1821 – Παραδοσιακή ημερομηνία έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821

Για πολλά χριστιανικά δόγματα είναι η θεομητορική εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Για το λόγο αυτό σε διάφορα ημερολόγια θεωρήθηκε ως ημέρα κτίσεως κόσμου και ως πρωτοχρονιά. Στη Βρετανία ήταν μία από τις Quarter Days που διαιρούσαν το έτος σε τέσσερα μέρη. Χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα ως έναρξη του φορολογικού έτους για τους ιδιώτες, αφού έχει γίνει η προσαρμογή στο Γρηγοριανό Ημερολόγια με μετακίνησή της στην 6η Απριλίου.

Γεγονότα

• 421 – Παραδοσιακή ημερομηνία ίδρυσης της Βενετίας. Η Βενετία (ιταλικά: Venezia‎‎, βενετσιανικά: Venesia ή Venexia) είναι πόλη της Ιταλίας χτισμένη πάνω σε μια ομάδα 118 μικρών νησιών που χωρίζονται από κανάλια και ενώνονται μεταξύ τους με γέφυρες.^[2] Είναι πρωτεύουσα της Περιφέρειας του Βένετο και βρίσκεται στην ομώνυμη ελώδη λιμνοθάλασσα που απλώνεται κατά μήκος της ακτογραμμής μεταξύ των εκβολών των ποταμών Πάδου (Πο) και Πιάβε. Η Βενετία είναι φημισμένη για την ομορφιά της τοποθεσίας της, την αρχιτεκτονική της και τα έργα τέχνης της.^[2] Ολόκληρη η πόλη είναι καταγεγραμμένη ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, μαζί με τη λιμνοθάλασσά της.^[2]
• 708 – Ο Πάπας Κωνσταντίνος διαδέχεται τον Πάπα Σισίνιο.
• 717 – Ο Θεοδόσιος Γ´ παραιτείται από το θρόνο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας για να εισέλθει στην ιεροσύνη. Ο Θεοδόσιος Γ΄ ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας από το 715 έως το 717. Ο Θεοδόσιος Γ΄ καταγόταν από το Αδραμύττιο της Μυσίας και ήταν εισπράκτορας φόρων στη πατρίδα του. 
• 919 – Ο Βυζαντινός αρχιναύαρχος Ρωμανός ο Λεκαπηνός ορκίζεται πίστη και αφοσίωση στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ’ και διορίζεται μάγιστρος και εταιριάρχης. Ο Ρωμανός Α΄ ο Λεκαπηνός ή Λακαπηνός (870 – 15 Ιουνίου 948) από τον Οίκο των Λεκαπηνών ήταν Αρμένιος^[6] που έγινε Βυζαντινός ναυτικός διοικητής και βασίλεψε ως Βυζαντινός αυτοκράτορας από το 920 έως την εκθρόνισή του στις 16 Δεκεμβρίου του 944.
• 1306 – Ο Ροβέρτος Μπρους γίνεται βασιλιάς της Σκωτίας.
• 1409 – Συνέρχεται το Συμβούλιο της Πίζας. Ο Ροβέρτος Α΄ της Σκωτίας ή Ροβέρτος Μπρους (Μεσαιωνικά Γαελικά : Roibert a Briuis, Σκωτσέζικα Γαελικά : Raibeart Bruis, Νορμανδικά : Robert de Bruys, Σύγχρ. Σκωτικά : Robert Brus, 11 Ιουλίου 1274 - 7 Ιουνίου 1329) βασιλιάς της Σκωτίας (1306 - 1329) ήταν ένας από τους θρυλικότερους οπλαρχηγούς του Μεσαίωνα και διακρίθηκε στους πολέμους της Σκωτσέζικης Ανεξαρτησίας. Πολέμησε σκληρά με μεγάλες επιτυχίες για να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία του βασιλείου της Σκωτίας και θεωρείται από τους σύγχρονους Σκωτσέζους Εθνικός ήρωας. Με καταγωγή από τις υψηλότερες τάξεις της Νορμανδικής και της Γαλατικής αριστοκρατίας ο Ροβέρτος Μπρους διεκδίκησε τον θρόνο σαν τετρασέγγονος του Δαυίδ Α΄ της Σκωτίας, ο παππούς του Ρόμπερτ ντε Μπρους, 5ος λόρδος του Άναντεϊλ ήταν διεκδικητής του θρόνου την εποχή της Μεγάλης Αιτίας. Ο Ροβέρτος Μπρους σαν κόμης του Κάρικ υποστήριξε τα δικαιώματα της οικογένειας του στον θρόνο της Σκωτίας και πήρε μέρος στην επανάσταση στο πλευρό του Γουίλιαμ Γουάλας εναντίον του Εδουάρδου Α΄ της Αγγλίας. Διορίστηκε Κηδεμόνας της Σκωτίας (1298) στο πλευρό του διεκδικητή του θρόνου Τζων Κόμυν, λόρδου του Μπάντενοχ και του Γουίλλιαμ Λάμπερτον επισκόπου του Αγίου Ανδρέα, αργότερα παραιτήθηκε (1300) λόγω της διαφωνίας του με τον Κόμυν για την αποκατάσταση του Τζων Μπάλλιολ στον θρόνο. Ο Ροβέρτος δήλωσε την υποταγή του στον Εδουάρδο Α΄ (1302) και κληρονόμησε τα δικαιώματα της διαδοχής της οικογένειας του στον θρόνο μετά τον θάνατο του πατέρα του.

  Τον Φεβρουάριο του 1306 ο Ροβέρτος Μπρους σκότωσε τον Κόμυν και αφορίστηκε από τον πάπα, στις 25 Μαρτίου 1306 στέφθηκε βασιλιάς της Σκωτίας. Οι δυνάμεις του Εδουάρδου Α΄ νίκησαν τον Ροβέρτο Μπρους, ο ίδιος αναγκάστηκε να δραπετεύσει στις Εβρίδες και στην Ιρλανδία, επέστρεψε (1307) και νίκησε τους Άγγλους στη μάχη του Λούντουν Χιλ ανοίγοντας τον δρόμο για μεγάλη σειρά θριάμβων. Ο Ροβέρτος νίκησε τους Σκωτσέζους εχθρούς του, κατέστρεψε τα οχυρά τους, κυρίευσε τα εδάφη τους και συνέστησε το πρώτο Κοινοβούλιο (1309). Με μια σειρά από νίκες (1310 - 1314) κατέκτησε το μεγαλύτερο τμήμα της Σκωτίας, στη μάχη του Μπάνοκμπερν (1314) συνέτριψε τον σημαντικά υπεράριθμο Αγγλικό στρατό του Εδουάρδου Β΄ της Αγγλίας ολοκληρώνοντας την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Η μάχη ήταν καθοριστικό σημείο για να ξεκινήσει ο Ροβέρτος Μπρους λεηλασίες σε ολόκληρη τη βόρεια Αγγλία και να διεκδικήσει την Ιρλανδία, μετέφερε στρατό στο νησί καλώντας τους κατοίκους να εξεγερθούν εναντίον του Εδουάρδου Β΄. Παρά τον θρίαμβο στο Μπάνοκμπερν και την κατάληψη και του τελευταίου Αγγλικού οχυρού στο Μπέργουικ (1318) ο Εδουάρδος Β΄ αρνήθηκε να αποκηρύξει την ψηλή ηγεμονία του στη Σκωτία. Οι Σκωτσέζοι συνέταξαν τη Διακήρυξη του Αρμπρόαθ στον πάπα Ιωάννη ΚΒ΄ με την οποία καλούσαν τον πάπα να αναγνωρίσει το ανεξάρτητο βασίλειο της Σκωτίας και τον Ροβέρτο Μπρους νόμιμο βασιλιά (1320). Ο πάπας αναγνώρισε τον Ροβέρτο Μπρους σαν Ροβέρτο Α΄ της Σκωτίας (1324) και η συνθήκη του Κορμπέιγ δημιούργησε τη Γάλλο - Σκωτσέζικη συμμαχία (1326). Ο Εδουάρδος Β΄ ανατράπηκε από τη σύζυγο του Ισαβέλλα της Γαλλίας (1295-1358) (1327), ο νεαρός διάδοχος του Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας με τη Συνθήκη του Εδιμβούργου - Νορθάμπτον έκλεισε ειρήνη και αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Ο Ροβέρτος Μπρους πέθανε τον Ιούνιο του 1329 και τάφηκε στο αβαείο του Ντανφέρμλιν, η καρδιά του μεταφέρθηκε στο αβαείο του Μελρόουζ.

• 1584 – Ο Ουόλτερ Ράλεϊ λαμβάνει άδεια για τον αποικισμό της Βιρτζίνια. Ο Ουόλτερ Ράλεϊ (Sir Walter Raleigh, 1552 ή 1554 - 29 Οκτωβρίου 1618) ήταν Άγγλος στρατιωτικός, ποιητής, αυλικός και εξερευνητής.
• 1634 – Φτάνουν οι πρώτοι άποικοι στο Μέριλαντ
•  
  1655 – Ο Κρίστιαν Χόιχενς ανακαλύπτει τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου. Ο Κρίστιαν Χόιχενς (Christiaan Huygens, 14 Απριλίου 1629 – 8 Ιουλίου 1695) Ολλανδός μαθηματικός. Συνέβαλε σημαντικά στην επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα
•  
  1770 – Κηρύσσεται η επανάσταση στην περιοχή Σφακίων, στην Ανώπολη. Ο Δασκαλογιάννης επικεφαλής Σφακιανών κηρύσσει την επανάσταση στον Αποκόρωνα της Κρήτης. Δασκαλογιάννης (1725 – 1771) Επαναστάτης των Ορλωφικών. Προς τιμήν του Δασκαλογιάννη έχει δοθεί το όνομά του στο Αεροδρόμιο των Χανίων, ενώ άγαλμά του έχει τοποθετηθεί στη γενέτειρά του Ανώπολη. Στο κέντρο της πόλης των Χανίων, στην πλατεία Μάχη της Κρήτης (Κοτζάμπαση) έχει τοποθετηθεί ανδριάντας του Δασκαλογιάννη, ενώ στην παλιά πόλη, ο κεντρικός δρόμος της συνοικίας της Σπλάντζιας φέρει το όνομά του.
• 1771 Γεν­νή­θη­κε ο Παλαιών Πατρών Γερ­μα­νός, κατά κόσμον Γεώρ­γιος Κόζης, ο μητρο­πο­λί­της που ο θρύ­λος (κακώς) θέλει να έχει υψώ­σει το λάβα­ρο της Ελλη­νι­κής Επα­νά­στα­σης. (Θαν. 30/5/1826)
• 1802 – Η Γαλλία, η Ολλανδία, η Ισπανία και η Αγγλία υπογράφουν τη Συνθήκη της Αμιένης.
• 1807 – Καταργείται το δουλεμπόριο στη Βρετανική Αυτοκρατορία. Κάτω από ισχυρή πίεση, η βρετανική κυβέρνηση θέσπισε νόμο το 1807 που κατάργησε το δουλεμπόριο στην αυτοκρατορία. Το 1808 η Σιέρρα Λεόνε ορίστηκε ως επίσημη βρετανική αποικία για ελευθερωμένους σκλάβους. Η πράξη κατάργησης της δουλείας το 1833 έκανε παράνομο όχι μόνο το δουλεμπόριο, αλλά και την ίδια τη δουλεία, ελευθερώνοντας όλους τους δούλους της αυτοκρατορίας την 1 Αυγούστου 1834.
•  

   

  

  Ο Κάνιγκ στην Κάνιγκος (Με τη ματιά του Βασίλη Ραφαηλίδη)

  Από
  1807 Ο Γεώρ­γιος Κάνινγκ, από τους ένθερ­μους υπο­στη­ρι­κτές της ελλη­νι­κής ανε­ξαρ­τη­σί­ας, γίνε­ται υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών στην Αγγλία. Προς τιμήν του υπάρ­χει η πλα­τεία Κάνιγγος.

  Το 1823, τρίτο χρόνο της Ελληνικής Επανάστασης, όλα παν καλά στην Ελλάδα. Ο Δράμαλης έχει κατατροπωθεί, η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου είχε αίσιον πέρας, η Αθήνα έχει απελευθερωθεί και η κυβέρνηση του Ναυπλίου παραμένει αξιοπρεπής προς το παρόν: Το πρώτο δάνειο δεν έχει έρθει ακόμα, ώστε ν’ αρχίσει ο σκοτωμός.

  Αυτή τη σημαδιακή χρονιά για την ύπαρξη μας ως κράτους συμβαίνει ένα συγκλονιστικό γεγονός, αλλά εκτός Ελλάδος, στην Αγγλία. Ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας Τζωρτζ Κάνιγκ κάνει μια θεαματική στροφή και απαγκιστρώνεται απ’ την ανθελληνική πολιτική της Ιεράς Συμμαχίας.

  Την 25η Μαρτίου 1823, ακριβώς δυο χρόνια μετά την έναρξη της Επανάστασης, ο Κάνινγκ γνωστοποιεί στον κόσμο όλο πως αναγνωρίζει επίσημα το δικαίωμα των εμπολέμων Ελλήνων να αποκλείουν με τα πλοία τους τις τουρκικές ακτές. Κάτι τέτοιο το Διεθνές Δίκαιο της εποχής το αναγνώριζε μόνο σε αναγνωρισμένα κράτη, και συνεπώς η πράξη του Κάνιγκ ήταν μια έμμεση μεν, σαφέστατη δε αναγνώριση της κυβέρνησης των αγωνιζομένων Ελλήνων, και άρα του ελληνικού κράτους πριν καν αυτό υπάρξει. Κατά κάποιον τρόπο, και με σύγχρονη ορολογία, ήταν η αναγνώριση μιας επαναστατικής κυβερνήσεως, μιας «κυβερνήσεως του βουνού», για να θυμηθούμε άλλες εποχές.

  Και σα μην έφτανε αυτή η τόσο θεαματική και τόσο ξαφνική στροφή της αγγλικής πολιτικής υπέρ των Ελλήνων, την 30ή Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς (1823) όμιλος Άγγλων τραπεζιτών χορηγεί στη μαχόμενη Ελλάδα δάνειο ύψους 800.000 στερλινών για τις άμεσες ανάγκες των επαναστατών. Αν σκεφτεί κανείς πώς γίνεται και δίνουν οι κεφαλαιούχοι τα λεφτά τους με πολύ υψηλό τόκο μεν, αλλά χωρίς να είναι καθόλου βέβαιοι πως θα τα πάρουν πίσω αφού όλα παίζονται ακόμα στην Ελλάδα, προκύπτει η εύλογη απορία: Μα, τι διάολο, τρελάθηκαν οι πάντα πραχτικοί και συμφεροντολόγοι Άγγλοι; Καθόλου δεν τρελάθηκαν. Απλώς ασκούν σοβαρή γεωπολιτική στρατηγική στο Αιγαίο και γενικότερα στη Μεσόγειο.

  Ήξεραν πως οι Έλληνες είναι θαλασσινός λαός, ήξεραν πως οι Τούρκοι δε σκαμπάζουν τίποτα από θάλασσα και πόνταραν στους Έλληνες, που θα μπορούσαν θαυμάσια να γίνουν εν καιρώ οι χωροφύλακες των Άγγλων και στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Ο ιδιοφυής Τζωρτζ Κάνιγκ έκανε διάνα. Η Ελλάδα προσδέθηκε στους Άγγλους, και στη συνέχεια στους διαδόχους τους στη Μεσόγειο Αμερικανούς, πριν καν υπάρξει ως ελεύθερο κράτος! Αυτό θα πει μακρόπνοη εξωτερική πολιτική, κύριοι του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, που αν και τσιράκια των Άγγλων δε διδαχτήκατε τίποτα.

  Πάντως, τώρα καταλαβαίνετε καλύτερα γιατί αφιερώσαμε στον Κάνιγκ μια πλατεία, έναν δρόμο και έναν ανδριάντα στημένο στην πλατεία Κάνιγκος. Χρωστάμε την ύπαρξη μας ως κράτος στον Κάνιγκ. Αλλά και τους εμφυλίους πολέμους στη διάρκεια της Επανάστασης, κι αυτούς στον Κάνιγκ τους χρωστάμε. Εκείνο το δάνειο, το πρώτο από μια ατέλειωτη σειρά δανείων, έκανε τους Έλληνες να πέσουν με τα μούτρα στο ψητό και να σφάζονται μεταξύ τους για το ποιος θ’ αρπάξει το μεγαλύτερο κομμάτι. Όντως μεγάλος πολιτικός ο Κάνιγκ! Είναι να μην του στήσεις το άγαλμα στην πλατεία Κάνιγκος;

  Βασίλης Ραφαηλίδης

  [ΙΣΤΟΡΙΑ (κωμικοτραγική) του ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1830–1974, εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 1993, σελ. 11–12]

  Το 1823, τρίτο χρόνο της Ελληνικής Επανάστασης, όλα παν καλά στην Ελλάδα. Ο Δράμαλης έχει κατατροπωθεί, η πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου είχε αίσιον πέρας, η Αθήνα έχει απελευθερωθεί και η κυβέρνηση του Ναυπλίου παραμένει αξιοπρεπής προς το παρόν: Το πρώτο δάνειο δεν έχει έρθει ακόμα, ώστε ν’ αρχίσει ο σκοτωμός.

