πολυπληθέστεροι των Μακεδόνων και των συμμάχων τους, που αριθμούσαν 40.000 οπλίτες και 7.000 ιππείς. Στο στρατό του Δαρείου συμμετείχαν 20.000 έλληνες μισθοφόροι, ενώ δρεπανηφόρα άρματα και 50 πολεμικοί ελέφαντες συμπλήρωναν τον βαρύ οπλισμό του.

Ο Δαρείος διάλεξε την ανοιχτή πεδιάδα των Γαυγαμήλων, προκειμένου να αντιπαρατεθεί για δεύτερη φορά με τον Αλέξανδρο. Εκεί, η τεράστια περσική στρατιά θα μπορούσε να ελιχθεί με άνεση και να εκμεταλλευτεί τον όγκο της. Ο Αλέξανδρος έφθασε στο πεδίο της μάχης στα τέλη Σεπτεμβρίου, αφού οι δυνάμεις του διάβηκαν τον Τίγρη και τον Ευφράτη, χωρίς να συναντήσουν την παραμικρή αντίσταση.

Στο πεδίο της μάχης, ο Δαρείος με τους επίλεκτους οπλίτες του κάλυπταν το κέντρο της παράταξης του περσικού στρατού. Στην αριστερή πτέρυγα είχαν τοποθετηθεί το ιππικό, με επικεφαλής τον σατράπη Βήσσο, και τα δρεπανηφόρα άρματα. Στα δεξιά, ο σατράπης Μαζαίος είχε υπό τας διαταγάς του δυνάμεις ιππικού και χιλιάδες μισθοφόρους, ανάμεσά τους και τους Έλληνες. Ο Αλέξανδρος ανέλαβε τη δεξιά πτέρυγα του στρατεύματός του και ο Παρμενίων την αριστερή.

Ο Αλέξανδρος εφάρμοσε ένα νέο στρατήγημα. Προκάλεσε το ιππικό των Περσών να επιτεθεί πρώτο προς την πλευρά του, με σκοπό να εκμεταλλευθεί το κενό που θα δημιουργηθεί μεταξύ των γραμμών του εχθρού και να επιτεθεί στο κέντρο της παράταξής τους, όπου ευρίσκετο ο Δαρείος με τους επίλεκτους οπλίτες του. Την υλοποίηση του σχεδίου θα αναλάμβαναν οι φάλαγγες και το ιππικό των Εταίρων, που θα σχημάτιζαν μία μεγάλη σφήνα, με τον ίδιο τον Αλέξανδρο στην κορυφή.

Το σχέδιο εκτελέσθηκε κατά γράμμα και ο Δαρείος βρέθηκε απομονωμένος, αφού ο Βήσσος, που κατείχε την αριστερή πτέρυγα, αποκόπηκε και ετράπη σε φυγή. Ακολούθησε ο Δαρείος, τον οποίον, όμως, δεν καταδίωξε ο Αλέξανδρος, καθώς επέλεξε να βοηθήσει τον Παρμενίωνα, που αντιμετώπιζε προβλήματα με τον Μαζαίο και τις δυνάμεις του. Όμως, ο πέρσης σατράπης γρήγορα αντελήφθη το μάταιο της προσπάθειάς του και υποχώρησε με τις δυνάμεις του.

Οι Πέρσες άφησαν ανυπολόγιστο αριθμό νεκρών επί του πεδίου της μάχης, ενώ οι Μακεδόνες από 100 έως 3.000, σύμφωνα με τις διάφορες πηγές. Οι άνδρες του Αλέξανδρου πήραν ως λάφυρα 4.000 τάλαντα από τη σκηνή του Δαρείου, το άρμα του και το προσωπικό του τόξο, καθώς και τους πολεμικούς ελέφαντες, που δεν έπαιξαν κανένα ρόλο στη μάχη.

Ο Αλέξανδρος μπήκε θριαμβευτικά στη Βαβυλώνα και ανακηρύχθηκε «Μεγάλος Βασιλεύς». Ο Δαρείος κατέφυγε στα βουνά της Μηδίας, με σκοπό να ανασυγκροτήσει τον στρατό του και να επιτεθεί εκ νέου στον Αλέξανδρο. Δεν πρόλαβε, καθώς ο Βήσσος, που εποφθαλμιούσε το θρόνο, τον έπιασε αιχμάλωτο και τον σκότωσε το 330 μ.Χ. Ήταν, όμως, αργά γι' αυτόν .Ο Αλέξανδρος ήταν ο κυρίαρχος της Ασίας και της Μεγάλης Περσικής Αυτοκρατορίας.

Αλέξανδρος ο Μέγας
356 π.Χ. – 323 π.Χ.

Μακεδόνας στρατηλάτης, από τις σημαντικότερες μορφές της παγκόσμιας ιστορίας.

Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε στις 20 ή 21 Ιουλίου του 356 π.Χ στην Πέλλα της Μακεδονίας. Πατέρας του ήταν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β' και μητέρα του η Ολυμπιάδα, κόρη του βασιλιά της Ηπείρου Νεοπτόλεμου. Από τον πατέρα του ο Αλέξανδρος κληρονόμησε την οξεία αντίληψη, τις οργανωτικές ικανότητες και την ταχύτητα ενεργειών. Και από τη μητέρα του τη φιλοδοξία, την υπερηφάνεια και την ισχυρή θέληση.

Στα παιδικά του χρόνια εκπαιδεύτηκε από τους παιδαγωγούς Λεωνίδα το Μολοσσό και Λυσίμαχο τον Ακαρνάνα. Σε ηλικία 13 ετών μαθήτευσε κοντά στον Αριστοτέλη. Ο μεγάλος φιλόσοφος τον μόρφωσε με τα ελληνικά ιδεώδη και του ενέπνευσε τον θαυμασμό και την αγάπη για το ελληνικό πνεύμα και πολιτισμό. Στον Αριστοτέλη έδειχνε πάντα σεβασμό και ευγνωμοσύνη. Έλεγε πως τον πατέρα του χρωστάει “το ζην” και στο δάσκαλό του το “ευ ζην”.

Από τον πατέρα του έλαβε σπουδαία μαθήματα πολιτικής και στρατηγικής. Πάντοτε βρισκόταν κοντά του, όταν εκείνος συζητούσε με ξένους πρεσβευτές και απεσταλμένους. Τον ακολουθούσε στις εκστρατείες, όπου έπαιρνε μαθήματα στρατιωτικής τέχνης. Έτσι, από πολύ νωρίς απέκτησε πολιτική και στρατιωτική ωριμότητα. Σε ηλικία 16 ετών, ως αντικαταστάτης του πατέρα του, που έλειπε σε εκστρατεία, κατέπνιξε την επανάσταση της θρακικής φυλής των Μαίδων, ενώ σε ηλικία 18 ετών, στη Μάχη της Χαιρώνειας (2 Αυγούστου 338 π.Χ.) ήταν διοικητής στρατιωτικού σώματος και διακρίθηκε για τις πολεμικές του αρετές.

Σε ηλικία 20 ετών έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας, μετά τη δολοφονία του πατέρα του το 336 π.Χ. Από πολύ νωρίς αντιμετώπισε οργανωμένες συνωμοσίες εναντίον του, τις οποίες διέλυσε με αστραπιαία ταχύτητα. Με την ίδια αστραπιαία ταχύτητα και αποφασιστικότητα εξεστράτευσε εναντίον των πόλεων της Νότιας Ελλάδας, οι οποίες μόλις έμαθαν το θάνατο του Φιλίππου επαναστάτησαν. Μόλις, όμως, πληροφορήθηκαν την εκστρατεία του Αλεξάνδρου εναντίον τους, έσπευσαν να δηλώσουν υποταγή και σε συνέδριο, που έγινε στην Κόρινθο, τον ανακήρυξαν Ηγεμόνα της Ελλάδας, όπως και νωρίτερα τον πατέρα του και αρχιστράτηγο στην επικείμενη εκστρατεία κατά των Περσών.

