Loading...

Κατηγορίες

Τρίτη 08 Ιαν 2019
Μακροβιότητα και πνεύμα   (Πατρίκιοι και Πληβείοι   β’ Μέρος)
Κλίκ για μεγέθυνση

Σχόλια και απόψεις

Πατρίκιοι και Πληβείοι

 

Β’ Μέρος: Μακροβιότητα και πνεύμα

 

   Στο πρώτο μέρος, αναφέραμε ενδεικτικά, ονόματα δημιουργών, απ’ όλους τους χώρους της τέχνης, που πέρασαν στην αιωνιότητα, ξεκινώντας από διαφορετικά μονοπάτια, κατέληξαν να συναντηθούν, όλοι, στα Ηλύσια Πεδία!..

   Μια, όμως, μεγάλη και εκλεκτή μερίδα, από τους πνευματικούς αυτούς ανθρώπους, δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει τον επίγειο κύκλο της και πέρασε νωρίς στην αιωνιότητα, αφήνοντας, φυσικά, σπουδαίο έργο1.

   Όπως αναφέρει ο Ευάγγελος Ρόζος2 «ήταν πολλοί, όλοι αυτοί, οι πρόωρα χαμένοι δημιουργοί, που εύλογα δημιουργήθηκε η εντύπωση πως οι ασχολούμενοι, γενικά, με τις τέχνες και τα γράμματα, είναι από μιας αρχής καταδικασμένοι σε πρόωρο θάνατο».

   Αυτό, βέβαια, δεν είναι αλήθεια. Η δημιουργική απασχόληση, παρόλο που είναι βαριά, δεν είναι ωστόσο ανθυγιεινή. Μ’ αυτό δε σημαίνει πως δεν έχει τους κινδύνους της και τις δυσάρεστες πλευρές της. Αυτοί, κυρίως, προέρχονται από τις κακές συνθήκες εργασίας, τον κάματο, την υπερβολική επίδοση και προπάντων, όταν συνοδεύεται από στερήσεις και κακές συνθήκες διαβίωσης, όπως αναφέραμε, για κάποιους, στο Α’ μέρος3.

Όταν αντίθετα, έχει εξασφαλίσει, ο δημιουργός, μια κάποια άνεση και μπορεί να δουλέψει, σωστά και με μέτρο, χωρίς, να κρεμιέται από πάνω του το φάσμα της πείνας και χωρίς να ζει μόνιμα με το άγχος του βιοποριστού και της ανάγκης, τότε τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά.

Όχι μόνο εργάζεται πιο αποδοτικά, αλλά και εφόσον, δεν συντρέχουν άλλες απρόβλεπτες συγκυρίες, τότε μπορεί να ζήσει, όχι μόνο τόσα χρόνια, ‘οσο και οι άλλοι κοινοί θνητοί (μελλοθάνατοι!), αλλά πολλές φορές και περισσότερα.

   Το πιο ευχάριστο, ακόμα, μ’ αυτούς είναι πως δε φτάνουν μόνο σε προχωρημένη ηλικία, αλλά σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους διατηρούν όλη τους την ανθηρότητα στο σώμα και το πνεύμα. Φαίνεται πως η εργασία, η έμπνευση και, προπάντων, αυτή η ίδια η δημιουργική ενασχόληση, ανανεώνει το πνεύμα, το κρατάει, σχεδόν, ως το τέλος σφριγηλό, ενώ συντελεί, ακόμα, στη διατήρηση της πνευματικής και σωματικής ζωτικότητας. Αρκεί, όπως είπαμε να μην έχει βιοποριστικά προβλήματα. Όταν πολύ περισσότερο, ο δημιουργός συμπέσει να είναι και βιολογικά προικισμένο άτομο, με μια γερή κράση, ένα καλό νευρικό σύστημα και μια καλή σωματική υγεία, τότε, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα ξεπεράσει το μέσο όρο διάρκειας ζωής και άνετα θα φτάσει στα όρια εκείνα της ηλικίας, που θα μας επιτρέψουν να τον χαρακτηρίσουμε μακρόβιο…

   Δεν θα έλθουμε να εξετάσουμε λεπτομερειακά πώς και γιατί συμβαίνει η δημιουργικότητα και η καλλιτεχνία γενικά, να δίνει στους ανθρώπους της υγεία, καλή διάθεση, ευφορία και αιώνια νεότητα, μαζί με πνευματικό σφρίγος και ψυχική ισορροπία. Αυτό είναι, ίσως, αρμοδιότητα του φίλου και συνοδοιπόρου, Ιατροφιλόσοφου Γιωτοπάνου. Αυτό που εμείς, εδώ, θα κάνουμε είναι να προσκομίσουμε το αναγκαίο αποδεικτικό υλικό, το τόσο πλούσιο και πραγματικά εντυπωσιακό, από το οποίο θα προκύψει, αβίαστα, ήπιο πάνω αλήθεια.

   Κι όλας ο Λουκιανός, πριν 2200 τόσα χρόνια, έγραψε μια μελέτη για τους μακρόβιους επιφανείς άντρες και κάθε είδους λόγιους, φιλόσοφους και ποιητές. Τα στοιχεία που προσκομίζει είναι πράγματι αποκαλυπτικά, όπως ενδιαφέροντα είναι και τα σχόλια που τα συνοδεύουν. Δε σκοπεύουμε να τα επαναλάβουμε, εδώ. Κύριος στόχος μας είναι, κυρίως, να προσθέσουμε τα στοιχεία για τους μακρόβιους δημιουργούς των μεταγενέστερων εποχών.

   Χωρίς να είναι εύκολο να αποδειχθεί με αδιάσειστα στατιστικά στοιχεία φαίνεται πως οι περισσότεροι μακρόβιοι προέρχονται από τις τάξεις των επιδιδόμενων στις εικαστικές τέχνες. Ίσως ο συνδυασμός κίνησης και διανοητικής προσπάθειας ευνοεί, ιδιαίτερα, τη μακροζωία και την πνευματική διαύγεια.

   Το χαρακτηριστικό μ’ αυτούς είναι πως δε σταμάτησαν ποτέ να εργάζονται. Δημιουργούσαν, κυριολεχτικά, ως την στερνή τους πνοή και υπήρξαν, όλοι τους, παραγωγικότατοι. Π.χ. η αμερικανίδα Γιαγιά Μόζες (1860-1961), ο Τισιανός (1477-1576), ο Πάμπλο Πικάσο, ο Κλωντ Μονέ, ο Ρενουάρ, Κ. Παρθένης, Μ. Αξελός, ο Πάμπλο Καζάλς, ο Τοσκανίνι, ο Γκ. Βερντικιά., από το χώρο της μουσικής4. Κι από τους δικούς, της νεότερης εποχής έχουμε: το Δημ. Ρόδιο, το Γ. Πονηρίδη, το Μ. Καλομοίρη, το Διονύση Λαβράγκα και το Γ. Λαμπελέτ…

   Κλείνοντας τον κατάλογο, θ’ αναφέρουμε κάποιους από το χώρο της φιλοσοφίας, κυρίως, αυτούς που έχω μελετήσει και επικαλούμαι στα γραπτά μου: το Λουκιανό, Γοργία, τον Ισοκράτη, το Ζήνωνα τον Κυτιέα, το Θαλή, τον Πιττακό, το Δημόκριτο, το Γ. Πλήθωνα Γεμιστό, τον Ι. Θεοδωρακόπουλο, το Χ. Θεοδωρίδη, το μεγάλο δάσκαλο μου, στη Θρησκειολογία, Νικόλαο Λούβαρη, τον επίσης μεγάλο δάσκαλό μου, το Μανώλη Κριαρά που έφυγε 108 χρονών, τον Ξενοφώντα, το Θουκυδίδη, τον Ηρόδοτο, τον Αμβρόσιο Φραντζή, τον Κ. Παπαρρηγόπουλο, το Μπ. Πάσελ, τον Τζων Ντιούι, το Βίλχελμ Βουντ, τον Καρλ Γιουγκ, το Σπένσερ, τον Ένγκελς, το Hegel, το Χούσσερλ, το Σοπενχαουερ, τον Αρ. Τόϋμπι, το Χανς Προυστ, το Σααδί, το Μπερ. Σω, το Χάμσουν, το Σωμ. Μωμ, το Ρόμπερτ Φροστ, τον Τολστόι, το Γκαίτε, τη Σέλμα Λάγκερλεφ5, τη Περλ Μπακι, τον Ουγκώ, τον Ταγκόρ, Τόμας Μαν, Ντ’ Ανούτσιο, Σουίφτ, Μπράουνιγκ, Ευριπίδη, Αισχύλο, Βάρναλη, Μ. Αυγέρη, Παπανούτσο, Ρίτσο, Ελύτη, Σεφέρη, Καζαντζάκη…

   Αλλά καιρός να τελειώνουμε το σύντομο αυτό άρθρο. Τα στοιχεία που παραθέτουμε μιλάνε από μόνα τους και επιβεβαιώνουν, περίτρανα, την αρχική μας διαπίστωση!

   Η πνευματική απασχόληση, η σκληρή δουλειά, η καλλιτεχνία γενικότερα, κάθε άλλο παρά εξασθενούν και καταβάλλουν. Αντίθετα χαρίζουν αιώνια φρεσκάδα, διαύγεια πνεύματος και αισιοδοξία. Η τέχνη, ως σύνολο, είναι χωρίς αμφιβολία, μια από τις πηγές που μπορεί και οφείλει ν’ αντλήσει ο άνθρωπος χαρά και ενδιαφέροντα. Μόνο έτσι γίνεται πλουσιότερος6, ευτυχέστερος και καλύτερος. Οι πνευματικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, τον κάνουν να ξεχνά το χρόνο, να βρίσκεται στο επίκεντρο της ζωής και κοντά στα νιάτα! Ανθηρότητα πνεύματος, ψυχική ευφορία, αισιοδοξία, θάρρος και μια αίσθηση αιωνιότητας και εσωτερικού πλούτου, είναι οι καρποί μιας μακρόχρονης και εντατικής ενασχόλησης, και οικείωση με την τέχνη, τις επιστήμες και τα γράμματα!

   Αντίθετα, εκείνο που φθείρει, μαραζώνει και σκοτώνει πρόωρα τον άνθρωπο είναι, βέβαια, η υπερβολή αλλά και η νωθρότητα, η αδιαφορία και η έλλειψη οποιουδήποτε ενδιαφέροντος. Ο πλούσιος από ασχολίες, σχέδια και ενδιαφέροντα δεν έχει μόνο τις περισσότερες πιθανότητες, να φτάσει ακμαίος ως τα πιο βαθιά γεράματα, αλλά είναι αυτός που μπορεί να τα χαρεί περισσότερο!..

 

Μια φορά συνάντησα έναν άνθρωπο που είχε φοβίες και απορίες

Πάνος Ανέστιος (Αλέφαντος)

Πολιτικός Επιστήμονας-Νομικός

Δάσκαλος τ’ ανθρωπισμού

 

Σημειώσεις: Α!

  1. Ο Πούσκιν, ο Μάριος Χάκας, ο Μουστοξύδης, ο Π. Βραΐλας Αρμένης, ο Ηρόδοτος, ο Ν. Λούβαρης, Αισχύλος, Αλ. Δελμούζος, Αθανάσιος Χριστόπουλος, Χικμέτ Ναζίμ Ραν…
  2. Ευάγγελος Ρόζος, Η Τέχνη και οι δημιουργοί της, Αθήνα 1975, σελ. 56.
  3. Τζακ Όργουελ, Γκόρκι, Π. Ιστράτι, Λουντέμης, φτώχια. Πόε, Πωλ Βερλαίν, Ρεμπώ, Παπαδιαμάντης, ποτό. Φρανσουά Βιγιόν, Ζαν Ζενέ, μαρκήσιος Ντε Σαντ, ανηθικότητα, Ναρκωτικά…
  4. Ιγκόρ Στραβίνσκι, Ρίχαρντ Στράους, Φρανς Λέχαρ, Τζων Μπέκερ, Κερουμπίνι κ.α…
  5. Για κάποιους, απ’ αυτούς έχω κάνει μελέτες, δημοσιευμένες στο Επιστημονικό Περιοδικό «Επιθεώρηση Λογοτεχνίας», τόμοι: 2ος, 3ος, 4ος, 5ος, 6ος, 7ος, 8ος κ.λ.π.
  6. Όταν λέμε «πλουσιότερους» δεν εννοούμε υλικά, γιατί οι περισσότεροι «πέθαναν στην ψάθα», αλλά πνευματικά, ηθικά, που λέει, από πολλές δεκαετίες, ο Φίλος, Ιατροφιλόσοφος, Γιωτοπάνος!..

 

Σημειώσεις: Β!

  1. Γιωτοπάνος, Ιατροφιλόσοφος, Η κλίμακα, εκδ. του ιδίου, Αθήνα 2017.
  2. Ευάγγελος Ρόζος, Προσεγγίσεις και Απόψεις, εκδ. του ιδίου, Αθήνα 1998.
  3. Κωνσταντίνος Τσάτσος, Πριν από το ξεκίνημα, εκδ. Αστέρος, Αθήνα 1988.
  4. Δημήτρης Γέροντας, Στοχασμοί, Αθήνα 1963.
  5. Άλφρεντ Άντλερ, ανθρώπινοι χαραχτήρες, εκδ. ΑΤΛΑΣ, Αθήνα 1956.

 

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου