1947 Ανοίγει το κολαστήριο της Μακρονήσου, ο μεγαλύτερος τόπος μαρτυρίου, φυσικής και ψυχικής εξόντωσης του αστικού κράτους, αλλά και κορυφαίο σύμβολο των αλύγιστων της ταξικής πάλης. Από τη Μακρόνησο πέρασαν συνολικά πάνω από 100.000 θεωρούμενοι ως «επικίνδυνοι» οπλίτες και αξιωματικοί, καθώς και πολίτες, κομμουνιστές, ΕΑΜίτες

Ο εικαστικός Χρήστος Δαγκλής, ένας από τους χιλιάδες εξόριστος στους τόπους μαρτυρίου. Ήταν ο δάσκαλος, μύησε στα μυστικά της Τέχνης νεότερους συντρόφους του. Ταυτόχρονα, στα νησιά του μαρτυρίου εικονογραφεί την καθημερινή ζωή, τον αγώνα και την αξιοπρέπεια των κρατουμένων.

Από τα Μακρονησιώτικά του παρουσιάζουμε 7 έργα του:

Εξόριστοι στη σκηνή. Μακρονήσι

Διανομή Ταχυδρομίου. Μακρονήσι 1949

Άποψη κλωβού με γκρουπ εξορίστων. Μακρονήσι 1949

Καταυίσμός πολιτικών εξορίστων. Μακρονήσι

Καψόνι στον 7ο Λόχο του ΒΕΤΟ «Το Σύρμα». Μακρονήσι 1949

Μερική άποψη του 12ου Κλωβού. Μακρονήσι

Ο Χρήστος Δαγκλής γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1916. Από παιδί του άρεσε να αποτυπώνει στο χαρτί το μόχθο των ανθρώπων της πόλης του και της υπαίθρου. Ετσι, όταν η πολυμελής οικογένειά του ήρθε στην Αθήνα (1932), ο Χρ. Δαγκλής φοίτησε στο Διακοσμητικό τμήμα της Σιβιτανιδείου και ύστερα στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, κοντά στους Κ. Παρθένη και Γ. Κεφαλληνό. Σ’ αυτό το διάστημα εντάχθηκε στις αριστερές πολιτικές δυνάμεις και οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ. Η δικτατορία του Μεταξά βρίσκει το Χρ. Δαγκλή σπουδαστή να συμμετέχει στην παράνομη δουλιά για την ανατροπή της. Ο δάσκαλός του Γ. Κεφαλληνός οργανώνει το εργαστήρι για τις παράνομες αφίσες. Μαζί του και ο Χρ. Δαγκλής. Με την κήρυξη του πολέμου, βρίσκεται στρατιώτης στην Κέρκυρα και φεύγει για τα Γιάννενα, όπου συμμετείχε στην τοπική οργάνωση του ΕΑΜ και στην έκδοση της εφημερίδας «Ο Αγωνιστής». Το 1942, ο Χρ. Δαγκλής φεύγει για την Αθήνα. Ολο αυτό το διάστημα, αποσπασμένος στην ΕΠΟΝ, εργάζεται παράνομα στα οργανωτικά και παράλληλα χαράσσει ένσημα και άλλο παράνομο υλικό. Το Μάη του 1944 συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στο «κελί των μελλοθανάτων» στο Γουδί. Ακολουθούν τέσσερις μήνες βαρβαρότητας και κτηνωδίας. Ο Δεκέμβρης του ’44 τον βρίσκει στη διαφώτιση της Κεντρικής του ΕΑΜ. Το Μάη του 1946 και πάλι συλλαμβάνεται για «αντεθνική δράση» και ακολουθούν (έως τα τέλη του ’56), τα χρόνια της εξορίας: Εύδηλος Ικαρίας, Μούδρος Λήμνου, Μακρονήσι, Αη — Στράτης. Στα νησιά του μαρτυρίου εικονογραφεί την καθημερινή ζωή, τον αγώνα και την αξιοπρέπεια των κρατουμένων. Φιλοτεχνεί σκηνικά και κοστούμια για τις παραστάσεις των: Μ. Κατράκη, Τζ. Καρούσου, Γ. Γιολδάση, Κ. Μπαλαδήμα κ.ά. και των ερασιτεχνών, όπως οι Γ. Ρίτσος, Τ. Λειβαδίτης, Μ. Λουντέμης, Δ. Φωτιάδης, Φ. Ανωγειανάκης κ.ά. στα έργα: «Βαβυλωνία», «Πέρσες», «Οθέλλος» κ.ά.

Γεγονότα

• 17 – Ο Γερμανικός επιστρέφει θριαμβευτικά στη Ρώμη ως ήρωας, έπειτα από τη νίκη του εναντίον των Χερούσκων, των Χάττων και άλλων γερμανικών φύλων δυτικά του Έλβα.
• 451 – Λαμβάνει χώρα η μάχη του Βαρτανάντζ μεταξύ της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών και των Αρμένιων επαναστατών. Η αυτοκρατορία νικά στρατιωτικά τους Αρμένιους αλλά τους εγγυάται την ελευθερία να ασκούν ανοικτά το Χριστιανισμό.
• 946 – Ο βασιλιάς Εδμόνδος Α΄ της Αγγλίας δολοφονείται από ένα ληστή.
• 961: Ο βασιλιάς Όθων Α’ της Γερμανίας αναδεικνύει τον 6χρονο γιο του, Όθωνα Β’, ως κληρονόμο και συγκυβερνήτη της Ανατολικής Φραγκίας. Στέφεται στο Άαχεν και τίθεται υπό την κηδεμονία της γιαγιάς του, Ματθίλδης.
• 1328 – Ο Γουλιέλμος του Όκαμ και άλλοι Φραγκισκανοί ηγέτες φεύγουν κρυφά από την Αβινιόν, φοβούμενοι ότι θα καταδικαστούν σε θάνατο από τον Πάπα Ιωάννη ΚΒ’.
• 1637 Πραγματοποιείται η πρώτη μάχη ανάμεσα σε Ευρωπαίους εποίκους και ερυθρόδερμους στην Αμερική.
• 1770 – Λήγει άδοξα η επαναστατική προσπάθεια των Ορλόφ και των Ελλήνων της Πελοποννήσου. (Ορλοφικά). Τα Ορλοφικά ήταν μία από τις εξεγέρσεις των υποδουλωμένων Ελλήνων, στην Πελοπόννησο, πριν από τη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ονομάστηκε έτσι, επειδή το σχέδιο της ρωσικής επέμβασης στην Ελλάδα έγινε από τα αδέλφια Αλέξιο (1737 - 1783) και Θεόδωρο (1741 - 1790) Ορλόφ, κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου του 1768 - 1774. Ο Αλέξιος Ορλόφ ανέλαβε τη διοίκηση του ρωσικού σώματος, ενώ στις 28 Φεβρουαρίου του 1770 ο αδελφός του Θεόδωρος έφτασε στη Μάνη, όπου ξεκίνησε την επανάσταση. Οι επαναστάτες κατέλαβαν το Μιστρά, όπου και όρισαν προσωρινή κυβέρνηση υπό τον Νικόλαο Ψαρό. Οι αρχικές επιτυχίες οδήγησαν σε επανάσταση κι άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως την Ήπειρο, την υπόλοιπη Πελοπόννησο και την Κρήτη
•  
• 1799 Γεννήθηκε ο Αλεξάντερ Πούσκιν, Ρώσος ποιητής και συγγραφέας (1799–1837).

  Αλεξάντερ Πούσκιν, Ρώσος ποιητής και θεμελιωτής της σύγχρονης Ρωσικής  λογοτεχνίας με καταγωγή από τους Βαγιάρους , αριστοκράτης και « επαναστάτης»,  με αιτία το τυραννικό-απολυταρχικό καθεστώς της πατρίδας του και τα δεινά των δουλοπάροικων συμπατριωτών του. Γεννήθηκε στη Μόσχα στις 29 Μαΐου 1799 και μεγάλωσε σε περιβάλλον λογοτεχνικό εφ’ όσον και ο πατέρας του Σεργκέι ασχολιόταν με τα γράμματα καθώς  και ο θείος του Βασίλι Πούσκιν ήταν γνωστός της εποχής ποιητής. Στα 10 του χρόνια διάβαζε άνετα Όμηρο και στα 11 άρχισε τη φοίτησή του στο αριστοκρατικό Λύκειο Τσάρσκογε Σελό , όπου η εκπαιδευτική αντίληψη της εποχής διαπνεόταν από την ελεύθερη σκέψη του διαφωτισμού και τις φιλελεύθερες τάσεις των πρώτων χρόνων της βασιλείας του τσάρου Αλεξάνδρου. Τότε μαθητής ακόμα θα γράψει ποιήματα μεγάλης τελειότητας όπως Το ρόδο κ. α.. Από το Λύκειο απεφοίτησε στα 17 και αμέσως ξεκίνησε να εργάζεται ως σύμβουλος Εξωτερικών Υποθέσεων. Ζωηρός νέος, γλέντια στην αυλή, διασκεδάσεις από τη μια πλευρά και συγγραφική εργασία από την άλλη με στίχους και επιγράμματα που χτυπούν το απολυταρχικό σύστημα και τους κοσμικούς κύκλους. Αμέσως δημιουργεί γύρω του ένα κύκλο εχθρών, το δε ποίημά του Ωδή στην Ελευθερία του’ ανοίγει’ για  τον δρόμο για την εξορία αλλά όχι για τη Σιβηρία όπου ήθελε ο τσάρος αρχικά να τον στείλει αλλά για τον νότο και το Κισινιόφ της σημερινής Μολδαβίας και κατόπιν στην Οδησσό. Είναι 20 χρονών, είναι δημοφιλέστατος στο λαό και για τους γεμάτους Ελευθερία πολιτικούς στίχους του καθώς και για  το πρώτο του επικό έργο το Ρουσλάν και Λουντμίλα, φολκλορικό ρεαλιστικό έργο που προκάλεσε αίσθηση με την κυκλοφορία του  και αποτελεί και σήμερα με την ανάλογη επεξεργασία αγαπημένο ανάγνωσμα των παιδιών. Εδώ στην Μολδαβία και την Οδησσό θα γνωρίσει ο εξόριστος Πούσκιν και θα συνδεθεί με πολλούς Έλληνες της Ελληνικής Επανάστασης της οποίας και θα γίνει φλογερός υποστηρικτής

  Ένα αρχοντολόγι σκληρό, χωρίς αίσθημα και νόμο
  έκανε με μαστίγιο δικό της τον κόπο και το χρόνο
  του γεωργού…

  Στίχοι από το ποίημά του «Χωριό», από τα ποιήματα που δυνάμωναν την έχθρα του κατεστημένου εναντίον του και ήταν ένα από τα εκλεκτά πολιτικά του ποιήματα που όλος ο λαός και οι θαυμαστές του περίμεναν με αγωνία να διαβάσουν. Τα λυρικά του ποιήματα μικρά αριστουργήματα τέχνης μουσικά μελωδικά κομψοτεχνήματα που άνοιξαν νέους δρόμους στην Ρωσική ποίηση, τα έγραφε εξ ίσου πυκνά όπως και τα πολιτικά.

• 1805 – Ο Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας στέφεται βασιλιάς της Ιταλίας στο γοτθικό καθεδρικό ναό του Μιλάνου.
• 1821 – Ίδρυση της Πελοποννησιακής Γερουσίας από τους Έλληνες επαναστάτες.
• 1826 – Ηρωική έξοδος Ελλήνων αγωνιστών κατά την Πολιορκία της Βαρνάκοβας.
•  
• 1828 –Ο Μπερλιόζ συνθέτει για την Ελληνική Επανάσταση  Την περίοδο που η Ελληνική Επανάσταση βρισκόταν σε κίνδυνο και ο φιλελληνισμός σε έξαρση, ο νεαρός γάλλος συνθέτης συνέθεσε την καντάτα «Η Ελληνική Επανάσταση (Σκηνή Ηρωική)». Τη διετία 1825-1826 ο νεαρός γάλλος συνθέτης Εκτόρ Μπερλιόζ (1803-1868), που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του 19ου αιώνα, συνέθεσε την καντάτα «Η Ελληνική Επανάσταση (Σκηνή Ηρωική)» [La révolution grecque (Scène héroïque)], έργο H21 για δύο μπάσους, χορωδία και ορχήστρα ή στρατιωτική μπάντα, με στίχους που του προμήθευσε ο φίλος του ποιητής Ιμπέρ Φεράν (1800-1868). Ήταν μια περίοδος που η Ελληνική Επανάσταση βρισκόταν σε κίνδυνο και ο φιλελληνισμός σε έξαρση. Ο θάνατος του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι τον είχε συγκλονίσει, μιας και ήταν θαυμαστής του ποιητικού του έργου. Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε πολύ αργότερα στις 26 Μαΐου 1828, όταν η επανάσταση είχε επικρατήσει και το ελλαδικό κράτος βρισκόταν στα σπάργανα. Η συναυλία ενθουσίασε το κοινό, που κατέκλυσε την αίθουσα του Ωδείου των Παρισίων, παρά τα πολλά λάθη που υπέπεσαν οι μουσικοί και ο μαέστρος Νατάν Μπλοκ. Το έργο του του Μπερλιόζ αποτελείται από τα μέρη:
    
• Récit et AirQ Lève-toi, fils de Sparte (Retsitat;ibo kai Melvd;iaQ Jeshkvue;ite, Gio;i thw Sp;arthw).
• Chœur: Mais la voix du Dieu des armées (Χορωδιακό: Αλλά, η Φωνή του Θεού των Στρατευμάτων).
• Prière: Astre terrible et saint, guide les pas du brave! (Προσευχή: Άστρο τρομερό και καθαγιασμένο, Οδηγός των Γενναίων.
• Final: Des sommets de l’Olympe aux rives de l’Alphée (Φινάλε: Από τις κορυφές του Ολύμπου μέχρι τις όχθες του Αλφειού).

• 1828: Ένας παράξενος νεαρός ονόματι Κάσπαρ Χάουζερ περιπλανάται σε δρόμο της Νυρεμβέργης. Η ιστορία του, που αποτελεί έως σήμερα ένα άλυτο μυστήριο, θα αποτελέσει αντικείμενο της λογοτεχνίας. Ο ρακένδυτος έφηβος εμφανίζεται το απόγευμα της 26ης Μαΐου, περπατώντας παράξενα. Άρθρωνε μόνο 2-3 στερεότυπες φράσεις. Κρατούσε ένα γράμμα που εξηγούσε ελάχιστα για τον ίδιο. Και ήξερε να γράφει μόνο το όνομά του. Θα περνούσε καιρός μέχρι να μπορέσει να διηγηθεί ότι από τα 4 μέχρι τα 16 είχε επιβιώσει καθιστός (!) και δεμένος στο πάτωμα ενός κλουβιού, μέχρι να εμφανιστεί ένας δεσμοφύλακας να τον απελευθερώσει.
• 1830 – Η Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών ψηφίζει νόμο για τη μετακίνηση των Ινδιάνων, ο οποίος υπογράφεται από τον πρόεδρο των Η.Π.Α., Άντριου Τζάκσον, δύο ημέρες αργότερα.
• 1864 – Η Μοντάνα γίνεται περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών.
• 1869 – Υπογράφεται το ιδρυτικό καταστατικό του Πανεπιστημίου της Βοστώνης στη Μασαχουσέτη.
• 1879  – Ρωσία και Βρετανία υπογράφουν τη Συνθήκη του Γκανταμάκ, με την οποία ιδρύεται το κράτος του Αφγανιστάν.
• 1896 – Ο Νικόλαος Β’ στέφεται τσάρος της Ρωσικής αυτοκρατορίας.
• 1897 – Εκδίδεται ο Δράκουλας, μυθιστόρημα του Ιρλανδού συγγραφέα Μπραμ Στόκερ.
• 1903 Μαρσέλ Ρενό, γάλλος ραλίστας και επιχειρηματίας, συνιδρυτής της αυτοκινητοβιομηχανίας Renault. (Γεν. 1872)
• 1907 Γεννήθηκε ο Αμερικανός ηθοποιός, Τζον Γουέιν, ο καουμπόης της μεγάλης οθόνης.
• 1916 – Παραδίδεται αμαχητί η Ανατολική Μακεδονία στις γερμανο-βουλγαρικές δυνάμεις, με απόφαση της φιλοβασιλικής Κυβέρνησης Σκουλούδη, του αναπληρωτή επιτελάρχη Στρατού Ιωάννη Μεταξά, με τη σύμφωνη γνώμη του φιλογερμανού βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ και έτσι ακολουθεί η Β΄ Βουλγαρική Κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας (1916-1918).
• 1918 Η Γεωργία και η Αρμενία κηρύσσουν την ανεξαρτησία τους από τη Ρωσία.
• 1924 Η ιαπωνική κυβέρνηση διαμαρτύρεται για τον αμερικανικό νόμο, που αποκλείει τους Ιάπωνες μετανάστες στις ΗΠΑ
• 1924 Οι ναυτεργάτες κατεβαίνουν σε απεργία διαρκείας με αίτημα την αύξηση των αποδοχών. Τους ναυτεργάτες ακολουθούν οι σιδηροδρομικοί, οι αρτεργάτες, οι ηλεκτροτεχνίτες και οι υποδεματεργάτες. Στις 11 Ιουνίου η κυβέρνηση κηρύσσει την επιστράτευση των απεργών.
• 1924 Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, έλληνας λογοτέχνης, από τους σημαντικούς πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς. (Θαν. 19/5/2008)
• 1926 Γεννιέται ο Αμερικανός συνθέτης και τρομπετίστας της τζαζ Μάιλς Ντέιβις.
• 1928 Προβάλλεται η πρώτη κινηματογραφική ταινία στην Αθήνα.
• 1928 Το συνέδριο της FIFA στο Άμστερνταμ αποφασίζει τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου.
• 1930 Αιματηρές συγκρούσεις σημειώνονται στη Μαρτίνα Φράνκα της Ιταλίας ανάμεσα σε αγρότες και φασίστες. Οι αγρότες έστησαν οδοφράγματα, έκοψαν τους δρόμους και τις τηλεφωνικές γραμμές. Οι εξεγερμένοι επιτέθηκαν κατά των γραφείων του φασιστικού κέντρου και τα έκαψαν. Η φασιστική κυβέρνηση του Μουσολίνι έστειλε στρατό και τεθωρακισμένα για να καταστείλει την εξέγερση. Κηρύχθηκε ο στρατιωτικός νόμος, ενώ πραγματοποιήθηκαν πάνω από 300 συλλήψεις.
• 1930 – Ο Υπουργός Παιδείας, Γεώργιος Παπανδρέου, τάσσεται υπέρ της ίδρυσης ελληνικού Εθνικού Μελοδράματος. Η Εθνική Λυρική Σκηνή θα ιδρυθεί τον Μάρτιο του 1940 επί δικτατορίας Μεταξά.
• 1932 Μετά την παραίτηση Βενιζέλου (λόγω της πτώχευσης), σχηματίζεται νέα κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου. Η νέα κυβέρνηση κράτησε μόλις 6 μέρες. Ο Βενιζέλος είχε δηλώσει στον Παπαναστασίου ότι θα τον υποστήριζε, αλλά στην ψήφο εμπιστοσύνης, τόνισε ότι θα ψήφιζε υπέρ της κυβέρνησης με επιφυλάξεις επειδή δε συμφωνούσε με τις προγραμματικές της δηλώσεις. Ο Παπαναστασίου δε θεώρησε επαρκή τη στήριξη αυτή και υπέβαλε την παραίτησή του στις 5 Ιουνίου 1932.
• 1938 – Ιδρύεται στις Η.Π.Α. η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων.
• 1940 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Αρχίζει η Επιχείρηση Δυναμό, η εκκένωση της Δουνκέρκης από τα αγγλο-γαλλικά στρατεύματα.
• 1941 – Ο στρατηγός Φρέιμπεργκ, διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων, εξαιτίας των δυσμενών εξελίξεων, διατάζει την εκκένωση της Κρήτης. Δύο Λόχοι του Ελληνικού 5ου Συντάγματος Πεζικού ανακαταλαμβάνουν το χωριό Σταυρωμένος Ρεθύμνου και συλλαμβάνουν 100 γερμανούς αιχμαλώτους. Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τις Μουρνιές Χανίων. (Μάχη της Κρήτης)           
  Ποίημα του Κ. Βαρναλη για την XIII Μεραρχία του ΕΛΑΣ
• 1941 Ξεκινά στην κατεχόμενη από τους Ναζί βόρεια Γαλλία δεκαπενθήμερη απεργία των ανθρακωρύχων, υπό την καθοδήγηση του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Πάνω από 100.000 ανθρακωρύχοι παίρνουν μέρος στην απεργία.
• 1942 Υπογράφεται στο Λονδίνο σοβιετο — βρετανικό Σύμφωνο συμμαχίας στον πόλεμο κατά της χιτλερικής Γερμανίας, καθώς και μεταπολεμικής συνεργασίας και αμοιβαίας βοήθειας.
• 1943 Τμήμα του ΕΛΑΣ του Αρχηγείου Ρούμελης χτυπά φάλαγγα Ιταλικού τάγματος στο 51ο χλμ. του δρόμου Γραβιάς — Άμφισσας και το διαλύει.

  Ποίημα του Κ. Βαρναλη για την XIII Μεραρχία του ΕΛΑΣ

  Σαν σήμερα 26 Μάη 1943, τμήμα του ΕΛΑΣ του Αρχηγείου Ρούμελης χτυπά φάλαγγα Ιταλικού τάγματος στο 51ο χλμ. του δρόμου Γραβιάς — Άμφισσας και το διαλύει. Στο γεγονός αυτό αναφέρεται και ο Κώστας Βάρναλης σε ποίημα που έγραψε το Νοέμβρη του 1944 προς τιμήν της XIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και συμπεριλήφθηκε στην ειδική έκδοση – λεύκωμα της Επιτροπής Διαώτισης Ανταρτών της XIII Μεραρχίας το 1945 (Το λεύκωμα ανατυπώθηκε από το Κέντρο Μελέτης Ιστορίας Εθνικής Αντίστασης το 2001). Το λεύκωμα — το οποίο περιείχε την τελευταία Ημερήσια Διαταγή 13^ης Μεραρχίας, στις 25 Φλεβάρη 1945 — τυπώθηκε σε 5.000 αντίτυπα εκ των οποίων τα 4.500 μοιράστηκαν στους μαχητές της Μεραρχίας

  Στην πρώτη του δημοσίευση το ποίημα είχε τον τίτλο «Στη XIII Μεραρχία», στη συλλογή «Ελεύθερος κόσμος» έχει τίτλο «Λεβεντομάνα Ρούμελη».

   Λεβεντομάνα Ρούμελη

  Ηρώων γεννήτρα, Ρούμελη, κι ανταρτομάνα
  σ’ εσέ πρωτοχτυπάει του Σηκωμού η καμπάνα
  από τα χρόνια τα παλιά, το Εικοσιένα,
  κάθε που η γη σου χάνεται. Δόξα σ’ εσένα!

  Της λευτεριάς αθάνατη λεβεντομάνα,
  άκου το Γοργοπόταμο, την Αλαμάνα,
  το θρυλικό χιλιόμετρο πενηνταένα
  να λένε την αντρειά σου, ύμνο σ’ εσένα!

  Παιδιά λαού οι αρματολοί σου εφέραν, Μάνα,
  σ’ όλα σου τα παιδιά του Λυτρωμού το μάννα.
  Δόξα στον κάθε πολεμάρχο σου κι ακρίτη,
  δόξα σε σένα, Μεραρχία δεκάτη τρίτη!

  Δόξα στην πρώτη σου ψυχή και νου, τον Άρη,
  τον πρώτο Καπετάνιο σου κι άξιο μπροστάρη,
  που όντας επέσαν όλοι, υψώθη σπάθα πρώτη
  ενάντια στον οχτρό κι ενάντια στον Προδότη.

  Κώστας Βάρναλης
  
  

• 1946: Το ΑΚΕΛ σημειώνει νίκη στις δημοτικές εκλογές της Κύπρου. Εκλέγει δημάρχους στις μεγάλες πόλεις του νησιού πλην Πάφου και Κηρύνειας.
• 1947 Ανοίγει το κολαστήριο της Μακρονήσου, ο μεγαλύτερος τόπος μαρτυρίου, φυσικής και ψυχικής εξόντωσης του αστικού κράτους, αλλά και κορυφαίο σύμβολο των αλύγιστων της ταξικής πάλης. Από τη Μακρόνησο πέρασαν συνολικά πάνω από 100.000 θεωρούμενοι ως «επικίνδυνοι» οπλίτες και αξιωματικοί, καθώς και πολίτες, κομμουνιστές, ΕΑΜίτες ή άνθρωποι που συνδέονταν απλώς με συγγένεια ή υπόνοια με το ΚΚΕ-ΕΑΜ.
• 1955 Πέθανε ο ιταλός Αλμπέρτο Ασκάρι, θρυλικός οδηγός αγώνων αυτοκινήτου
• 1965 Αρχίζει στη Λαμία η δίκη στελεχών του ΚΚΕ και της ΕΔΑ με τις κατηγορίες της αντίστασης κατά της Αρχής, της πρόκλησης σωματικών βλαβών, κ.α. στη διάρκεια εκδήλωσης στο Γοργοπόταμο (29/11/1964). Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης αυτής είχε σημειωθεί έκρηξη η οποία σκότωσε 13 και τραυμάτισε 45 άτομα. Στις 17/6 καταδικάστηκαν οι Γεράσιμος Αυγερόπουλος, Άννα Σολωμού, Κώστας Τασσόπουλος, Φωτεινή Σπυράτου, Δημήτρης Χριστόπουλος, κ.α., σε ποινές φυλάκισης 7 μηνών έως 3 χρόνων.
• 1966 Η Γουιάνα αποκτά την ανεξαρτησία της από τη Μ. Βρετανία.
• 1968 – Εγκαινιάζονται καθημερινά σιδηροδρομικά δρομολόγια Αθηνών-Μονάχου με το Akropolis express, το οποίο θα καλύπτει την απόσταση εντός μόλις 33 ωρών
• 1969 – Ο Τζον Λένον και η Γιόκο Ονο αρχίζουν τη δεύτερη εκδήλωση για την Ειρήνη στο κρεβάτι του δωματίου 1472 στο Queen Elizabeth Hotel του Μόντρεαλ.
• 1975 – Τα σκυλιά μπαίνουν για πρώτη φορά στην υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας, για την ανίχνευση ναρκωτικών ουσιών.
• 1978 Πέθανε η μεγάλη ηθοποιός του θεάτρου, Κυβέλη.
• 1979 Γενική επίθεση των ανταρτών Σαντινίστας εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος Σομόζα στη Νικαράγουα
• 1986 Η ΕΟΚ υιοθετεί την ευρωπαϊκή σημαία.
• 1993 Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αποφασίζει τη δημιουργία 11μελούς διεθνούς δικαστηρίου με έδρα τη Χάγη, για τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία
• 1975: Τα σκυλιά μπαίνουν για πρώτη φορά στην υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας, για την ανίχνευση ναρκωτικών ουσιών.
• 1978  Κυβέλη (Ανδριανού), ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου και θιασάρχης. (Γεν. 1887)
• 1995: Στην Αλβανία, η Βουλή εγκρίνει νόμο που επιτρέπει τη μετανάστευση και την εργασία στο εξωτερικό.
• 1996: Στην Κίνα, 84 είναι οι νεκροί από έκρηξη σε ορυχείο στην επαρχία Χενάν, σύμφωνα με δημοσιεύματα των ΜΜΕ.
• 1998 Μίνως Αργυράκης, Ελληνας ζωγράφος και σκηνογράφος. (Γεν. 26/2/1920)
• 2002: Το μη επανδρωμένο διαστημικό αεροσκάφος «Οδύσσεια του Άρη» ανακαλύπτει μεγάλες ποσότητες πάγου στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη.
• 2003: Ουκρανικό αεροσκάφος, τύπου Yakovlev Yak-42, που μεταφέρει 62 Ισπανούς στρατιώτες, μέλη της ειρηνευτικής δύναμης στο Αφγανιστάν και 12μελές πλήρωμα, συντρίβεται στην Τραπεζούντα της Τουρκίας, ενώ προσπαθεί να προσγειωθεί μέσα σε πυκνή ομίχλη. Κανένας από τους επιβαίνοντες δεν επιζεί. H συντριβή αποδίδεται σε λάθος χειρισμούς των πιλότων.
• 2008: Εκτεταμένες πλημμύρες σημειώνονται στη νότια Κίνα και προκαλούν τον θάνατο 148 ατόμων, ενώ διώχνουν από τα σπίτια τους 1,3 εκατ. ανθρώπους.
• 2011: Βομβιστής αυτοκτονίας πυροδοτεί τρεις βόμβες σε κυβερνητικά κτήρια στην Κίνα.
• 2018: Η Ρεάλ Μαδρίτης νικά με 3-1 τη Λίβερπουλ στο Κίεβο και κατακτά το 13ο τρόπαιό της στο Champions League / Κύπελλο Πρωταθλητριών, ρεκόρ στον θεσμό. Είναι η τρίτη διαδοχική στέψη των «μερένχες» και τέταρτη στις πέντε τελευταίες σεζόν.
• 2021: Στο ποδόσφαιρο συλλόγων, η Βιγιαρεάλ κερδίζει τον πρώτο τίτλο της Europa League και το πρώτο μεγάλο τρόπαιο στην 98χρονη ιστορία του συλλόγου, μετά τη νίκη επί της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στα πέναλτι. Ο τελικός έγινε στο Γκντανσκ της Πολωνίας, ο οποίος έληξε με ισοπαλία 1-1 έπειτα από παράταση.

Γεννήσεις

• 1478 – Πάπας Κλήμης Ζ΄
• 1566 – Μωάμεθ Γ΄, Οθωμανός σουλτάνος
• 1602 – Φιλίπ ντε Σαμπέν, Γάλλος ζωγράφος
• 1667 – Αβραάμ ντε Μουάβρ, Γάλλος μαθηματικός
• 1867 – Μαίρη του Τεκ, βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου
• 1874 – Ανρί Φαρμάν, Γάλλος αεροπόρος
• 1894 – Πολ Λούκας, Ούγγρος ηθοποιός
• 1907 – Τζον Γουέιν, Αμερικανός ηθοποιός
• 1908 – Αλεξέι Αρμπούζοφ, Ρώσος θεατρικός συγγραφέας
• 1909 – Ματ Μπάσμπι, Σκωτσέζος ποδοσφαιριστής και προπονητής
• 1910 – Ίμι Λίχτενφελντ, Ούγγρος αθλητής πολεμικών τεχνών
• 1914 – Τζέφρι Άνσγουορθ, Άγγλος κινηματογραφιστής
• 1917 – Αντώνης Χριστοφορίδης, πυγμάχος
• 1926 – Μάιλς Ντέιβις, Αμερικανός μουσικός
• 1952 – Γιώργος Γεωργίου, αθλητικογράφος
• 1954 – Άλαν Χόλινγκχερστ, Άγγλος συγγραφέας
• 1959 – Φάμπιο Μπεράρντι, πολιτικός από τον Άγιο Μαρίνο
• 1964 – Λένι Κράβιτζ, Αμερικανός τραγουδοποιός
• 1964 – Αργύρης Πεδουλάκης, καλαθοσφαιριστής και προπονητής
• 1966 – Έλενα Μπόναμ Κάρτερ, Αγγλίδα ηθοποιός
• 1968 – Πρίγκιπας Φρειδερίκος της Δανίας
• 1977 – Λούκα Τόνι, Ιταλός ποδοσφαιριστής
• 1977 – Νίκος Χατζηβρέττας, καλαθοσφαιριστής
• 1981 – Ειρήνη Μερκούρη, τραγουδίστρια
• 1985 – Μόνικα, τραγουδοποιός

Θάνατοι

• 451 – Βάρδας Μαμικονιάν, Αρμένιος στρατιωτικός
• 735 – Βέδας, Άγγλος ιστορικός και θεολόγος
• 946 – Εδμόνδος Α΄, βασιλιάς της Αγγλίας
• 1250 – Πέτρος Α΄, δούκας της Βρετάνης
• 1421 – Μωάμεθ Α΄, Οθωμανός σουλτάνος
• 1512 – Βαγιαζίτ Β΄, Οθωμανός σουλτάνος
• 1906 – Καρλ Μπεργκ, Γερμανός βιομήχανος
• 1934 – Αλφόνσος, κόμης της Καζέρτα
• 1944 – Κρίστιαν Βιρτ, Γερμανός αξιωματικός των SS
• 1955 – Αλμπέρτο Ασκάρι, Ιταλός οδηγός αγώνων
• 1958 – Κονσταντίν Καντακουζηνός, Ρουμάνος αεροπόρος
• 1963 – Κωνσταντίνος Βέης, χημικός και ακαδημαϊκός
• 1973 – Καρλ Λέβιτ, Γερμανός φιλόσοφος
• 1976 – Μάρτιν Χάιντεγκερ, Γερμανός φιλόσοφος
• 1978 – Κυβέλη, ηθοποιός
• 1979 – Τζορτζ Μπρεντ, Ιρλανδός ηθοποιός
• 1981 – Τάκης Κατσικόπουλος, δικηγόρος και πολιτικός
• 1982 – Τζέιμς Πάρις, κινηματογραφικός παραγωγός
• 1997 – Χρήστος Κατσιγιάννης, πολιτικός
• 1998 – Μίνως Αργυράκης, ζωγράφος
• 2005 – Σανγκουλέ Λαμιζανά, στρατιωτικός και πολιτικός από την Μπουρκίνα Φάσο
• 2006 – Άννα Σικελιανού, συγγραφέας
• 2006 – Θεόφιλος Ζαφειρόπουλος, πολιτικός
• 2008 – Σίντνεϊ Πόλακ, Αμερικανός σκηνοθέτης
• 2009 – Μιχάλης Παπαγιαννάκης, πολιτικός
• 2011 – Στάνισλος Α. Τζέιμς, γενικός κυβερνήτης της Αγίας Λουκίας
• 2015 – Ρόμπερτ Κραφτ, Αμερικανός αστρονόμος

Επέτειοι