Ο Αλέξανδρος ικανοποιημένος γύρισε στη Μακεδονία. Για να απαλλάξει το βασίλειό του από κάθε κίνδυνο, προτού εκστρατεύσει εναντίον των Περσών, εκστράτευσε εναντίον των βαρβαρικών φυλών, που κατοικούσαν βόρεια της Μακεδονίας (335 π.Χ.). Νίκησε τις φυλές αυτές, έφθασε ως τον Δούναβη και επέστρεψε στην Πέλλα. Απερίσπαστος πια άρχισε την προετοιμασία για τη μεγάλη εκστρατεία κατά των Περσών. Βρέθηκε, όμως, στην ανάγκη να έλθει για δεύτερη φορά στη Νότιο Ελλάδα, όπου οι Θηβαίοι και οι Αθηναίοι είχαν και πάλι επαναστατήσει. Αφού κατέστειλε την ανταρσία των δύο πόλεων, επέστρεψε στη Μακεδονία και συμπλήρωσε τις ετοιμασίες του για την εκστρατεία κατά της Περσίας.

Το πέρασμα του Γρανικού, του Σαρλ Λε Μπρεν

Την άνοιξη του 334 π.Χ, ο Αλέξανδρος ξεκίνησε με 50.000 πεζούς και 6.000 ιππείς, αφού άφησε για επίτροπό του στη Μακεδονία το στρατηγό Αντίπατρο. Προχώρησε από τη Θράκη κι έφθασε στον Ελλήσποντο. Εκεί τον περίμενε ο στόλος του, που τον αποτελούσαν 120 πολεμικά και πολλά άλλα βοηθητικά πλοία. Πέρασε στην Τροία, όπου επισκέφθηκε τον τάφο του Αχιλλέα, προσευχήθηκε κι έκανε θυσίες.

Στις όχθες του Γρανικού ποταμού είχε συγκεντρωθεί ο περσικός στρατός, έτοιμος ν’ αντιμετωπίσει τον Αλέξανδρο. Στον Γρανικό έγινε η πρώτη μάχη μεταξύ των Μακεδόνων και των Περσών (22 Μαΐου 334 π.Χ.). Ο Αλέξανδρος οδηγούσε ο ίδιος το στρατό του και πολέμησε ο ίδιος στήθος προς στήθος με τους γενναιότερους πολεμιστές των Περσών. Κινδύνευσε, μάλιστα, σοβαρά. Οι Πέρσες, τελικά, δεν κατόρθωσαν ν’ αναχαιτίσουν την ορμή των Μακεδόνων, εγκατέλειψαν τον αγώνα και υποχώρησαν άτακτα.

Χωρίς να χάσει χρόνο, ο Αλέξανδρος προχώρησε νότια και απελευθέρωσε τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας. Τον χειμώνα του 334 π.Χ. έφθασε στην πόλη Γόρδιο στις όχθες του Σαγγάριου ποταμού, όπου αποφάσισε να ξεχειμωνιάσει. Εκεί, στο βασιλικό ανάκτορο, υπήρχε ο περίφημος Γόρδιος Δεσμός. Η παράδοση έλεγε πως όποιος τον έλυνε θα κυρίευε την Ασία. Ο Αλέξανδρος απλά τον έκοψε με το σπαθί του.

Την άνοιξη του 333 π.Χ, βάδισε προς τα νότια, πέρασε το όρος Ταύρος και μπήκε στην Κιλικία. Κυρίευσε την πόλη Ταρσό και σταμάτησε εκεί για ν’ αναπαυθεί ο στρατός του. Ύστερα από ένα λουτρό στα κρύα νερά του ποταμού Κύδνου, ο Αλέξανδρος αρρώστησε, αλλά γρήγορα έγινε καλά και συνέχισε την πορεία του προς τη Συρία. Συνάντησε τότε για δεύτερη φορά τον περσικό στρατό από 500.000 μαχητές κι έδωσε μάχη κοντά στην πόλη Ισσό της Κιλικίας (12 Νοεμβρίου 333 π.Χ.). Οι Πέρσες υπέστησαν πανωλεθρία και διαλύθηκαν. Ο βασιλιάς Δαρείος κινδύνευσε και γλίτωσε μόνο με τη φυγή του. Στην Ισσό ο Αλέξανδρος κυρίευσε πλούσια λάφυρα και αιχμαλώτισε την οικογένεια του Δαρείου, αλλά της φέρθηκε μεγαλόψυχα.

Ο Αλέξανδρος, αντί να συνεχίσει την καταδίωξη του Δαρείου, προχώρησε νότια, για να γίνει κύριος όλων των παραλίων της Μεσογείου και να εξουδετερώσει κάθε απειλή του περσικού στόλου. Κατέλαβε, κατά σειρά, τη Φοινίκη, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Επισκέφθηκε στην έρημο το μαντείο του Άμμωνος Διός, όπου οι ιερείς τον χαιρέτισαν ως τον νέο Δία. Στις ακτές της Αιγύπτου, κοντά στις εκβολές του Νείλου και σε θέση κατάλληλη για την ανάπτυξη του εμπορίου, όρισε να χτιστεί η Αλεξάνδρεια. Ο ίδιος χάραξε τα τείχη και τους δρόμους της.

Επιστρέφοντας από την Αίγυπτο στην Ασία συνάντησε στα Γαυγάμηλα, πέρα από τον Τίγρη ποταμό, νέο πολυάριθμο περσικό στρατό και τον νίκησε (1 Οκτωβρίου 331 π.Χ). Ο Δαρείος σώθηκε και πάλι, αλλά δολοφονήθηκε από τον σατράπη της Βακτριανής Βήσσο. Ο περσικός στρατός καταστράφηκε, οι σπουδαιότερες πόλεις της Περσίας - Βαβυλώνα, Σούσα και Περσέπολη, όπου το ανάκτορο του Δαρείου- παραδόθηκαν στον Αλέξανδρο και ολόκληρη η Περσία κατακτήθηκε.

Ψηφιδωτό στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης

Ο Αλέξανδρος, όμως, δεν σταμάτησε στην Περσία. Προχώρησε προς τα ανατολικά για να υποτάξει τις φυλές που κατοικούσαν εκεί και ν' απαλλάξει έτσι το μεγάλο του βασίλειο από μελλοντικό κίνδυνο. Πέρασε τη Σογδιανή και τη Βακτριανή και το 327 π.Χ. μπήκε στις Ινδίες, όπου νίκησε τον βασιλιά Πώρο. Οι στρατιώτες του, όμως, κουράστηκαν και αρνήθηκαν να προχωρήσουν. Αναγκάσθηκε τότε να ανακόψει την επική πορεία του προς Ανατολάς. Ένα μέρος του στρατού το έστειλε με πλοία στην Περσία, με επικεφαλής τον ναύαρχο Νέαρχο. Αυτός με το υπόλοιπο στράτευμα πέρασε την έρημο Γεδρωσία, όπου χάθηκαν πολλοί στρατιώτες του από την πείνα και τη δίψα, και επέστρεψε στα Σούσα.