  Αυτή τη σημαδιακή χρονιά για την ύπαρξη μας ως κράτους συμβαίνει ένα συγκλονιστικό γεγονός, αλλά εκτός Ελλάδος, στην Αγγλία. Ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας Τζωρτζ Κάνιγκ κάνει μια θεαματική στροφή και απαγκιστρώνεται απ’ την ανθελληνική πολιτική της Ιεράς Συμμαχίας.

  Την 25η Μαρτίου 1823, ακριβώς δυο χρόνια μετά την έναρξη της Επανάστασης, ο Κάνινγκ γνωστοποιεί στον κόσμο όλο πως αναγνωρίζει επίσημα το δικαίωμα των εμπολέμων Ελλήνων να αποκλείουν με τα πλοία τους τις τουρκικές ακτές. Κάτι τέτοιο το Διεθνές Δίκαιο της εποχής το αναγνώριζε μόνο σε αναγνωρισμένα κράτη, και συνεπώς η πράξη του Κάνιγκ ήταν μια έμμεση μεν, σαφέστατη δε αναγνώριση της κυβέρνησης των αγωνιζομένων Ελλήνων, και άρα του ελληνικού κράτους πριν καν αυτό υπάρξει. Κατά κάποιον τρόπο, και με σύγχρονη ορολογία, ήταν η αναγνώριση μιας επαναστατικής κυβερνήσεως, μιας «κυβερνήσεως του βουνού», για να θυμηθούμε άλλες εποχές.

  Και σα μην έφτανε αυτή η τόσο θεαματική και τόσο ξαφνική στροφή της αγγλικής πολιτικής υπέρ των Ελλήνων, την 30ή Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς (1823) όμιλος Άγγλων τραπεζιτών χορηγεί στη μαχόμενη Ελλάδα δάνειο ύψους 800.000 στερλινών για τις άμεσες ανάγκες των επαναστατών. Αν σκεφτεί κανείς πώς γίνεται και δίνουν οι κεφαλαιούχοι τα λεφτά τους με πολύ υψηλό τόκο μεν, αλλά χωρίς να είναι καθόλου βέβαιοι πως θα τα πάρουν πίσω αφού όλα παίζονται ακόμα στην Ελλάδα, προκύπτει η εύλογη απορία: Μα, τι διάολο, τρελάθηκαν οι πάντα πραχτικοί και συμφεροντολόγοι Άγγλοι; Καθόλου δεν τρελάθηκαν. Απλώς ασκούν σοβαρή γεωπολιτική στρατηγική στο Αιγαίο και γενικότερα στη Μεσόγειο.

  Ήξεραν πως οι Έλληνες είναι θαλασσινός λαός, ήξεραν πως οι Τούρκοι δε σκαμπάζουν τίποτα από θάλασσα και πόνταραν στους Έλληνες, που θα μπορούσαν θαυμάσια να γίνουν εν καιρώ οι χωροφύλακες των Άγγλων και στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο. Ο ιδιοφυής Τζωρτζ Κάνιγκ έκανε διάνα. Η Ελλάδα προσδέθηκε στους Άγγλους, και στη συνέχεια στους διαδόχους τους στη Μεσόγειο Αμερικανούς, πριν καν υπάρξει ως ελεύθερο κράτος! Αυτό θα πει μακρόπνοη εξωτερική πολιτική, κύριοι του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, που αν και τσιράκια των Άγγλων δε διδαχτήκατε τίποτα.

  Πάντως, τώρα καταλαβαίνετε καλύτερα γιατί αφιερώσαμε στον Κάνιγκ μια πλατεία, έναν δρόμο και έναν ανδριάντα στημένο στην πλατεία Κάνιγκος. Χρωστάμε την ύπαρξη μας ως κράτος στον Κάνιγκ. Αλλά και τους εμφυλίους πολέμους στη διάρκεια της Επανάστασης, κι αυτούς στον Κάνιγκ τους χρωστάμε. Εκείνο το δάνειο, το πρώτο από μια ατέλειωτη σειρά δανείων, έκανε τους Έλληνες να πέσουν με τα μούτρα στο ψητό και να σφάζονται μεταξύ τους για το ποιος θ’ αρπάξει το μεγαλύτερο κομμάτι. Όντως μεγάλος πολιτικός ο Κάνιγκ! Είναι να μην του στήσεις το άγαλμα στην πλατεία Κάνιγκος;

  Βασίλης Ραφαηλίδης

  [ΙΣΤΟΡΙΑ (κωμικοτραγική) του ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1830–1974, εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 1993, σελ. 11–12]
•  
  1811 – Ο Πέρσι Σέλεϊ αποβάλλεται από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης λόγω της έκδοσης του φυλλαδίου «Η αναγκαιότητα του Αθεϊσμού». Ο Πέρσι Μπις Σέλεϊ (Percy Bysshe Shelley) ήταν Άγγλος ποιητής, βασικός εκπρόσωπος του ρομαντισμού. Ανήκει, μαζί με τον Λόρδο Μπάιρον και τον Τζον Κιτς, στη δεύτερη γενιά των Άγγλων ρομαντικών. Ο Σέλεϊ δεν γνώρισε την αναγνώριση που περίμενε ως ποιητής στη διάρκεια της ζωής του. Μετά τον θάνατό του, όμως, το έργο του έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές και επηρέασε πολλές γενιές ποιητών. Αν και η οικογένειά του ήταν αριστοκρατική, ο Σέλεϊ είχε ριζοσπαστικές ιδέες και στράφηκε, με την ποίηση αλλά και με τον τρόπο ζωής του, εναντίον όλων των παραδοσιακών θεσμών. Ξεπέρασε την εσωστρέφεια του ρομαντικού ατομικισμού και εξέφρασε μέσω του έργου του το όραμά του για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη. Πέθανε, σε ηλικία 30 ετών, στον κόλπο Λα Σπέτσια στην Ιταλία.

  Γεννήθηκε το 1792 στο Φηλντ Πλέις κοντά στο Χόρσαμ του Σάσεξ και βρήκε τον θάνατο από πνιγμό στη θάλασσα στα ανοικτά του Λιβόρνο το 1822 σε ηλικία 30 ετών. Δεύτερη σύζυγός του ήταν η γνωστή συγγραφέας Μαίρη Σέλεϊ . Ήταν πρωτότοκος γιος του, από το 1815, βαρονέτου Τίμοθι Σέλεϊ , ο οποίος ήταν ένας από τους πλουσιότερους γαιοκτήμονες. Από το 1804 ως το 1808 σπούδασε στο Ήτον και τον Οκτώβριο 1810 άρχισε να φοιτά στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο της Οξφόρδης όπου συνδέθηκε με στενή φιλία με έναν συμφοιτητή του και μετέπειτα βιογράφο του, τον Τόμας Τζέφερσον Χογκ. Διακρίνονταν και οι δύο για την εκκεντρικότητα τους και συμμερίζονταν τους ίδιους ενθουσιασμούς. Ένιωθαν ευτυχισμένοι με τις σπουδές τους και υπήρξε για αυτούς μεγάλο πλήγμα η αποβολή τους από το κολλέγιο όταν επέδειξαν απείθεια αρνούμενοι να απολογηθούν για ένα φυλλάδιο τους με τίτλο: Η αναγκαιότητα του αθεϊσμού (The Necessity of Atheism), το οποίο έστειλαν σε επισκόπους, αρχιεπισκόπους και διευθυντές κολεγίων.

  

  Η Κηδεία του Σέλεϊ, Λουί Εντουάρ Φουρνιέ (1889). Στην εικόνα από τα δεξιά προς τα αριστερά: Τρελόνι, Χαντ, Μπάιρον.

  Κυρίως για λόγους υγείας, ο Σέλεϊ θα αρχίσει ένα οδοιπορικό στις πόλεις της Ιταλίας ξεκινώντας από τη Ρώμη συνεχίζοντας στη Φλωρεντία και καταλήγοντας στην Πίζα, από την οποία εξορμούσε συχνά στο Λιβόρνο και στη Λούκα. Στην Πίζα δημιουργήθηκε ο κύκλος της Πίζας ένα ρεύμα επιφανών Άγγλων, Ιρλανδών, και Ελλήνων (μεταξύ αυτών ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, στον οποίον ο Σέλεϊ αφιέρωσε το δράμα του Ελλάς) και ο Μπάιρον. Τέλος θα εγκατασταθεί στη βίλα Κάζα Μάνι στο Σαν Τερέντσο απέναντι από το Λέριτσι στον κόλπο της Λα Σπέτσια. Τον Ιούλιο μετέβη με το ιστιοφόρο του που είχε το όνομα Δον Ζουάν, στο Λιβόρνο να υποδεχθεί τον Λι Χαντ, όμως ένα μπουρίνι στην επιστροφή ανέτρεψε το σκάφος του, με αποτέλεσμα να πνιγεί. Η σορός του αποτεφρώθηκε στην παραλία παρουσία του Χαντ, του Μπάιρον και του Τρελόνι. Μετά τον θάνατο του η Μαίρη Σέλεϊ αφιέρωσε την ζωή της στην ταξινόμηση, διατήρηση και έκδοση των έργων του με αρκετά προβλήματα όπως την απαγόρευση της έκδοσης τους από τον πατέρα του Πέρσι μέχρι το 1839.

  Ο Πέρσι Σέλεϊ από τη νεαρή του ηλικία διακρινόταν για τη λεπτότητα του συναισθηματικού του κόσμου, την πρωτοτυπία και επαναστατικότητα των ιδεών του. Αυτά τα χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με την εξαίρετη κυριαρχία του στα εκφραστικά του μέσα, του προσέδωσαν ιδιαίτερη θέση στην αγγλική λογοτεχνία. Αφιέρωσε τη σύντομη ζωή του στα ιδεώδη της ειρήνης, της αδελφοσύνης και της αγάπης. Τα ιδεώδη του ήταν συχνά πολύ προωθημένα, όπως η υποστήριξη του αθεϊσμού, ενώ υπήρξε αναμφισβήτητα φιλέλληνας – στο ποίημά του Ελλάς (Hellas) υμνεί την Ελληνική Επανάσταση (1821) ενάντια στον τουρκικό ζυγό.

• 1821 Επέ­τειος της Επα­νά­στα­σης του 1821. Η ημε­ρο­μη­νία αυτή καθιε­ρώ­θη­κε αργό­τε­ρα και δεν αντα­πο­κρί­νε­ται στην ιστο­ρι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ως ημε­ρο­μη­νία έναρ­ξης της Επα­νά­στα­σης, αφού ο μεν Α. Υψη­λά­ντης (αρχη­γός της Φιλι­κής Εται­ρί­ας) κήρυ­ξε Επα­νά­στα­ση στη Μολ­δο­βλα­χία από τις 22 Φεβρουα­ρί­ου, στη δε Πελο­πόν­νη­σο ο Φιλι­κός Π. Καρα­τζάς ύψω­σε τη σημαία της Επα­νά­στα­σης στην Πάτρα στις 21 Μαρ­τί­ου (ακο­λού­θη­σε η Καλα­μά­τα στις 22/3, κ.α.).
• 1838 – Πρώτος επίσημος εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

  Ο πρώτος εορτασμός της εθνικής επετείου έγινε λίγες ημέρες αργότερα, σύμφωνα με το πρόγραμμα που κυκλοφόρησε στις 18 Μαρτίου. Οι 21 κανονιοβολισμοί το σούρουπο της παραμονής ήταν το προανάκρουσμα. Με την ανατολή του ήλιου ρίφθηκαν εκ νέου 21 κανονιοβολισμοί, ενώ μία μπάντα, που γυρνούσε στους δρόμους της Αθήνας, υπενθύμιζε στους κατοίκους της πρωτεύουσας τη μεγάλη ημέρα.

  Στις 8 το πρωί, στρατιωτικά τμήματα παρατάχθηκαν στους δρόμους μεταξύ των Ανακτόρων (σημερινό Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, επί της πλατείας Κλαυθμώνος) και της εκκλησίας της Αγίας Ειρήνης (επί της οδού Αιόλου), όπου θα τελούνταν η επίσημη δοξολογία. Μία ώρα αργότερα, ο Όθωνας και η Αμαλία, ντυμένοι με παραδοσιακές ενδυμασίες, έφθασαν με άμαξα στον καθεδρικό ναό της Αθήνας, επευφημούμενοι από το πλήθος, που είχε συρρεύσει από κάθε γωνιά της Αττικής. Στη δοξολογία παρέστησαν οι αρχές της πόλης, εκπρόσωποι των συντεχνιών και μέλη του διπλωματικού σώματος. Το τέλος της δοξολογίας σήμαναν 21 κανονιοβολισμοί και οι βασιλείς υπό τις συνεχείς επευφημίες του πλήθους πήραν το δρόμο της επιστροφής για το παλάτι.

  Το ραντεβού του κόσμου δόθηκε στην Πλατεία του Παλατιού, όπου ο Δήμος Αθηναίων είχε στήσει ένα τρόπαιο και γύρω του στήθηκε ένα τρικούβερτο γλέντι μέχρι πρωίας, όπως έγραψαν οι εφημερίδες της εποχής.

  Την παράσταση έκλεψε μία ηλικιωμένη κυρία, ονόματι Λέκκα, η οποία θέλησε να σύρει πρώτη το χορό «Σταματήσατε, παιδιά μου, εις εμέ ανήκει ν’ αρχίσω τον χορό, διότι εις αυτό το έδαφος πρόσφερα δύω ανδρείους αδελφούς και τον μοναχόν υιό μου». Της επετράπη να σύρει το χορό, παρότι γυναίκα, «και με δάκρυα στα όμματα συνεχόρευε και συναγάλλετο με τους Έλληνας» (προφανώς ήταν Αρβανίτισσα). Η εικόνα αυτή έκανε μεγάλη εντύπωση στην παρευρισκόμενη γερμανίδα Γιούλια φον Νόρντενπφλιχτ (κυρία επί των τιμών της βασίλισσας Αμαλίας), η οποία δεν δίστασε να την παρομοιάσει με αρχαία Σπαρτιάτισσα.

  Όλη την ημέρα η Αθήνα ήταν ένα πανηγύρι, σύμφωνα με τον Τύπο. Το βράδυ φωταγωγήθηκαν με φανούς η Ακρόπολη, τα δημόσια κτίρια, αλλά και πολλά σπίτια. Μεγάλη εντύπωση στους Αθηναίους έκανε ο σχηματισμός ενός μεγάλου φωτεινού σταυρού σε μια πλευρά του Λυκαβηττού.

• 1881 – Ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας θέτει το θεμέλιο λίθο του νοσοκομείου Ευαγγελισμός.
• 1884 – Πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του νοσοκομείου Ευαγγελισμός, του μεγαλύτερου νοσοκομείου των Βαλκανίων, του «Ευαγγελισμού της Θεοτόκου» (γνωστού σήμερα ως «Ευαγγελισμός»), παρουσία του βασιλιά Γεωργίου Α’, της βασίλισσας Όλγας, σύσσωμης της Βουλής, των Αρχών των Αθηνών και πλήθους κόσμου. Ο πρώτος ασθενής θα εισαχθεί στις 13 Απριλίου.
• 1894 Ξεκι­νά­ει η πρώ­τη σημα­ντι­κή πορεία δια­μαρ­τυ­ρί­ας ανέρ­γων στις ΗΠΑ και κατα­λή­γει την 1η Μαΐ­ου στη Ουάσινγκτον.
• 1896 – Ανήμερα της 75ης επετείου από την έναρξη της Επανάστασης του ’21, αρχίζουν στην Αθήνα οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες.
• 1905 – Ιδρύεται ο Γυμναστικός Σύλλογος Διαγόρας Ρόδου.
• 1911 – Η φωτιά που ξέσπα­σε στο εργο­στά­σιο παρα­γω­γής ενδυ­μά­των Triangle Shirtwaist στην Νέα Υόρ­κη είχε ως απο­τέ­λε­σμα να χάσουν τη ζωή τους 146 άνθρω­ποι, κυρί­ως Εβραί­ες και Ιτα­λί­δες εργά­τριες, ηλι­κί­ας από 14 έως 23 ετών. Άλλες απαν­θρα­κώ­θη­καν ή πέθα­ναν από ασφυ­ξία, άλλες πήδη­σαν από τα παρά­θυ­ρα και σκο­τώ­θη­καν στο πεζο­δρό­μιο καθώς μια πόρ­τα που οδη­γού­σε στις σκά­λες ήταν κλει­δω­μέ­νη από τους ιδιο­κτή­τες και δεν υπήρ­χαν έξο­δοι κιν­δύ­νου, ενώ οι σκά­λες της πυρο­σβε­στι­κής έφτα­ναν μέχρι τον έκτο όρο­φο. Οι ιδιο­κτή­τες της εται­ρεί­ας που δικά­στη­καν το 1914 για αυτήν την πολύ­νε­κρη τρα­γω­δία αθω­ώ­θη­καν. Η ευθύ­νη τους περιο­ρί­στη­κε στην κατα­βο­λή μιας ελά­χι­στης χρη­μα­τι­κής απο­ζη­μί­ω­σης. Μετά την κατα­στρο­φή και την διε­θνή κατα­κραυ­γή, η κυβέρ­νη­ση των ΗΠΑ, ανα­γκά­στη­κε να λάβει μέτρα, για την βελ­τί­ω­ση των συν­θη­κών εργασίας.
• 1914 – Ιδρύεται ο αθλητικός σύλλογος Άρης στη Θεσσαλονίκη.
• 1917 Πέθα­νε Σπύ­ρος Σαμά­ρης ή Σαμα­ράς ή Σαμά­ρας, κερ­κυ­ραί­ος μου­σουρ­γός, που μελο­ποί­η­σε τον «Ολυ­μπια­κό Ύμνο» σε ποί­η­ση Κωστή Παλα­μά. (Γεν. 17/11/1861)
• 1918 – Ιδρύεται η Λαϊκή Δημοκρατία της Λευκορωσίας.
•  
  1924 – Στην επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου ανακηρύσσει τη Δεύτερη Ελληνική Δημοκρατία. Η Βου­λή κηρύσ­σει έκπτω­τη τη δυνα­στεία των Γλύξ­μπουργκ και ανα­κη­ρύσ­σει την Ελλά­δα προ­ε­δρευο­μέ­νη κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δημο­κρα­τία. Στο σχε­τι­κό δημο­ψή­φι­σμα, που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στις 13/4 έβγα­λε 70% υπέρ της αβα­σί­λευ­της δημοκρατίας.

  ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (1876-1936), στις 12 Φλεβάρη του 1922, διατύπωνε το ιστορικό «Δημοκρατικό Μανιφέστο», έγραφε: «Η Ελλάς είναι δημιούργημα του πνεύματος, των μόχθων και των αγώνων των τέκνων της. Δεν είναι βασιλικόν τιμάριον…». Φυσικά την ίδια μέρα ασκήθηκε ποινική δίωξη και πιάστηκαν ο Παπαναστασίου και άλλοι έξι πολιτευόμενοι που υπέγραψαν το μανιφέστο. Κατηγορία: Εξύβρισις του βασιλέως και εσχάτη προδοσία! Την παράλλη μέρα, δήλωνε από τα κρατητήρια: «Όπως κατήντησε το πράγμα, η θέσις παντός τιμίου πολιτευομένου θ’ αρχίση να είναι εις την φυλακήν»! Στις 23 Ιουνίου δικάζεται και καταδικάζεται από το Κακουργιοδικείο – η ιστορική δίκη της Λαμίας – σε φυλάκιση τριών χρόνων.

  

   Τον κλείνουν στην Παλιά Στρατώνα και στη συνέχεια τον μεταφέρουν στις φυλακές της Αίγινας. Φυσικά ό,τι είχε καταγγείλει, βγήκε αληθινό: Η κατάρρευση του Μικρασιατικού Μετώπου. Στις 12 Σεπτεμβρίου αποφυλακίζεται από την Επαναστατική Επιτροπή και η κυβέρνηση Πλαστήρα-Γονατά στέλνει αντιτορπιλικό και τον φέρνει στον Πειραιά. Ο Παπαναστασίου θα συνεχίσει τους αγώνες του και τελικά, σε ενάμιση χρόνο, ως πρωθυπουργός, θα εισηγηθεί με ψήφισμα στην Δ΄ Συντακτική Εθνοσυνέλευση την ανακήρυξη της Δημοκρατίας, στις 25 Μαρτίου 1924!!!

  

  Ο Παπαναστασίου είχε στενή φιλική σχέση με τον ζωγράφο Κωνσταντίνο Παρθένη, ο οποίος παρότι απόκοσμος είχε θρησκευτική προσήλωση στη δημοκρατική ιδεολογία και θαύμαζε απεριόριστα τον Παπαναστασίου, κι όταν ιδρύθηκε η Δημοκρατική Ένωση και συστάθηκαν οι Δημοκρατικοί Σύλλογοι, ο Παρθένης είχε κιόλας ετοιμάσει το Σήμα της Δημοκρατίας. Ένα ωραίο γυναικείο κεφάλι μέσα σ’ ένα τρίγωνο, που στάθηκε το λαλούν σύμβολο για τη Δημοκρατία, και βέβαια από τότε σφράγισε τη δημοκρατική κίνηση του Παπαναστασίου.

  Η αναφορά στον εξέχοντα πολιτικό και πατέρα της ελληνικής δημοκρατίας, τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, έχει μια τυπική αφορμή, αφού η δημοκρατία μας συνεχώς κινδυνεύει από κομπογιαννίτες πολιτικούς, που χρησιμοποιούν θεμιτά και αθέμιτα μέσα για να παραμείνουν στις καρέκλες της εξουσίας ή για να γραπωθούν από τις καρέκλες της εξουσίας. Το λάφυρο πάντα είναι το κράτος. Και φυσικά δεν έχουν καταλάβει ότι το κράτος δεν δικό τους τιμάριο για να κάνουν ό,τι θέλουν και να χρησιμοποιούν τους μηχανισμούς του για την εξυπηρέτηση ιδιοτελών σκοπών και για την προαγωγή των κομματικών συμφερόντων τους. Όλα όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχουν τη σφραγίδα μιας παράταξης που εξαπάτησε και εξακολουθεί να εξαπατά τον ελληνικό λαό, καταπατώντας δημοκρατικές αξίες και προβάλλοντας το άηθες πρόσωπο μιας πεπαλαιωμένης αριστεράς, αλλά και μιας αμετανόητης δεξιάς μα τα ακροδεξιά παρακλάδια της.  Ας μη μας διαφεύγει ότι η Δημοκρατία μας κινδυνεύει από τον λαϊκισμό.

  

  Υπάρχει όμως και μια άλλη αφορμή κι αυτή είναι ο αγαπημένος δάσκαλος, ο Κώστας Νίτσος, που είχε φέρει στο φως το Σήμα της Δημοκρατίας με το αξέχαστο περιοδικό του, το ΘΕΑΤΡΟ. Για την ιστορία, πρέπει να σημειώσω ότι το Σήμα το εντόπισα εγώ προσωπικά στην εφημερίδα  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, εκεί στη Μπενάκειο Βιβλιοθήκη. Τότε ο Νίτσος μου έστειλε τον φίλο μας, τον φωτογράφο Κώστα Αναγνωστάκη, και φωτογράφισε το Σήμα, όπως επίσης και τον περίφημο «Ευαγγελισμό» του Παρθένη [που βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη] που έχει και ιδιόχειρη αφιέρωση στην ανακήρυξη της Δημοκρατίας.

  

  Η πρωινή εφημερίδα «Δημοκρατία» (1923-1927), όργανο του κόμματος της «Δημοκρατικής Ενώσεως» του Παπαναστασίου, πρωτοεκδόθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1923, ως εβδομαδιαία με διευθυντή τον πεζογράφο και δημοσιογράφο [αλλά… πολιτικό ανεμόμυλο] Σπύρο Μελά. Από τις 25 Νοεμβρίου 1923 μετατράπηκε σε ημερήσια μεγάλου σχήματος, με γραφεία στην οδό Πανεπιστημίου, εκεί που είναι σήμερα η Τράπεζα της Ελλάδος. Κύριος αρθρογράφος ήταν ο ίδιος ο Παπαναστασίου. Με τις διώξεις της δικτατορίας του Πάγκαλου κατά των πολιτικών και δημοσιογράφων προστέθηκε στην προμετωπίδα, στις 3 Οκτωβρίου 1925, η φράση «Πολιτικός διευθυντής και υπεύθυνος Αλέξανδρος Παπαναστασίου», επωμιζόμενος έτσι όλες τις πολιτικές και ποινικές ευθύνες.

•  
  1932 – Γίνονται από την κυβέρνηση του Ανδρέα Μιχαλακοπούλου τα αποκαλυπτήρια του μνημείου του άγνωστου στρατιώτη στην Αθήνα, στην πλατεία μπροστά στα παλιά Ανάκτορα της σημερινής Βουλής. Το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη βρίσκεται στην Πλατεία Συντάγματος, μπροστά από το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων. Κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1930 και, όπως όλα τα μνημεία αυτού του τύπου, είναι ένα κενοτάφιο προς τιμή των πεσόντων στους πολέμους. Το πρώτο μνημείο στον άγνωστο στρατιώτη του αγώνα του 1821 στήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 1858, με απόφαση του Δήμου Ερμούπολης Σύρου.

  Κατασκευή του μνημείου

  Τούρκος στρατιωτικός καταθέτει στέφανο κατά τα εγκαίνια του Μνημείου

  Η απόφαση για την ανέγερση ενός μνημείου στον άγνωστο στρατιώτη ελήφθη από τη δικτατορία του Θεόδωρου Πάγκαλου. Με απόφαση του ίδιου, σαν υπουργού Στρατιωτικών, στις 3 Μαρτίου 1926 προκηρύχθηκε καλλιτεχνικός διαγωνισμός στην εφημερίδα Εσπέρα «διά την υποβολήν μελέτης ανεγέρσεως τάφου Αγνώστου Στρατιώτου εις την έμπροσθεν των Παλαιών Ανακτόρων Πλατείαν, καταλλήλος προς τούτο διαρρυθμιζομένην». Στις 9 Οκτωβρίου 1926 το Υπουργείο Στρατιωτικών ενέκρινε και βράβευσε κατά πλειοψηφία τη μελέτη του αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Λαζαρίδη.

  Η θέση του Μνημείου είχε υποδειχθεί από τον ίδιο τον αρχιτέκτονα στη θέση των Παλαιών Ανακτόρων (σημερινή Βουλή των Ελλήνων) και με πρόταση του Πάγκαλου, ο οποίος επιθυμούσε στο κτίριο των παλαιών ανακτόρων να στεγαστεί το Υπουργείο Στρατιωτικών. Όμως, μετά από έντονες αντιδράσεις και συνεχείς συνεδριάσεις, το 1929 στην Ζ΄ συνεδρίαση της Βουλής ο Ελευθέριος Βενιζέλος, τότε πρωθυπουργός, παραμερίζοντας τη διαφωνία του με τον Θεόδωρο Πάγκαλο, αποφάσισε ότι η καλύτερη θέση ήταν η αρχική στην Πλατεία Ανακτόρων, θεωρώντας ότι το μνημείο πρέπει να είναι στο κέντρο της πόλης, όπως το αντίστοιχο της Γαλλίας.

  Η επιτροπή ανέγερσης είχε δώσει όλη την ευθύνη κατασκευής στον αρχιτέκτονα Μανώλη Λαζαρίδη. Αρχικά είχε συνεργαστεί με τον γλύπτη Θωμά Θωμόπουλο, ο οποίος είχε προτείνει ως κεντρικό γλυπτό την παράσταση γιγαντομαχίας όπου μια μορφή αγγέλου, που θα συμβόλιζε την Ελλάδα, θα παραλάμβανε στοργικά τον νεκρό στρατιώτη. Παρά την αρχική συμφωνία με τον Θωμόπουλο, ο Λαζαρίδης, ως επιβλέπων όλων των εργασιών, τον παραμέρισε από το έργο εξαιτίας χρηματικής ασυμφωνίας. Το 1930 τον αντικατέστησε με τον γλύπτη Φωκίωνα Ροκ με ομόφωνη απόφαση της επιτροπής ανέγερσης, η οποία στη συνέχεια ενέκρινε νέα πρόταση για το έργο, με έναν οπλίτη «εκτάδην κείμενο» (ξαπλωμένο στο έδαφος). Την πρόταση χαρακτήρισε ταιριαστή, επειδή προσδίδει ηρεμία και απλότητα.

  Η έμπνευση για το μνημείο προέρχεται από το μνημείο του αγνώστου στρατιώτη μέσα στο αββαείο του Γουέστμινστερ του Λονδίνου και το αντίστοιχο μνημείο στην Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι. Και τα δυο μνημεία σε αντίθεση με το ελληνικό κενοτάφιο, έχουν θαμμένους, μη αναγνωρισμένους στρατιώτες που έπεσαν σε μάχες του πρώτου παγκοσμίου πολέμου.

• 1935 Ο Αδόλ­φος Χίτλερ δηλώ­νει ότι, η ΕΣΣΔ απο­τε­λεί άμε­ση απει­λή για την ειρή­νη στην Ευρώπη.
• 1938 Εκπέ­μπει στις 22:00 ο Ραδιο­φω­νι­κός Σταθ­μός Αθη­νών (μετέ­πει­τα ΕΙΡ) σε μήκος κύμα­τος 499,2 μέτρα (661 χιλιό­κυ­κλοι) και με αφορ­μή την Εθνι­κή Επέ­τειο μετα­δί­δε­ται διάγ­γελ­μα του βασι­λιά Γεωρ­γί­ου Β’. Ο ίδιος θα εγκαι­νιά­σει τον σταθ­μό επί­ση­μα δύο μήνες μετά, στις 21 Μαΐ­ου. Πρό­κει­ται για τον πρώ­το ελλη­νι­κό ραδιο­φω­νι­κό σταθ­μό στα μεσαία κύμα­τα. Το στού­ντιο βρί­σκε­ται στο Ζάπ­πειο και ο πομπός είναι ισχύ­ος 15 κιλο­βάτ. Η κεραία τοπο­θε­τεί­ται από τη γερ­μα­νι­κή εται­ρεία Τελε­φούν­κεν στα Νέα Λιόσια.
• 1938 – Η πιο βαριά ήττα της Εθνικής Ελλάδας από την Ουγγαρία με 11-1 στη Βουδαπέστη για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
• 1941 – Ο Πρωθυπουργός της Νοτιοσλαβίας Ζβέτκοβιτς και ο υπουργός των Εξωτερικών Μάρκοβιτς υπογράφουν στη Βιέννη τη προσχώρηση της χώρας τους στον Άξονα. Οι ελπίδες των Ελλήνων κράτησης του μετώπου αρχίζουν να κλονίζονται.
• 1942 Επ’ ευκαι­ρία της εθνι­κής επε­τεί­ου του 1821 πραγ­μα­το­ποιεί­ται μαχη­τι­κή εκδή­λω­ση του Αθη­ναϊ­κού λαού κατά της Κατοχής.
• 1943 Πάνω από 300.000 λαού ξεχύ­νο­νται στους δρό­μους της Αθή­νας γιορ­τά­ζο­ντας την εθνι­κή επέ­τειο του 1821. Ακο­λου­θούν σφο­δρές συγκρού­σεις με τις δυνά­μεις Κατο­χής, με απο­τέ­λε­σμα πάνω από 100 νεκρούς και τραυ­μα­τί­ες. Ανά­λο­γες εκδη­λώ­σεις — δια­δη­λώ­σεις πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν σε όλη τη χώρα.
• 1946 – Εγκαινιάζεται ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Θεσσαλονίκης με πομπό φορητό πάνω σε αυτοκίνητο. Μετά από λίγο καιρό διακόπτει τη λειτουργία του για να εγκατασταθεί μόνιμα το Μάρτιο του 1947.
• 1947 – Η Ολλανδία και η Ινδονησία υπογράφουν Συμφωνία αναγνώρισης ντε φάκτο της ανεξαρτησίας της δεύτερης. Έκτοτε η Ινδονησία υφίσταται ως ανεξάρτητη δημοκρατία.
• 1948 – Εγκαινιάζεται από τον Βασιλέα των Ελλήνων Παύλο ο πομπός βραχέων κυμάτων που εγκαταστάθηκε στα Ν. Λιόσια.
• 1954 – Κατασκευάζεται η πρώτη έγχρωμη τηλεόραση από την RCA (12 ιντσών).
• 1954 Η Σοβιε­τι­κή Ένω­ση παρα­χω­ρεί κυριαρ­χία στο ανα­το­λι­κό τμή­μα της Γερ­μα­νί­ας. Σύμ­φω­να με τις απο­φά­σεις της Διά­σκε­ψης του Πότσ­δαμ (1945) προ­βλέ­πο­νταν η διαί­ρε­ση της ηττη­μέ­νης Γερ­μα­νί­ας σε περιο­χές ευθύ­νης υπό τις ΗΠΑ — Αγγλία — Γαλ­λία — ΕΣΣΔ με σκο­πό τη δημιουρ­γία ενός ενιαί­ου γερ­μα­νι­κού κρά­τους, απο­στρα­τιω­τι­κο­ποι­η­μέ­νου και απο­να­ζι­στι­κο­ποι­η­μέ­νου. Ακο­λού­θως, ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλ­λία έλεγ­χαν στρα­τιω­τι­κά το δυτι­κό τμή­μα της Γερ­μα­νί­ας, ενώ η ΕΣΣΔ το ανα­το­λι­κό τμή­μα. Ανά­λο­γος κατα­με­ρι­σμός έγι­νε και για το Βερο­λί­νο. Ωστό­σο, ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλ­λία δεν είχαν καμιά πρό­θε­ση για την επα­νέ­νω­ση της Γερ­μα­νί­ας, ενώ παράλ­λη­λα ενέ­τει­ναν τις υπο­νο­μευ­τι­κές ενέρ­γειες και δρά­σεις στο ανα­το­λι­κό τμή­μα. Ενέρ­γειες που εντέ­λει οδή­γη­σαν στη διχο­τό­μη­ση της χώρας.
•  
  1955 – Γερμανός αρχαιολόγος ανακαλύπτει στην Ολυμπία το καλούπι που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του τεράστιου αγάλματος του Ολυμπίου Διός. Το Άγαλμα του Ολυμπίου Διός ήταν μία κολοσσιαία, καθήμενη μορφή του θεού Διός, περίπου 42 πόδια (13 μέτρα) ύψος, σμιλευμένη από τον Αθηναίο γλύπτη Φειδία περίπου το 435 π.Χ. και τοποθετημένη μέσα στον ναό του Διός, στο Ιερόν της Ολυμπίας. Ήταν ένα από τα πιο μεγαλοπρεπή μνημεία που κατασκευάστηκαν στην αρχαιότητα, ενώ το κολοσσιαίο άγαλμα, συμπεριλαμβανόταν στα Επτά Θαύματα του κόσμου, μέχρι την τελική απώλεια και καταστροφή του κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ.

  Ιστορία

  Φιλοτεχνήθηκε από τον διάσημο γλύπτη της εποχής, Φειδία γύρω στο 430 π.Χ. και τοποθετήθηκε ως λατρευτικό άγαλμα στον Ναό του Διός στην Ολυμπία στην αρχαία Ηλεία, στη δυτική Πελοποννήσο, κοντά στις όχθες του ποταμού Αλφειού. Ο λόφος πάνω από την Άλτιν ήταν τόπος λατρείας του Κρόνου, πατέρα του Διός, εξ ου και το όνομα αυτού Κρόνιος. Η τοποθεσία είναι ιστορική, αφού από την αρχαιότητα εδώ διαδραματίστηκαν πολλές μάχες, και από το 1000 π.Χ. δέσποζε εκεί το Ἡραῖον, ένας από τους αρχαιότερους ναούς της Ελλάδος και αφιερωμένος στην Ήρα. Κοντά στον αρχαίο αυτό ναό ήταν και το στάδιο των Ολυμπιακών αγώνων.

  Το 470 π.Χ. χτίστηκε εδώ ο μέγας ναός του Διός, από τον Ηλείο αρχιτέκτονα Λίβωνα, ο οποίος αποτέλεσε αργότερα πρότυπο για αρκετούς δωρικούς ναούς λόγω της γεωμετρικής αυστηρότητάς του. Οι Ηλείοι, λοιπόν, έχοντας ακούσει, προφανώς, για την περίφημη Αθηνά Παρθένο, το πελώριο χρυσελεφάντινο άγαλμα που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Φειδίας για τον Παρθενώνα στην αθηναϊκή Ακρόπολη, επιθύμησαν και αυτοί ένα παρόμοιο καλλιτεχνικό μεγαλούργημα. Έτσι, όταν ο γλύπτης έφυγε από την Αθήνα για πολιτικούς λόγους που σχετίζονταν με το άγαλμα της Αθηνάς και κατέληξε στην Ολυμπία, εκλήθη από τους εντόπιους για την κατασκευή ενός μεγαλοπρεπούς έργου τέχνης που θα προσέδιδε περισσότερη λάμψη στον χώρο. Αυτό, όχι μόνον θα εντυπωσίαζε τους κατοίκους της Ηλείας και θα έδειχνε το μεγαλείο του θεού, αλλά θα μπορούσε να μετατραπεί σε ισχυρό πόλο έλξης ανθρώπων από όλη την Ελλάδα και τη Μεσόγειο, καθώς και ένδειξη ισχύος. Πράγματι, μετά την κατασκευή του, το λατρευτικό άγαλμα στον σηκό του ναού αυτού έγινε τόσο ξακουστό στην εποχή του, που πλήθος πολεμιστών και λοιπών ανθρώπων το επισκέπτονταν για να το δουν. Επί αιώνες ήταν ένα από τα θεάματα που ο κάθε θνητός όφειλε να δει πριν πεθάνει.

  Ο ίδιος ο γλύπτης του έργου φέρεται να εξήρε ομοίως την αξία του επιτεύγματός του. Λέγεται ότι όταν ήδη τελειώθηκε το άγαλμα, ο Φειδίας προσευχήθηκε στον θεό του να τού δώσει ένα σημάδι, αν το δικό του έργο ήταν σύμφωνο προς τη γνώμη του. Και αμέσως έπεσε ένας κεραυνός σε κάποιο σημείο του εδάφους, στο οποίο ως τις ημέρες του Παυσανία είχαν τοποθετήσει χάλκινη υδρία.

  Το πάτωμα του ναού έμπροσθεν του αγάλματος, ήταν ολίγο βαθύτερο και γεμάτο με ελαιόλαδο, αντανακλώντας τα χρυσά τμήματα του Διός. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, επισκευάστηκε από τον γλύπτη Δαμοφώντα τον Μεσσήνιο κατά το α΄ μισό του 2ου αιώνος π.Χ., επειδή παρουσίασε ρωγμές. Λέγεται μάλιστα, ότι το έκανε με περισσή δεξιοτεχνία. Υπήρχαν μάλιστα και ειδικοί επισκευαστές του αγάλματος, οι λεγόμενοι «φαιδρυνταὶ» ή «στιλβωταὶ τοῦ Φειδίου», που κατοικούσαν στην Ολυμπία. Εκείνη την εποχή επικρατούσαν κλασικιστικές τάσεις στην ελληνιστική γλυπτική. Κατά τον ύστερο 4ο αιώνα π.Χ. ο βασιλεύς της Συρίας Αντίοχος Α’ Σωτήρ έστειλε ως ανάθημα στην Ολυμπία ένα μάλλινο παραπέτασμα, κοσμημένα με υφαντά ασσυριακά και βαμμένο με πορφύρα από τη Φοινίκη. Πρόκειται, πιθανώς, για αυτό που τοποθετήθηκε όπισθεν του αγάλματος του Διός, δίδοντας, έτσι, στο έργο μία άλλη διάσταση που συνδύαζε την επιβλητική ανατολική καλλιτεχνική παράδοση με την τελειότητα ενός μεγαλοπρεπούς δυτικού τεχνουργήματος. Μετέπειτα, στην εποχή του Ιουλίου Καίσαρος, ένας κεραυνός χτύπησε την περιοχή του ναού και το άγαλμα, χωρίς όμως να του προκαλέσει εκτεταμένη ζημία.

  Απώλεια και καταστροφή

  Σύμφωνα με τον Σουετώνιο, ο Ρωμαίος αυτοκράτωρ Καλιγούλας, είχε διατάξει να το μεταφέρουν στη Ρώμη και να του αλλάξουν το πρόσωπο, δίνοντάς του τη μορφή του αυτοκράτορος, πράγμα που όμως δεν έγινε, επειδή το πλοίο που περίμενε στον λιμένα για να το φορτώσει χτυπήθηκε από κεραυνό και κάηκε. Κατά μία άλλη παράδοση, το άγαλμα έβγαλε έναν πολύ δυνατό κρότο, που φάνταζε σαν άκουσμα γέλιου, έτσι ώστε οι σκαλωσιές που το περιέβαλλαν κατέρρευσαν και οι εργάτες ετράπησαν σε φυγή. Ευτυχώς για εκείνους, ο αυτοκράτωρ είχε ήδη δολοφονηθεί όταν γύρισαν πίσω στη Ρώμη, με άδεια τα χέρια.

  Μετά την κατάργηση των Ολυμπιακών Αγώνων το 393 μ.Χ. ο ναός παρήκμασε. Το 426 μ.Χ. την εποχή του Θεοδοσίου, ο ναός πυρπολήθηκε και το άγαλμα καταστράφηκε ή κατατεμαχίστηκε και λεηλατήθηκε, αν και οι συνθήκες της ενδεχόμενης καταστροφής του είναι σχετικά άγνωστες. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, ο Θεοδόσιος το 390 μ.Χ. το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, τοποθετήθηκε μέσα στο Παλάτιον του Λαύσου, ενός Έλληνα Χριστιανού ευνούχου, μαζί με άλλα σπουδαία έργα τέχνης, όπου καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά το 475 μ.Χ. παραμένοντας εκεί για περίπου 60 έτη. Ενώ το Ιερόν της Ολυμπίας κατέρρεε από αμέλεια, το άγαλμα αυτό που θεωρούταν ως το μεγαλύτερο έργο της κλασικής γλυπτικής, χανόταν στην περικαλλή Βασιλεύουσα.

  Ο δε ναός δεν είχε καλύτερη μοίρα από το άγαλμα. Κατ’ εντολήν του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Θεοδοσίου Β’, περί το 426, το ιερό λεηλατήθηκε, ενώ σεισμοί κατά τα έτη 522 και 551 προκάλεσαν την εν μέρει ταφή των ερειπίων του ναού του Διός. Κατά άλλη άποψη, το αρχιτεκτόνημα του Λίβωνος λεηλατήθηκε από τους Γότθους και τα υπολείμματά του μετετράπησαν σε χριστιανικό ναό, μέχρι που κατέρρευσε από σεισμό, ενώ αργότερα τα ερείπια σκεπάστηκαν από την κοίτη του ποταμού Αλφειού. Το 1875 μια γερμανική αποστολή έκανε αρχαιολογικές ανασκαφές και μέχρι το 1881 επανέφερε στο φως τα ερείπια, κάτω από τεσσάρων μέτρων χώμα. Το 2004, έτος διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, αναστηλώθηκε ένας κίων του ναού, ο οποίος δείχνει στους επισκέπτες της Ολυμπίας το μέγεθος και το αλλοτινό μεγαλείο του ναού.

  Τεχνικά χαρακτηριστικά

  Η κατασκευή του έργου διήρκεσε δύο Ολυμπιακές περιόδους, δηλαδή οκτώ χρόνια. Η τεχνική του Φειδία βασιζόταν ουσιαστικά σε ξύλο, καθώς το σώμα των αγαλμάτων του ήταν ξύλινο και το εμποτιζόταν από ένα ειδικό υγρό για να μην αποξηρανθεί. Το ξύλο ήταν ενδεδυμένο με στρώματα χρυσού και πλάκες ελεφαντοστού, οι οφθαλμοί ήταν από πολύτιμους λίθους, ενώ ο μανδύας από μάρμαρο ντυμένο με φύλλα χρυσού. Το δε δάφνινο στεφάνι επί κεφαλής, ήταν από πράσινο σμάλτο. Ο καθήμενος Ζεύς, ξεχώριζε μέσα στον ναό επάνω σε τρία σκαλοπάτια και σύμφωνα με εκτιμήσεις έφτανε τα 12 μέτρα σε ύψος. «Ήταν σαν να ύψωνε ο Δίας το ανάστημα του» γράφει σε μια αναφορά του ο Έλληνας γεωγράφος Στράβων τον 1ο αιώνα π.Χ. Το άγαλμα ήταν περιτριγυρισμένο από τριάντα έξι ψηλές κολώνες από γρανίτη.

  Ο Ζεύς καθόταν σε θρόνο κατασκευασμένο από ελεφαντοστούν, χρυσό, έβενο και άλλους πολύτιμους λίθους. Στο δεξιό του χέρι, ο Ζεύς κρατούσε ένα χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Νίκης, το οποίο έφερε ταινία και στέφανο στην κεφαλή, ενώ στο αριστερό του χέρι το σκήπτρο του, που ήταν κατασκευασμένο από παντός είδους μέταλλα και έφερε στην κορυφή του τον αετό, σήμα κατατεθέν του θεού. Δύο μιμήσεις αναπαυομένων λεόντων βρίσκονταν πλησίον των ποδιών του, προσφέροντας την αίσθηση μίας άγρυπνης προστασίας. Στο ιμάτιο της μορφής υπήρχαν σκαλισμένα μικρά ζώα (ζῴδια) και τα κρίνα των ανθών. Ο θρόνος πλουμιζόταν από ζωγραφικές μιμήσεις ζώων και γλυπτές παραστάσεις άλλων μεγαλοπρεπών σκηνών. Όπως γνωρίζουμε από απεικονίσεις σε νομίσματα της Ηλείας και από αρχαίες περιγραφές, τους βραχίονες του θρόνου στήριζαν γλυπτές απεικονίσεις Σφιγγών που απήγαγαν Θηβαίους νεαρούς. Η θανάτωση των παιδιών της Νιόβης από τον Απόλλωνα και την Άρτεμη, παριστανόταν κάτω από τις δύο Σφίγγες. Σε κάθε πόδι του θρόνου υπήρχαν συνολικά τέσσερις μορφές Νικών που έμοιαζαν να χορεύουν, ενώ δύο άλλες ήταν τοποθετημένες προς το πέλμα του κάθε ποδιού του θεού. Στο διάστημα μεταξύ των ποδών του θρόνου υπήρχαν τέσσερις ζώνες, κάθε μία εκ των οποίων πήγαιναν από πόδι σε πόδι. Επί της ζώνης που έβλεπε απευθείας προς την είσοδο βρίσκονταν επτά αγάλματα, όμως το όγδοο από αυτά είχε ήδη χαθεί από την εποχή του Παυσανία, και κανείς δεν γνώριζε πώς. Αυτά τα γλυπτά απεικόνιζαν τα αρχαιότερα αγωνίσματα, ενώ σε κάποιο η μορφή ενός αυτοστεφανουμένου νέου θύμιζε στην όψη τον Παντάρκη, ένα νέο από την Ηλεία που ήταν ερωμένος του Φειδία. Μία άλλη αναφορά στον Παντάρκη αποτελούσε η σκαλιστή φράση σε ένα δάκτυλο του Διός που ανέφερε «ΠΑΝΤΑΡΚΗΣ ΚΑΛΟΣ» («Ο Παντάρκης είναι όμορφος»). Στις υπόλοιπες ζώνες εικονίζονταν όσοι συμπολέμησαν μαζί με τον Ηρακλέα τις Αμαζόνες και οι αντίπαλες μορφές ήταν στο σύνολο είκοσι επτά, καθώς στους συμμάχους του Θηβαίου περιλαμβανόταν και ο Θησέας. Στο ανώτατο τμήμα του θρόνου, άνωθεν της κεφαλής της μορφής, ο Φειδίας έπλασε από τη μία πλευρά τις Χάριτες και από την άλλη τις Ώρες, τρεις σε κάθε μία. Στα πλαϊνά μέλη υπήρχαν μετάλλινες πλάκες με χαραγμένες παραστάσεις της Αναδυομένης Αφροδίτης, το πολεμικό άρμα του Ηλίου, και το άρμα της Σελήνης. Υπήρχαν, επίσης, και ζωγραφικές παραστάσεις στους τοίχους που εμπόδιζαν την πρόσβαση στον θρόνο, από τον ζωγράφο και συγγενή του Φειδία, Πάναινο. Κάποιες απ’ αυτές, παρίσταναν τον Θησέα με τον φίλο του Πειρίθου, τον Άτλαντα που στήριζε τον ουρανό και τη γη και κοντά του τον Ηρακλή, τις προσωποποιήσεις της Ελλάδος και της Σαλαμίνας, καθώς μία άλλη την Ιπποδάμεια, η οποία παριστανόταν σε γλυπτό στο ανατολικό αέτωμα του ναού. Η στέγη πάνω από το άγαλμα, ήταν ανοικτή για να μπαίνει άπλετο φως.

   

   

  • 
     
  •  
  • Απεικόνιση του 1572
  • 
     
  •  
  • Απεικόνιση του 1721
  • 
     
  •  
  • Απεικόνιση του 1835
  • 
     
  •  
  • Απεικόνιση του 1880
  • 
     
  •  
  • Απεικόνιση του εσωτερικού του ναού, 1887

   

  Λέγεται ότι όταν ο Πάναινος, αδελφός ή ανεψιός του Φειδία, τον ερώτησε πώς εμπνεύστηκε τη μορφή αυτή του Διός, αν ο ίδιος ανέβηκε στον Όλυμπο για να δει τον Δία, ή αν ο Ζεύς κατέβηκε από τον Όλυμπο έτσι ώστε ο Φειδίας μπόρεσε να τον δει, εκείνος του απήντησε λέγοντάς του ένα χωρίο του Ομήρου από την Ιλιάδα, που περιέγραφε τον Δία ως έναν θεό τρομερό και αυστηρό, που μ’ ένα νεύμα της κεφαλής του έκανε ολόκληρο τον Όλυμπο να σείεται.

   

  ἦ καὶ κυανέῃσιν ἐπ’ ὀφρύσι νεῦσε Κρονίων ἀμβρόσιαι δ’ ἄρα χαῖται ἐπερρώσαντο ἄνακτος κρατὸς ἀπ’ ἀθανάτοιο μέγαν δ’ ἐλέλιξεν Ὄλυμπον.

