338 π.Χ   Η μάχη της Χαιρώνειας διεξήχθη το 338 π.Χ. μεταξύ του μακεδονικού βασιλείου και των συνασπισμένων στρατευμάτων της Αθήνας, της Κορίνθου, της Κέρκυρας, της Λευκάδας, της Αχαΐας, των Μεγάρων, της Ακαρνανίας, της Εύβοιας και του Κοινού των Βοιωτών, ηγέτιδα του οποίου ήταν η Θήβα. Οι Μακεδόνες αναδείχτηκαν θριαμβευτές. Το πεδίο της μάχης βρίσκεται στον κάμπο της Βοιωτίας, πολύ κοντά στον αρχαίο οικισμό της Χαιρώνειας και το σημερινό ομώνυμο χωριό. Απέχει 13 χιλιόμετρα βόρεια από τη Λιβαδειά.

Η συγκεκριμένη σύγκρουση υπήρξε καθοριστική για τη διαμόρφωση της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα του ύστερου 4ου αιώνα π.Χ. Ο Φίλιππος Β’, μονάρχης της Μακεδονίας, κατόρθωσε μετά από πολλά έτη αιματηρών εκστρατειών και έντονων διπλωματικών διαβουλεύσεων να καθυποτάξει και τους τελευταίους πυλώνες αντίστασης στα σχέδια του για επικράτηση στον ελλαδικό χώρο. Η μάχη της Χαιρώνειας σηματοδοτεί ουσιαστικά την αφετηρία της μακεδονικής κυριαρχίας στα πολιτικά πράγματα της νότιας Ελλάδας για σχεδόν έναν αιώνα.

Γραφική αναπαράσταση του σχεδίου της μάχης

Επίσης, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και από στρατιωτική άποψη, αναδεικνύοντας ολοφάνερα την υπεροχή της μακεδονικής φάλαγγας έναντι των προγενέστερων αντίστοιχων τύπων των πόλεων-κρατών.

Πριν τη Χαιρώνεια

Ο Φίλιππος είχε ήδη επιτύχει να διευρύνει σημαντικότατα τη σφαίρα επιρροής του στο χώρο των νότιων Βαλκανίων. Κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του κατάφερε να τιθασεύσει τους σκληροτράχηλους λαούς που συνόρευαν με τη Μακεδονία. Στον ελλαδικό χώρο πέτυχε με περίτεχνους διπλωματικούς χειρισμούς να εγκαταστήσει παρατάξεις φιλικά προσκείμενες προς το πρόσωπό του, αποκτώντας με αυτό τον τρόπο το δικαίωμα να επεμβαίνει και να αναμειγνύεται στα πολιτικά τεκταινόμενα των υπόλοιπων Ελλήνων. Επίσης, είχε προσεταιριστεί την άρχουσα τάξη της Θεσσαλίας, ενώ με το πέρας του Γ’ Ιερού Πολέμου (355-352 π.Χ.) εξασφάλισε τη συμμετοχή της Μακεδονίας στο Αμφικτυονικό Συνέδριο των Δελφών.

Παρόλα αυτά όμως, η άλλοτε κραταιά δύναμη Αθήνα εξακολουθούσε να αψηφά την ολοένα αυξανόμενη ισχύ της Μακεδονίας και έθετε εμπόδια για περαιτέρω επέκτασή της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συνδρομή σε πλοία που παρείχε η Αθήνα στο Βυζάντιο τον καιρό που πολιορκούνταν στενά από τις δυνάμεις του Φιλίππου (340 π.Χ.). Δύο χρόνια αργότερα, ο ισχυρός άνδρας της Μακεδονίας αποφάσισε να βάλει τέλος στην αμφισβήτηση που υφίστατο από τους περήφανους Αθηναίους.

Ο μακεδονικός στρατός συγκεντρώθηκε και, το φθινόπωρο του 339 π.Χ., κατέλαβε αιφνιδιαστικά την πρωτεύουσα πόλη Ελάτεια της Φωκίδας (στο νομό Φθιώτιδας σήμερα). Τα νέα, «Ελάτεια κατείληπται», διαδόθηκαν τάχιστα στην πόλη της Αθήνας και ένα αίσθημα πανικού κυρίεψε το δήμο. Η σωφροσύνη και η ψυχραιμία δεν άργησαν να πρυτανεύσουν στην κοινή γνώμη και οι πολίτες της Αθήνας, έχοντας επίγνωση του ένδοξου παρελθόντος τους, έστειλαν πρέσβη στη Θήβα τον χαρισματικό ρήτορα Δημοσθένη με αίτημα να αντιμετωπίσουν μαζί τη μακεδονική εισβολή. Οι Βοιωτοί, παρόλο που είχαν συνάψει σύμφωνο συμμαχίας με τον Φίλιππο, δεν άργησαν να μεταστρέψουν τη στάση τους. Ο Φίλιππος αποπειράθηκε ανεπιτυχώς να τους μεταπείσει, αποστέλλοντας τον ονομαστό πρέσβη του Πύθωνα τον Βυζάντιο. Αθήνα και Κοινό των Βοιωτών συμφώνησαν να ξεκινήσουν άμεσα πολεμικές προπαρασκευές. Οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές δεν άργησαν να παρευρεθούν στην πεδιάδα της Χαιρώνειας, όπου έλαβε χώρα η συμπλοκή.

Η μάχη

Και οι δύο αντίπαλες παρατάξεις διέπονταν από ακμαίο φρόνημα. Ο Φίλιππος είχε καταφέρει να εμφυσήσει υψηλή αυτοπεποίθηση και ηθικό στο στράτευμά του, αισθήματα που οπωσδήποτε ενισχύονταν σημαντικά από τις πρόσφατες, πολλαπλές νίκες του. Οι Αθηναίοι και οι Βοιωτοί δεν υστερούσαν καθόλου σε ανδρεία και γενναιότητα, ενώ παράλληλα καλούνταν να υπερασπιστούν τις πατρίδες τους.

Η διάταξη των δυνάμεων

Μάχη της Χαιρώνειας.

Ο Φίλιππος τοποθέτησε τους επιφανείς Εταίρους στο αριστερό κέρας της παράταξης, αναθέτοντας την διοίκησή του στο δεκαοκταετή τότε γιο του Αλέξανδρο. Ο διάδοχος του θρόνου, παρά το μικρό της ηλικίας του, είχε προηγούμενη πολεμική εμπειρία εναντίον του θρακικού φύλου των Μαίδων, το οποίο και συνέτριψε ενώ ο Φίλιππος πολιορκούσε την Πέρινθο και το Βυζάντιο (340 π.Χ.). Αν και δεν έχουν διασωθεί λεπτομερείς περιγραφές για τη διάταξη των δυνάμεων των δύο αντιπάλων, οι τάξεις της μακεδονικής φάλαγγας έλαβαν θέση μάλλον στο κέντρο της παράταξης, συνεπικουρούμενες από μονάδες ελαφρύτερου πεζικού και ψιλών. Ο βασιλιάς κατέλαβε τη δεξιά πτέρυγα, όπως όριζαν τα μακεδονικά στρατιωτικά ήθη, ηγούμενος των Υπασπιστών, επίλεκτου τμήματος του πεζικού.

Στο αντίπαλο στρατόπεδο, οι Αθηναίοι παρέταξαν τα τμήματα της φάλαγγάς τους κατά φυλή, όπως συνήθιζαν, στην αριστερή πτέρυγα και το κέντρο, μαζί με τους οπλίτες των υπόλοιπων συμμάχων. Οι στρατηγοί Χάρης και Λυσικλής είχαν το γενικό πρόσταγμα των αθηναϊκού στρατού, ενώ είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο γνωστός Δημοσθένης εντάχθηκε στις τάξεις των οπλιτών. Διοικητής του Κοινού των Βοιωτών ήταν ο Θηβαίος στρατηγός Θεαγένης, ο οποίος τοποθέτησε τα στρατεύματα του στο δεξιό άκρο του κέντρου και το δεξιό κέρας όλου του σχηματισμού, αντίκρυ από τις δυνάμεις του Αλέξανδρου. Από τη μάχη δεν απουσίαζε φυσικά ο περίφημος Ιερός Λόχος, μονάδα που αποτελούταν από 300 επίλεκτους και άριστα εκπαιδευμένους άνδρες της θηβαϊκής κοινωνίας.

Συνολικά, η δύναμη του μακεδονικού στρατού ανερχόταν σε τουλάχιστον 2.000 ιππείς και πάνω από 30.000 πεζούς. Οι συνδυασμένες δυνάμεις των συμμάχων, υστερούσαν αριθμητικά ελάχιστα απέναντι στους Μακεδόνες σύμφωνα με την εκδοχή του ιστορικού Διόδωρου Σικελιώτη, ενώ ο Ιουστίνος ισχυρίζεται ότι οι σύμμαχοι υπερτερούσαν σε αριθμό.

Διεξαγωγή

Επακολούθησε η μάχη, που χαρακτηρίστηκε από ιδιαίτερη σκληρότητα και ανδρεία. Ύστερα από την πάροδο αρκετού χρόνου στην πεδιάδα της Χαιρώνειας, η νίκη άρχισε να γέρνει προς το μακεδονικό στρατόπεδο χάρη στη σπουδαία τακτική που εφάρμοσε ο αρχηγός του.

Ο βασιλιάς Φίλιππος οπισθοχωρούσε εκτελώντας παραπλανητικούς ελιγμούς που καταπόνησαν και παρέσυραν τους Αθηναίους αντιπάλους του. Οι φάλαγγες οπλιτών που είχαν τοποθετηθεί στο κέντρο αμφότερων των πλευρών συνεπλάκησαν. Πολλοί άνδρες έπεφταν νεκροί και τραυματίες, πράγμα που καθιστούσε αμφίρροπο τον αγώνα μεταξύ τους. Στο μεταξύ, αρκετοί Βοιωτοί και άλλοι συμμαχικοί οπλίτες έσπευσαν να συμβάλλουν στην καταδίωξη του αντίπαλου δεξιού άκρου.

Άμεσο αποτέλεσμα της κίνησης αυτής ήταν να δημιουργηθεί ένα ακάλυπτο κενό στη συμμαχική διάταξη, που εξέθετε επικίνδυνα του μαχητές του Ιερού Λόχου. Καθοριστική για την έκβαση της μάχης θεωρείται η συμβολή του ίδιου του Αλέξανδρου ο οποίος σε τούτη την κρίσιμη χρονική στιγμή, περιστοιχιζόμενος από ρωμαλέους μαχητές, επιχείρησε μία παράτολμη ενέργεια ενδεικτική της ηγετικής φύσης και των προσόντων του. Ο νεαρός Μακεδόνας επιτέθηκε ορμητικά με το απόσπασμά του εναντίον του αποκομμένου Ιερού Λόχου και κατάφερε να φονεύσει πολλούς. Επίσης, τράπηκαν σε φυγή αρκετοί άλλοι εχθροί που αντιλήφθηκαν τον περίτεχνο ελιγμό πλαγιοκόπησής τους.

Οι άριστα εκπαιδευμένοι Μακεδόνες Υπασπιστές είχαν επιτύχει να συμπτυχθούν πειθαρχημένα ώσπου ξαφνικά ο βασιλιάς τους διέταξε να πραγματοποιήσουν μεταβολή και να στραφούν εναντίον του εχθρού. Η ήδη χαλαρή συνοχή των συμμαχικών δυνάμεων δέχθηκε ένα αποφασιστικό χτύπημα και άρχισε να διαλύεται. Οι άνδρες του συμμαχικού στρατού άρχισαν να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και να υποχωρούν άτακτα. Η νίκη έστεψε για μία ακόμη φορά τα μακεδονικά όπλα. Παρόλα αυτά, ο Φίλιππος δεν επέτρεψε στο ιππικό του να καταδιώξει τους ηττημένους, αποτρέποντας έτσι τη γενικευμένη σφαγή.

Οι απώλειες

Ο Λέων της Χαιρώνειας το 2009. Πιθανότατα εγέρθηκε από τους Θηβαίους στη μνήμη των νεκρών τους.

Η συμπλοκή ήταν αναμφίβολα πολύνεκρη. Σκοτώθηκαν περισσότεροι από 1.000 Αθηναίοι ενώ παραδόθηκαν τουλάχιστον 2.000 και έγιναν αιχμάλωτοι πολέμου. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τις απώλειες των Βοιωτών, αλλά οι νεκροί, οι τραυματίες και οι αιχμάλωτοι πιθανότατα ανέρχονται σε χιλιάδες. Ο διοικητής τους, στρατηγός Θεαγένης, έπεσε ηρωικά.

Ο αρχαίος ιστορικός Πολύαινος αναφέρει επίσης ότι, από τους άλλους συμμάχους, οι Αχαιοί έχασαν αρκετούς άνδρες λόγω των τρομερών επελάσεων του αντίπαλου ιππικού εναντίον τους.

Οι απώλειες των Μακεδόνων δεν είναι γνωστές, αλλά με κριτήριο τη σφοδρότητα της σύγκρουσης πρέπει να υπήρχαν αρκετοί νεκροί και πολλοί περισσότεροι τραυματίες στις τάξεις τους.

Αρχαιολογικές ανασκαφές κοντά στο πεδίο της μάχης, στην περιοχή κάτω από το Λιοντάρι της Χαιρώνειας, αποκάλυψαν 254 σκελετούς ανδρών, πιθανώς τους νεκρούς του Ιερού Λόχου. Από αυτούς, δύο είχαν αποτεφρωθεί και οι υπόλοιποι απλά ενταφιαστεί.

Συνέπειες

Ο ρήτορας Δημοσθένης κατόρθωσε να διαφύγει και συνέχισε να κηρύττει με θέρμη και ζήλο τις αντιμακεδονικές του θέσεις. Η τύχη του στρατηγού Λυσικλή ήταν τραγική, αφού λοιδορήθηκε έντονα και καταδικάστηκε σε θάνατο. Αντιθέτως, ο Χάρης κατόρθωσε να απαλλαγεί από τις κατηγορίες που τον βάραιναν.

Ο θριαμβευτής Φίλιππος έστησε τρόπαιο για ανάμνηση της σπουδαίας νίκης και παρέδωσε τους νεκρούς για ταφή. Το αποτέλεσμα της μάχης ανέδειξε το μακεδονικό βασίλειο ως πρωτεύουσα δύναμη και επισφράγισε τις πολυετείς προσπάθειες του Φιλίππου για ένωση του ελληνικού κόσμου με την δημιουργία του Πανελλήνιου Συνεδρίου τον χειμώνα του 338/337 π.Χ.

Γεγονός είναι βέβαια πως οι πόλεις της Αθήνας και της Θήβας ξεκίνησαν νεο πόλεμο εναντίον των Μακεδόνων 3 χρόνια μετά την καταστροφή της Χαιρώνειας, όταν ο Μέγας Αλέξανδρος ανέβηκε στο θρόνο της χώρας του. Η συγκεκριμένη ενέργεια όμως είχε ολέθριες συνέπειες για την παλαιά υπερδύναμη Θήβα, αφού το 335 π.Χ. η πόλη ισοπεδώθηκε ολοκληρωτικά από το νεαρό βασιλιά. Οι Αθηναίοι τρομοκρατήθηκαν από την αμείλικτη πράξη του Αλέξανδρου και αναθεώρησαν την απόφασή τους, συμβιβαζόμενοι και αναγνωρίζοντάς τον ως απόλυτο κυρίαρχο.

Βιβλιογραφία

• Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη Ιστορική, 16

Γεγονότα

• 338 π.Χ. – Ο μακεδονικός στρατός υπό την ηγεσία του Φιλίππου Β’ της Μακεδονίας  νικά τις συνασπισμένες δυνάμεις της Αθήνας και της Θήβας στη Μάχη της Χαιρώνειας, εξασφαλίζοντας τη μακεδονική ηγεμονία στην Ελλάδα και το Αιγαίο.
• 216 π.Χ. – Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος: Μάχη των Καννών. Ο καρχηδονιακός στρατός με επικεφαλής τον Αννίβα νικά τον αριθμητικά ανώτερο ρωμαϊκό στρατό, 50.000 Ρωμαίοι πέφτουν στο πεδίο της μάχης. «Hannibal ante portas» αναφωνούν οι Ρωμαίοι.. Σύμφωνα με τους σύγχρονους ιστορικούς αποτελεί μια από τις σημαντικότερες μάχες του Δεύτερου Καρχηδονιακού Πολέμου και διεξήχθη στις Κάννες της περιφέρειας Απουλίας, στη νοτιοανατολική Ιταλία
• 46 μ.Χ. – Ο Ιούλιος Καίσαρας νικά τον βασιλιά του Πόντου Φαρνάκη Γ’ και αναφωνεί «Veni,Vidi, Vici» («Ήλθον, είδον, ενίκησα») για την ευκολία της επικράτησής του.
• 461 – Ο Μαϊοριανός συλλαμβάνεται κοντά στην Τορτόνα (βόρεια Ιταλία) και καθαιρείται από τον στρατηγό Ρικίμερο.
• 1274 – Ο Εδουάρδος Α΄ της Αγγλίας επιστρέφει από τις σταυροφορίες και δεκαεπτά ημέρες αργότερα στέφεται βασιλιάς.
• 1610 – Ο Χένρι Χάντσον πλέει σ’ αυτόν που είναι σήμερα γνωστός ως Κόλπος Χάντσον νομίζοντας ότι βρήκε το Βορειοδυτικό Πέρασμα προς τον Ειρηνικό Ωκεανό.
• Thomas Gainsborough: Mr and Mrs Andrews, 1750, Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη.
  1727    Τόμας Γκένσμπορο (Thomas Gainsborough, βαπτίστηκε 14 Μαΐου 1727 – 2 Αυγούστου 1788). Ήταν Άγγλος προσωπογράφος και τοπιογράφος και, μαζί με τον Ρίτσαρντ Ουίλσον (Richard Wilson) θεωρήθηκε ως ο ιδρυτής της βρετανικής τοπιογραφικής σχολής του 18ου αιώνα. 
• 1776 – Υπογράφεται η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ.
• Η Ναυμαχία του Νείλου, 1 Αυγούστου 1798, Νίκολας Πόκοκ, 1808, Εθνικό Ναυτικό Μουσείο.
• 1798 – Πόλεμοι της Γαλλικής Επανάστασης: η ναυμαχία του Νείλου καταλήγει σε νίκη των Βρετανών.
• 1814 Γεννήθηκε η Ευανθία Καΐρη, αδελφή του Θεόφιλου Καϊρη, λόγια των επαναστατικών χρόνων
• 1824 Γεννιέται στη Λευκάδα ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης
• 1829 Γεννήθηκε ο Θεόδωρος Αρεταίος, γιατρός, καθηγητής της Χειρουργικής (1864–1893), Πρύτανης (1879–1880) και ευεργέτης του Πανεπιστημίου Αθηνών (Αρεταίειο Νοσοκομείο). (Θαν. 24/3/1893)
• 1830 – Ο Κάρολος Ι΄ της Γαλλίας παραιτείται από το θρόνο υπέρ του εγγονού του, Ερρίκου Ε’.
• 1869 – Το ιαπωνικό ταξικό σύστημα των σαμουράι, των αγροτών, των τεχνιτών και των εμπόρων καταργείται ως μέρος της Μεταρρύθμισης Μεϊτζί (παραδοσιακή ιαπωνική ημερομηνία: 25 Ιουνίου 1869).
• 1870 Ανοίγει ο πρώτος σταθμός μετρό στο Λονδίνο.
• Συνέδριο των αντιπροσώπων της ΕΜΑΕΟ στην οροσειρά της Ροδόπης.
• Συλλήψεις μελών της βουλγαρικής ΕΜΑΕΟ.
• 1903 – Λαμβάνει χώρα η αποτυχημένη Εξέγερση του Ίλιντεν, υπό την ηγεσία της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης, κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Επαναστατούν οι βουλγαρόφωνοι πληθυσμοί στη Μακεδονία, ανήμερα της γιορτής του προφήτη Ηλία (Παλαιό Ημερολόγιο). Η επανάσταση, την οποία έχει σχεδιάσει η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (VMRO), καταπνίγεται από τα τουρκικά στρατεύματα. Το γεγονός αυτό γίνεται αφορμή για να ξεκινήσει ο Μακεδονικός Αγώνας. Στην ιστορία θα μείνει ως η «Επανάσταση του Ίλιντεν» (Ίλιντεν = Ημέρα του Αη Λιά).
  

• Ο Κάκαλος κυνηγώντας (φωτογραφία του Φρεντ Μπουασονά, 30 Ιουλίου 1913)
• 1913 – Ο Χρήστος Κάκαλος κατακτά την υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, το Μύτικα (2.917μ), μαζί με τους Ελβετούς Φρεντερίκ Μπουασονά και Ντανιέλ Μπο Μποβί.
• 1916 – Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: αυστριακό σαμποτάζ προκαλεί τη βύθιση του ιταλικού θωρηκτού Λεονάρντο ντα Βίντσι στον Τάραντα.
• 1918 – Η Ιαπωνία ανακοινώνει την ανάπτυξη στρατευμάτων στη Σιβηρία.
• 1918 – Πραγματοποιείται στο  Βανκούβερ η πρώτη γενική απεργία στην ιστορία του Καναδά.
• 1921 Πέθανε ο διάσημος τενόρος Ενρίκο Καρούζο. Ιταλός τενόρος των αρχών του 20ού αιώνα, θρυλική μορφή της όπερας και όχι μόνο. Υπήρξε ο πρώτος τραγουδιστής που ηχογράφησε τη φωνή του σε δίσκους γραμμοφώνου.
• 1922 Πέθανε ο Γκράχαμ Μπελ που εφηύρε το τηλέφωνο
• 1923 – Ο αντιπρόεδρος Κάλβιν Κούλιτζ γίνεται πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών μετά το θάνατο του προέδρου Ουόρεν Χάρντινγκ.
• 1932 – Ο Καρλ Ντέιβιντ Άντερσον ανακαλύπτει το ποζιτρόνιο (αντισωματίδιο του ηλεκτρόνιου)— ονομάζεται επίσης αντιηλεκτρόνιο). Έχει +1 ηλεκτρικό φορτίο και την ίδια μάζα με το ηλεκτρόνιο.
• 1932 Γεννήθηκε ο Ιρλανδός ηθοποιός Πίτερ Ο’ Τουλ
• 1932 Η Στέλλα Γούλς κερδίζει τα 100μ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες. 48 χρόνια αργότερα, στις 4/12/1980, θα διαπιστωθεί ότι ήταν άνδρας.
• 1934 – Gleichschaltung: ο Αδόλφος Χίτλερ γίνεται Φύρερ της Γερμανίας μετά το θάνατο του προέδρου Πάουλ φον Χίντενμπουργκ.
• 1935 Ένοπλοι σταφιδοπαραγωγοί συγκρούονται με τις δυνάμεις καταστολής και γίνονται προσωρινά κύριοι της Πύλου. Ένας αγρότης και ένας μαθητής σκοτώνονται.
• 1938 Γεννήθηκε ο συνθέτης Δήμος Μούτσης
• 1939 – Οι Αϊνστάιν και Σίλαρντ γράφουν επιστολή στο Φραγκλίνο Ρούζβελτ για την ανάγκη αναπτύξεως πυρηνικού όπλου.
• 1939 Γεννήθηκε ο Αμερικανός σκηνοθέτης Γουές Κρέιβεν γνωστός από τις ταινίες του “Εφιάλτης στο δρόμο με τις λεύκες”
• 1940 Ιταλικό αεροπλάνο βομβαρδίζει ελληνικό περιπολικό σκάφος, ανάμεσα στα νησιά της Αίγινας και της Σαλαμίνας.
• 1940 Δημιουργείται η Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μολδαβίας.
• 1942 Γεννήθηκε η Χιλιανή συγγραφέας Ιζαμπέλ Αλιέντε (Αγιέντε ανιψιά του ηρωικού Προέδρου της Χιλής, Σαλβαδόρ Αγιέντε, η οποία έχει το ίδιο όνομα με την κόρη του).
  Από τις δημοφιλέστερες συγγραφείς σε ολόκληρο τον κόσμο, τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες
• 1944 Ανακοινώνεται απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ, σχετικά με την τρέχουσα πολιτική κατάσταση και τα καθήκοντα του Κόμματος. Η απόφαση καταλήγει στο σύνθημα: «Όλο το Κόμμα σε συναγερμό. Όλοι επί ποδός πολέμου!».
• 1945 Πεθαίνει ο Ιταλός συνθέτης Πιέτρο Μασκάνι.
• 1945 – Τελειώνει η Διάσκεψη του Πότσδαμ, όπου οι Σύμμαχοι συζήτησαν για το μέλλον της ηττημένης Γερμανίας.
• 1950 Η Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας των ΗΠΑ αναθέτει στον Ε.Ε. Ντιπόν ντε Νεμούρ την κατασκευή της υδρογονοβόμβας.
• 1950 Δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η απόφαση για τη δημιουργία της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ).
• 1953 Πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του μεγάλου εργοστασίου ηλεκτρισμού στο Αλιβέρι.
• 1961 Οι Μπιτλς δίνουν την πρώτη συναυλία τους ως συγκρότημα στο Κάβερν Κλάμπ του Λίβερπουλ.
• 1963 Οι ΗΠΑ δηλώνουν στον ΟΗΕ ότι θα σταματήσουν τις πωλήσεις όπλων στη Νότια Αφρική
• 1960 – Εγκαινιάζεται η εθνική οδός Ιωαννίνων-Κόνιτσας.
• 1963 – Δεν υφίσταται μακεδονικό ζήτημα για την Ε.Σ.Σ.Δ., δηλώνει ο Ρώσος πρέσβης στην Αθήνα, Νικολάι Κοριούκιν, ενώ από τη Μόσχα επιχειρείται μέσω του Τύπου ανασκευή των δηλώσεων του Μανώλη Γλέζου  περί “αυτόνομης Μακεδονίας”. Στο μεταξύ, η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει εισαγγελική έρευνα επί των δηλώσεων.
• 1964 – Η εφημερίδα της Ε.Δ.Α. Αυγή δημοσιεύει πληροφορίες για επικείμενο στρατιωτικό πραξικόπημα της άκρας Δεξιάς, με την υποστήριξη αμερικανικών και βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Ο πρόεδρος της Ε.Δ.Α. Ιωάννης Πασαλίδης ζητεί αποφασιστικά μέτρα.
• 1965 – Την ύπαρξη και δεύτερης επιστολής της Μαργαρίτας Παπανδρέου προς τις κ. Τζόνσον, Χάμφρεϊ και Ρασκ αποκαλύπτει ο νέος υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Β. Μελάς. Η επιστολή εστάλη την ημέρα της παραίτησης του Γεωργίου Παπανδρέου και βάλλει κατά του βασιλιά Κωνσταντίνου.
• 1969 – Το διαστημόπλοιο Μάρινερ 7 περνάει από τον πλανήτη Άρη και τον φωτογραφίζει.
• 1970 Γιάννης Ντεσσές, διάσημος ελληνοαιγύπτιος μόδιστρος τις δεκαετίες ’40, ’50 και ’60. Οι δημιουργίες του ήταν κυρίως πτυχωτές τουαλέτες, κατασκευασμένες από μουσελίνα και σιφόν, επηρεασμένες από τα αρχαία ελληνικά και αιγυπτιακά ενδύματα. (Γεν. 6/8/1904)
• 1976 Πέθανε ο σκηνοθέτης Φριτς Λανγκ που έβαλε τις βάσεις για τα “φιλμ νουάρ”
• 1980 Το χειρότερο λουτρό αίματος των μεταπολεμικών χρόνων στην Ευρώπη λαμβάνει χώρα στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της ιταλικής πόλης Μπολόνια (strategia della tensione -στρατηγική της έντασης), όταν ακροδεξιά οργάνωση τοποθετεί εκρηκτικό μηχανισμό. Τραγικός απολογισμός με 83 νεκρούς και 200 τραυματίες.
• 1985 – Συντριβή αεροσκάφους στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Ντάλας με 137 νεκρούς.
• 1990 – Το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν εισβάλλει στο Κουβέιτ, μετά την τοποθέτηση εξεδρών άντλησης πετρελαίου του δεύτερου στη μεθόριο περιοχή.
• 1991 Στη Βουλγαρία, εργάτες προκαλούν διαρροές ραδιενέργειας στον πυρηνικό σταθμό του Κοζλοντούι, σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων του σταθμού.
• 1992 Ο Ρώσος Βιτάλι Σέρμπο κερδίζει χρυσά μετάλλια στον ίππο, τους κρίκους, στους ασύμμετρους ζυγούς και στο άλμα συγκεντρώνοντας συνολικά έξι χρυσά, τα περισσότερα που έχει πάρει αθλητής της γυμναστικής σε μια Ολυμπιάδα.
• 1993 Η Βρετανία επικυρώνει τη συνθήκη του Μαάστριχτ.
• 1993 Τρεις Ινδοί κάνουν το γύρο του κόσμου οδικώς με το αυτοκίνητό τους σε 39 μέρες, 7 ώρες και 55 λεπτά και καταχωρήθηκαν στο βιβλίο Γκίνες.
• 1994 Στις ΗΠΑ, με νομοσχέδιο που εγκρίθηκε δια βοής, η Βουλή καλεί τον πρόεδρο Κλίντον να διεξάγει έρευνα σε συνεργασία με διεθνείς οργανώσεις για την τύχη των 1.619 αγνοουμένων της Κύπρου, ανάμεσα στους οποίους και πέντε Αμερικανοί πολίτες.
• 1997 Δεκαοκτώ άτομα σκοτώνονται από χιονοστιβάδα του Θρέντμπο στην Αυστραλία.
• 1997 Ο μετριοπαθής μουσουλμάνος κληρικός Μοχάμαντ Χαταμί αναλαμβάνει την προεδρία του Ιράν, υποσχόμενος ειρήνη στον κόσμο.
• 1998: Ολοκληρώνεται το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κολύμβησης Νέων & Νεανίδων στην Αμβέρσα του Βελγίου. Η Άρτεμις Δάφνη κατακτά δύο χάλκινα μετάλλια (στα 200 μ. ύπτιο με 2:19.41 και στα 400 μ. μικτή με πανελλήνιο ρεκόρ 4:53.69) και η Κατερίνα Μπλιάμου ένα χάλκινο (στα 200 μ. ύπτιο με πανελλήνιο ρεκόρ 2:17.50), ενώ κατατάσσεται τέταρτη στα 100 μ. πεταλούδα με 1:02.44, καταρρίπτοντας το «στοιχειωμένο» ρεκόρ της Έλλης Ρουσσάκη με 1:02.86 από το 1987.
• 2000 Αριστόβουλος Μάνεσης, διακεκριμένος έλληνας συνταγματολόγος και ακαδημαϊκός. (Γεν. 1922)
• 2002 ένα κιβώτιο με δεκαεπτά 45άρια πιστόλια, τρία τουφέκια G‑3 και τρία οπλοπολυβόλα ΧΑ-ΚΑ 11, “κάνουν φτερά” από στρατιωτική μονάδα στην Κω, με τη μέθοδο του ριφιφί. Αν και οι αρχές εξετάζουν όλα τα ενδεχόμενα, ο υφυπουργός Τύπου Τηλέμαχος Χυτήρης επισημαίνει ότι δεν συνδέονται με την τρομοκρατία
• 2016 Αχμέτ Ζίγουελ, αμερικανός χημικός, αιγυπτιακής καταγωγής, τιμημένος με βραβείο Νόμπελ το 1999 για τις εργασίες του πάνω στην φεμτοχημεία. Θεωρείται ο πατέρας της φεμτοχημείας, του κλάδου της χημείας που μελετά τις χημικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται σε κλίμακα χρόνου της τάξης φεμτοδευτερολέπτων (1 fs = 10−15 s). Υπήρξε ο πρώτος άραβας που τιμήθηκε με Νόμπελ σε επιστημονικό πεδίο. (Γεν. 26/2/1946)
• 2021: Η Λευκορωσίδα σπρίντερ Krystsina Tsimanouskaya εισέρχεται στην πρεσβεία της Πολωνίας στο Τόκιο αφού αρνήθηκε να επιβιβαστεί σε πτήση για τη Λευκορωσία στο αεροδρόμιο Haneda και ζήτησε την προστασία της ιαπωνικής αστυνομίας. Ο σύζυγός της έχει εγκαταλείψει τη Λευκορωσία και έχει εισέλθει στην Ουκρανία. Η ιαπωνική κυβέρνηση δηλώνει ότι θα λάβει μέτρα για την προστασία της παραμονής της Tsimanouskaya, καθώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες της προσφέρουν άσυλο.
• 2021: Η Ινδονησία γίνεται η δεύτερη χώρα, μετά την Κίνα, που έχει κερδίσει χρυσό μετάλλιο και στις πέντε κατηγορίες του Μπάντμιντον.

Γεννήσεις

• 1674 – Φίλιππος Β’, δούκας της Ορλεάνης
• 1696 – Μαχμούτ Α΄, Οθωμανός σουλτάνος
• 1754 – Πιερ Λ’ Ανφάν, Γάλλος αρχιτέκτονας και πολιτικός μηχανικός
• 1772 – Λουδοβίκος Αντώνιος, δούκας του Ανγκιέ
• 1829 – Θεόδωρος Αρεταίος, ιατρός, καθηγητής της Χειρουργικής, και μέγας ευεργέτης του Πανεπιστημίου Αθηνών
• 1834 – Ωγκύστ Μπαρτολντί, Γάλλος γλύπτης
• 1868 – Κωνσταντίνος Α’, βασιλιάς της Ελλάδας
• 1892 – Τζακ Γουόρνερ, Καναδός κινηματογραφικός παραγωγός
• 1897 – Καρλ Κοχ, Γερμανός αξιωματικός των SS
• 1923 – Σιμόν Πέρες, Ισραηλινός πολιτικός
• 1925 – Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα, Αργεντινός στρατηγός και πολιτικός
• 1932 – Πήτερ Ο’ Τουλ, Ιρλανδός ηθοποιός
• 1933 – Ιωάννης Βαρβιτσιώτης, πολιτικός
• 1938 – Δήμος Μούτσης, συνθέτης
• 1939 – Γουές Κρέιβεν, Αμερικανός σκηνοθέτης
• 1942 – Ισαμπέλ Αγιέντε, Χιλιανή συγγραφέας
• 1951 – Τζο Λιν Τέρνερ, Αμερικανός τραγουδιστής (Deep Purple, Rainbow, Fandango και Hughes Turner Project)
• 1966 – Λευτέρης Μίλος, Αλβανός ποδοσφαιριστής
• 1978 – Γκόραν Γκάβρανσιτς, Σέρβος ποδοσφαιριστής
• 1980 – Νάντια Μπγιόρλιν, Αμερικανίδα ηθοποιός
• 1982 – Έλντερ Ποστίγκα, Πορτογάλος ποδοσφαιριστής
• 1992 – Charli XCX, Αγγλίδα τραγουδίστρια

Θάνατοι

• 338 π.Χ. – Θεαγένης, Θηβαίος στρατηγός
• 640 – Πάπας Σεβερίνος
• 686 – Πάπας Ιωάννης Ε΄
• 924 –Έλφγουιρντ, πιθανόν βασιλιάς του Ουέσσεξ
• 1075 – Ιωάννης Η΄ Ξιφιλίνος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
• 1100 – Γουλιέλμος Β’, βασιλιάς της Αγγλίας
• 1316 – Λουδοβίκος της Βουργουνδίας, βασιλιάς της Θεσσαλονίκης
• 1530 – Κανό Μασανόμπου, Ιάπωνας ζωγράφος
• 1589 – Ερρίκος Γ’, βασιλιάς της Γαλλίας
• 1776 – Λουδοβίκος Φραγκίσκος Α’, πρίγκιπας του Κοντί
• 1788 – Τόμας Γκένσμπορο, Άγγλος καλλιτέχνης
• 1849 – Μεχμέτ Αλή Πασάς, αντιβασιλιάς της Αιγύπτου
• 1876 –Άγριος Μπιλ Χίκοκ, Αμερικανός ήρωας της Άγριας Δύσης
• 1882 – Ιωάννης Αντωνόπουλος, πολιτικός
• 1921 – Ενρίκο Καρούζο, Ιταλός τενόρος
• 1922 –Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ, Σκωτσέζος επιστήμονας
• 1923 – Ουόρεν Χάρντινγκ, 29ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
• 1934 – Πάουλ φον Χίντενμπουργκ, Γερμανός στρατάρχης και πολιτικός
• 1945 –Πιέτρο Μασκάνι, Ιταλός συνθέτης
• 1958 – Θεοφύλακτος Παπαθανασόπουλος, αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας
• 1970 – Γιάννης Ντεσσές, σχεδιαστής μόδας
• 1976 – Φριτς Λανγκ, Αυστριακός σκηνοθέτης
• 1997 – Γουίλιαμ Μπάροουζ, Αμερικανός συγγραφέας
• 1999 – Λίντα Άλμα, χορεύτρια και ηθοποιός
• 2000 –  Αριστόβουλος Μάνεσης, νομικός
• 2002 – Φώτιος Πιτούλης, πολιτικός
• 2005 – Σωφρόνιος Περτσινίδης, πολιτικός
• 2014 – Κριστιάν Φρεμόν, Γάλλος πολιτικός
• 2015 – Μιχάλης Λιαρούτσος, συγγραφέας

Επέτειοι

• Διεθνής Ημέρα Μπύρας
• 
  Το Marzahn, το πρώτο στρατόπεδο εγκλεισμού Ρομά (Τσιγγάνων) στο Τρίτο Ράιχ. Γερμανία, απροσδιόριστη ημερομηνία - Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Ολοκαυτώματος
  Το Marzahn, το πρώτο στρατόπεδο εγκλεισμού Ρομά (Τσιγγάνων) στο Τρίτο Ράιχ. Γερμανία, απροσδιόριστη ημερομηνία - Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Ολοκαυτώματος 
• Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ρομά (Τσιγγάνων)
• Ημέρα Υπερακοντισμού της Γης
• Η Κόστα Ρίκα τιμά την προστάτιδα Αγία της, την Παρθένο των Αγγέλων.
  Στις 2 Αυγούστου 1635, μία γυναίκα βρήκε ένα μαύρο αγαλματάκι της Παναγίας στην Κόστα Ρίκα. Όταν προσπάθησε να το πάρει μαζί της, αυτό εμφανίσθηκε άλλες δύο φορές στο ίδιο σημείο. Οι ντόπιοι το θεώρησαν θαύμα κι έχτισαν μεγαλοπρεπή ναό προς τιμήν της στην περιοχή. Έκτοτε, η Παρθένος των Αγγέλων ή η Μαύρη Παρθένος, όπως ονομάζεται, είναι η προστάτιδα Αγία της Κόστα Ρίκα.
• Ημέρα της Δημοκρατίας στην Βόρεια Μακεδονία.
• Ημέρα Μνήμης στην Πολωνία, για την Γενοκτονία των Ρομά και Σιντί (Οι Ρομά της Κεντρικής Ευρώπης) από τους Ναζί κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
• Ημέρα της Πολεμικής Αεροπορίας στην Σλοβενία.
• Ημέρα του Αζέρικου Κινηματογράφου στο Αζερμπαϊτζάν.
• Ημέρα των Αερομεταφερόμενων Στρατευμάτων στη Ρωσία.
• Εθνική Ημέρα Παγωτού Σάντουιτς στις ΗΠΑ.