Άρχισε τότε να σκέφτεται την οργάνωση της επικράτειάς του. Μελετώντας τον τρόπο της ζωής των Περσών και τον τρόπο της διοικήσεώς τους, έβγαλε το συμπέρασμα πως για να διατηρηθεί το αχανές κράτος που δημιούργησε έπρεπε να συμφιλιώσει τους Πέρσες ευγενείς με τους Έλληνες. Φαντάστηκε τον εαυτό του σαν ελληνοπέρση βασιλιά και μιμήθηκε την ενδυμασία και γενικά τον τρόπο ζωής τους. Παντρεύτηκε την κόρη του Δαρείου Στάτειρα και την ανιψιά της Παρυσάτιδα (324 π.Χ.), ενώ παρακίνησε τους αξιωματικούς και τους στρατιώτες του να παντρευτούν κι αυτοί Περσίδες. Νωρίτερα (327 π.Χ.) είχε παντρευτεί τη Ρωξάνη, κόρη τοπικού ηγεμόνα της Βακτριανής, παρά την αντίδραση των στρατηγών του. Η Ρωξάνη τού χάρισε και τον μοναδικό του απόγονο, τον Αλέξανδρο Δ', ο οποίος γεννήθηκε δύο μήνες μετά το θάνατο του στρατηλάτη και σκοτώθηκε σε ηλικία 12 ετών με διαταγή του Κάσσανδρου, στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου και σφετεριστή του θρόνου της Μακεδονίας.

Στους Μακεδόνες δεν άρεσε η αλλαγή αυτή του Αλέξανδρου. Μερικοί από τους στρατηγούς του, μάλιστα, οργάνωσαν εναντίον του συνωμοσίες, τις οποίες ο Αλέξανδρος ανακάλυψε και τιμώρησε σκληρά τους πρωταίτιους. Οι πολλές διοικητικές φροντίδες, οι κόποι και τελευταία ο θάνατος του πιο στενού του φίλου, Ηφαιστίωνα, του έφθειραν την υγεία. Ο Αλέξανδρος αρρώστησε βαριά και στις 10 ή 11 Ιουνίου του 323 π.Χ. άφησε την τελευταία του πνοή στη Βαβυλώνα, σε ηλικία μόλις 32 ετών.

Μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου το απέραντο κράτος του διαμοιράστηκε μεταξύ των στρατηγών του, που επί πολλά χρόνια διαφωνούσαν για τη διανομή. Δεν χάθηκε, όμως, το εκπολιτιστικό έργο του. Οι κατακτήσεις του άνοιξαν τα σύνορα μεταξύ του ελληνικού χώρου και της Ανατολής. Η επικοινωνία με τους “βαρβάρους” συνέβαλε στη διάδοση του ελληνικού πολιτισμός στις χώρες της Ασίας και της Αιγύπτου. Η ελληνική γλώσσα έγινε διεθνής. Τα ελληνική ήθη πέρασαν σ’ όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Ανέτειλε ο πολιτισμός της λεγόμενης “Ελληνιστικής Εποχής”, που αποτελεί μία νέα λάμψη του ελληνικού πνεύματος. Δικαιολογημένα, η ιστορία ανακήρυξε τον Αλέξανδρο “Μέγα” για το γιγάντιο έργο του.

μ.Χ.
1873
Κυκλοφορεί η πρώτη καθημερινή εφημερίδα στην Ελλάδα με τίτλο «Η Εφημερίς» και εκδότη τον Δημήτριο Κορομηλά.
1946
Εκδίδεται η απόφαση στη δίκη της Νυρεμβέργης. 12 από τους 22 εξέχοντες Ναζί καταδικάζονται σε θάνατο ως εγκληματίες πολέμου.
1960
Η Κύπρος κηρύσσει και επισήμως την ανεξαρτησία της από τη Μεγάλη Βρετανία. (εθνική εορτή)
1980
Το μότορσιπ «Παναγιώτης», φορτωμένο με λαθραία τσιγάρα, προσαράζει σε κόλπο της Ζακύνθου. Είναι το περίφημο «Ναυάγιο», από τα τουριστικά αξιοθέατα του νησιού.

Το «Ναυάγιο» της Ζακύνθου

Διάσημο τουριστικό αξιοθέατο της Ζακύνθου με χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Πρόκειται για το ναυάγιο του λαθρεμπορικού πλοίου «Παναγιώτης», που συνέβη την 1η Οκτωβρίου 1980 στις βορειοδυτικές ακτές του νησιού.

Η ιστορία του μότορσιπ «Παναγιώτης», 450 τόννων, ξεκινά το 1937 από τη Σκωτία, όπου ναυπηγήθηκε με το όνομα «Saint Bedan». Το 1964 περνά σε ελληνικά χέρια (Μ. Γκιγκιλίνης) και μετονομάζεται σε «Μερόπη». Δύο χρόνια αργότερα αλλάζει ιδιοκτησία και μετονομάστηκε σε «Χάρις» από τον νέο του ιδιοκτήτη Ν. Κάλφα. Το 1975 μεταπωλείται για τρίτη φορά και αλλάζει το όνομά του σε «Παναγιώτης» από την πλοιοκτήτρια εταιρεία «P. Lisicatos & Company» με έδρα τον Πειραιά.

Λίγες ημέρες πριν από το ναυάγιο, το «Παναγιώτης» εντοπίζεται από το Λιμενικό στ’ ανοιχτά της Ζακύνθου να μεταφέρει λαθραία τσιγάρα για λογαριασμό της ιταλικής Μαφίας. Στην προσπάθειά του να ξεφύγει και εξ αιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών, προσάραξε στα αβαθή ενός μικρού γραφικού κόλπου στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού. Το πλήρωμά του πλοίου, αποτελούμενο στην πλειονότητά του από έλληνες ναυτικούς, το εγκατέλειψε, αλλά συνελήφθη λίγες ημέρες αργότερα.

Το «Ναυάγιο» με την πάροδο του χρόνου θα γίνει ένας από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της Ζακύνθου. Θρυλείται ότι οι ντόπιοι επωφελήθηκαν από το φορτίο του πλοίου και για τα επόμενα τέσσερα χρόνια κανένα νόμιμο καπνικό προϊόν δεν πουλήθηκε στο νησί.

1992
 Το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Σαρατόγκα» βάλλει κατά λάθος εναντίον του τουρκικού ναρκαλιευτικού «Μουαβανέτ», με το οποίο συμμετέχει σε άσκηση στο Αιγαίο, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 5 τούρκοι ναύτες.

Αμερικανοτουρκική «ναυμαχία» στο Αιγαίο

To αεροπλανοφόρο «Saratoga»

To αεροπλανοφόρο «Saratoga»

Το 1992 ο Ψυχρός Πόλεμος αποτελούσε παρελθόν και το ΝΑΤΟ αναζητούσε νέο ρόλο. Στα τέλη Σεπτεμβρίου ξεκίνησε το Αιγαίο η καθιερωμένη νατοϊκή άσκηση Display Determination (Επίδειξη Αποφασιστικότητας), με τη συμμετοχή ναυτικών δυνάμεων από τέσσερις χώρες της Συμμαχίας (ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία και Τουρκία). Το γενικό πρόσταγμα είχε ο ναύαρχος Τζέρεμι Μπόορντα, μετέπειτα αρχηγός του αμερικανικού ΓΕΝ.

Το σενάριο της άσκησης προέβλεπε αμφίβιες επιχειρήσεις στον κόλπο του Σάρου, βόρεια των Δαρδανελλίων, με επιτιθέμενους και αμυνόμενους. Η Φαιά Δύναμη υπό τον αμερικανό αντιναύαρχο Τζόζεφ Λόπεζ θα πραγματοποιούσε τις επιθετικές κινήσεις και η Πράσινη Δύναμη υπό τον ολλανδό ναύαρχο Κρουν θα έπαιζε τον ρόλο του αμυνομένου.

Την 1η Οκτωβρίου οι επιτελείς του αεροπλανοφόρου Σαρατόγκα, που ηγείτο της Φαιάς Δύναμης, αποφάσισαν στο πλαίσιο της άσκησης να χρησιμοποιήσουν το πυραυλικό σύστημα Sea Sparrow εναντίον του τουρκικού ναρκαλιευτικού Μουαβενέτ (πρώην USS Gwin), που συμμετείχε στην Πράσινη Δύναμη. Το όπλισαν, κλείδωσαν τον στόχο τους και περίμεναν την εντολή για την εικονική εκτόξευση.

Το τουρκικό σκάφος Μουαβενέτ λίγο μετά το δυστύχημα

Όμως, τα μεσάνυχτα της 1ης προς την 2α Οκτωβρίου, συνέβη το μοιραίο. Είτε από μηχανικό πρόβλημα, είτε σειρά λαθών και παρανοήσεων στην εκτέλεση της διαταγής, δύο «ολοζώντανοι» πύραυλοι εδάφους - αέρος τύπου Sparrow εκτοξεύθηκαν από το Σαρατόγκα και έπληξαν το Μουαβενέτ στη γέφυρα, προκαλώντας θύματα και ανεπανόρθωτες ζημιές στο πλοίο, που πουλήθηκε αργότερα για παλιοσίδερα. Πέντε μέλη του πληρώματος σκοτώθηκαν και 17 τραυματίστηκαν.

Το περιστατικό προκάλεσε ταραχή στη Συμμαχία και την Ουάσιγκτον, δεδομένου ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν σκιές στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, εξαιτίας των πληροφοριών για αμερικανική υποστήριξη στους Κούρδους του Ιράκ. Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος ζήτησε συγγνώμη από τον τούρκο ομόλογό του Τουργκούτ Οζάλ.

Ο ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ στρατηγός Σαλικασβίλι έσπευσε αμέσως στην Άγκυρα για να εκφράσει τα συλλυπητήρια του και να τονίσει στην τουρκική ηγεσία ότι θα κάνει ό,τι είναι δυνατό για τη διεξαγωγή μιας γρήγορης και πλήρους έρευνας. Από την πλευρά της Τουρκίας, ανώτεροι αξιωματούχου απέρριψαν την ιδέα ότι η επίθεση ήταν ηθελημένη, κάποιοι άλλοι κύκλοι, όμως, προσπάθησαν να ανακαλύψουν ελληνικό δάκτυλο, μέσω των ελληνοαμερικανών στρατιωτικών που υπηρετούσαν στο Σαρατόγκα.

Την επομένη του συμβάντος ο αμερικανικός στρατός έθεσε σε διαθεσιμότητα τον κυβερνήτη του Σαρατόγκα, πλοίαρχο Τζέιμς Ντράγκερ, και τέσσερις ακόμη ανώτερους αξιωματικούς του πλοίου. Όλοι τους πέρασαν ναυτοδικείο και αποστρατεύτηκαν, για να συνεχίσουν την καριέρα τους σε ακριβοπληρωμένες θέσεις του ιδιωτικού τομέα.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1994, τα θύματα του Μουαβενέτ υπέβαλαν συλλογική αγωγή κατά των ΗΠΑ σε αμερικανικό πολιτικό δικαστήριο, η οποία απορρίφθηκε λόγω αναρμοδιότητας στις 20 Φεβρουαρίου 1997. Οι ΗΠΑ, ως επανόρθωση, χάρισαν στην Τουρκία τη φρεγάτα τους Καποντάνο, η οποία ονομάσθηκε και πάλι Μουαβενέτ (Βοηθητικός, Υποστηρικτικός στα τουρκικά).

Γεννήσεις

 


μ.Χ.
1881

Γουίλιαμ Μπόινγκ
1881 – 1956

Αμερικανός επιχειρηματίας, γερμανικής καταγωγής. Ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως έμπορος ξυλείας και την ολοκλήρωσε ως κτηματομεσίτης, εκτροφέας αλόγων και χρηματιστής. Ενδιάμεσα ίδρυσε την εταιρεία «Boeing», που έγραψε και γράφει την ιστορία της αεροναυτικής.

Γεννήθηκε την 1η Οκτωβρίου 1881 στο Ντιτρόιτ και ήταν γιος του γερμανού επιχειρηματία Βίλχελμ Μπέινγκ, που έκανε μεγάλη περιουσία στην Αμερική από την εξόρυξη τακονίτη (είδος σιδηρομεταλλεύματος) και το εμπόριο ξυλείας. Όταν απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα άλλαξε το όνομά του σε Γουίλιαμ Μπόινγκ.

Ο νεαρός Γουίλιαμ σπούδασε εσωτερικός σε σχολείο της Ελβετίας και στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα στο φημισμένο Πανεπιστήμιο του Γέιλ. Δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές, επειδή λόγω του θανάτου του πατέρα του έπρεπε να ασχοληθεί με την οικογενειακή επιχείρηση ξυλείας.

Το 1909 η ζωή του άλλαξε πορεία, όταν επισκεπτόμενος μια έκθεση στο Σιάτλ είδε για πρώτη φορά ένα ιπτάμενο αντικείμενο. Η σκηνή τον εντυπωσίασε και αποφάσισε να ασχοληθεί με την κατασκευή αεροπλάνων, εκμεταλλευόμενος τις γνώσεις του στις ξύλινες κατασκευές.

Συνεταιρίσθηκε με τον φίλο του Τζορτζ Γουέστερβελτ, που ήταν αξιωματικός του Ναυτικού και μαζί δημιούργησαν ένα πρωτοποριακό για την εποχή το υδροπλάνο, το Β&W, που πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 29 Ιουνίου 1916. Ένα χρόνο αργότερα (15 Ιουλίου 1916) ίδρυσαν την εταιρεία Pacific Aero Products για την εμπορική εκμετάλλευσή του.

Με την είσοδό των ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η εταιρεία του «Μπόινγκ» αναδείχθηκε βασική προμηθεύτρια του αμερικανικού ναυτικού σε αεροπορικό υλικό. Οι δουλειές πήγαιναν καλά και η Pacific Aero Products μετονομάσθηκε σε Boeing Airplanes, με κύριο μέτοχο τον Γουίλιαμ Μπόινγκ.

Μετά τον πόλεμο, η «Μπόινγκ» κέρδισε ένα μεγάλο συμβόλαιο από τα Αμερικανικά Ταχυδρομεία για την αεροπορική μεταφορά της αλληλογραφίας. Άρχισε να δημιουργεί ένα μεγάλο αεροπορικό στόλο για τις ανάγκες των νέων της δραστηριοτήτων και σύντομα επεκτάθηκε και στη μεταφορά επιβατών. Στις αρχές της δεκαετίας του '30 η «Μπόινγκ» έλεγχε το 30% του αεροπορικού ταχυδρομείου και της αεροπορικής επιβατικής κίνησης στις ΗΠΑ.

Η εταιρεία ευημερούσε σε μια εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν βυθισμένες στη φτώχεια, εξαιτίας του οικονομικού κραχ. Το 1934, οι αμερικανικές αρχές την κατηγόρησαν για μονοπωλιακές πρακτικές. Με νόμο που ψήφισε το Κογκρέσο, η «Μπόινγκ» έσπασε στα τρία με τη δημιουργία των εταιρειών United Aircraft Corporation, Boeing Airplane Company και United Air Lines.

Απογοητευμένος από την εξέλιξη αυτή, ο Γουίλιαμ Μπόινγκ, σε ηλικία 53 ετών, αποφάσισε να αποχωρισθεί το δημιούργημα της ζωής του. Πούλησε τις μετοχές του και αποσύρθηκε στη φάρμα του στα περίχωρα του Σιάτλ, ασχολούμενος έως το τέλος της ζωής του με τα κτηματομεσιτικά, την εκτροφή αλόγων κούρσας και τα χρηματιστηριακά.

Ο Γουίλιαμ Μπόινγκ πέθανε από καρδιακή προσβολή πάνω στο πολυτελές γιοτ του «Tarconite», στις 28 Σεπτεμβρίου 1956. Άφησε πίσω του τρία παιδιά, τα δύο από τον πρώτο γάμο της γυναίκας του Μπέρθα Πότερ, που ασχολήθηκαν με τα αεροναυτικά και τον Γουίλιαμ Έντουαρντ τζούνιορ, πιλότο της πολιτικής αεροπορίας και κτηματομεσίτη.