  Είπε, τα μαύρα φρύδια του χαμήλωσε ο Κρονίδης, έκλινε από τ᾽ αθάνατο κεφάλι του κυρίου 530η θεία κόμη και ο τρανός ο Όλυμπος εσείσθη.

  Αυτή η περιγραφή, βρισκόταν σίγουρα πολύ μακριά από τον ήρεμο, μειλίχιο Δία του Φειδία, που αγαπούσε και νοιαζόταν για τον άνθρωπο. Κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. ο περιηγητής Παυσανίας επισκέφθηκε το Ιερόν, περιγράφοντας το άγαλμα του Διός λεπτομερώς. Μεγάλη εντύπωση λέγεται ότι του έκανε ο θρόνος. Επισκέπτες όπως ο Αιμίλιος Παύλος, νικητής επί των Μακεδόνων, έμεινε έκπληκτος από τη μεγαλοπρέπεια του αγάλματος και από την τελειότητά του και σύμφωνα με τον Λίβιο, το άγαλμα «μεταφέρθηκε στην ψυχή του, ωσάν να είχε δει τον θεό προσωπικά». Κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο Έλληνας ρήτωρ Δίων ο Χρυσόστομος, δήλωσε ότι μία μόνο ματιά στο άγαλμα, μπορούσε να κάνει έναν άνθρωπο να ξεχάσει όλα τα προβλήματά του, ενώ ο γεωγράφος Στράβων, έγραψε ότι ο Φειδίας δεν υπολόγισε τις σωστές αναλογίες για τον Δία του. Ανέφερε ότι το άγαλμα ήταν πολύ μεγάλο για να ταιριάζει αρμονικά στο εσωτερικό του ναού, με την κεφαλή σχεδόν να αγγίζει την οροφή, έτσι ώστε αν ο θεός πήγαινε να σταθεί όρθιος, θα άφηνε άσκεπο τον ναό.

  Αντίγραφα του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Διός δεν βρέθηκαν ουσιαστικά ποτέ, και τη μορφή του μπορούμε να τη γνωρίζουμε από τις απεικονίσεις σε νομίσματα των Ηλείων και τις περιγραφές του Παυσανία, του Στράβωνος και άλλων. Ένα μεγάλο αντίγραφο, βρισκόταν στον Ναό του Διός στην Κυρήνη της Λιβύης ως λατρευτικό άγαλμα, από το οποίο στις ανασκαφές δεν βρέθηκε τίποτα περισσότερο από τη βάση. Μία κεφαλή του Διός στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κυρήνης, που έχει ακόμα έντονα ίχνη των αρχικών της χρωμάτων, θεωρείται από πολλούς ότι δέχθηκε έντονη επίδραση ή είναι αντίγραφο του Ολυμπίου Διός του Φειδία.

  Το εργαστήριο του Φειδία

  Η κατά προσέγγιση ημερομηνία κατασκευής του αγάλματος (το τρίτο τέταρτο του 5ου αιώνος π.Χ.), επιβεβαιώθηκε κατά την εκ νέου ανακάλυψη (1954-1958) του εργαστηρίου του Φειδία, εκεί όπου κατά τον Παυσανία ο γλύπτης δημιούργησε το άγαλμα. Τα αρχαιολογικά ευρήματα εκεί, περιελάμβαναν εργαλεία, που χρησίμευαν για την επεξεργασία του χρυσού και του ελεφαντοστού, μικρά θραύσματα από ελεφαντόδοντο, πολύτιμοι λίθοι και πήλινα καλούπια. Το μεγαλύτερο μέρος των πήλινων εκείνων καλουπιών, χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία γυάλινων πλακών και για τον σχηματισμό του ενδύματος του αγάλματος από φύλλα γυαλιού, φυσικά ενδεδυμένα και διπλωμένα, μετά επιχρυσωμένα. Μία κούπα με την επιγραφή «ΦΕΙΔΙΟΥ ΕΙΜΙ» («Ανήκω στον Φειδία»), βρέθηκε στην περιοχή.

  Πηγές

  Edgar James Banks (1916). «The seven wonders of the ancient world» (στα Αγγλικά). New York : G.P. Putnam’s Sons. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2009.

  Παυσανίου «Ἠλειακά»: Μέρος Α’ Παρ.11,1 – 11,10

  Peter Clayton – Martin Price: «Τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου», εκδόσεις «Αλεξάνδρεια»

  Wikipedia, the free encyclopedia (Αγγλική): Statue of Zeus at Olympia – “Phidias’ workshop”

• 1957 – Ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα – ΕΟΚ σημερινή ΕΕ.
• 1961 – Σε οφθαλμολογική και γενική παθολογική εξέταση θα υποβάλλονται στο εξής οι υποψήφιοι οδηγοί κατόπιν σχετικής απόφασης του υπουργού Συγκοινωνιών.
• 1965 – «Αποκύημα νοσηρής φαντασίας» χαρακτηρίζεται από το περιβάλλον του Κωνσταντίνου Καραμανλή αποκάλυψη του Ράδιο-Λουξεμβούργο ότι ο πρώην πρωθυπουργός σχεδιάζει την ανατροπή των κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου με τον Γεώργιο Γρίβα να αντικαθιστά τον Μακάριο και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη τον Γεώργιο Παπανδρέου.
• 1965 – Αγωνιστές πολιτικών δικαιωμάτων με επικεφαλής τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ολοκληρώνουν επιτυχώς την τετραήμερη πορεία τους από τη Σέλμα προς το καπιτώλιο στο Μοντγκόμερι (Αλαμπάμα).
• 1966 – Ενδοκυβερνητική κρίση ξεσπά στην Αθήνα λόγω της απαίτησης του Μακάριου για απομάκρυνση του Γεώργιου Γρίβα, με τον πρωθυπουργό Στέφανο Στεφανόπουλο να λαμβάνει το μέρος του στρατηγού και τον υπουργό Εξωτερικών Ηλία Τσιριμώκο να συντάσσεται με τον Μακάριο.
• 1969 – Υπογράφεται το Σύμφωνο των Άνδεων.
• 1972 – Στο Εδιμβούργο, το Λουξεμβούργο κερδίζει τον 17ο διαγωνισμό τραγουδιού της Γιουροβίζιον, με την Βίκυ Λέανδρος να τραγουδάει Apres toi.
• 1979 – Ο Chris Ford των Boston Celtics σκοράρει το πρώτο τρίποντο στην ιστορία του ΝΒΑ εναντίον των Huston Rockets.
• 1979 – Υπογράφεται από τους Ανουάρ Σαντάτ και Μεναχέμ Μπεγκίν η ισραηλινοαιγυπτιακή συμφωνία στην Ουάσιγκτον.
• 1982 – Στη Νικαράγουα, οι Σαντινίστας αναστέλλουν όλα τα πολιτικά δικαιώματα.
• 1983 – Στο Ολυμπιακό Στάδιο διεξάγεται ο τελικός του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και το Αμβούργο κερδίζει τη Γιουβέντους με 1-0 με γκολ-φάουλ του Μάγκατ στα πρώτα λεπτά.
• 1983 – Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν διατάσσει την εισβολή στη Γρενάδα.
• 1983 – Φτάνει στην Ελλάδα, έπειτα από 34 χρόνια αυτοεξορίας, ο ηγέτης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας Μάρκος Βαφειάδης.
• 1990 – Από πυρκαγιά σε παράνομο κοινωνικό όμιλο, με την ονομασία «Ευτυχισμένη Γη», στη Νέα Υόρκη, χάνουν τη ζωή τους 87 άτομα.
• 1992 – Βρετανοί επιστήμονες βρίσκουν το μεγαλύτερο τέλειο αριθμό (2 756839 -1 * 2 756839).
• 1995- Αφήνεται ελεύθερος ο Μάικ Τάισον μετά από 3 χρόνια φυλάκισης εξαιτίας σεξουαλικής παρενόχλησης.
• 1996 – Το ελληνικό συγκρότημα «Echo Tattoo» κερδίζει το α΄ βραβείο στο Φεστιβάλ ροκ τραγουδιού στην Κοπεγχάγη.
• 1996 – Η Κτηνιατρική Επιτροπή της ΕΕ απαγορεύει την εισαγωγή βόειου κρέατος και παραγώγων του από τη Βρετανία, εξαιτίας της νόσου των «τρελών αγελάδων».
• 1997 – Η Πάμελα Γκόρντον διορίζεται πρώτη γυναίκα Πρωθυπουργός στις Βερμούδες.
• 1999 – Ανακάλυψη (από Αυστραλούς) των παλαιοτέρων ιχνών ζωής σε βράχο στη Δυτική Αυστραλία (βακτήρια-ηλικίας 3,5 δισ. ετών).
• 2000 – Πάνω από 250 λαθρομετανάστες πνίγονται από βύθιση των 3 πλοιαρίων τους στη Νήσο των Χριστουγέννων.
• 2002 – Σεισμική δόνηση μεγέθους 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ (5,9 σύμφωνα με το Κέντρο Γεωλογικών Ερευνών στο Κολοράντο των ΗΠΑ) πλήττει το βορειοανατολικό Αφγανιστάν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον 2.000 άτομα, άλλα 4.000 να τραυματιστούν και περίπου 20.000 σπίτια να καταστραφούν.
• 2004 – «Η Φλόγα μας ενώνει τον κόσμο». Με το σύνθημα αυτό πραγματοποιείται στην Αρχαία Ολυμπία η Αφή της Ολυμπιακής Φλόγας, η οποία θα ταξιδέψει για πρώτη φορά στις πέντε ηπείρους πριν επιστρέψει τον Ιούλιο επί ελληνικού εδάφους. Συνολικά, το Ολυμπιακό φως ταξίδεψε επί 78 ημέρες, μεταλαμπαδεύτηκε σε 27 διαφορετικές χώρες του κόσμου, από 11.300 λαμπαδηδρόμους, και θα συνοδεύεται από 2.160 συνοδούς λαμπαδηδρόμων. Μεγάλες δόξες του διεθνούς αθλητισμού αλλά και μερικοί από τους κορυφαίους Έλληνες αθλητές και αθλήτριες έλαβαν μέρος στη μεγαλύτερη Λαμπαδηδρομία όλων των εποχών.
• 2004 – Αρχίζουν οι ιστορικές συνομιλίες για το Κυπριακό, στην Λουκέρνη της Ελβετίας.
• 2004 – Σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα πραγματοποιείται η πρώτη ύστερα από 24 χρόνια επίσκεψη Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ στη Λιβύη.
• 2021: Εορτασμός των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Γεννήσεις

• 1252 – Κορραδίνος, βασιλιάς της Ιερουσαλήμ
• 
  Τοιχογραφία που αναπαριστά τον Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο, η οποία βρίσκεται στην Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών.
  1259 – Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος, (25 Μαρτίου 1259 - 13 Φεβρουαρίου 1332) από η Δυναστεία των Παλαιολόγων ήταν Βυζαντινός Αυτοκράτορας (1282-1328), μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ και της Θεοδώρας Βατάτζαινας, κόρης του Ιωάννη.

  Βιογραφία

  Ο Ανδρόνικος Β΄, αντιλαμβανόμενος την άρνηση των υπηκόων του να δεχθούν τα τετελεσμένα της συμφωνίας της Λυών για την ένωση των Εκκλησιών, φρόντισε γρήγορα να απαλλαγεί από τις δεσμεύσεις του πατέρα του Μιχαήλ Η΄. Από εκεί και πέρα, υπό το φως των εντονότατων οικονομικών δυσκολιών τις οποίες κληρονόμησε, προχώρησε σε δραστικές περικοπές των στρατιωτικών δαπανών, με κύρια ολέθρια ενέργεια την πλήρη κατάργηση του Βυζαντινού Ναυτικού. Έτσι, γρήγορα βρέθηκε εκτεθειμένος στους εκβιασμούς και τις απειλές των Γενουατών και των Βενετών, προκειμένου να καλυφθεί το κενό αυτό.

  Η χειρότερη ίσως από τις αποφάσεις του στον τομέα της στρατιωτικής πολιτικής του, ήταν η πρόσληψη της Καταλανικής Εταιρείας το 1302, υπό τη διοίκηση του Ρογήρου του Φλορ. Η εταιρεία αυτή ήταν ουσιαστικά μια ομάδα τυχοδιωκτών, κυρίως Ισπανών μισθοφόρων, οι οποίοι υπό τις διαταγές του αρχηγού τους επιδίδονταν σε πειρατεία, ληστεία και επιδρομές λεηλασίας. Ο οξυδερκής Ρογήρος προσέφερε τις Υπηρεσίες του στον Ανδρόνικο, με ανταλλάγματα όχι μόνο χρηματικά και τιμητικά (ο Ανδρόνικος τον έχρισε Καίσαρα) αλλά και οικογενειακά, αφού ο Ανδρόνικος του έδωσε σύζυγο την ανιψιά του Μαρία, κόρη της αδερφής του Ειρήνης Παλαιολογίνας. Ο Ρογήρος όμως, αφού ξεκίνησε με κάποιες σποραδικές επιτυχείς μάχες κατά των Οθωμανών στη Μικρά Ασία όπως στη Φιλαδέλφεια, επέστρεψε στις παλαιές του συνήθειες της πειρατείας και ληστείας βυζαντινών πόλεων (όπως η Μαγνησία το 1304), αγνοώντας τις εντολές του εργοδότη του, απαιτώντας όμως σταθερά τις μισθοφορικές αποζημιώσεις από τον Ανδρόνικο. Σαν να μην έφτανε αυτό, αδιαφορούσε για τη Μαρία. Ο γιος του Ανδρόνικου συναυτοκράτορας Μιχαήλ Θ' έχασε την υπομονή του. Τον κάλεσε ιδιαιτέρως στην Αδριανούπολη το 1305 και με τέχνασμα σχεδίασε τη δολοφονία του. Έτσι όμως προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση της "κομπανίας" του. Έως το 1311, οι Καταλανοί λυμαίνονταν την ελληνική χερσόνησο, όπου επιδίδονταν σε ανείπωτες σφαγές και καταστροφές, πρωτόγνωρης ωμότητας και βίας. Κύριος στόχος τους ήταν η Θράκη, η οποία ερημώθηκε. Τελικά μετά τη μάχη του Ορχομενού κατέλαβαν την Αθήνα και την εξουσία στο Δουκάτο των Αθηνών, που κράτησαν έως το 1388.

  Η αδυναμία του Ανδρόνικου να αναστρέψει την καταστροφική πορεία του κράτους, η πείνα, η φορολογία, η ερήμωση της Θράκης και της Ελλαδικής χερσονήσου, αλλά και η ανενόχλητη προέλαση των Οθωμανών στη Μικρά Ασία, τον κατέστησαν εξαιρετικά αντιδημοφιλή. Ο γιος του, Μιχαήλ Θ΄, πέθανε πρόωρα το 1320 απ τη στεναχώρια του. Ο εγγονός του Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος ενεπλάκη στην υπόθεση δολοφονίας του αδελφού του Μανουήλ, και για το λόγο αυτό ο Αυτοκράτορας παππούς του τον αποκήρυξε. Ο νεαρός Ανδρόνικος εξεγέρθηκε, και μετά από πολυετή εμφύλιο πόλεμο, ανέλαβε τελικά την εξουσία το 1328 με ήπιο πραξικόπημα και τη βοήθεια του φίλου του Ιωάννη Καντακουζηνού (μετέπειτα αυτοκράτορα). Ο Ανδρόνικος Γ΄ εκτόπισε τον Ανδρόνικο Β΄ σε μοναστήρι με το όνομα Αντώνιος, όπου έμεινε ώς το θάνατό του το 1332. Το σώμα του μεταφέρθηκε και ενταφιάστηκε στην μονή του Λιβός.

• 1297 – Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος, (25 Μαρτίου 1297 - 15 Ιουνίου 1341) ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας από το 1328 έως το 1341. Γεννημένος ως Ἀνδρόνικος Δούκας Ἄγγελος Κομνηνός Παλαιολόγος, ήταν γιος του Μιχαήλ Θ' του Παλαιολόγου και της Ρίτας της Αρμενίας.

  Κατάληψη της εξουσίας

  Με τον πατέρα του, διάδοχο και συναυτοκράτορα Μιχαήλ Θ΄ να έχει πεθάνει ήδη από το 1320, ο Ανδρόνικος Γ΄ κατέλαβε την εξουσία με ήπιο πραξικόπημα κατά του παππού του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου. Ο Ανδρόνικος Β΄, κατηγορώντας τον εγγονό του για ανάμειξη στο θάνατο του αδελφού του Μανουήλ, τον είχε ήδη αποκηρύξει παλαιότερα ορίζοντας ως διάδοχο τον δικό του δευτερότοκο γιο Κωνσταντίνο. Όμως ο δραστήριος Ανδρόνικος Γ΄ είχε την υποστήριξη μιας ομάδας νέων αριστοκρατών^[1] ενώ κατάφερε να συγκεντρώσει πολιτικούς και στρατιωτικούς συμπαραστάτες και τελικά να εκτοπίσει τον παππού του από την εξουσία το 1328, στέλνοντάς τον έγκλειστο σε μοναστήρι, μέχρι το θάνατό του. Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε, και διήρκεσε με διαλείμματα από το 1321 ως το 1328, εξάντλησε την αυτοκρατορία.

  Εξωτερική πολιτική

  Ο εγγονός του Ανδρόνικου Β΄ αποδείχτηκε ικανότερος ηγεμόνας από τον παππού του. Ήταν άξιος στρατιώτης, πολιτικός ηγέτης αλλά και διπλωμάτης. Καταπολέμησε τη διαφθορά, ενίσχυσε το στρατό και επανίδρυσε το ναυτικό, που είχε καταργήσει ο Ανδρόνικος Β΄ προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα. Η προέλαση των Οθωμανών στην Μικρά Ασία πάντως, παρά τις προσπάθειες του Ανδρόνικου, ήταν ασταμάτητη, κυρίως λόγω των αποθεμάτων τους σε έμψυχο δυναμικό. Ο Ανδρόνικος ηττήθηκε στην μάχη του Πελεκάνου το 1329 από τον Ορχάν, το σουλτάνο των Οθωμανών. Η Νίκαια της Βιθυνίας χάθηκε για τους Βυζαντινούς το 1331 και η Νικομήδεια το 1337. Ο Ανδρόνικος τότε προσπάθησε να προσεταιρισθεί, σαν αντίβαρο στους Οθωμανούς, τους εμίρηδες του Σαρουχάν και του Αϊδινίου που βρισκόταν πιο νότια. Αυτή η συνεργασία ήταν αρκετά ωφέλιμη και για τα δύο μέρη.

  Στις δυτικές επαρχίες, υπήρχε συνεχής αναταραχή, με ανάμιξη τόσο των Δεσποτών της Ηπείρου, όσο και Φράγκων ευγενών που νέμονταν τις εκτάσεις. Ο Ανδρόνικος κατόρθωσε να επιβάλλει τον ορισμό βυζαντινού διοικητή τόσο στη Θεσσαλία όσο και στην Ήπειρο, επαναφέροντας αυτές τις περιοχές κάτω από τον αυτοκρατορικό έλεγχο. Ακόμη, κατάφερε να σταματήσει την προέλαση των Σέρβων στην Μακεδονία (όπου όμως πριν τη συμφωνία ειρήνης έχασε αρκετές πόλεις, όπως την Οχρίδα και την Καστοριά) και την προέλαση των Βουλγάρων στη Θράκη.

  Εσωτερική πολιτική

  Ο Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός

  Στο εσωτερικό, προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις στο νομικό σύστημα με την εισαγωγή, το 1329, του θεσμού των Καθολικών κριτών των Ρωμαίων. Ήταν μία ομάδα τεσσάρων ανώτατων δικαστών - δύο κληρικών και δύο λαϊκών - έργο των οποίων ήταν η επίβλεψη της απονομής δικαιοσύνης σε όλη την αυτοκρατορία. Αν και το 1337 τρεις από τους τέσσερις κριτές κρίθηκαν ένοχοι δωροδοκίας και αντικαταστάθηκαν, ο θεσμός αυτός διατηρήθηκε ως την οριστική κατάλυση της αυτοκρατορίας, το 1453.

  Διαδοχή

  Βασικό στοιχείο ισχύος της διακυβέρνησής του, ήταν η παρουσία στο πλευρό του στενού φίλου του, ικανότατου στρατηγού και Μεγάλου Δομέστικου Ιωάννη Καντακουζηνού, που συνέβαλλε δραστικά στις επιτυχίες του Ανδρόνικου. Παρά τις κοινές τους προσπάθειες όμως, η κατάσταση σταθερής παρακμής και αποδυνάμωσης συνεχίζονταν σταθερά. Ο Ανδρόνικος Γ' αρρώστησε και πέθανε ξαφνικά τον Ιούνιο του 1341, χωρίς να έχει ορίσει διάδοχο.

  Ασημένιο νόμισμα 3/5 βασιλικού. Στη μία όψη ο άγ.Δημήτριος και ο Ανδρόνικος Γ' ενώ στην άλλη όψη ο Χριστός επάνω από τον Ανδρόνικο Γ'. Επιγρ.: ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟC - ANΔΡΟΝΙΚΟC / AVΤΟΚΡΑΤΩΡ ΡΩΜΑΙΩΝ.

  Οικογένεια

  Ο Ανδρόνικος Γ' παντρεύτηκε πρώτα το 1318 την Αδελαΐδα (Ειρήνη) των Γουέλφων, κόρη του Ερρίκου Α' δούκα του Μπράουνσβαϊγκ και της Αγνής των Βέττιν-Μάισσεν (7ης απογόνου του Αλεξίου Α' Κομνηνού), που όμως απεβίωσε το 1324. Έπειτα το 1326 παντρεύτηκε την Ιωάννα (Άννα) της Σαβοΐας, κόρη του Αμεδαίου Ε΄ κόμη της Σαβοΐας και της Μαρίας της Βραβάνδης (5ης απογόνου του Ισαακίου Β΄ Αγγέλου). Από τον δεύτερο αυτόν γάμο είχε τέκνα:

  • Μαρία (Ειρήνη) 1327-μετά το 1356, παντρεύτηκε τον Μιχαήλ Ασέν Δ΄ συμβασιλιά των Βουλγάρων.
  • Ιωάννης Ε΄ 1332-1391, Αυτοκράτορας των Ρωμαίων.
  • Μιχαήλ γενν. 1337, δεσπότης.
  • Μαρία, παντρεύτηκε τον Φραντσέσκο Α΄ Γκαττιλούζιο κύριο της Λέσβου.
  • (νόθη) Ειρήνη Παλαιολογίνα π. 1315-μετά το 1341, παντρεύτηκε τον Βασίλειο Μεγάλο Κομνηνό αυτοκράτορα της Τραπεζούντας.
  • (;) (νόθη) Μπαγιαλούν. Αναφέρεται από τον Μιχαήλ-Δημήτριο Στούρτζα στο Ιστορικό και γενεαλογικό λεξικό της Ελλάδας, Αλβανίας και Κωνσταντινουπόλεως (1983). Μεταστράφηκε στο Ισλάμ και έγινε μία από τις συζύγους του Οζ Μπεγκ χάνου της Χρυσής Ορδής. Στο έργο Τα Ταξίδια του Ίμπν Μπατούτα ο συγγραφέας αναφέρει, ότι τη συνόδευσε από την Αυλή του χάνου στην Κωνσταντινούπολη. Δεν αναφέρεται στους Γενεαλογικούς Πίνακες για την Ιστορία των Ευρωπαϊκών κρατών τού Ντέντλεβ Σβέννικε (1978) και ίσως είναι επινόηση του Στούρτζα.

  Νομίσματα

  Ο Ανδρόνικος Γ’ εισήγαγε τα αργυρά ημίσεα βασιλικών και τα χάλκινα ιστάμενα. Εκτός από αυτά έκοψε χρυσά υπέρπυρα, αργυρά βασιλικά, τραχέα χαλκά και χάλκινα ασσάρια.

  Στο υπέρπυρον εικονίζεται γονατιστός στα δεξιά του Χριστού. Στην πίσω όψη στέκονται η σύζυγός του Άννα Σαβοΐας στα δεξιά του γιου τους Ιωάννη Ε΄.

  Τα νομισματοκοπεία ήταν στην Κωνσταντινούπολη και στη Θεσσαλονίκη.^[2]

  Πρόγονοι

  [απόκρυψη]Πρόγονοι Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος

  16. Ανδρόνικος Παλαιολόγος (γιος Αλέξιου)               8. Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος                       17. Θεοδώρα Αγγελίνα Παλαιολογίνα               4. Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος                             18. Ιωάννης Βατάτζης               9. Θεοδώρα Βατάτζαινα                       19. Ευδοκία Αγγελίνα               2. Μιχαήλ Θ΄ Παλαιολόγος                                   20. Μπέλλα Δ' Άρπαντ βασιλιάς της Ουγγαρίας               10. Στέφανος Ε΄ των Άρπαντ βασιλιάς της Ουγγαρίας                       21. Μαρία Λασκαρίνα (κόρη του Θεοδώρου Α΄)               5. Άννα της Ουγγαρίας                             22. Κέτεν (ή Σεϊχάν)               11. Ελισάβετ η Κουμάνα                       1. Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος                                         24. Κωνσταντίνος του Μπαμπερόν               12. Χετούμ Α΄ της Αρμενίας βασιλιάς της Μικρής Αρμενίας                       25. Αλίκη Παχλαβουνί               6. Λέων Γ΄ της Αρμενίας                             26. Λέων Β΄ των Ρουπενιδών βασιλιάς της Μικρής Αρμενίας               13. Ισαβέλλα της Αρμενίας                       27. Σιβύλλα των Λουζινιάν πριγκίπισσα της Κύπρου και της Ιερουσαλήμ               3. Ρίτα της Αρμενίας                                   14. Χετούμ πρίγκιπας του Λαμπρόν                       7. Κυρά Άννα Κεράν της Αρμενίας

  Γενεαλογία

  Γενεαλογία Ρωμαίων Αυτοκρατόρων

  Παραπομπές

  1.  
• Donald Nicol, Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,μτφρ.Ευγένιος Πιερρής, εκδ.Ελληνική Ευρωεκοδοτική, Αθήνα, 1993, σελ.56
•  
• 2. David R. Sear, Byzantine coins & their values, Seaby Ltd., 2nd edition 1996

  Πηγές

  • Donald Nicol, Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,μτφρ.Ευγένιος Πιερρής, εκδ.Ελληνική Ευρωεκοδοτική, Αθήνα, 1993, σελ.55-56

  Βιβλιογραφία

  Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος

  • Norwich, J.J. "Byzantium", Vol. III-The Decline and Fall
  • Vasiliev, A. "History of the Byzantine Empire, 324–1453"
  • Ostrogorsky, G. "History of the Byzantine State"
  • "Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου 1261-1453", Donald M. Nicol, (μετάφραση Στάθης Κομνηνός), εκδόσεις Παπαδήμα, 1996, ISBN 960-206-366-1.
• 1479 – Βασίλειος Γ΄ της Ρωσίας, μέγας πρίγκιπας της Μόσχας
• 1490 – Φραντσέσκο Μαρία Α΄ ντελλα Ρόβερε, Ιταλός στρατιωτικός
• 1510 – Γκιγιόμ Ποστέλ,(Guillaume Postel, 25 Μαρτίου 1510 – 6 Σεπτεμβρίου 1581) ήταν Γάλλος αστρονόμος, διπλωμάτης, φιλόσοφος, γλωσσολόγος, θεολόγος και αλχημιστής της Αναγέννησης. Θεωρούνταν ως ένας από τους πιο γνωστούς Χριστιανούς Καβαλιστές της εποχής του.^[2]

  Ήταν ένας αληθινός κοσμοπολίτης και ο πρώτος που διατύπωσε μία θεωρία περί παγκοσμιοποίησης.^[2]

  Έμεινε γνωστός για τις απόψεις του περί της δημιουργίας μίας παγκόσμιας κοινωνίας ειρήνης ενωμένης υπό έναν ηγεμόνα και μία Εκκλησία και στην οποία (κοινωνία) οι γυναίκες θα ζούσαν ισότιμα με τους άντρες. Για τις απόψεις του αυτές διώχθηκε από την Ιερά Εξέταση και φυλακίσθηκε ως διανοητικά διαταραγμένος ενώ οι απόψεις του αποσιωπήθηκαν.^[2][3]

• 1541 – Φραγκίσκος Α΄ των Μεδίκων, μέγας δούκας της Τοσκάνης
• 1767 – Ζοακίμ Μυρά, βασιλιάς της Νάπολης

•  

  

  Ο Γερμανός ήταν μια από τις 24 σημαντικές προσωπικότητες της Επανάστασης των οποίων τα πορτραίτα σχεδίασε ο Άνταμ Φρίντελ και εξέδοσε το 1825-26. Αυτά γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις.

  1771 – Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄, μητροπολίτης Πάτρας. Περί τα τέλη του 1820 έφτασε στην Πελοπόννησο ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος ή Παπαφλέσσας με οδηγίες και έγγραφα και με τη διάθεση να ξεσηκώσει την επανάσταση το συντομότερο. Ο Γερμανός και οι πρόκριτοι θεώρησαν πρόωρο και επικίνδυνο το ξεκίνημα της επανάστασης στις αρχές του 1821. Στη μυστική συνέλευση της Βοστίτσας, (στις 20 – 30 Ιανουαρίου του 1821), ο Γερμανός διατύπωσε τις επιφυλάξεις του για την ετοιμότητα για έναρξη της επανάστασης, αμφισβητώντας τα επιχειρήματα του Παπαφλέσσα με συνέπεια να έρθει σε σύγκρουση. Από τα απομνημονεύματά του φέρεται, εκείνη την περίοδο, να ήταν ιδιαίτερα διστακτικός, ζητώντας προηγουμένως την επαλήθευση των διάφορων φημών περί της πραγματικής στάσης της Ρωσίας, όπως και άλλων δυνάμεων της Ευρώπης.

  Όταν όμως άρχισε να υποψιάζεται ότι οι Τούρκοι έχουν πάρει είδηση περί τής προετοιμασίας του Αγώνα και ειδικά όταν ο Καϊμακάμης της Τριπολιτσάς, Μεχμέτ Σαλίχ, στα μέσα Φεβρουαρίου, καλούσε όλους τους προύχοντες και αρχιερείς της Πελοποννήσου σε μια σύσκεψη δήθεν για επείγοντα ζητήματα, (στη πραγματικότητα για να τους συλλάβει και να τους κρατήσει ομήρους, όπως αποδείχθηκε), πρώτος αυτός συνέστησε να μην υπακούσουν διότι πλησίαζε ο χρόνος εκδήλωσης της επανάστασης. Με διάφορα τεχνάσματα κατόρθωσε να κερδίσει χρόνο και να παρατείνει την παραμονή του ιδίου και των άλλων προυχόντων σε ασφαλή μέρη έως την έναρξη της Επανάστασης.

  Την 7 Μαρτίου 1821, μαζί με τους επίσκοπο Προκόπιο, Σωτ. Χαραλάμπη, Ανδρέα Ζαΐμη, Ασημάκη Φωτήλα και Σωτ. Θεοχάρους από τα Καλάβρυτα αποστέλλει επιστολή προς τον Κανέλλο Δεληγιάννη στα Λαγκάδια, με την οποία του γνωστοποιεί ότι δεν θα πάνε στην Τριπολιτσά γιατί κινδυνεύουν, ότι πλησιάζει ο καιρός της εξέγερσης και ότι η Ρούμελη είναι έτοιμη και περιμένει οδηγίες τους. Ο ίδιος και άλλοι προύχοντες της Αχαΐας, όπως ο επίσκοπος Κερνίκης Προκόπιος και οι πρόκριτοι Ανδρ. Ζαΐμης, Ασημ. Ζαΐμης, Ασημ. Φωτήλας, Σωτ. Χαραλάμπης και Σωτ. Θεοχαρόπουλος, την 9 Μαρτίου σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Γερμανού, συγκεντρώθηκαν στην Αγία Λαύρα, εκτεθειμένοι όμως όλοι οριστικά στους Τούρκους με τον να μην υπακούσουν και μεταβούν στην Τρίπολη.

  Ως ημέρα έναρξης της Επανάστασης είχε οριστεί η 25η Μαρτίου, πράγμα που ανέμεναν και ξένοι ανταποκριτές. Ωστόσο, τα πρώτα χτυπήματα κατά μεμονωμένων Τούρκων σημειώθηκαν νωρίτερα σε διάφορα σημεία της Πελοποννήσου. Στις 21 Μαρτίου σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς έληξε η πολιορκία των Τούρκων των Καλαβρύτων. Σύμφωνα με τον ιστορικό Δ. Κόκκινο στις 21 Μαρτίου οι Έλληνες επιτέθηκαν εναντίων των Τούρκων των Καλαβρύτων και τους ανάγκασαν να παραδοθούν μετά από σύντομη αντίσταση . Σύμφωνα με μια δεύτερη εκδοχή οι Τούρκοι παραδόθηκαν περίπου στις 24 ή 25 Μαρτίου. Ο ίδιος ο Π. Πατρών Γερμανός, στα απομνημονεύματά του αναφέρει την κατάληψη των Καλαβρύτων μετά από τις πρώτες αψιμαχίες στην Πάτρα και την κατάληψη της Καλαμάτας, γράφοντας ότι οι Τούρκοι παραδόθηκαν με συνθήκες μετά από μερικών ημερών αντίσταση.

  Περίπου τις ίδιες μέρες και μετά από την απελευθέρωση των Καλαβρύτων, με τέχνασμα του Α. Λόντου παραδίδεται αμαχητί το Αίγιο, αφού προηγουμένως οι λίγοι Τούρκοι κάτοικοί του έφυγαν με βάρκες για τη Φωκίδα. Στις 23 Μαρτίου απελευθερώθηκε η Καλαμάτα, επίσης αμαχητί.

  Τον ίδιο καιρό (αρχές τρίτου δεκαήμερου του Μαρτίου) οι Τούρκοι της Πάτρας σταδιακά κλείστηκαν στο φρούριο το οποίο πολιορκήθηκε από τους επαναστάτες. Επειδή οι τελευταίοι δεν ήταν καλά οπλισμένοι, οι Τούρκοι κατάφερναν να κάνουν εξόδους και να πυρπολούν σπίτια, ενώ κανονιοβολούσαν και από το φρούριο. Έτσι οι Πατρινοί έγραψαν στα Νεζερά στον Π.Π. Γερμανό ζητώντας βοήθεια, ο οποίος μετέβη εκεί όπου στις 22 ή 23 -ή 25 Μαρτίου κατά τον Πουκεβίλ και άλλες πηγές– στη πλατεία του Αγίου Γεωργίου ευλόγησε τους συγκεντρωμένους αγωνιστές και τα όπλα.

  Κατά τον ξεσηκωμό της Πάτρας στις 22 Μαρτίου του 1821 και σύμφωνα με τις αναφορές του ανθέλληνα πρέσβη της Μεγάλης Βρετανίας στο Μοριά, που είχε έδρα την Πάτρα, Φίλιπ Γκρην, και που βοηθούμενος με σπείρα κατασκόπων υποδαύλιζε εξ αρχής τις ανησυχίες των Τούρκων υπερασπιζόμενος την οθωμανική κυριαρχία, ο Γερμανός, βρισκόταν στην περιοχή των Καλαβρύτων, προκειμένου να αποφύγει την παράδοσή του στην Τριπολιτσά.

  Φθάνοντας στην Πάτρα, κατά ορισμένες πηγές το απόγευμα της 25 και κατ’ άλλους στις 26 Μαρτίου, και συνεχιζόμενης της πολιορκίας του κάστρου όπου είχαν εγκλειστεί οι Τούρκοι, ο Γερμανός κήρυξε την Επανάσταση και είχε μια συνάντηση με τους ξένους πρόξενους (Πουκεβίλ Γαλλίας και Γκρην Μεγάλης Βρετανίας). Ως πρόεδρος της επαναστατικής Αρχής της Αχαΐας, του λεγόμενου Αχαϊκού Διευθυντηρίου επέδωσε επαναστατικό μανιφέστο με ημερομηνία 26 Μαρτίου 1821. Στο μανιφέστο εκείνο, αφού τόνιζε ότι «αποφασίσαμεν σταθερώς ή ν’ αποθάνωμεν όλοι, ή να ελευθερωθόμεν», καλούσε τους προξένους, ώστε οι χώρες τους «να παρέχουν την εύνοια και την προστασία τους» (Το πιο πάνω βιβλίο περιέχει μεταφρασμένο αντίγραφο του μανιφέστου). Η μαρτυρία του Βρετανού προξένου έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί επιβεβαιώνει όλα τα γεγονότα που αναφέρει ο Πουκεβίλ στη γνωστή ιστορία του της Ελληνικής επανάστασης, παρόλο ότι τηρούσε, ως γνωστό, καθαρά φιλοτουρκική στάση.

  Κατά μια άλλη πηγή, στις 26 Μαρτίου, και ενώ πρακτικά δεν υπήρχε άλλη κεντρική Αρχή των επαναστατών, ο Γερμανός, μαζί με τον επίσκοπο Καλαβρύτων Προκόπιο και τους Ανδρέα Ζαΐμη, Ανδρέα Λόντο και Μπενιζέλο Ρούφο επέδωσε στους ξένους διπλωμάτες των Πατρών την ακόλουθη διακήρυξη:

  “Ημείς, το Ελληνικόν Έθνος των Χριστιανών, βλέποντες ότι μας καταφρονεί το οθωμανικόν γένος και σκοπεύει τον όλεθρον εναντίον μας, … απεφασίσαμεν σταθερώς ή να αποθάνωμεν όλοι ή να ελευθερωθώμεν. Και τούτου ένεκα, βαστούμε τα όπλα εις χείρας, ζητούντες τα δικαιώματά μας. Όντες λοιπόν βέβαιοι ότι όλα τα Χριστιανικά Βασίλεια γνωρίζουν τα δίκαιά μας και όχι μόνον δεν θέλουν μας εναντιωθή, αλλά και θέλουν μας συνδράμει, και ότι έχουν εις μνήμην ότι οι ένδοξοι πρόγονοί μας εφάνησαν ποτέ ωφέλιμοι εις την ανθρωπότητα, διά τούτο ειδοποιούμεν την Εκλαμπρότητά σας και σας παρακαλούμεν να προσπαθήσετε να είμεθα υπό την εύνοιαν και προστασίαν του υμετέρου μεγάλου κράτους. 1821 Μαρτίου 26.”

•  
  
  1778 – Σοφί Μπλανσάρ, (1778 – 1819) Γαλλίδα αεροναυτικός και σύζυγος του πρωτοπόρου της αεροναυτικής Ζαν-Πιερ Μπλανσάρ.Η Μπλανσάρ ήταν η πρώτη γυναίκα επαγγελματίας αεροναυτικός, συνεχίζοντας και μετά τον θάνατο του συζύγου της, πραγματοποιώντας πάνω από 60 πτήσεις σε αερόστατα. Έγινε γνωστή σε όλη την Ευρώπη για τα επιτεύγματά της, και ορίστηκε «Αεροναυτικός των Επισήμων Εκδηλώσεων» από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, αντικαθιστώντας τον Αντρέ-Ζακ Γκαρνερέν.

   

  

   

  Απογείωση από το Πεδίο του Άρεως, 24 Ιουνίου 1810

  Η Σοφί πραγματοποίησε πειράματα με αλεξίπτωτα, και ως μέρος των παραστάσεων της έριχνε πυροτεχνήματα και καλάθια με πυροτεχνήματα προσδεμένα σε μικρά αλεξίπτωτα. Άλλοι αεροναυτικοί έγιναν γνωστοί πραγματοποιώντας άλματα με αλεξίπτωτα από καλάθια αεροστάτων, με την πιο γνωστή να είναι η οικογένεια του Αντρέ-Ζακ Γκαρνερέν, του οποίου η σύζυγος, η κόρη και η ανιψιά πραγματοποιούσαν άλματα ανά τακτά διαστήματα. Η ανιψιά του, Ελίζα Γκαρνερέν, ήταν η κύρια αντίπαλος της Μπλανσάρ ως γυναίκα αεροναυτικός, και σπάνια μια εκδήλωση δεν είχε παράσταση από τη μία ή την άλλη. Η Μπλανσάρ ίσως πραγματοποίησε και η ίδια επιδείξεις με αλεξίπτωτα, αλλά το κύριο ενδιαφέρον της ήταν η αεροναυτική.

• 1817 – Ζαν-Μαρί Λε Μπρι, Γάλλος αεροπόρος και εφευρέτης
• 1838 – Άγγελος Βλάχος, πολιτικός και συγγραφέας
•  
  1881 – Μπέλα Μπάρτοκ, (1881 – 1945) Ούγγρος συνθέτης και πιανίστας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα και, μαζί με τον Φραντς Λιστ, ο μεγαλύτερος Ούγγρος συνθέτης. Η συλλογή και αναλυτική μελέτη της λαϊκής μουσικής τον κατατάσσουν στους ιδρυτές της εθνομουσικολογίας
• 1907 – Αλέξανδρος Ιόλας, (26 Μαρτίου 1908 - 8 Ιουνίου 1987) ήταν Έλληνας γκαλερίστας και σημαντικός συλλέκτης έργων μοντέρνας τέχνης. 

  Ο Ιόλας γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ως Κωνσταντίνος Κουτσούδης και ήταν γόνος ευκατάστατης οικογένειας βαμβακεμπόρων^[3]. Ο ίδιος ωστόσο έδειξε από νωρίς την κλίση του στις τέχνες κι έτσι το 1928 αποφάσισε να ανοίξει τα φτερά του μετακομίζοντας στην Αθήνα. Εκεί ο Αλέξανδρος Ιόλας άρχισε να συναναστρέφεται με έναν σημαντικό καλλιτεχνικό κύκλο ανθρώπων όπως τον Κωστή Παλαμά και τον Άγγελο Σικελιανό, ο οποίος μάλιστα διαδραμάτισε ρόλο δασκάλου στη ζωή του Ιόλα, αλλά και την Εύα Πάλμερ - Σικελιανού. Στην Αθήνα ξεκινά τα πρώτα του βήματα στον χορό.

  Το 1930, με προτροπή του Δημήτρη Μητρόπουλου, έφυγε για το Βερολίνο, όπου αφιερώθηκε στις σπουδές χορού. Σπούδασε στη σχολή που διατηρούσε το ζεύγος Tatjana και Victor Gsovsky, ενώ έλαβε μέρος στο Salzburg Festival από το 1931 έως το 1932.

  Τον Νοέμβριο του 1932, ο Ιόλας μετακόμισε στο Παρίσι όπου συνέχισε να μελετά μπαλέτο με πολύ σημαντικούς δασκάλους, ενώ παρακολούθησε και κάποια μαθήματα Τέχνης στη Σορβόννη^[4].

  Το 1935, ο Αλέξανδρος Ιόλας πήγε στη Νέα Υόρκη. Εκεί, στις 14/12/1935, υπέγραψε συμβόλαιο με τον χορευτικό θίασο Ballet Productions και έκανε το ντεμπούτο του στο Metropolitan Opera House, χορεύοντας την La Traviata.

  Στις 19/11/1945 ο Αλέξανδρος Ιόλας ορκίστηκε Αμερικανός πολίτης υπογράφοντας ως Constantine Coutsoudis, αφού η επίσημη αλλαγή του ονόματός του έγινε αργότερα.

  Η αναδιάρθρωση του ονόματός του ήταν δικής του επινόησης: Ως Jolas Coutsoudis είχε ήδη εμφανιστεί σε θεατρικά προγράμματα από το 1931, δηλαδή πολύ πριν πάει στην Αμερική. Σταδιακά το Jolas έλαβε τη θέση του πραγματικού του επιθέτου καθώς ήταν πιο εύηχο, δισύλλαβο, και άρα πιο εύκολο στην προφορά. Κυρίως όμως ήταν συμβολικό, αφού συνδεόταν με τον Ιόλαο, ο οποίος ήταν ένδοξο πρόσωπο της μυθολογίας. Αντίστοιχα, το Αλέξανδρος ήταν ένα ένδοξο όνομα, στενά συνδεδεμένο με τη χώρα στην οποία είχε γεννηθεί.

  Το 1945 είναι η χρονιά που ο Ιόλας αποφασίζει να εγκαταλείψει τον χορό και να διερευνήσει έναν τρόπο μετάβασης προς την Τέχνη. Φημολογήθηκε ότι η μετάβαση αυτή έγινε λόγω ενός τραυματισμού που είχε, όμως το 1945 ο Ιόλας ήταν ήδη 37 ετών και όπως είχε πει και ο ίδιος ήταν πλέον πολύ μεγάλος για να συνεχίσει να χορεύει^[5].

  Την 1 Σεπτεμβρίου 1945 ιδρύθηκε επίσημα στη Νέα Υόρκη η πρώτη γκαλερί του Ιόλα, η Hugo Gallery, προς τιμήν του François Hugo, τελευταίου συζύγου της Donna Maria Ruspoli, στενής φίλης του Ιόλα. Ξεκίνησε εκθέτοντας έργα από Ευρωπαίους σουρεαλιστές καλλιτέχνες, όπως ο René Magritte, ο Max Ernst, ο Giorgio de Chirico, ο Victor Brauner κ.α. Εκεί, το 1952, ο Ιόλας πραγματοποίησε και την πρώτη έκθεση του Andy Warhol. Αργότερα συνεργάστηκε με τους Nouveau Realistes (Niki de Saint Phalle, Jean Tinguely, Martial Raysse κ.α.), με καλλιτέχνες της Arte Povera (Γιάννης Κουνέλλης, Pino Pascali κ.α.) και πολλούς άλλους. Το 1954 η γκαλερί επεκτάθηκε και μετονομάστηκε πλέον σε Alexander Iolas Inc. Ο Αλέξανδρος Ιόλας αποτέλεσε έναν από τους πρωτοπόρους στην ανάπτυξη ενός «δικτύου» από αίθουσες τέχνης δορυφόρους μιας κεντρικής γκαλερί ανοίγοντας νέες Alexander Iolas Galleries σε Γενεύη (1963), Παρίσι (1964), Μιλάνο (1966), Ζυρίχη, Μαδρίτη και Ρώμη. Παράλληλα, προώθησε στο εξωτερικό Έλληνες καλλιτέχνες, όπως ο Χατζηκυριάκος Γκίκας, Βαγής, Μόραλης και Τσαρούχης. Συνεργάστηκε επίσης με τη νεότερη γενιά Ελλήνων όπως Τσόκλης, Παύλος, Τάκις, Ακριθάκης, Φασιανός και Μάρα Καρέτσου, οι οποίοι είχαν ήδη ξεκινήσει μια καριέρα στο εξωτερικό.

  Εξέδωσε επίσης καταλόγους τέχνης, στους οποίους προλόγισαν, μεταξύ άλλων, ο André Breton και ο Pierre Restany, καθώς και συλλεκτικά βιβλία καλλιτεχνών και ποιητών σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων (Μαξ Ερνστ, Γιάννης Ρίτσος, Οδυσσέας Ελύτης κ.α.). Δώρισε έργα σε μεγάλα μουσεία, όπως τα Metropolitan Museum of Art και Museum of Modern Art στη Νέα Υόρκη, το Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού στο Παρίσι (δωρεές 1977), αλλά και η Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας (δωρεά 1971).

  Έχοντας πλέον αποκτήσει παγκόσμια φήμη, έλεγε συχνά ότι θα γύριζε στην Ελλάδα για να συμβάλει στην πρόοδο της καλλιτεχνικής της ζωής. Άλλωστε η πτώση της χούντας είχε ανοίξει τον δρόμο. Σταδιακά έκλεισε όλες τις γκαλερί του εκτός μίας στη Νέα Υόρκη, κρατώντας έτσι την υπόσχεση που είχε δώσει στον Max Ernst, να σταματήσει όταν εκείνος θα πέθαινε. Στην απόφασή του αυτή, πρέπει να έπαιξε σημαντικό ρόλο και το γεγονός ότι την περίοδο της δεκαετίας του ’70 έφυγαν από τη ζωή πολλοί καλλιτέχνες της παλαιάς φρουράς, άνθρωποι με τους οποίους ο Ιόλας είχε γαλουχηθεί και για τους οποίους έτρεφε βαθιά αγάπη και σεβασμό. Στην Ελλάδα, συνεργάστηκε με διάφορες γκαλερί όπως οι Ζουμπουλάκη-Ιόλα, Μέδουσα, Βίκυ Δράκου, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Σκουφά.

  Από το 1985 μέχρι και τον θάνατό του, το 1987, ο Ιόλας αντιμετωπίστηκε με κακεντρέχεια από μεγάλη μερίδα του ελληνικού Τύπου ο οποίος δημιούργησε για εκείνον μία χυδαία εικόνα. Κατηγορήθηκε μέχρι και για αρχαιοκαπηλία, μία υπόθεση που δεν πρόλαβε ποτέ να φτάσει στο δικαστήριο γιατί πέθανε, ενώ οι όποιες άλλες κατηγορίες εξανεμίστηκαν, αφού ήταν αβάσιμες. Με πρωτοβουλία του Κώστα Γαβρά, υπήρξε από το εξωτερικό μία προσπάθεια υπεράσπισης του Ιόλα, την οποία συνυπέγραψαν πολλές διεθνείς προσωπικότητες, ανάμεσά τους και η βυζαντινολόγος – ιστορικός Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ.

  Το 1984, δώρισε στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης 47 έργα σύγχρονης τέχνης από την προσωπική του συλλογή,^[6][7] ενώ υποσχέθηκε να προσθέσει και άλλα στη δωρεά. Την υπόσχεσή του αυτή δεν πρόλαβε τελικά να την εκπληρώσει, καθώς το 1987 ο Αλέξανδρος Ιόλας απεβίωσε, σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης, νικημένος από τη νόσο του AIDS.

• 1908 – Ντέιβιντ Λην, Άγγλος σκηνοθέτης
• 1911 – Τζακ Ρούμπι, Αμερικανός δολοφόνος του Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ
•  
  1914 – Τάσσος, ο Αναστάσιος Αλεβίζος (25 Μαρτίου 1914 – 13 Οκτωβρίου 1985), γνωστός με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμό του Τάσσος, ήταν διακεκριμένος χαράκτης. Γεννήθηκε στη Λευκοχώρα Μεσσηνίας. Μικρός παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής κοντά στον Γιώργο Κωτσάκη. Το 1930, σε ηλικία δεκαέξι ετών, έγινε δεκτός στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα γλυπτικής και ζωγραφικής στα εργαστήρια του Θωμά Θωμόπουλου, του Ουμβέρτου Αργυρού και του Κωνσταντίνου Παρθένη.

  Από το 1933 και μέχρι την αποφοίτησή του από την Σχολή το 1939, παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στο εργαστήριο του Γιάννη Κεφαλληνού. Πιθανολογείται ότι καθοριστικό ρόλο στην αφοσίωσή του στην χαρακτική έπαιξε και η γνωριμία του με τον Δημήτρη Γαλάνη, άλλο μεγάλο Έλληνα χαράκτη της εποχής του Μεσοπολέμου, μέσω του οποίου γνώρισε και την γαλλική χαρακτική. Πραγματοποίησε σπουδές στο Παρίσι, την Ρώμη και την Φλωρεντία. Πάντως, το ταλέντο του στην χαρακτική αναγνωρίστηκε πολύ γρήγορα. Στην Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση του 1938 έλαβε το Βραβείο Χαρακτικής και δύο χρόνια αργότερα, το 1940, τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Χαρακτικής.

  

  Τάσσος (Αλεβίζος), Μεσημέρι (1958). Έγχρωμη ξυλογραφία, 41 εκ. x 37 εκ. Συλλογή Τράπεζας Άλφα.

  Από το 1930 είχε ενταχθεί στο ΚΚΕ, αρχικά στην νεολαία του κόμματος (ΟΚΝΕ) και αργότερα ως πλήρες μέλος. Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το 1940, ο Τάσσος και μερικοί άλλοι μαθητές του Κεφαλληνού, φιλοτέχνησαν προπαγανδιστικές αφίσες για την εμψύχωση του ελληνικού λαού, αλλά και για να κρατηθούν οι ίδιοι μακριά από τα δεινά του πολέμου. Στα χρόνια της Κατοχής, εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και στο ΕΑΜ Καλλιτεχνών, για να συνεχίσει την, παράνομη πλέον, δημιουργία προπαγανδιστικού υλικού κατά των κατακτητών.

  

  «Ο τρελός». Γι’ αυτό το συμβολικό έργο του συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίστηκε στου Αβέρωφ, ο χαράκτης Τάσσος

  Μετά την απελευθέρωση, ο Τάσσος άρχισε να ασχολείται και με άλλα θέματα πέρα από τον πόλεμο, όπως γυμνά, νεκρές φύσεις και πορτρέτα, ενώ ταυτοχρόνως άρχισε να χρησιμοποιεί και χρώμα στις ξυλογραφίες του.

  Ο Τάσσος είχε επίσης μια ιδιαίτερη αγάπη για το βιβλίο και τις γραφικές τέχνες. Ήδη από το 1939, με την αποφοίτησή του, έφτιαχνε εξώφυλλα και κοσμήματα για το λογοτεχνικό περιοδικό Νέα Εστία. Αμέσως μετά την απελευθέρωση, ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση στον εκδοτικό οίκο «Τα Νέα Βιβλία» που ίδρυσε το ΚΚΕ το 1945 και που έκλεισε το 1948. Το 1948 άρχισε να συνεργάζεται με τον Οργανισμό Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων (ΟΕΣΒ, μετέπειτα Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, ΟΕΔΒ). Καρπός της συνεργασίας του με τον ΟΕΣΒ, υπήρξε η εικονογράφηση πολλών βιβλίων για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, με πρώτο το Αναγνωστικόν Έκτης Δημοτικού που κυκλοφόρησε το 1949.

  Το 1948 έγινε καλλιτεχνικός σύμβουλος του λιθογραφείου «Ασπιώτη–Έλκα», και από το 1954 έως το 1967 φιλοτέχνησε γραμματόσημα για λογαριασμό των Ελληνικών Ταχυδρομείων, αρχικά με την τεχνική της έγχρωμης ξυλογραφίας και κατόπιν με τη μέθοδο όφσετ. Επίσης, από το 1962 έως τον θάνατό του, σχεδίαζε γραμματόσημα και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 1959 ανέλαβε την διεύθυνση του Τμήματος Γραφικών Τεχνών στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο, όπου δίδαξε μέχρι το 1967.

  

  Τάσσος (Αλεβίζος), εξώφυλλο του Αναγνωστικού Δ΄ Δημοτικού. Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων, Αθήνα 1973.

  Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της καλλιτεχνικής ομάδας «Στάθμη», η οποία τον τίμησε με αναδρομική έκθεση των έργων του στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια. Την ίδια εποχή παρουσίασε έργα του στην Μπιενάλε της Βενετίας (1952) και του Λουγκάνο (1953).

  Κατά την δεκαετία του 1960, η θεματογραφία του άρχισε να επικεντρώνεται στην απόδοση της ανθρώπινης μορφής. Εγκατέλειψε σταδιακά το χρώμα, χάραζε όλο και μεγαλύτερες πλάκες ξύλου και άρχισε να δημιουργεί θεματικές ενότητες σε τρίπτυχα ή τετράπτυχα. Ταυτοχρόνως ασχολήθηκε με την αγιογραφία, ενώ συνέχισε να φιλοτεχνεί βιβλία.

  Κατά την περίοδο της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, έζησε αυτοεξόριστος εκτός Ελλάδας και φιλοτέχνησε έργα κοινωνικής διαμαρτυρίας καταγράφοντας γεγονότα που τον συγκλόνισαν. Μετά την κατάρρευσή της, εξέθεσε έργα του στην Εθνική Πινακοθήκη, το 1975, και λίγο καιρό αργότερα έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ίδιου ιδρύματος. Το 1977, ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης.

  

  Η απελευθέρωση της Αθήνας

  Συνέχισε να εργάζεται σκληρά μέχρι τις τελευταίες ημέρες της ζωής του. Πέθανε στην Αθήνα στις 13 Οκτωβρίου του 1985 αφήνοντας ημιτελή μία σειρά οκτώ συνθέσεων στο Δημαρχείο του Βόλου. Το 1987, η Εθνική Πινακοθήκη τον τίμησε με μία δεύτερη μεγάλη αναδρομική έκθεση έργων του.

  Έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, δημιουργήθηκε η Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών «Α. Τάσσος», με σκοπό την διάδοση του έργου του και την υποστήριξη της ελληνικής χαρακτικής. Από το 1991 και κάθε τρία χρόνια, η Εταιρεία αυτή πραγματοποιεί συλλογικές εκθέσεις νέων Ελλήνων χαρακτών σε διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας. Η Εταιρεία επίσης διατηρεί ανοιχτό ως μουσείο το σπίτι όπου έζησε και δημιούργησε ο Τάσσος και η σύζυγός του, η ζωγράφος και χαράκτρια Λουκία Μαγγιώρου, επί της Αρδηττού 34, στην συνοικία Μετς της Αθήνας.

  Τα έργα του χαρακτηρίζονται από την τεχνική αρτιότητά τους και την συγκινησιακή απόδοση της μορφής των απλών ανθρώπων του μόχθου και του πόνου, ενώ πρόκειται για έργα στρατευμένης τέχνης.

• 1915 – Γεώργιος Γουλιέλμος, πρίγκιπας του Αννοβέρου
• 1915 – Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Τιμόθεος
• 1921 – Αλεξάνδρα της Ελλάδας (Βασίλισσα της Γιουγκοσλαβίας)
• 1921 – Σιμόν Σινιορέ, Γαλλίδα ηθοποιός
• 1942 – Κιμ Γούντμπαμ, Αγγλίδα παρουσιάστρια
•  
  1942 – Αρίθα Φράνκλιν,  (1942 – 2018) Αμερικανίδα τραγουδίστρια, συνθέτρια και πιανίστα. Ήταν φημισμένη για τις σόουλ ηχογραφήσεις της, αλλά είχε τραγουδίσει επίσης τζαζ, ροκ, blues, ποπ, γκόσπελ, μέχρι και όπερα. Ήταν ευρύτατα αναγνωρισμένη για το γεμάτο πάθος ερμηνευτικό της στυλ, και τις φωνητικές της δυνατότητες.
• 1944 – Θεόδωρος Νιτσιάκος, επιχειρηματίας
• 1945 – Γιώργος Μαργαρίτης, τραγουδιστής
• 1946 – Αθανάσιος Αγγελής, ποδοσφαιριστής
• 1947 – Πάνος Καπώνης, συγγραφέας
• 1947 – Έλτον Τζον, Άγγλος τραγουδοποιός
• 1953 – Χρήστος Αρδίζογλου, ποδοσφαιριστής
• 1957 – Κανέλλος Κανελλόπουλος, ποδηλάτης
• 1965 – Στέφκα Κοσταντίνοβα, Βουλγάρα αθλήτρια
• 1971 – Εβελίνα Παπούλια, ηθοποιός
• 1973 – Λάμπρος Βασιλόπουλος, ποδηλάτης
• 1976 – Βλαντίμιρ Κλιτσκό, Ουκρανός πυγμάχος
• 1978 – Τζορτζ Γκάτις, αθλητής του ράγκμπι
• 1978 – Τίνα Κάι, Αμερικανίδα πορνογραφική ηθοποιός
• 1991 – Σέισελλ Γκάμπριελ, Αμερικανίδα ηθοποιός

Θάνατοι

• 1223 – Αλφόνσος Β΄, βασιλιάς της Πορτογαλίας
• 1323 – Μαρία της Ουγγαρίας, βασίλισσα της Νάπολης
• 1537 – Κάρολος των Βουρβόνων, δούκας του Βαντόμ.
• 1801 – Νοβάλις, Γερμανός ποιητής
• 1914 – Φρεντερίκ Μιστράλ, (γαλλικά: Frédéric Mistral, 8 Σεπτεμβρίου 1830 – 25 Μαρτίου 1914) ήταν Γάλλος ποιητής, συγγραφέας και λεξικογράφος, ο οποίος, τον 19ο αιώνα, ηγήθηκε της προσπάθειας αναβίωσης της οξιτανικής (προβηγκιανής) γλώσσας και λογοτεχνίας.  Το 1904 μοιράστηκε με τον Ισπανό Χοσέ Ετσεγκαράι υ Eϊζαγκίρε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για τη συμβολή του στη λογοτεχνία και τη φιλολογία. Προς τιμήν του πήρε το ψευδώνυμο επίθετό της η Χιλιανή συγγραφέας και Νομπελίστρια Γκαμπριέλα Μιστράλ (Lucila Godoy Alcayaga). Προτομή του έχει στηθεί στην Καλλιθέα Αττικής, στην πλατεία Αγίας Ελεούσης.
•  
  1918 – Κλοντ Ντεμπισί, (1862 – 1918) Γάλλος συνθέτης. Θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος του κινήματος του μουσικού ιμπρεσιονισμού, αν και ο ίδιος δεν αποδεχόταν τον χαρακτηρισμό αυτό. Ο Ντεμπισί δεν είναι μόνο ένας από τους γνωστότερους Γάλλους συνθέτες, αλλά και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της δυτικής μουσικής, σηματοδοτώντας το πέρασμα από την ρομαντική εποχή στη μοντέρνα μουσική του 20ού αιώνα.
• 1939 – Καρλ Ρίκαρντ Νίμπεργκ, Σουηδός εφευρέτης
• 1950 – Φρανκ Μπακ, Αμερικανός κυνηγός
• 1967 – Γιοχάνες Ίττεν, Ελβετός ζωγράφος
• 1976 – Γιόζεφ Άλμπερς, Γερμανός καλλιτέχνης
• 1987 – Τάσος Καψιδέλης, φιλόλογος και συγγραφέας
•  
  2006 – Επαμεινώνδας Γονατάς,  (Αθήνα, 1924 – Αθήνα, 25 Μαρτίου 2006), γνωστός κυρίως ως Ε.Χ. Γονατάς, ήταν ποιητής και διηγηματογράφος της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Έγινε γνωστός κυρίως ως συγγραφέας του φανταστικού και «παραδοξογράφος», αν και το έργο του δεν κατατάσσεται σε κάποια συγκεκριμένη σχολή.

  Ο Γονατάς ήταν γόνος οικογένειας πολιτικών με καταγωγή από το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, αλλά δεν ταυτίστηκε ποτέ με κανένα πολιτικό στρατόπεδο. Στο σχολείο ήταν συμμαθητής με τον ποιητή Μίλτο Σαχτούρη, με τον οποίο τον συνέδεσε βαθιά φιλία. Ήταν επίσης φίλος με τον ποιητή Δημήτρη Π. Παπαδίτσα, τον διηγηματογράφο Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλο και τον πεζογράφο Νίκο Καχτίτση — τον τελευταίο τον γνώρισε μόνον δι’ αλληλογραφίας.

  Σπούδασε Νομικά και εργάστηκε ως δικηγόρος σε μεγάλες εταιρείες. Η πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα έγινε το 1945 με το αφήγημα Ο ταξιδιώτης. Αργότερα συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Π. Παπαδίτσα στην έκδοση του περιοδικού Πρώτη Ύλη (1959–1961). Το 1959 κυκλοφόρησε η συλλογή σύντομων αφηγημάτων Η κρύπτη, και ακολουθούν: Το βάραθρο (1963), Οι αγελάδες (1963), Ο φιλόξενος καρδινάλιος (1986) και Η προετοιμασία (1991). Η τελευταία του συλλογή αφηγημάτων με τίτλο Τρεις δεκάρες κυκλοφόρησε το 2006, λίγες ημέρες μετά τον θάνατό του.

  Ο Γονατάς, βγήκε από την αφάνεια το 1976, όταν τον ξεχώρισε σε συνέντευξη ο «δάσκαλός» του Νίκος Εγγονόπουλος. Στα έργα του ήταν λακωνικός και υπαινικτικός, καθώς «ξεκινούσε από βιωμένες καταστάσεις αλλά υπερέβαινε το ατομικό, για να συνδυάσει τον στοχασμό με το όνειρο, το καθημερινό με το ανοίκειο, το λογικό με το παράλογο, την πρόζα με την ποίηση». Ολιγογράφος, είχε επιλέξει την αφάνεια, «επειδή δεν τον ενδιέφερε η δημοσιότητα, αλλά η επικοινωνία». Ο ίδιος πάντως δεν συμφωνούσε με τον χαρακτηρισμό του ως συγγραφέα του φανταστικού και του παραδόξου:

  «Δεν κατασκευάζω όνειρα. Δεν είμαι “ονειροποιός”. Ό,τι γράφω, είναι βιωμένο. Και το φανταστικό στοιχείο που βλέπουν στο έργο μου είναι στην ουσία το παράλογο, έχει σχέση με τον διχασμό της πραγματικότητας.» — Ε. Χ. Γονατάς, Τα Νέα (Αθήνα), 4 Ιουνίου 1994.

  Υπήρξε επίσης σπουδαίος μεταφραστής. Το 1994 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για την Επιλογή από τις Voces του Αντόνιο Πόρτσια. Έχει ακόμα μεταφράσει έργα των Ιβάν Γκολ, Γουσταύου Φλωμπέρ, Γκέοργκ Κρίστοφ Λίχτενμπεργκ, Πιέρ Μπεττενκούρ, κ.ά.

  Λάτρευε την παραδοσιακή τυπογραφία και επέλεξε τα βιβλία του να βγαίνουν από τα αρτιότερα, από άποψη αισθητικού αποτελέσματος, τυπογραφεία της Αθήνας: τους Αδελφούς Ταρουσόπουλους (τις δεκαετίες του 1940-1950), το τυπογραφείο του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών (το 1960), τα «Κείμενα» του Φίλιππου Βλάχου (το 1970-1980) και τελευταία τις εκδόσεις «Στιγμή» του Αιμίλιου Καλιακάτσου (όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν πλέον από τις εκδόσεις «Στιγμή»).

  Πέθανε σε ηλικία 82 ετών από καρκίνο του πνεύμονα.

  Για τον Γονατά υπάρχει βραβευμένο ντοκιμαντέρ της Εύας Στεφανή που επιμένει σε μια καθημερινή εκτεταμένη συζήτηση μαζί του.

• 2007 – Αντρανίκ Μαρκαριάν, Αρμένιος πολιτικός
• 2008 – Άμπι Μαν, Αμερικανός σεναριογράφος
• 2012 – Αντόνιο Ταμπούκι, Ιταλός συγγραφέας
• 2017 – Κάθμπερτ Σεμπάστιαν, γενικός κυβερνήτης του Αγίου Χριστοφόρου και Νέβις
• 2019 – Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Στυλιανός, επίσκοπος

Επέτειοι

• Εθνική επέτειος Ελλάδας. Επίσημη αργία. Εορτασμός της Επανάστασης του 1821 για την ανεξαρτησία από την Οθωμανική αυτοκρατορία.
• Διεθνής Ημέρα Αλληλεγγύης για τους Κρατούμενους και Αγνοούμενους Υπαλλήλους του ΟΗΕ
• Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα της Δουλείας και του Διατλαντικού Δουλεμπορίου
• Διεθνής Ημέρα του Αγέννητου Παιδιού
• Ημέρα Ανάγνωσης Έργων του Τόλκιν