Στις 27 Ιανουαρίου του 1945, σαν σήμερα πριν από 78 χρόνια, ο Κόκκινος Στρατός της Σοβιετικής Ενωσης απελευθερώνει το Αουσβιτς-Μπιρκενάου, ένα από τα στρατόπεδα εξόντωσης (Vernichtungslager) που ίδρυσαν οι ναζί, για να υλοποιήσουν σε βιομηχανικό επίπεδο το όραμά τους περί ανωτερότητας της άριας φυλής, στην οποία όλοι οι υποδεέστεροι άνθρωποι είτε υποτάσσονται, είτε εξολοθρεύονται, είτε και τα δύο.
Η σημερινή φρικαλέα επέτειος, που μας θυμίζει επώδυνα πως η κόλαση της ανθρώπινης ψυχής στερείται βυθού, είναι η Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος, σύμφωνα με απόφαση (1/11/05) της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Στην Ελλάδα έχει καθιερωθεί η 27η Ιανουαρίου ως «ημέρα μνήμης των Ελλήνων Εβραίων μαρτύρων και ηρώων του Ολοκαυτώματος», σύμφωνα με τον Νόμο 3218 ΦΕΚ Α/12/27-1-04.
Ο Γερμανός φιλόσοφος Τέοντορ Αντόρνο είχε πει πως «το να γράφεις ποίηση μετά το Αουσβιτς είναι βαρβαρότητα». Ποίηση δεν γράφουμε υπό τη σκιά του Ολοκαυτώματος, πώς θα μπορούσαμε άλλωστε; Ωστόσο πέντε πράγματα ετυμολογικά μπορούμε να πούμε, έτσι, σαν μνημόσυνο, μπας και καταφέρουμε να μεταβολίσουμε αυτόν τον όγκο φρίκης: στο Ολοκαύτωμα χάθηκαν περί τα 6 εκατομμύρια Εβραίοι, γύρω στα δύο εκατομμύρια μη Εβραίοι Πολωνοί, 250.000 Τσιγγάνοι, 200.000 άτομα με ειδικές ανάγκες, 100.000 κομμουνιστές, 80.000 μασόνοι, 15.000 ομοφυλόφιλοι, 2.500-5.000 μάρτυρες του Ιεχωβά, 330.000-1,2 εκατομμύριο Σέρβοι (δολοφονημένοι από Κροάτες ναζί), ενώ υπολογίζεται ότι περισσότερα από ένα εκατομμύριο παιδιά θανατώθηκαν κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κυριαρχίας στη Γερμανία και στην κατεχόμενη Ευρώπη (σύμφωνα με τη Γουικιπίντια)...
Η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια αναφέρει πως ο όρος «Ολοκαύτωμα» έχει χρησιμοποιηθεί για να χαρακτηρίσει διώξεις και σφαγές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπως στο βιβλίο «The Young Turks and the Truth about the Holocaust at Adana in Asia Minor during April 1909» (London, 1913) του Φέριμαν. Επίσης, ο δημοσιογράφος Σατέρ χαρακτήρισε «Ολοκαύτωμα» την Καταστροφή της Σμύρνης, συμπίπτοντας με τον Ντόμπσον, που είχε υπογράψει το «The Smyrna Holocaust».
Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας λέει πως «ολοκαύτωμα» είναι οτιδήποτε ή οποιοσδήποτε καίγεται ολοκληρωτικά. Συνεκδοχικά, ολοκαύτωμα είναι η ολοκληρωτική θυσία-παράδειγμα: «το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου». Αλλά βέβαια, «ολοκαύτωμα» είναι η μαζική και βάρβαρη θανάτωση, ο αφανισμός μεγάλου αριθμού ανθρώπων, όπως «το ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους ναζί».
Η λέξη παράγεται από το αρχαίο ρήμα «ολοκαυτώ», από το «ολόκαυτος», με ρίζα από το «όλος» και «καυτώ». Το λεξικό λέει πως ο όρος απαντά για πρώτη φορά στη μετάφραση των Εβδομήκοντα (της Παλαιάς Διαθήκης στα ελληνικά), με τη σημασία του θύματος, δηλαδή του ζώου που προσφέρεται να καεί ολοκληρωτικά στο θυσιαστήριο. Ετσι αποδίδεται η εβραϊκή λέξη «olah», που σημαίνει κατά γράμμα «αυτό που πηγαίνει προς τα επάνω». Ο όρος χρησιμοποιήθηκε, καταλήγει το Λεξικό, για να χαρακτηρίσει τη μαζική δολοφονία εκατομμυρίων Εβραίων από τους ναζιστές, αντιστοιχώντας έτσι στο εβραϊκό «So’ah», δηλαδή «ερήμωση», «ερείπωση»...
Στον τοίχο ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης είχε βρεθεί χαραγμένη μια τρομακτική φράση: «Αν υπάρχει Θεός, θα πρέπει να με παρακαλέσει να τον συγχωρήσω». Ομως, ας μην ανακατεύουμε τον Θεό στις βρομοδουλειές μας: δεν έχει καμιά σημασία εάν υπάρχει ή όχι, εάν ενδιαφέρεται για τον Ανθρωπο ή αδιαφορεί παντελώς. Η ανθρωπότητα είναι απολύτως ικανή να παράξει, χωρίς καμιά βοήθεια από το υπερπέραν, και να καταναλώσει τη φρίκη της την επιούσια, δίπλα δίπλα με το μεγαλείο της, σαν το ψωμί και το προσφάι στο τραπέζι.
♦ Το Ολοκαύτωμα ήταν η συστηματική, κεντρικά σχεδιασμένη και υποστηριζόμενη δίωξη και δολοφονία έξι εκατομμυρίων Ευρωπαίων Εβραίων από το ναζιστικό γερμανικό καθεστώς και τους συμμάχους και συνεργάτες του. Το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ ορίζει τα χρόνια του Ολοκαυτώματος ως το χρονικό διάστημα 1933-1945.