Η «Μπόινγκ» απογειώθηκε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ως βασικός προμηθευτής πολεμικού υλικού του Αμερικανικού Στρατού, αλλά και τη δεκαετία του '50 με την κατασκευή πολιτικών αεροσκαφών (σειρά 707).

Σήμερα, με τζίρο 62 δισεκατομμυρίων δολαρίων (2006) και προσωπικό 153.000 ατόμων, είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αεροσκαφών στον κόσμο και ο δεύτερος μεγαλύτερος κατασκευαστής στρατιωτικού και αεροδιαστημικού υλικού.

1846
Άγιος Νεκτάριος, κατά κόσμον Αναστάσιος Κεφαλάς, ιερωμένος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που ανακηρύχθηκε Άγιος. (Θαν. 9/11/1920)

Άγιος Νεκτάριος
1846 – 1920

Νεοφανής και λίαν δημοφιλής άγιος της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 9 Νοεμβρίου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν ο Νεκτάριος και η Νεκταρία.

Ο κατά κόσμον Αναστάσιος Κεφαλάς γεννήθηκε στη Σηλυβρία της Θράκης την 1η Οκτωβρίου 1846 από ευσεβείς γονείς, τον Δήμο και τη Μαρία Κεφαλά. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στην πατρίδα του και σε ηλικία 14 ετών μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, όπου εργάστηκε ως υπάλληλος στο κατάστημα ενός συγγενή του. Τις ελεύθερες ώρες του μελετούσε τα Πατερικά κείμενα και εκκλησιαζόταν τακτικά. Στη συνέχεια εργάστηκε ως παιδονόμος στο σχολείο του Μετοχίου τού Παναγίου Τάφου, όπου ανέλαβε και διδακτικά καθήκοντα στις κατώτερες τάξεις.

Σε ηλικία 20 ετών, το 1866, διορίσθηκε δάσκαλος στο χωριό Λίθιο της Χίου, στο οποίο παρέμεινε για επτά χρόνια. Παράλληλα, ως θιασώτης του μοναχικού βίου επισκεπτόταν συχνά την Ιερά Μονή των Αγίων Πατέρων και συζητούσε ώρες αμέτρητες για διάφορα θρησκευτικά θέματα με τον ηγούμενο γέροντα Παχώμιο. Ο πόθος του για τη μοναχική ζωή αύξανε μέρα με την μέρα και στις 7 Νοεμβρίου 1876 εκάρη μοναχός με το όνομα Λάζαρος στη Νέα Μονή της Χίου. Το όνομα Νεκτάριος το έλαβε κατά τη χειροτονία του σε διάκονο (15 Ιανουαρίου 1877) από τον μητροπολίτη Χίου Γρηγόριο.

Ένας πλούσιος και ευσεβής κάτοικος της Χίου, ο Ιωάννης Χωρέμης, του έδωσε τη δυνατότητα να συνεχίσει τις σπουδές του στην Αθήνα. Φοίτησε στο Γυμνάσιο, αλλά κατά τη διάρκεια των απολυτηρίων εξετάσεων ο ευεργέτης του πέθανε. Έτσι, δεν ήταν δυνατόν να εκπληρωθεί η επιθυμία του να σπουδάσει θεολογία. Κάποιοι γνωστοί του, όμως, τον σύστησαν στον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιο (1870-1899), ο οποίος εκτιμώντας τον χαρακτήρα του ανέλαβε τα έξοδα για τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από το οποίαν έλαβε το πτυχίο του το 1885.

Τον επόμενο χρόνο επανήλθε στην Αλεξάνδρεια, όπου χειροτονήθηκε πρεσβύτερος (23 Μαρτίου 1886) από τον ίδιο τον πατριάρχη και ανέλαβε τα καθήκοντα του γραμματέα και του ιεροκήρυκα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Στις 15 Ιανουαρίου 1889 χειροτονήθηκε μητροπολίτης της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Μητροπόλεως Πενταπόλεως στο Ναό του Αγίου Νικολάου του Καΐρου, χοροστατούντος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρονίου. Η δράση του και η ταχεία άνοδός του στα εκκλησιαστικά αξιώματα προκάλεσαν την αντίδραση κληρικών του πατριαρχείου, οι οποίοι τον διέβαλαν στον Σωφρόνιο, ότι θέλει να του πάρει τον θρόνο. Οι φθονερές εισηγήσεις τους έγιναν αποδεκτές από τον Πατριάρχη, ο οποίος τον απομάκρυνε από το Πατριαρχείο.

Το 1889, ο Νεκτάριος ήλθε στην Αθήνα με σκοπό να μονάσει στο Άγιο Όρος. Όμως, πολλοί εκκλησιαστικοί παράγοντες τον παρότρυναν να παραμείνει στην Ελλάδα, όπου η παρουσία του θα ήταν ωφελιμότερη. Μάταια επί ένα χρόνο αναζητούσε εργασία, ζώντας στην απόλυτη φτώχεια, ώσπου το 1891 διορίσθηκε ιεροκήρυκας Ευβοίας (1891-1893), στη συνέχεια Φθιώτιδος και Φωκίδος (1893-1894) και τέλος διευθυντής της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής στην Αθήνα (1894-1908). Μετά τον θάνατο του πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρονίου το 1899, ο Νεκτάριος κλήθηκε να τον διαδεχθεί, αλλά αρνήθηκε.

Το 1904 ίδρυσε στην Αίγινα τη γυναικεία Μονή της Αγίας Τριάδος, στην οποία και εγκαταβίωσε μετά την παραίτησή του από τη Ριζάρειο το 1908. Εκεί έγινε πανελληνίως γνωστός με τα πολλά θαύματα που τέλεσε, αλλά η δράση του προκάλεσε την αντίδραση τοπικών παραγόντων (εκκλησιαστικών και μη), που τον διέβαλαν στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Δύο διαδοχικοί αρχιεπίσκοποι, ο Θεόκλητος και ο Μελέτιος, διέταξαν ανακρίσεις, αλλά δεν βρήκαν κάτι το μεμπτό. Όπως και η Εισαγγελία Πειραιά που ερεύνησε την καταγγελία μητέρας ότι η 16χρονη κόρη της είχε γίνει χωρίς την έγκρισή της δεκτή ως καλόγρια στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας.

Στις αρχές του 1919 ο Νεκτάριος προσβλήθηκε από καρκίνο του προστάτη, τον οποίο απέκρυψε από το περιβάλλον του. Συνέχισε την εκκλησιαστική δράση του, αλλά στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 1920 οι πόνοι έγιναν αφόρητοι και με δυσκολία περπατούσε. Τότε αναγκάστηκε να νοσηλευτεί στο «Αρεταίειο» της Αθήνας, όπου άφησε την τελευταία του πνοή λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 8ης Νοεμβρίου 1920. Κηδεύτηκε με πάνδημο τρόπο στην Αίγινα και ενταφιάστηκε στη Μονή τής Αγίας Τριάδας.

Στις 20 Απριλίου 1961, με πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως συναριθμήθηκε «τοις οσίοις και αγίοις της Εκκλησίας», επειδή «...οσιότητι μεν και αγιότητι βίου διακριθείς και τύπον και υπογραμμόν αρετής και εγκρατείας και αγαθοεργίας παραστήσας και ζων και μετά θάνατον του χαρίσματος της των θαυμάτων ενεργείας παρά Θεού αξιωθείς...». Η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Νεκταρίου έγινε στις 2 Σεπτεμβρίου 1963 και από τότε φυλάσσονται στη μονή που ο ίδιος ίδρυσε στην Αίγινα.

Απολυτίκιο

Σηλυβρίας τον γόνον και Αιγίνης τον έφορον, τον εσχάτοις χρόνοις φανέντα αρετής φίλον γνήσιον, Νεκτάριον τιμήσωμεν πιστοί, ως ἔνθεον θεράποντα Χριστοῦ. Αναβλύζει γαρ ιάσεις παντοδαπὰς τοις ευλαβῶς κραυγάζουσι·Δόξα τῷ σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τω σε θαυμαστώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου πάσιν ιάματα.

1956
Τερέζα Μέι, αγγλίδα πολιτικός, πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας.
1969
Ζακ Γκαλιφιανάκις, αμερικανός κωμικός, ελληνικής καταγωγής. Ζαχαρίας Γαλιφιανάκης το ελληνικό του όνομα.

Θάνατοι

 


μ.Χ.
1974
Σπυρίδων Μαρινάτος, έλληνας αρχαιολόγος, με σημαντικότατο ανασκαπτικό έργο στη Θήρα της Σαντορίνης. Το 1929, διατύπωσε θεωρία σύμφωνα με την οποία το τέλος του Μινωϊκού πολιτισμού στο Αιγαίο προήλθε από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (1600 π.Χ.). (Γεν. 4/11/1901)
2004
Ρίτσαρντ Άβεντον, αμερικανός φωτογράφος, που έγινε γνωστός κυρίως για τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες - πορτρέτα διάσημων σταρ του Χόλιγουντ, καθώς και για φωτογραφίσεις κορυφαίων μοντέλων. (Γεν. 15/5/1923)
2012
Έρικ Χομπσμπάουμ, βρετανός μαρξιστής διανοούμενος, από τους κορυφαίους ιστορικούς του 20ου αιώνα. (Γεν. 9/6/1917)

Έρικ Χομπσμπάουμ
1917 – 2012

Βρετανός μαρξιστής διανοούμενος, από τους κορυφαίους ιστορικούς του 20ου αιώνα. Η τριλογία του («Η εποχή των επαναστάσεων 1789-1848», «Η εποχή του κεφαλαίου 1845-1875», «Η εποχή των αυτοκρατοριών 1875-1914») για «τον μακρύ 19ο αιώνα», όπως ονόμασε το διάστημα μεταξύ της Γαλλικής Επανάστασης και της έναρξης του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, θεωρείται έργο αναφοράς για την ιστοριογραφία του 19ου αιώνα και την ιστορική επιστήμη εν γένει.

Ο Έρικ Τζον Έρνεστ Χομπσμπάουμ (Eric John Ernest Hobsbawm) γεννήθηκε στις 9 Ιουνίου 1917 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στους κόλπους μιας εβραϊκής οικογένειας. Ο πατέρας του Λέοπολντ εργαζόταν σε ναυτιλιακό γραφείο και ήταν πολωνικής καταγωγής και η μητέρα του Νέλι Γκριν καταγόταν από μεσοαστική οικογένεια της Βιέννης. Το 1919 η οικογένεια Χομπσμπάουμ εγκαταστάθηκε στη Βιέννη, όπου ο νεαρός Έρικ έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Σε ηλικία 12 ετών, έχασε τον πατέρα του και δύο χρόνια αργότερα τη μητέρα του. Έτσι, την ανατροφή αυτού και της αδελφής του Νάνσι ανέλαβε η θεία τους Γκρετλ, που κατοικούσε στο Βερολίνο.

Ο Έρικ Χομπσμπάουμ διαμόρφωσε τον χαρακτήρα του στη γερμανική πρωτεύουσα, όπου έζησε τα πρώιμα εφηβικά του χρόνια, μέσα στα ταραγμένα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Διάβασε Μαρξ για πρώτη φορά και εντάχθηκε στην κομμουνιστική οργάνωση Ένωση Σοσιαλιστών Μαθητών (Sozialistischer Schülebund). Διακινούσε την εφημερίδα της Μαθητικός Αγώνας (Schulkampf) και έκρυβε τον πολύγραφο της οργάνωσης κάτω από το κρεβάτι του. Με την επικράτηση του Χίτλερ (30 Ιανουαρίου 1933), ο 16χρονος Έρικ μαζί με την αδελφή του και τους θείους του εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του.

Το 1936 κέρδισε μια υποτροφία και ξεκίνησε σπουδές ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Εντάχθηκε αμέσως στη μυστική φοιτητική οργάνωση The Cambridge Apostles (Οι Απόστολοι του Κέμπριτζ), που περιλάμβανε στις τάξεις της πολλούς κομμουνιστές φοιτητές κι έγινε διάσημη στις αρχές της δεκαετίας του '50, όταν κάποια από τα μέλη της κατηγορήθηκαν ως πράκτορες της KGB.

Όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Χομπσμπάουμ, σε αντίθεση με άλλους άγγλους κομμουνιστές διανοούμενους, δεν εντάχθηκε στις υπηρεσίες κατασκοπίας της Μεγάλης Βρετανίας, παρότι γνώριζε έξι γλώσσες, μεταξύ αυτών και Γερμανικά. Προτίμησε να υπηρετήσει τη θητεία του στο Μηχανικό και να δουλέψει «σ' ένα λόχο με παιδιά της εργατικής τάξης, χτίζοντας οχυρωματικά έργα στις ακτές της Ανατολικής Αγγλίας».

Μετά τον πόλεμο επέστρεψε στο Κέμπριτζ για να ολοκληρώσει το διδακτορικό του πάνω στη Φαβιανή Εταιρεία, τον σοσιαλδημοκρατικό σύλλογο διανοουμένων, που ιδρύθηκε  το1884 και από τον οποίον προήλθε το Εργατικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας. Το 1947 ανέλαβε το πρώτο του διδακτικό πόστο ως λέκτορας ιστορίας στο Κολλέγιο Μπέρκμπεκ (Birkbeck College) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Παρέμεινε στο Μπέρκμπεκ έως το τέλος της καθηγητικής του καριέρας το 1982 και στη συνέχεια ανέλαβε πρόεδρος του κολεγίου.

Ο Χομπσμπάουμ υπήρξε εξέχον και πιστό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Μεγάλης Βρετανίας (CPGB). Μετά την εισβολή των σοβιετικών τανκς στην Ουγγαρία το 1956 μετέβαλε στάση κι έγινε δεινός επικριτής της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά σε αντίθεση με άλλους συντρόφους του που το εγκατέλειψαν, αυτός παρέμεινε στις τάξεις του ΚΚΜΒ μέχρι τη διάλυσή του το 1991. Το 1983 υποστήριξε την αριστερή στροφή του Εργατικού Κόμματος υπό τον Νιλ Κίνοκ, που τελικά αποδείχτηκε καταστροφική στην κάλπη και οδήγησε στη δεξιά στροφή του κόμματος υπό τον Τόνι Μπλερ τη δεκαετία του '90.

Το 1962 κυκλοφόρησε το βιβλίο «Η εποχή των επαναστάσεων 1789-1848», το πρώτο μέρος της τριλογίας για τον «μακρύ 19ο αιώνα» που τον έκανε διάσημο. Ο συγγραφέας θεωρεί ότι η «διπλή επανάσταση» (Γαλλική Επανάσταση και Βιομηχανική Επανάσταση) αποτελεί τη μαμή της σύγχρονης Ευρωπαϊκής ιστορίας και διαμέσου της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού της παγκόσμιας ιστορίας. Η τριλογία συμπληρώθηκε με τα βιβλία «Η εποχή του κεφαλαίου 1845-1875» (1975) και «Η εποχή των αυτοκρατοριών 1875-1914» (1987). Το 2002 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του με τίτλο «Interesting Times: a twentieth-Century life» («Συναρπαστικά χρόνια» στα ελληνικά). Τη δεκαετία του '50 ο Έρικ Χομπσμπάουμ διατηρούσε μια στήλη τζαζ κριτικής στο περιοδικό New Statesman με το ψευδώνυμο Φράνσις Νιούτον (το όνομα του κομμουνιστή τρομπετίστα της Μπίλι Χολιντέι). Από την αγάπη του για την τζαζ προέκυψε το βιβλίο «The Jazz Scene» (Η σκηνή της Τζαζ), που κυκλοφόρησε το 1989 και αποτελεί σημαντική συμβολή στην κοινωνική ιστορία της μουσικής τζαζ,

Ο Έρικ Χομπσμοάουμ παντρεύτηκε για πρώτη φορά το 1943, αλλά ο γάμος τους με τη Μίριελ Σίμαν κατέληξε σε διαζύγιο το 1951. Τη δεκαετία του '50 γνώρισε τη Μάριον Μπενάθαν, με την οποία απέκτησε ένα αγόρι το 1959, τον σκηνοθέτη Τζος Μπενάθαν, ο οποίος έμαθε για την ύπαρξη του πατέρα του σε ηλικία 15 ετών. Το 1962 παντρεύτηκε τη Μαρλίν Σουάρτζ, με καταγωγή από την Αυστρία, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Άντριου (δημοσιογράφο και επιχειρηματία στον χώρο του Ίντερνετ) και την Τζούλια (καθηγήτρια Δημοσίων Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών του Λονδίνου).

Ο Έρικ Χομπσμπάουμ πέθανε την 1η Οκτωβρίου 2012 στο νοσοκομείο Royal Free Hospital του Λονδίνου, σε ηλικία 95 ετών. Τα τελευταία χρόνια έπασχε από λευχαιμία.

Βιβλία το Έρικ Χομπσμοάουμ στα Ελληνικά

  • Για την ιστορία (Θεμέλιο)
  • Έθνη και εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα (Καρδαμίτσα)
  • Επαναστάτες (Θεμέλιο)
  • Η επινόηση της παράδοσης (Θεμέλιο)
  • Η επόμενη μέρα (Επίκεντρο)
  • Η εποχή των επαναστάσεων 1789-1848 (ΜΙΕΤ)
  • Η εποχή του κεφαλαίου 1848-1875 (ΜΙΕΤ)
  • Η εποχή των αυτοκρατοριών 1875-1914 (ΜΙΕΤ)
  • Η εποχή των άκρων (Θεμέλιο)
  • Η σκηνή της τζαζ (Εξάντας)
  • Η συμβολή του Καρόλου Μάρξ στην επιστήμη της ιστορίας (Μνήμων)
  • Ληστές (Θεμέλιο)
  • Ξεχωριστοί άνθρωποι (Θεμέλιο)
  • Παγκοσμιοποίηση Δημοκρατία και Τρομοκρατία (Θεμέλιο)
  • Σαμπατέ (Ελεύθερος Τύπος)
  • Στους ορίζοντες του 21ου αιώνα (Θεμέλιο)
  • Συναρπαστικά χρόνια (Θεμέλιο)
  • Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο (Θεμέλιο)

2012

Σλόμο Βενέτσια
1923 – 2012

Την ημέρα που μπήκα στο Ζοντερκομμάντο του Άουσβιτς

Κρεματόριο στο Άουσβιτς

Κρεματόριο στο Άουσβιτς

Ήμουν 20 χρονών. Ερχόμουν από την Ελλάδα. Η μεταφορά μέχρι το Άουσβιτς ήταν ένα μαρτύριο. Έντεκα ημέρες σαν τα ζώα. Όμως η κόλαση, η αληθινή κόλαση, μου αποκαλύφθηκε την ημέρα που φτάσαμε, στις 11 Απριλίου του 1943. Με πήραν στο Ζοντερκομμάντο. Έγινα εργάτης του θανάτου.

Μόλις φτάσαμε με χώρισαν από τη μητέρα μου και τις αδερφές μου και ύστερα μ’ έβαλαν σε καραντίνα, εκεί που τα Ες Ες απομόνωναν τους ανθρώπους για να αποφύγουν την εξάπλωση των μεταδιδόμενων ασθενειών στο στρατόπεδο. Όταν ρώτησα έναν κρατούμενο πού ήταν οι δικοί μου, μου έδειξε τον καπνό από το παράθυρο. Και ύστερα, είπε: «Όλοι αυτοί που δεν ήρθαν μαζί σας είναι ήδη στο δρόμο για τη λύτρωση». Δεν κατάλαβα.

Είχαν ήδη περάσει τρεις εβδομάδες όταν εμφανίστηκε ένας Γερμανός αξιωματικός. Δεν τους βλέπαμε συχνά σ’ αυτό το στρατόπεδο – εδώ ήταν συνήθως οι Κάπο – επιλεγμένοι ανάμεσα στους κρατούμενους για να μας επιβλέπουν – εκείνοι που φρόντιζαν για τη διατήρηση της τάξης. Μας έβαλε σε σειρά και διέταξε τον καθένα μας να πει το επάγγελμά του. Ήξερα ότι δεν έπρεπε να πω την αλήθεια. Είπα ότι ήμουν κομμωτής. Ένας φίλος είπε ότι ήταν οδοντίατρος ενώ στην πραγματικότητα δούλευε σε τράπεζα. Ήλπιζε ότι έτσι ίσως κατάφερνε να του αναθέσουν το καθάρισμα κάποιου οδοντιατρείου. Εκεί, τουλάχιστον, θα ήταν ζεστά. Τίποτε όμως δεν έγινε όπως το είχαμε φανταστεί. Ο αξιωματικός διάλεξε 80 άτομα, εκ των οποίων τους αδερφούς μου, τους ξαδέρφους μου κι εμένα.

Την επομένη το πρωί, μας έστειλαν στην παράγκα του Ζοντερκομμάντο, του «ειδικού κομμάντο». Η παράγκα εκείνη ήταν απομωνομένη από τα υπόλοιπα κτήρια, περιφραγμένη με αγκαθωτό συρματόπλεγμα και πίσω από τοίχους από τούβλα. Μόλις φτάσαμε, μας περίμενε ένας αξιωματικός. Με ρώτησε αν πεινούσα. Προφανώς! Ήταν πια ένας μήνας που έσφιγγα τη ζώνη μου τόσο που δεν μπορούσα να αναπνεύσω. Μου είχε πλέον γίνει εμμονή, αρρώστια. Επέστρεψε με ένα μεγάλο κομμάτι άσπρο ψωμί και μαρμελάδα, αρκετά για να τα μοιραστώ με τα αδέρφια και τα ξαδέρφια μου. Μας φάνηκε σαν χαβιάρι. Μου είπε εμπιστευτικά ότι από εδώ και στο εξής θα υπήρχε πάντα αρκετό φαγητό. Τον ρώτησα γιατί. «Γιατί πρέπει να δουλέψετε στο κρεματόριο...εκεί όπου οι άνθρωποι καίγονται». Ποτέ δεν διευκρίνησε ότι οι άνθρωποι «για κάψιμο» έφταναν ακόμα ζωντανοί στο κρεματόριο.

Την πρώτη μέρα στο Ζοντερκομμάντο μας έστειλαν προς το κρεματόριο. Μείναμε όμως στην αυλή. Δεν μπήκαμε στο κτήριο. Αντί να μας βάλει μέσα, ο Κάπο μας διέταξε να ξεχορταριάσουμε και να καθαρίσουμε τον γύρω χώρο. Από περιέργεια και παρά την επίσημη απαγόρευση, πλησίασα το κτήριο και κοίταξα από το παράθυρο τι γινόταν μέσα. Τα πόδια μου παρέλυσαν. Είδα σώματα στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο. Ανθρώπους ακόμη νέους. Έτρεξα αμέσως στους άλλους να τους πω αυτό που μόλις είχα δει. Ο ένας πίσω από τον άλλο, και με προσοχή για να μην τους καταλάβει ο Κάπο, πήγαν κι εκείνοι με τη σειρά τους να δουν τι γινόταν. Ύστερα, με πρόσωπο κομμένο, χλωμό συνέχισαν να δουλεύουν.

Στις 2 η ώρα, ο Κάπο μας διέταξε να κατεβούμε στην αίθουσα που γδύνονταν. Εκεί μας έβαλε να φτιάξουμε σε πακέτα τα ρούχα που ήταν πεταμένα στο πάτωμα. Τρεις ώρες μετά μας μάζεψε. Νόμιζα ότι κόντευε πια το τέλος της μέρας, όμως, αντί να γυρίσουμε στις παράγκες, πήραμε ένα μονοπάτι μέσα από ένα δάσος με σημύδες. Δεν ακουγόταν τίποτα. Μόνο ο άνεμος που σφύριζε μέσα από τα κίτρινα φύλλα. Ξαφνικά έφτασε στ’ αυτιά μας ένα μακρινό βουητό. Μπροστά σε μία μικρή φάρμα με αχυρένια σκεπή, το «λευκό σπίτι», όπως έμαθα αργότερα ότι το έλεγαν, το βουητό έγινε πιο έντονο: ήταν ανθρώπινες φωνές. Πάντοτε περίεργος εγώ, πλησίασα πιο κοντά. Ολόκληρες οικογένειες περίμεναν στη σειρά, 200 ή 300 άτομα. Τα παιδιά έκλαιγαν, η αγωνία κι ο φόβος ήταν ζωγραφισμένα στα πρόσωπά τους. Τους έβαζαν να γδυθούν μπροστά στην πόρτα του σπιτιού και ύστερα να μπουν μέσα. Μόλις έκλεισε η πόρτα, έφτασε ένα φορτηγό με το σύμβολο του Ερυθρού Σταυρού. Από μέσα βγήκε ένας Γερμανός, πλησίασε με μία σκάλα και χωρίς αντιασφυξιογόνο μάσκα άδειασε μέσα από ένα μικρό άνοιγμα που βρισκόταν ψηλά στον τοίχο ένα κουτί. Οι κραυγές και τα κλάματα διπλασιάστηκαν. Αυτό κράτησε δέκα με δώδεκα λεπτά. Ύστερα, δεν ακουγόταν πια ο παραμικρός ήχος.

Οι Γερμανοί μας έστειλαν κοντά στους λάκκους και μας διέταξαν να βγάλουμε τα σώματα από τους θαλάμους αερίων και να τα τοποθετήσουμε μπροστά στους λάκκους για να τα κάψουμε. Το άκρον άωτον του τρόμου, ανθρώπινο λίπος κυλούσε μέχρι μια γωνία, εκεί, ένα είδος δοχείου το συνέλεγε. Ήταν αυτό το λίπος που έπρεπε στη συνέχεια εμείς να μαζέψουμε για να τροφοδοτήσουμε τη φωτιά. Έπρεπε να βγάζω τα σώματα από τον θάλαμο αερίων και να τα μεταφέρω στους φούρνους των κρεματορίων. Όταν προσπαθούσαμε να τραβήξουμε τα πτώματα από τα χέρια, εκείνα μας γλιστρούσαν μέσα σε λίγα λεπτά. Ο πιο απλός τρόπος για να αποφύγουμε την άμεση επαφή μ’ αυτόν τον αποτρόπαιο θάνατο, ήταν να πιάσουμε τους νεκρούς από τον αυχένα με τη βοήθεια ενός μπαστουνιού, κάτι που δεν μας έλειπε δυστυχώς ποτέ, καθώς ήταν κάθε μέρα πολλοί οι ηλικιωμένοι ανάμεσα στα θύματα των αερίων.

Το βράδυ, παρά την πείνα που με βασάνιζε, μου ήταν αδύνατον να αγγίξω το ψωμί που μας είχαν δώσει κι έπειτα από τότε δεν είχα ποτέ ξανά μια κανονική ζωή. Δεν μπόρεσα ποτέ πια να προσποιηθώ, όπως όλοι, ότι όλα είναι καλά, ούτε να χορέψω ή να διασκεδάσω ξέγνοιαστος. Ό,τι κι αν έκανα, το μυαλό μου γύριζε συνέχεια στο στρατόπεδο. Λες και η «δουλειά» που μ’ έβαλαν εκεί να κάνω δεν μπορούσε να βγει ποτέ από το μυαλό μου. Στην πραγματικότητα, δεν βγαίνει ποτέ κανείς από το κρεματόριο.

Περιοδικό "Χρονικά", Ιούλιος - Αύγουστος 2007
Δημοσιεύτηκε στο "Paris Match", 5 Απριλίου 2007
Μετάφραση στα ελληνικά: Γαρυφαλλιά Μίχα

 

Ελληνοεβραίος, ιταλικής καταγωγής, από τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος.

Ο Σλόμο Βενέτσια γεννήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 1923 στη Θεσσαλονίκη. Τον Μάρτιο του 1943 συνελήφθη από τους Ναζί μαζί με την οικογένειά του και στάλθηκε σιδηροδρομικώς στο κολαστήριο του  Άουσβιτς -  Μπιρκενάου, όπου έφθασε στις 11 Απριλίου 1944.

Λόγω της γερής του κράσης επιλέχθηκε για τις ειδικές μονάδες (Sonderkommando), που τις αποτελούσαν Εβραίοι και επί ποινή εκτέλεσης αποτελούσαν το βοηθητικό προσωπικό των κρεματορίων. «Ήμουν ένας εργάτης του θανάτου» είχε γράψει σ' ένα άρθρο του. Σύμφωνα με τον συγγραφέα Πρίμο Λέβι, που υπήρξε κρατούμενος στο  Άουσβιτς - Μπιρκενάου, «η σύλληψη και η υλοποίηση της ιδέας αυτών των λεγόμενων "ειδικών σωμάτων" υπήρξε το πιο δαιμονικό και σκοτεινό έγκλημα του εθνικοσοσιαλισμού. Μέσω αυτού του μηχανισμού, το βάρος του κρίματος πέρασε στους άλλους, και κυρίως στα ίδια τα θύματα».

Ο Βαλέντσια «δούλεψε» για έξι μήνες στο Ζοντερκομάντο και υπήρξε ένας από τους λίγους διασωθέντες του στρατοπέδου Άουσβιτς - Μπίρκεναου. Η μητέρα του και οι δύο αδελφές του θανατώθηκαν στους θαλάμους αερίων του Άουσβιτς. Ο Βαλέντσια απελευθερώθηκε από τον Κόκκινο Στρατό, στις 27 Ιανουαρίου 1945.

Μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου εγκαταστάθηκε στην Ιταλία, όπου δούλεψε ως ξενοδοχοϋπάλληλος. Παράλληλα, με διαλέξεις και με παρεμβάσεις στα μέσα ενημέρωσης κρατούσε άσβεστη τη μνήμη του Ολοκαυτώματος. Ο Βαλέντσια υπήρξε σύμβουλος του Ρομπέρτο Μπενίνι στην πολυβραβευμένη του ταινία Η Ζωή είναι ωραία, παραγωγής 1999.

Το 2007 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Sonderkommando Auschwitz, που αποτελεί μία από τις διεξοδικότερες και αυθεντικότερες μαρτυρίες για το Ολοκαύτωμα. Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη με τον τίτλο Sonderkommando: Μέσα από την κόλαση των θαλάμων αερίων.

Ο Σλόμο Βενέτσια πέθανε την 1η Οκτωβρίου 2012 στη Ρώμη, σε ηλικία 88 ετών. Παντρεμένος με τη Μαρίκα, είχε τρία παιδιά και έξι εγγόνια.

 

 

πηγη: www.sansimera.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου