Loading...

Κατηγορίες

Πέμπτη 12 Απρ 2018
Πέμπτη 12 Απριλίου 2018
Κλίκ για μεγέθυνση
Πέμπτη 12 Απριλίου 2018Πέμπτη 12 Απριλίου 2018Πέμπτη 12 Απριλίου 2018
 
Ανατολή Ήλιου: 06:52 – Δύση Ήλιου: 19:59

Σαν Σήμερα...

 

Γεγονότα

 


μ.Χ.
  Η Κωνσταντινούπολη καταλαμβάνεται από τους Σταυροφόρους. (Α’ Άλωση)

Η 4η Σταυροφορία

Ο αρχηγός της Δ’ Σταυροφορίας, Βονιφάτιος ο Μομφερατικός

Ο αρχηγός της Δ’ Σταυροφορίας, Βονιφάτιος ο Μομφερατικός

Η Δ' Σταυροφορία ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Πάπα Ιννοκέντιου Γ' το 1201, για την κατάληψη των Αγίων Τόπων, που κατείχαν οι Μουσουλμάνοι. Ολοκληρώθηκε στις 12 Απριλίου 1204, με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και την προσωρινή κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, χωρίς τη θέληση του Ποντίφικα.

Μετά την αποτυχία της τρίτης Σταυροφορίας (1189-1192) για την κατάληψη των Αγίων Τόπων, το ενδιαφέρον των δυτικοευρωπαίων ατόνησε. Την Ιερουσαλήμ, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας και της Αιγύπτου, ήλεγχε η μουσουλμανική δυναστεία των Αγιουβιδών. Το λατινικό Βασίλειο της Ιερουσαλήμ μόνο κατ' όνομα υπήρχε, περιορισμένο σε λίγες πόλεις στις ακτές της Παλαιστίνης.

Το ενδιαφέρον για μια νέα σταυροφορία ανακίνησε ο πάπας Ινοκέντιος Γ' το 1198. Στην αρχή συνάντησε τη γενική αδιαφορία των εστεμμένων της Ευρώπης, που είχαν τα δικά τους προβλήματα να επιλύσουν. Τον επόμενο χρόνο, κάποιοι ευγενείς, κυρίως από τα εδάφη της σημερινής Γαλλίας, πείσθηκαν να συγκροτήσουν ένα εκστρατευτικό σώμα, με επικεφαλής τον Κόμη Τιμπό της Καμπανίας. Ο Τιμπό πέθανε τον επόμενο χρόνο και αρχηγός της Δ' Σταυροφορίας ανακηρύχθηκε ο ιταλός κόμης Βονιφάτιος ο Μομφερατικός. Το σχέδιο προέβλεπε τη συγκέντρωση των Σταυροφόρων στη Βενετία και από εκεί θα κατευθύνονταν στην Αίγυπτο, όπου θα άρχιζαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, με σκοπό την κατάληψη της Ιερουσαλήμ.

Τη δύναμη των Σταυροφόρων συγκροτούσαν 33.500 άνδρες και 4.500 άλογα και τη διεκπεραίωσή τους στην Αίγυπτο ανέλαβαν έναντι ανταλλαγμάτων οι Ενετοί το 1200. Ζήτησαν 85.000 αργυρά μάρκα, τα μισά εδάφη που θα κατακτούσαν οι Σταυροφόροι και προθεσμία ενός έτους για τις ετοιμασίες της φιλόδοξης εκστρατείας. Το 1201 το μεγαλύτερο μέρος των Σταυροφόρων έφθασε στη Βενετία. Όμως, οι ηγέτες τους δεν τήρησαν τη συμφωνία και μόλις και μετά βίας συγκέντρωσαν 51.000 αργυρά μάρκα. Οι Ενετοί εξοργίσθηκαν και τους φυλάκισαν στο νησάκι Λίντο, έως ότου αποφασίσουν για την τύχη τους.

Ο γηραιός δόγης Ερρίκος Δάνδολος αποφάσισε να εκμεταλλευτεί την περίσταση και να χρησιμοποιήσει τους Σταυροφόρους για τους δικούς του σκοπούς. Στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, όπου έγινε η επίσημη τελετή υποδοχής τους, ο δόγης πρότεινε στους αρχηγούς τους να επιτεθούν πρώτα στο λιμάνι της Ζάρας στη Δαλματία (σημερινή Κροατία), προκειμένου να ξεπληρώσουν τα χρέη τους. Η Ζάρα, που προμήθευε με ξυλεία τον στόλο του δόγη, είχε αποσκιρτήσει από τη Βενετία και βρισκόταν υπό προστασία του βασιλιά των Ούγγρων Έμερικ. Οι κάτοικοί της ήταν χριστιανοί και μάλιστα καθολικοί.

Για την επιχείρηση συμφώνησε απρόθυμα ο παπικός αντιπρόσωπος Καρδινάλιος Καπουάνο, όχι όμως και ο Πάπας Ινοκέντιος, που απείλησε με αφορισμό όσους σταυροφόρους στραφούν εναντίον χριστιανών. Τη σχετική επιστολή του φρόντισαν να την κρατήσουν μυστική οι επικεφαλής της εκστρατείας. Η επιχείρηση τελικά πραγματοποιήθηκε. Η πόλη της Ζάρας καταλήφθηκε, ύστερα από σύντομη πολιορκία και ο Πάπας Ινοκέντιος Γ' πραγματοποίησε την απειλή του.

Η είσοδος των Σταυροφόρων στην Κωνσταντινούπολη (Ευγένιος Ντελακρουά, 1840)

Ο αρχηγός των Σταυροφόρων Βονιφάτιος ο Μομφερατικός δεν πήρε μέρος στην εκστρατεία κατά της Ζάρα, φοβούμενος ίσως τις παπικές κυρώσεις. Πήγε να επισκεφθεί τον εξάδελφό του Φίλιππο της Σουηβίας, ο οποίος φιλοξενούσε τον συγγενή του βυζαντινό πρίγκηπα Αλέξιο Άγγελο, γιο του ανατραπέντος αυτοκράτορα Ισαάκιου Β' Άγγελου. Ο Αλέξιος Άγγελος ζήτησε βοήθεια από τον Βονιφάτιο για να ανατρέψει τον θείο του αυτοκράτορα Αλέξιο Γ' Άγγελο και να επαναφέρει στον θρόνο τον τυφλό πατέρα του. Στα ανταλλάγματα που προσέφερε ήταν ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, στρατιωτικές δυνάμεις για την ενίσχυση της εκστρατείας των Σταυροφόρων στην Αίγυπτο και την υποταγή της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης στον Πάπα.

Ο Βονιφάτιος θεώρησε δελεαστική την πρόταση και μαζί με τον Αλέξιο Άγγελο μετέβησαν στην Κέρκυρα για να συναντήσουν τους Σταυροφόρους που συμμετείχαν στην κατάληψη της Ζάρα και να ενημερώσουν τους αρχηγούς της Σταυροφορίας. Κάποιοι συμφώνησαν με την εκτροπή της Σταυροφορίας, άλλοι διαφώνησαν και αποχώρησαν, επιστρέφοντας στις πατρίδες τους.

Ανάμεσα σε αυτούς που είδαν με καλό μάτι την πρόταση του Αλέξιου ήταν και οι Ενετοί. Λαός ναυτικός, επιζητούσαν την αύξηση της επιρροής τους στην Ανατολή εις βάρος της Γένουας και της Πίζας, που ήταν οι κύριοι ανταγωνιστές τους. Επιπροσθέτως, τους μισούσαν και ήθελαν να πάρουν εκδίκηση για τη σφαγή των συμπατριωτών τους, στη διάρκεια των αντιπαπικών ταραχών στην Κωνσταντινούπολη το 1182. Από την άλλη πλευρά, το Βυζάντιο σπαρασσόταν από εμφύλιες διαμάχες και την καταστροφική πολιτική των τελευταίων Κομνηνών και της δυναστείας των Αγγέλων. Βρισκόταν σε προφανή παρακμή, ενώ είχαν αρχίσει οι αποσχιστικές τάσεις από φιλόδοξους τοπάρχες. Ο λαός στέναζε από τη βαριά φορολογία.

Ο στόλος των Ενετών και Σταυροφόρων έφθασε προ των τειχών της Κωνσταντινούπολης στις 23 Ιουνίου 1203. Οι νεοφερμένοι έμειναν κατάπληκτοι από όσα έβλεπαν τα μάτια τους: «Δεν μπορούσαν να φαντασθούν ότι υπήρχε στον κόσμο τόσο οχυρή πόλη. Είδαν τα υψηλά τείχη, τους ισχυρούς πύργους, τα θαυμαστά παλάτια, τις μεγάλες εκκλησίες, που ήταν τόσες πολλές ώστε κανείς δεν θα το πίστευε αν δεν τις έβλεπε με τα μάτια του. Το μήκος της, το πλάτος της, έδειχναν πως ήταν βασιλεύουσα». Με τα λόγια αυτά περιγράφει τις πρώτες του εντυπώσεις ο ιστορικός και εκ των ηγετών της Σταυροφορίας Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος.

Αρχικός τους στόχος ήταν να αποκαταστήσουν στον θρόνο τον Ισαάκιο Β' Άγγελο. Οι κάτοικοι της Πόλης τους υποδέχθηκαν εχθρικά, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του Αλέξιου Άγγελου. Στις 17 Ιουλίου οι Σταυροφόροι αποβιβάσθηκαν στη στεριά και επιτέθηκαν από τη νοτιοανατολική πλευρά της Πόλης. Έβαλαν μία μεγάλη φωτιά, που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στην Πόλη. Οι κάτοικοι στράφηκαν κατά του αυτοκράτορα Αλέξιου Γ' Άγγελου, ο οποίος έφυγε την ίδια νύχτα από την Πόλη. Ο Ισαάκιος Β' Άγγελος αφέθηκε ελεύθερος και αποκαταστάθηκε στο θρόνο του. Την 1η Αυγούστου ο γιος του Αλέξιος Άγγελος αναγορεύθηκε σε αυτοκράτορα, ως Αλέξιος Δ' Άγγελος. Το Βυζάντιο βρισκόταν και πάλι σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου, αφού υπήρχαν δύο νόμιμοι αυτοκράτορες (Αλέξιος Γ' Άγγελος και Αλέξιος Δ' Άγγελος).

Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης

Ο νέος ηγεμόνας βρήκε τα ταμεία άδεια και γρήγορα συνειδητοποίησε ότι δεν θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις δεσμεύσεις του προς τους Σταυροφόρους. Διέταξε τότε να καταστραφούν εικόνες και αντικείμενα λατρείας, μόνο και μόνο για να πάρει τον χρυσό και τον άργυρο που περιείχαν. Ο λαός εξαγριώθηκε και θεώρησε ιεροσυλία την απόφαση αυτή του αυτοκράτορα. Ο αυλικός Αλέξιος Δούκας, γνωστός και ως Μούρτζουφλος, εξαιτίας των πυκνών φρυδιών του, εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση. Τον ανέτρεψε και τον στραγγάλισε. Ο Αλέξιος Δούκας ανέβηκε στο θρόνο ως Αλέξιος Ε'. Ο πρώην αυτοκράτορας Ισαάκιος Β' Άγγελος πέθανε ύστερα από λίγο, από φυσικά αίτια.

Οι Σταυροφόροι και οι Βενετοί, χωρίς προστάτες πλέον σε μια εχθρική γι' αυτούς περιοχή, βρέθηκαν προς στιγμή σε αμηχανία. Πάντως, στις 8 Απριλίου 1204 επιτέθηκαν στην Κωνσταντινούπολη για μια ακόμη φορά, προκειμένου να τιμωρήσουν τον δολοφόνο του Αλέξιου Δ' Άγγελου. Ο Αλέξιος Ε' αντέταξε ισχυρή άμυνα, με σύμμαχο τον άσχημο καιρό. Οι επιτιθέμενοι το θεώρησαν θεϊκό σημάδι και θέλησαν να λύσουν την πολιορκία. Οι καθολικοί κληρικοί που τους συνόδευαν κατόρθωσαν να τους πείσουν να παραμείνουν και να καταλάβουν την Πόλη, με τα επιχειρήματα ότι οι Βυζαντινοί είναι προδότες και δολοφόνοι επειδή σκότωσαν τον σεβαστό Αλέξιο Δ' και ότι είναι χειρότεροι από τους Εβραίους. Ο Πάπας Ινοκέντιος Γ', για μια ακόμη φορά, είχε διαμηνύσει στους Σταυροφόρους να μην επιτεθούν και να μην σκοτώσουν ούτε ένα χριστιανό, αλλά και πάλι η σχετική επιστολή του απεκρύβη από τους παπικούς απεσταλμένους.

Στις 12 Απριλίου 1204, οι Σταυροφόροι πραγματοποίησαν την τελική τους έφοδο κατά της Κωνσταντινούπολης, βοηθούμενοι και από τον καλό καιρό. Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Ε' Μούρτζουφλος την είχε εγκαταλείψει κι έτσι την κατέλαβαν με σχετική ευκολία, παρά την αντίσταση της αυτοκρατορικής φρουράς, που την αποτελούσαν οι σκανδιναβοί Βάραγγοι. Για τρεις μέρες οι «Στρατιώτες του Χριστού» επιδόθηκαν σε παντός είδους βανδαλισμούς και φρικαλεότητες. Δεν δίστασαν να βεβηλώσουν ακόμη και ιερούς χώρους, ανεβάζοντας στον πατριαρχικό θρόνο μία πόρνη, σύμφωνα με τον ιστορικό Νικήτα Χωνιάτη. Όταν ο Πάπας έμαθε για τις βδελυρές πράξεις των Σταυροφόρων εξέφρασε την ντροπή και τον αποτροπιασμό του.

Για τα επόμενα 59 χρόνια ο ελλαδικός χώρος θα ζήσει υπό καθεστώς Φραγκοκρατίας. Η τάξη θα αποκατασταθεί το 1261, με την εκδίωξη των Λατίνων και την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τον Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο.

Η Τέταρτη Σταυροφορία, μόνο κατ' όνομα υπήρξε. Σχεδόν κανένας από τους λατίνους μαχητές δεν πάτησε το πόδι του στους Αγίους Τόπους, παρά μόνο διοχέτευσαν όλη τους την ενέργεια στην καταστροφή του Βυζαντίου. Η κληρονομιά που άφησε πίσω της η Τέταρτη Σταυροφορίας είναι η ολοκλήρωση του Σχίσματος μεταξύ Καθολικής Δύσης και Ορθόδοξης Ανατολής και ο τεμαχισμός της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας σε λατινικά (Πριγκιπάτο της Αχαΐας, Βασίλειο της Θεσσαλονίκης, Βασίλειο των Αθηνών, Βασίλειο του Αιγαίου, Ηγεμονία της Κωνσταντινούπολης) και ελληνικά κρατίδια (Δεσποτάτο της Ηπείρου, Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, Αυτοκρατορία της Νικαίας). Η αποτυχία του να ελέγξει του Σταυροφόρους έγινε μάθημα στον Ινοκέντιο και τους διαδόχους του στην Αγία Έδρα κι έτσι δεν υποστήριξαν αμέσως καμία από τις επόμενες Σταυροφορίες.

Οκτακόσια χρόνια αργότερα, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' εξέφρασε τη λύπη του για τις ωμότητες των Σταυροφόρων, οι οποίοι «εστράφησαν εναντίον των εν Χριστώ αδελφών μας», όπως ανέφερε το 2001 σε επιστολή του προς τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Ανάλογη ήταν και η συγγνώμη του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α', κατά τη συνάντησή τους στο Βατικανό το 2004.

Έκθεση της δωδεκαμελούς επιτροπής, που όρισε η Β’ Εθνοσυνέλευση για να συντάξει ένα πρόχειρο προϋπολογισμό του επαναστατημένου Έθνους, δεν αφήνει κανένα περιθώριο για την κρισιμότητα της κατάστασης: Τα έξοδα του πρώτου εξαμήνου του 1823 θα ανέλθουν σε 38 εκατομμύρια γρόσια και τα έσοδα σε μόλις 12 εκατομμύρια γρόσια. Η ανάγκη εξωτερικού δανεισμού είναι πλέον μονόδρομος.
  Αρχίζουν οι πολεμικές επιχειρήσεις του Αμερικάνικου Εμφυλίου Πολέμου, με την επίθεση των Νοτίων στο Οχυρό Σάμτερ, στο λιμάνι του Τσάρλεστον της Βιρτζίνια.

Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος

Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πορεία και τη θεσμική εξέλιξη της μεγάλης υπερατλαντικής Δημοκρατίας. Ενώ η Επανάσταση του 1776-1783 δημιούργησε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ο Εμφύλιος Πόλεμος του 1861-1865 μεταξύ Βορείων και Νοτίων Πολιτειών καθόρισε το είδος του κράτους που ήθελαν οι Αμερικανοί: μία χαλαρή συνομοσπονδία κυριάρχων κρατών ή ένα ενιαίο κράτος με κυρίαρχη κυβέρνηση, ένας κράτος με ισότητα δικαιωμάτων ή ένα κράτος με δουλοκτητικό τρόπο παραγωγής.

Η λύση στα παραπάνω διλήμματα δόθηκε τελικά στα πεδία των μαχών. Η νίκη των Βορείων διατήρησε την ενιαία κρατική υπόσταση των ΗΠΑ και κατάργησε τη δουλεία, η οποία είχε χωρίσει τη χώρα στα δύο από την αρχή της ύπαρξής της. Αλλά η λύση είχε αιματηρό κόστος. 625.000 Αμερικανοί έπεσαν στα πεδία των μαχών, όσοι σχεδόν έχασαν τη ζωή τους στους υπόλοιπους πολέμους, στους οποίους ενεπλάκησαν οι ΗΠΑ μέχρι τις μέρες μας. Ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος ήταν η πιο μεγάλη και καταστροφική αναμέτρηση που έλαβε χώρα στο Δυτικό Ημισφαίριο από το τέλος των Ναπολεόντιων Πολέμων το 1815, μέχρι την αυγή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου το 1914.

Ο Εμφύλιος Πόλεμος άρχισε εξαιτίας των αγεφύρωτων διαφορών μεταξύ των πολιτειών του Βορρά που είχαν καταργήσει τη δουλεία και των πολιτειών του Νότου που την ευνοούσαν, για τη δυνατότητα της κεντρικής κυβέρνησης να απαγορεύσει τη δουλεία στα εδάφη που δεν είχαν γίνει ακόμη πολιτείες. Όταν ο ρεπουμπλικάνος Αβραάμ Λίνκολν κέρδισε τις εκλογές το 1860 με το σύνθημα της κατάργησης της δουλείας, επτά πολιτείες του Βαθέως Νότου (Deep South) αποσχίστηκαν και σχημάτισαν ένα νέο κράτος, τις Συνομοσπονδιακές Πολιτείες της Αμερικής (Confederate States of America). O Λίνκολν, αλλά και οι περισσότερες πολιτείες του Βορρά αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν τη νομιμότητα της απόσχισης. Φοβόντουσαν ότι θα δημιουργούσε προηγούμενο, που τελικά θα οδηγούσε στον κατακερματισμό των ΗΠΑ σε μικρά αλληλοϋποβλεπόμενα κρατίδια.

Το γεγονός που άναψε το φιτίλι του πολέμου συνέβη στις 12 Απριλίου 1861 στο Φορτ Σάμτερ στον κόλπο του Τσάρλεστον. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θεωρούσε ότι το φρούριο αυτό ήταν δικό της, ενώ ο στρατός της Συνομοσπονδίας είχε αντίθετη άποψη και το κατέλαβε αυθημερόν, υψώνοντας τη σημαία της. Ο Λίνκολν διέταξε αμέσως την εθνοφρουρά να καταστείλει την εξέγερση. Τέσσερις ακόμη πολιτείες τάχθηκαν με τους Νότιους. Μέχρι το τέλος του 1861 σχεδόν ένα εκατομμύριο οπλισμένοι άνδρες και από τις δύο πλευρές αντιπαρατέθηκαν σ' ένα μέτωπο 1200 μιλίων από τη Βιρτζίνια μέχρι το Μιζούρι. Πολλές μάχες έγιναν: κοντά στο Μανάσας Τζάνκσιον στη Βιρτζίνια, στην ορεινή Δυτική Βιρτζίνια, όπου οι νίκες των Βορείων δημιούργησαν μία νέα πολιτεία, τη Δυτική Βιρτζίνια, στο Γουίλσονς Κρικ στο Μιζούρι, στο ακρωτήριο Χατέρας στη Βόρεια Καρολίνα και στο Πορτ Ρόγιαλ στη Νότιο Καρολίνα, όπου οι Βόρειοι δημιούργησαν ναυτική βάση για να αποκόψουν του Νοτίους από τον έξω κόσμο.

Αλλά οι πραγματικές μάχες άρχισαν το 1862. Οι μεγάλες μάχες στο Σίλο του Τενεσί, στο Γκέινς Μιλ, στο Μανάσας, στο Φρέντριξμπουργκ της Βιρτζίνια και στο Αντιετάμ του Μέριλαντ επισκιάστηκαν από τις ακόμη μεγαλύτερες εκστρατείες και μάχες τα επόμενα χρόνια, από το Γκέτισμπεργκ στην Πενσιλβάνια έως το Βίξμπουργκ στο Μισίσιπι και στην Τσικαμάουγκα στην Τζόρτζια. Έως το 1864 ο στόχος των Βορείων για ένα περιορισμένο πόλεμο, που θα επανέφερε την τάξη στην ομοσπονδία, είχε δώσει τη θέση του σε μία νέα στρατηγική του ολοκληρωτικού πολέμου για την καταστροφή των δομών του δουλοκτητικού κράτους του Νότου, που θα έδινε στην αποκατατεστημένη ένωση ένα «νέο αέρα ελευθερίας», όπως το διατύπωσε ο Λίνκολν σε λόγο του στο Γκέτισμπεργκ.

Από το 1862 έως το 1865 ο στρατός της Βιρτζίνια υπό τον Ρόμπερτ Λι απέκρουε όλες τις επιθέσεις των Βορείων έως ότου ο στρατηγός Οδυσσέας Γκραντ ανακλήθηκε από το Δυτικό Μέτωπο και ανέλαβε τη διοίκηση όλων των στρατιωτικών δυνάμεων των Βορείων. Σε μία σειρά αιματηρών μαχών, Δε Γουάλντερνες, Σποτσιλβάνια, Κολντ Χάρμπορ και Πίτερσμπουργκ, ο Γκραντ έφερε τον Λι στο Αποματόξ τον Απρίλιο του 1865. Την ίδια ώρα, οι λοιπές στρατιωτικές δυνάμεις των Βορείων σημείωσαν σημαντικές νίκες δυτικά των Απαλλαχίων Ορέων. Ο στρατηγός Σέρμαν διείσδυσε βαθιά στην ενδοχώρα της Συνομοσπονδίας, στην Τζόρτζια και τη Νότια Καρολίνα, καταστρέφοντας τις υποδομές της, ενώ ο στρατηγός Τόμας κατανίκησε το στρατό τού Τενεσί στη μάχη του Νάσβιλ.

Έως την άνοιξη του 1865 οι στρατιές των Νοτίων είχαν παραδοθεί και όταν το ιππικό των Βορείων αιχμαλώτισε τον Πρόεδρο της Συνομοσπονδίας, Τζέφερσον Ντέιβις, στην Τζόρτζια στις 10 Μαΐου 1865, κάθε αντίσταση κατέρρευσε. Η μακρά και οδυνηρά διαδικασία της εθνικής ενότητας του διηρημένου αμερικανικού έθνους μακριά από τη δουλεία είχε μόλις αρχίσει...

Η Ρωσία κηρύσσει τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και φθάνει ένα βήμα πριν από την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Στις 31 Ιανουαρίου 1878 θα κηρυχθεί ανακωχή και στις 19 Φεβρουαρίου με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου η Υψηλή Πύλη θα παραχωρήσει ανεξαρτησία στη Ρουμανία, στη Σερβία και το Μαυροβούνιο και αυτονομία στη Βουλγαρία.
  Ψηφίζεται από τη Βουλή το νομοσχέδιο της κυβέρνησης Τρικούπη για την ίδρυση παραγωγικής σχολής υπαξιωματικών με την ονομασία Προπαρασκευαστικόν Υπαξιωματικών Σχολείον (σημερινή ΣΜΥ). Λίγες ημέρες νωρίτερα κατεστάλη εν τη γενέσει του κίνημα Υπαξιωματικών που αντιδρούσαν στη νομοθετική πρωτοβουλία Τρικούπη κι έμεινε στην ιστορία ως «Λαρισαϊκά».

Λαρισαϊκά

Με την ονομασία «Λαρισαΐκά» έμεινε στην ιστορία η απόπειρα στασιαστικού κινήματος μερίδας υπαξιωματικών της Λάρισας και άλλων πόλεων της Θεσσαλίας, το 1884, με συντεχνιακά αιτήματα.

Στις αρχές του 1884, η κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη υπέβαλλε νομοσχέδιο στη Βουλή, με το οποίο συνέδεε την προαγωγή των υπαξιωματικών με τη φοίτησή τους στο Προπαρασκευαστικόν Υπαξιωματικών Σχολείον (σημερινή ΣΜΥ) που επρόκειτο να ιδρυθεί. Επειδή αυτό σήμαινε ότι όσοι υπαξιωματικοί για διάφορους λόγους δεν θα φοιτούσαν στη σχολή αυτή αποκλείονταν από κάθε προαγωγή, οι υπαξιωματικοί της φρουράς Λάρισας, με τη συμπαράσταση και μερικών «δηλιγιαννικών» αξιωματικών, οργάνωσαν στάση, με σκοπό να αναγκάσουν την κυβέρνηση να αποσύρει το νομοσχέδιο ή να ματαιώσουν την ψήφισή του.

Η κίνησή τους βρήκε ανταπόκριση και από τις φρουρές άλλων πόλεων, κυρίως της Θεσσαλίας, στις οποίες απευθύνθηκαν και οι οποίες επίσης ετοιμάζονταν να συμμετάσχουν στη στάση. Προτού, όμως, εκδηλωθεί η στάση ή οποιαδήποτε σχετική ενέργεια, η συνωμοσία εκμηδενίστηκε με τη σύλληψη των οργανωτών της.

Στη δικαστική διερεύνηση του συμβάντος που ακολούθησε, 23 υπαξιωματικοί φυλακίστηκαν ή αποτάχθηκαν, ενώ αποτάχθηκαν 3 αξιωματικοί. Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε, τελικά, στις 12 Απριλίου 1884.

Ο ρώσος κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που μπαίνει σε τροχιά γύρω από τη Γη, με το διαστημόπλοιο «Βοστόκ 1».

Γεννήσεις

 


μ.Χ.
Πέτερ Σάφαρ, αυστριακός γιατρός, που ανακάλυψε τη μέθοδο της τεχνητής αναπνοής, γνωστή ως «το φιλί της ζωής». (Θαν. 2/8/2003)
Χέρμπι Χάνκοκ, αμερικανός τζαζίστας.

Τζίμης Μακούλης
1935 – 2007

Έλληνας τροβαδούρος, από τους χαρακτηριστικότερους εκπροσώπους της ελαφράς μουσικής της δεκαετίας του '50. Με τη φωνή του βαρύτονου, αλλά και με την «καλογυαλισμένη» εμφάνιση ενός κοσμοπολίτη, άφησε το δικό του ιδιαίτερο στίγμα στην ελληνική μουσική σκηνή.

Ο Δημήτριος Μακούλης γεννήθηκε στις 12 Απριλίου 1935 στο Κέιπ Τάουν και ήταν γιος έλληνα διπλωμάτη. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στην Αθήνα, όπου πρωτοπήγε σχολείο. Οι δάσκαλοί του αντιλήφθηκαν πρώτοι την ιδιαίτερη χροιά της φωνής του, ενθαρρύνοντάς τον να ασχοληθεί με το τραγούδι.

Τα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα τα έκανε στο μουσικό θέατρο το 1948 και μέχρι το 1954 ηχογράφησε πάνω από εξήντα τραγούδια σπουδαίων δημιουργών, όπως ήταν οι Γιώργος Μουζάκης, Κώστας Καπνίσης, Μενέλαος Θεοφανίδης, Ζακ Ιακωβίδης και Γεράσιμος Λαβράνος, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία.

Γρήγορα, η φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα της Ελλάδας και από το 1954 ξεκίνησε μια επιτυχημένη διεθνή καριέρα, πρώτα στη Γερμανία και μετά στις ΗΠΑ. «Το Ελληνόπουλο με τη χρυσή φωνή», όπως τον βάφτισαν, έγινε γρήγορα διάσημο. Έζησε πολλά χρόνια στο εξωτερικό και συνεργάστηκε με τα πιο μεγάλα ονόματα της μουσικής, όπως οι Λούις Άρμστρονγκ, Ντιουκ Έλινγκτον και Έλα Φιτζέραλντ. Υπολογίζεται ότι στην καριέρα του έχει πουλήσει πάνω από 100 εκατομμύρια δίσκους.

Το 1961 έγινε ο πρώτος έλληνας τραγουδιστής που συμμετείχε σε διαγωνισμό της Eurovision. Εκπροσώπησε την Αυστρία με το τραγούδι «Sehnsucht» («Λαχτάρα») και κατέλαβε την 15η θέση σε 16 συμμετοχές. Το 1990 πήρε μέρος στον προκριματικό διαγωνισμό της ΕΡΤ με το τραγούδι «Μια νύχτα σαν κι απόψε» και κατέλαβε την 5η θέση σε 6 συμμετοχές. Την Ελλάδα εκείνη τη χρονιά εκπροσώπησε ο Χρήστος Κάλοου με το τραγούδι «Χωρίς σκοπό».

Η «δύση» του ελαφρού τραγουδιού είχε κόστος και για τον Τζίμη Μακούλη. Εξακολουθούσε, όμως, να εμφανίζεται σε μικρούς συναυλιακούς χώρους, μέχρι σχεδόν το τέλος της ζωής του, που επήλθε στις 28 Οκτωβρίου 2007, εξαιτίας μετεγχειρητικών επιπλοκών.

Το όνομα του Τζίμη Μακούλη έχει ταυτιστεί με τα τραγούδια του Γιώργου Μουζάκη («Ένας φίλος ήρθε απόψε απ' τα παλιά», «Βίρα τις άγκυρες», «Αντίο εκεί που πας στα ξένα», «Γλυκιά Μαντόνα»), με κάποια τραγούδια του Γεράσιμου Λαβράνου, όπως το «Βότσαλο Χαμένο», ή του Γιώργου Κορολόγου («Για σένα ωραία μου μαντάμ», «Γιατί κλαις μπεμπέκα») και με εξελληνισμένες ευρωπαϊκές επιτυχίες, όπως το «Τσιγγάνα καρδιά» ή «Ένα φιλάκι είναι λίγο».

Αρτ Αλεξάκις, ελληνοαμερικανός ρόκερ. (Everclear)

Θάνατοι

 


μ.Χ.
Σενέκας, ρωμαίος φιλόσοφος, δραματουργός και πολιτικός. (Γεν. 3 π.Χ.)

 Βλάσης Γαβριηλίδης, έλληνας δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Ακρόπολις». (Γεν. 1848)

Βλάσης Γαβριηλίδης
1848 – 1920

Λόγιος, δημοσιογράφος και εκδότης. Θεωρείται ο πατέρας της ελληνικής δημοσιογραφίας.

Ο Βλάσης Γαβριηλίδης γεννήθηκε το 1848 στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιος του χρυσοχόου Γαβριήλ Γαβριηλίδη. Αποφοίτησε από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή και σπούδασε πολιτικές επιστήμες και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, με υποτροφία του βαρώνου Γεωργίου Σίνα.

Στο χώρο των γραμμάτων πρωτοεμφανίστηκε μετά την επιστροφή του στην Κωνσταντινούπολη από τις σελίδες του περιοδικού «Επτάλοφος», στο οποίο δημοσίευσε σειρά άρθρων με τον τίτλο «Γενική Ιστορία της Ελληνικής Τραγωδίας» και μία μελέτη για τον «Άμλετ» του Σέξπιρ (1868).

Την ίδια χρονιά εξέδωσε την εφημερίδα «Ομόνοια», η οποία στη συνέχεια συγχωνεύτηκε με την εφημερίδα «Νεολόγος». Επόμενο εκδοτικό του εγχείρημα η εφημερίδα «Μεταρρύθμισις», ένα μαχητικό όργανο των προσωπικών του ιδεών. Με αφορμή τη δημοσίευση ενός άρθρου του σχετικά με την καταπίεση των Ελλήνων της Πόλης διώχτηκε από το Σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ Β' και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο από τουρκικό δικαστήριο.

Μεταμφιεσμένος, έφυγε κρυφά από την Κωνσταντινούπολη το 1877 και ήρθε στην Αθήνα, όπου πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του. Αρχικά εργάστηκε ως συντάκτης στην «Εφημερίδα των Συζητήσεων», που ήταν δημοσιογραφικό όργανο του αρκάδα πολιτικού Επαμεινώνδα Δεληγεώργη.

Πνεύμα ανήσυχο, ο Γαβριηλίδης εγκατέλειψε την εφημερίδα και τον επόμενο χρόνο εξέδωσε το πολιτικοσατιρικό φύλλο «Ραμπαγάς» μαζί με τον παλιό του συνεργάτη από τα χρόνια της Κωνσταντινούπολης, Κλεάνθη Τριαντάφυλλο, που και αυτός είχε διωχθεί από τις Οθωμανικές αρχές. Το πρώτο φύλλο της νέας εφημερίδας, που πήρε τον τίτλο της από το ομώνυμη κωμωδία του γάλλου θεατρικού συγγραφέα και λιμπρετίστα (Τόσκα) Βικτοριέν Σαρντού, εκδόθηκε στις 12 Αυγούστου του 1878, με στόχο να αφυπνίσει του Έλληνες από τη νωχέλεια και την αδιαφορία για τα κοινά, όπως έγραψε στο πρωτοσέλιδο άρθρο του «Διατί Ραμπαγάς». Οι δύο εκδότες θα συλληφθούν για εξύβριση του βασιλιά και θα προφυλακιστούν. Στις 16 Δεκεμβρίου του 1879 θα αθωωθούν πανηγυρικά από το Κακουργιοδικείο Αθηνών.

Το 1880 ο Γαβριηλίδης αποχωρεί από τον «Ραμπαγά» και εκδίδει τη δισεβδομαδιαία πολιτικοσατιρική εφημερίδα «Μη Χάνεσαι». Τον τίτλο τον δανείστηκε από την παροιμιώδη φράση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, με την οποία ο μετριοπαθής μεσσήνιος πολιτικός συνήθιζε να απαντά είτε στη γυναίκα του για την εναντίον του πολεμική, είτε στους πολιτικούς του φίλους, όταν τα πράγματα γίνονταν δύσκολα και περίπλοκα. Ανάμεσα στους συνεργάτες της νέας εφημερίδας ήταν και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, που δημοσίευσε σε συνέχειες το ιστορικό του μυθιστόρημά «Οι Έμποροι των Εθνών».

Τρία χρόνια αργότερα το «Μη Χάνεσαι» μετατρέπεται σε ημερήσια πρωινή εφημερίδα γνώμης με τίτλο «Ακρόπολις» (1 Νοεμβρίου 1883), μία εφημερίδα που έγραψε ιστορία στον ελληνικό Τύπο με τη μαχητική αρθρογραφία της και την πρωτοποριακή για την εποχή της εμφάνιση και ύλη. Θαυμαστής του αγγλοσαξωνικού τύπου, ο Γαβριηλίδης καθιέρωσε στην ελληνική δημοσιογραφία το ρεπορτάζ, την καμπάνια, τις δημοσιογραφικές αποστολές και τις συνεντεύξεις με πρόσωπα της επικαιρότητας. Παράλληλα, έφερε στην Ελλάδα τα τελευταίου τύπου εκτυπωτικά μηχανήματα, όπως το κυλινδρικό ταχυπιεστήριο, που ονομάσθηκε «Μαμούθ», στο οποίο τυπώνονταν για πολλά χρόνια όχι μόνο η «Ακρόπολις», αλλά και άλλες εφημερίδες και έντυπα.

Σ’ ένα από τα τελευταία φύλλα του «Μη Χάνεσαι», ο Γαβριηλίδης έδωσε το στίγμα της νέας εκδοτικής του προσπάθειας:

Την “Ακρόπολιν” θέλωμεν καταστήσει εκ των κυριωτέρων οργάνων του κοινωνικού πολιτισμού και οικονομικού αγώνος, ον η Κοινή Γνώμη οφείλει να αγωνίζεται επ’ αγαθώ της Πατρίδος. Το έμβλημα ημών είναι το παλαιόν έμβλημα: Ένωσις και Μεταρρύθμισις. Περιττόν να είπωμεν ότι ούτε τώρα θα ανήκωμεν εις Κόμμα, εναλλάξ υποστηρίζοντες και πολεμούντες, εναλλάξ συμπολιτευόμενοι και αντιπολιτευόμενοι. Τούτο τινές ονομάζουσιν αστάθειαν, αλλ’ ημείς, οίτινες μέχρι τούδε ουδέποτε εγνωρίσαμεν την πίστιν και την σταθερότητα των συμφερόντων, φανερά προκηρύσομεν την αστάθειαν αυτήν ως σημαίαν μας”. Ο Γαβριηλίδης επιδίωκε να γίνει η “Ακρόπολις” όργανο του κοινωνικου και πολιτικού πολιτισμού. “Όταν ο καραγωγεύς και ο θυρωρός του ξενοδοχείου και ο επιστάτης μιάς πλατείας θα εμφανίζεται κάθε πρωί με την εφημερίδα στο χέρι, τότε θα μπορούμε να πούμε πως είναι πολιτισμένος τόπος η Ελλάδα.

Ο ριζοσπαστισμός του και οι συχνά ακραίες θέσεις του εναντίον θεσμών και προσώπων προκάλεσαν αντιδράσεις, με αποκορύφωμα την καταστροφή των γραφείων της «Ακροπόλεως» στις 20 Αυγούστου του 1894 από εξοργισμένους αξιωματικούς της Φρουράς Αθηνών. Ο Γαβριηλίδης με σειρά άρθρων του ζητούσε την αναδιοργάνωση του Στρατού και την παύση της ανάμιξης των στρατιωτικών στην πολιτική.

Σκίτσο του Βλάση Γαβριηλίδη από τον Γεώργιο Ροϊλό. Περιοδικό Εστία, 1898

Το 1904 ο Γαβριηλίδης συνελήφθη εκ νέου, διότι μέσα από τις στήλες της «Ακροπόλεως» κατηγόρησε τον βασιλιά για υπερβολικές δαπάνες και καταστρατήγηση του Συντάγματος. Δικάστηκε στις 12 Ιανουαρίου του 1905 στο Κακουργιοδικείο Σύρου και αθωώθηκε από τους ενόρκους. Υποστήριξε με θέρμη το κίνημα στου Γουδή (1909) και ήταν ένας από τους υποστηρικτές του Ελευθερίου Βενιζέλου, αν και στην αρχή τήρησε επιφυλακτική στάση απέναντί του.

Από το 1915 άρχισε να αντιμετωπίζει μεγάλα οικονομικά προβλήματα εκ του λόγου ότι ήταν πάνω απ' όλα δημοσιογράφος και καθόλου επιχειρηματίας. «Δεν ήξευρε πρόσθεσιν» έλεγε χαρακτηριστικά για τον Γαβριηλίδη ο Σπύρος Τσαγγάρης, ιδρυτής του Πρακορείου Εφημερίδων. Η κυκλοφορία της «Ακροπόλεως» ήταν χαμηλή, ενώ και οι άλλες του εκδοτικές απόπειρες δεν πέτυχαν, όπως η εφημερίδα «Πατριώτης» (η πρώτη εφημερίδα στη δημοτική), η «Εσπερινή Ακρόπολις» (η πρώτη απογευματινή εφημερίδα) και τα περιοδικά «Κυριακή» και «ΑΟΔΟ» («Απ’ Όλα Δια Όλους»). Αν και του προσφέρθηκε, ο ίδιος δεν δέχτηκε καμία οικονομική βοήθεια, προκειμένου να διατηρήσει την ανεξαρτησία γνώμης της εφημερίδας του.

Ο Βλάσης Γαβριηλίδης προσβλήθηκε από καρκίνο του ήπατος και άφησε την τελευταία του πνοή στις 12 Απριλίου του 1920 μέσα στα γραφεία της «Ακροπόλεως» στην Πλατεία Κλαυθμώνος.

Κρίσεις για τον άνθρωπο και το έργο του

Πνεύμα ανυπόμονον. Πνεύμα θυέλλης. Και όμως φιλειρηνικόν. Πνεύμα επαναστάσεως. Και όμως αιμόφοβον. Πνεύμα ανατροπής. Και όμως φίλον άκρας τάξεως. Πνεύμα τρικυμίας. Και όμως επιζητούν την γαλήνην.

Εμμανουήλ Ρέπουλης

Ο Γαβριηλίδης συνδύαζε μεγάλην δύναμιν λόγου και εξαίρετον καλλιτεχνικήν διάθεσιν. Τούτο προσέδιδεν υπερβολικήν γοητείαν εις ό,τι έγραφεν. Είχεν όμως και την αντίθετον όψιν. Ώθει συχνά εις υπερβολάς.Ωσάν καλλιτέχνης ιμπρεσσιονιστής που ήτο, έβλεπε πολλές φορές μίαν μόνον όψιν των πραγμάτων και αυτήν ετόνιζε με τα ζωηρότερα χρώματα. Μετεχειρίζετο συνήθως τον υπερθετικόν βαθμόν. Πόσες φορές δεν επαδαψίλευσε τον τίτλον του μεγαλοφυούς, του μεγαλουργού, της εξαιρέτου δημιουργίας εις έργα και ανθρώπους μάλλον μετρίους και πόσες φορές πάλιν δεν επέκρινεν αδίκως και δριμύτατα ανθρώπους αξίους ενισχύσεως!

Αλέξανδρος Παπαναστασίου

Πόσα θέματα ήγγισε, πόσας ιδέας υπέβαλε, πόσα είδωλα κατέρριψε, πόσους πολέμους επεχείρησε, πόσα τάλαντα διησθάνθη, πόσας δύσεις αποχαιρέτησε και πόσας ανατολάς διελάλησε, πόσας μικροπονηρίας εστιγμάτισε, πόσας προλήψεις εμαστίγωσε, πόσους εναλλάξ ανεστήλωσε δια να τους κρημνίση μετ’ ολίγον ο ίδιος, εν ταυτώ και κατά τας στιγμάς του δημοσιογράφος, λιβελλογράφος, υμνογράφος, σατυριστής, μελετητής, ονειροπόλος, θετικιστής, ζωγράφος, ποιητής, δροσιζόμενος και θερμαινόμενος από όλα τα ρεύματα της πνευματικής ζωής, τα οποία εξετείνετο και μέχρις ημών εκάστοτε προσιτά εις τους μάλλον διανοητικώς προηγμένους, θρεμμένος με την ιδέαν, παρασυρμένος, από την εντύπωσιν, αλλά πάντοτε ερωτευμένος με το πρόσωπον το οποίον, κατά το πλείστον, έδιδε σάρκα εις τας ιδέας του και κίνησιν εις τας εντυπώσεις του.

Κωστής Παλαμάς

Υπήρξεν διδάσκαλος, μ’ έναν πυρσόν εις την δεξιάν, τον οποίον περιέφερε μέσα εις τα σκότη διαρκώς, φωτίζων, αποκαλύπτων, οδηγών, προσανατολίζων, κατηχών προς όλα τα σημεία, προς όλας τα διευθύνσεις, προς όλας τας ατραπούς,, προς όλας τας αναβάσεις των κορυφών, τας υποσχομενας το θαύμα μιας παρθενικής ανατολής.Το όργανον του λόγου ουδέποτε έγινεν παρόμοιον όργανον πολιτισμού όπως έγινεν εις την υπηρεσίαν του δημοσιογράφου αυτού. Λόγος θύελλα, λόγος αστραπή, λόγος κεραυνός και πάλιν λόγος σαγηνευτής, κελάρυσμα πηγής, αύρα πελάγους. Λόγος μαστιγώνων μέχρις αίματος και λόγος δημιουργών αποθεώσεις επάνω εις πτερά αγγέλων.

Παύλος Νιρβάνας

...Αι Αθήναι προ ολίγων εβδομάδων ακόμη έβλεπον ένα λευκόμαλλον πρεσβύτην, με κόκκινα μάγουλα, με μάτια γεμάτα αστραπήν, με χαμόγελο εις τα χείλη, ξεσκούφωτον, με το καπέλλο εις το χέρι να περπατή εις τα πάρκα, εις τους δρόμους, εις την εξοχήν[...] Τι έγραφε; Τίποτε ακέραιον. Σκόρπια φύλλα, σκόρπιες στήλες, σκόρπιες γραμμές εις το σφοδρόν δημοσιογραφικόν άνεμον.Τόσον ανακατωμένον, μπερδεμένον με τα γεγονότα της ημέρας, αναπόσπαστον εξ αυτών, κρυμμένον υπ’ αυτά και εμψυχώνον ταύτα εις την εφήμερον ακτινοβολίαν των είναι όλον του το έργον[...] Ό,τι εποίει σήμερον ανέτρεπε την επομένην. Έζησεν εις συνεχή μεταποίησιν, μεταβολήν, ρευστότητα [...] Αυτός ο μη γνωρίσας κανόνα υπήρξε διδάσκαλος όσον ολιγοι.Ήτο εποχή που δεκάδες δημοσιογράφων έγραφον καθώς αυτός, δηλαδή κατά τα κοτσυφοειδή, εύθυμα, δροσερά σφυρίγματά του, διότι κανείς δεν ηδυνήθη να τον φθάση. Και οι μάλλον επηρεασθέντες εκ της επιβολής του ύφους του απέμειναν ό,τι και δεν ημπορούσαν να ήσαν επιτήδειοι αντιγραφείς, επιδέξιοι απομιμηταί [...] Τόσον εις τας μικράς κομμένας φράσεις του, όσον και εις τας μικράς περιόδους του με το πολύχρωμον κομβολόγιον των αλλεπαλλήλων επιπροσθέτων επιθέτων, τα οποία επεφέροντο με τας εγχρωμοτέρας διατάξεις, με τας διαφορετικωτέρας αποχρώσεις, με οίστρον και με πληθωρικόν εκσφενδόνισμα…

Δημήτριος Χατζόπουλος

Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ, 32ος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο μοναδικός που εξελέγη τέσσερις φορές στο αξίωμα αυτό. (Γεν. 30/1/1882)

πηγη: www.sansimera.gr

 

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου