Πρόσφατα ήρθαν στην επιφάνεια του δημόσιου διαλόγου κάποιες λέξεις που κανείς δεν περίμενε να ακούσει να εκφέρονται από τα χείλη του ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τη μία, και ενός προβεβλημένου στελέχους του κόμματος από την άλλη, που έχει διαχωρίσει τη θέση του απέναντι στις επιλογές του προέδρου – λίγα να λέμε, πολλά να καταλαβαίνουμε.
Αυτές οι λέξεις, σαν τις φυσαλίδες που ανεβαίνουν και σκάνε στην επιφάνεια ενός έλους ή βούρκου, αν προτιμάτε, άνοιξαν τον δρόμο και σε άλλες πομφόλυγες και σε άλλες φούσκες, από υποστηρικτές των μεν και των δε, που άρχισαν να κυλιούνται, αν και νοικοκύρηδες άνθρωποι, στη λάσπη των μίντια και των κοινωνικών δικτύων. Η όλη φάση θα ήταν αστεία, αν δεν ήταν θλιβερή – στο κάτω κάτω όλοι αυτοί οι νοικοκυρεμένοι λασπομάχοι ήταν κάποτε σύντροφοι, στεγασμένοι σε ένα κόμμα που καλλιέργησε πολλές ελπίδες στην ελληνική κοινωνία.
Τέλος πάντων, από τη μια έχουμε τον βούρκο κι από την άλλη τη «νοικοκυρεμένη Ελλάδα». Για πολλούς αριστερούς, ο όρος «νοικοκύρηδες» είναι κόκκινο πανί. Ως ευφημισμός των μικροαστών, περιγράφει μια ευρεία κοινωνική ομάδα ιδιωτών και βολεψάκηδων που κοιτούν την πάρτη τους και μόνο. Αυτοί οι φορείς του ιού του ισαποστακισμού αναπαράγουν ό,τι συντηρητικότερο και οπισθοδρομικότερο για να διαιωνίσουν την εύτακτη μιζέρια τους, καταπνίγοντας την όποια ρηξικέλευθη φωνή. Νοικοκυραίοι, με την κακή έννοια, ήταν αυτά τα καθάρματα που σκότωσαν με κλοτσιές τον Ζακ Κωστόπουλο: χρηματομεσίτες, καταστηματάρχες, στύλοι της κοινωνίας.
Βέβαια, ο νοικοκύρης, ο κύριος του σπιτιού και αρχηγός της οικογένειας, σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, από το μεσαιωνικό «οικοκύρης», από το «οικοκύριος» (οίκος + κύριος) με συνεκφορά του τελικού –ν της αιτιατικής ενικού από το προτασσόμενο άρθρο (τον οικοκύρη>νοικοκύρη), έχει δώσει το νοηματικό του φορτίο σε ένα σωρό λέξεις και εκφράσεις της γλώσσας μας, με προεξάρχουσα βέβαια την «νοικοκυρά», την τυχερή σύζυγο του κουβαλητή νοικοκυραίου, που, επαγγελλόμενη «οικιακά», του κρατά το σπίτι, το νοικοκυριό του, καθαρό, οργανωμένο και τακτοποιημένο, εφαρμόζοντας τις νοικοκυρίστικες αρχές της... Οι οποίες βέβαια θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και σ’ όλη τη χώρα, κι έτσι, να ’χαμε μια «νοικοκυρεμένη Ελλάδα, όπου οι νοικοκυραίοι θα κρατούσαν το σπίτι τους καθαρό, θα τηρούσαν τους κανόνες και τους νόμους και θα είχαν ενσυναίσθηση για τους γείτονές τους»...
Στους αντίποδες έχουμε τον βούρκο. Αλλο εννοιολογικό πάρτι κι εδώ! Ο βούρκος, που πιθανώς να έλκει την ετυμολογική καταγωγή του από το «βρυξ-βρυχός», που είναι ο βυθός (π.χ. υπο-βρύχιος), σημαίνει τα ακάθαρτα και δύσοσμα νερά, τις λάσπες. Βούρκος είναι κυριολεκτικά ο βάλτος, το τέλμα, το έλος, αλλά μεταφορικά η ηθική κατάπτωση, η ύστατη διαφθορά, ο βόρβορος, η σαπίλα. Ο βούρκος ήταν μια λέξη που τη χρησιμοποιούσε ευρύτατα η νοικοκυρεμένη μεταπολεμική Ελλάδα για να στιγματίσει την έκλυση των ηθών· παράδειγμα, η ταινία «Κυλισμένη στο βούρκο» του 1956, σκηνοθεσίας Ηλία Παρασκευά, με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, τον Στέφανο Στρατηγό και την Γκέλυ Μαυροπούλου, που αφηγείται την ιστορία μιας πάμφτωχης ορφανής από πατέρα νέας, ενός νοικοκυροκόριτσου, που αναγκάζεται να βουτήξει στον βούρκο της πορνείας για να επιβιώσει η ίδια και η βαριά άρρωστη μανούλα της...
Είναι προφανές πως υπάρχει μια αμοιβαία αντιπάθεια νοικοκυροσύνης και βούρκου – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το θέμα είναι η Αριστερά τι σχέση έχει με όλα αυτά;
♦ γάιδαρος δεμένος, νοικοκύρης αναπαμένος
www.efsyn.gr